De Omgevingswet en MRE:

Transcriptie

1 De Omgevingswet en MRE: van particularisme naar partnerschap door Frans Tonnaer Sheet 1

2 Omgevingswet: hoge ambitie Ambitieus wetgevingsproject, ook voor decentraal bestuur '4 e decentralisatie'; nu in het fysieke domein Doel: duurzame samenleving stimuleren Vertrouwen van bestuur centraal Accent op bestuurlijk partnerschap (co-actorschap) Rol bestuur en ambtelijke medewerkers: verbinden Vrijheid in verantwoordelijkheid voor initiatiefnemers Cultuurverandering: van 'nee, tenzij' naar 'ja, mits' Sheet 2

3 Omgevingswet: gevolgen Ambtelijke cultuur: actief begeleiden burgers en bedrijven 'van vinken naar vonken' Bestuurlijke cultuur: integraal denken en werken meer initiatief aan 'de markt' laten omgaan met ruimere afwegingsvrijheid Wet maakt gezamenlijke uitoefening taken en bevoegdheden mogelijk / geen overdracht daarvan / wel afspraken daarover In 2019 ( ?) stelsel in werking Gemeenten (sept. '16): 43% oriëntatie, 49% formulering ambities, 5% realisatie (experimenten) Sheet 3

4 Doelen Omgevingswet Centrale motto: Ruimte voor ontwikkeling Waarborgen voor kwaliteit Met oog op duurzame ontwikkeling ( ) Bereiken en in stand houden veilige en gezonde fysieke leefomgeving en goede omgevingskwaliteit Doelmatig beheren en in stand houden, gebruiken en ontwikkelen leefomgeving Omgevingskwaliteit centraal begrip als ruim opgevat Welke omgevingskwaliteit wil je borgen?

5 Verbeterdoelen Omgevingswet Vermindering complexiteit omgevingsrecht Versterking samenhang in beleid, besluitvorming en regelgeving Vergroting bestuurlijke afwegingsruimte decentraal bestuur Versnelling en verbetering besluitvorming over projecten

6 Integratie van wetgeving en besluiten Omgevingswet: 33 wetten gaan erin op; 49 worden aangepast Van ruim wetsartikelen naar ca. 350 Van ca. 60 amvb's naar 4 Van ca. 100 ministeriële regelingen naar ca.10 Meer dan juridische cosmetica! Integratie beleid, besluiten en belangen i.p.v. sectoraal particularisme Sheet 6

7 De zes kerninstrumenten ingedeeld Planinstrumenten (beleid) Omgevingsvisie (strategisch) Omgevingsprogramma's (operationeel) Regulering (normering algemeen) Algemene rijksregels (incl. beginselen en zorgplichten) Omgevingsverordening (provincie), Omgevingsplan (gemeente) en Waterschapsverordening) Besluitvorming (normering specifiek) Omgevingsvergunning (activiteiten, vooral privaat) (Projectbesluit (complex van activiteiten met publiek karakter)) Sheet 7

8 Sheet 8 De kerninstrumenten verbeeld

9 Omgevingsvisie Door de gemeenteraad (kaderstelling) Samenhangend strategisch beleid Wezenlijke keuzen vastleggen m.b.t. leefomgeving Integratie bestaande visies Omgevingsbeleid voor de langere termijn Flexibiliteit in uitvoering Basis voor plannen, -programma's en regelingen Wet: ook regionale omgevingsvisie mogelijk Sheet 9

10 Omgevingsplan Bestemmingsplan wordt omgevingsplan gehele gemeente Van ca plannen naar 390 omgevingsplannen Integratie alle gebiedsregelingen zoals: Monumenten Erfgoed Welstand autonome regelingen (terrassen, ligplaatsen, reclame etc.) Meer flexibiliteit B&W: ook raadsbevoegdheid Versterking kaderstelling raad Van toelatings- naar 'uitnodigingsplanologie' mogelijk 10

11 Omgevingsvergunning nieuwe stijl Wat verandert er? Besluitvorming projecten: Omgevingsvergunning (Projectbesluit) Wijziging omgevingsplan Meer vergunningsvrije activiteiten (en meer algemene regels) Vaker via reguliere procedure (korte) Bredere omgevingsvergunning (integratie aspecten) Activiteit centraal (dus geen inrichting meer) Andere toetsingskaders (specifiek) Meer flexibiliteit door open normen (o.m. zorgplichten) Onderhandelen, afwegen, afspraken in vergunning vastleggen

12 Elementen nieuwe vorm van samenwerking Vier kernwaarden van het omgevingsrecht gelden ook voor samenwerking De vier V s (uit de wetstoelichting): Vertrouwen (als basis) Vrijheid in Verantwoordelijkheid (als doel) Verbinden (als middel) Herstel wederkerigheid in relatie overheid burgers als achtergrond Sheet 12

13 Een metafoor: 'Cultuurhuis' van samenwerking 13

14 Van aanwijzingen naar afspraken Vertrouwen, wederkerigheid en samenwerking: partnerschap Partnerschap (horizontaliteit) regels (verticaliteit) Afspraken i.p.v. (instructie)regels: overleg Frequent overleg (uitwisseling argumenten) i.p.v. overtuigen met dikke ongelezen nota's In overleg zaken doen die ertoe doen En als je er samen niet uitkomt, dan kun je het misschien beter laten dan eenzijdig afdwingen Knopen ontwarren is altijd beter dan doorhakken Sheet 14

15 Wet stimuleert partnerschap Partnerschap: Gemeenten Gemeenten (flexibiliteit en kracht MRE) Gemeenten Provincie / Rijk (gelijkwaardigheid) Gemeenten Bedrijfsleven (gezamenlijke ontwikkeling) Gemeenten Burgers ('dat lossen we samen op') Triple (multiple) helix: mooie vorm van partnerschap Sheet 15

16 Omgevingsdiensten Omgevingsdiensten: waardevolle beleidsuitvoerders / adviseurs Worden in Omgevingswet geregeld Kwaliteitscriteria/prioriteitstelling/afstemming Investeren in competenties/kwaliteit Kennisbundeling: schaalvoordelen Relatie met omgevingsdiensten: Duidelijke kaderstelling uitvoering Actieve terugkoppeling naar beleid Expertise inzetten bij planvorming Sheet 16

17 Ten slotte: vragen Meer vrijheid = meer verantwoordelijkheid: wie begeleidt? Investering in kennis en vaardigheden: wie betaalt? Meer afwegingsvrijheid bestuur: hoe mee om te gaan? Competenties bestuurders, ambtenaren en adviseurs: omgevingsbewustzijn en gevoeligheid bestuurlijke sensitiviteit dienstverlenende houding ontwikkelingsgericht denken draagvlak creëren overtuigingskracht bezitten onderhandelen/intermediëren/enthousiasmeren/verbinden etc. Wie voelt zich (niet) aangesproken?

18 Dank voor uw aandacht!