Zwijsen jaargroep 6 naam: reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs blok 5 deel deel deel deel o e f e n b o e k Welk deel is gekleurd?
Les Overal getallen Vul de getallenlijnen in. 0 00 00 00 300 00 600 700 800 900 0 000 0 0.000 Vul eerst de getallenstaarten in. Vul daarna de getallenkaarten in met het kleinste en het grootste getal. TD D H T E TD D H T E 8.75 3.65 TD D H T E TD D H T E Telkens meer..98.999 7.57 8.997
3 Welk 0-tal en welk 00-tal ligt het dichtstbij? Kleur het juiste wolkje. 70 360 80 76 358 87 750 350 80 7500 3500 800 760 3580 870 700 3600 800 Hoeveel ongeveer? Rond af naar een 0-tal, 00-tal en 000-tal..368.370.8 3.933 7.557.57.500 8.65 9.6 6.75 0.893.000 5.50 9.9 7.367 3.76 6.95 0.09 9.59.09 3.738.93 7.99 3.63.788.0.9 Welke getallen kunnen er op de kaarten staan? 0.000 5.000 0.000 3
Les Handig rekenen Maak de bloksommen. 300 305 850 85 86 75 50 75 50 50 50 50 5 5 50 50 50 00 50 00 900 950 00 0 0 75 5 75 5 80 60 85 60 85 65 00 50 50 50 0 0 5 0 5 5 Splitsen. 760 865 69 999 300 560 36 660 305 559 6 560 05 59 65 565 5 9 75 575 590 78 95 880 90 8 65 0 95 6 655 60 395 06 675 6 385 306 75 63 Hoeveel ongeveer? Kleur het juiste antwoord. 3 + 58 630 60 88 + 6 70 730 389 + 6 80 850 65 + 33 980 990 573 + 99 870 880 76 + 68 950 960
3 Hoeveel ongeveer? Kleur het juiste wolkje. 90 500 990 60 + 39 30 + 58 60 + 388 300 90 000 900 900 50 000 98 950 880 379 90 90 500 Maak de bloksommen. 000 980 900 95 975 35 975 580 580 75 350 350 350 65 0 0 900 950 00 0 35 50 36 5 830 50 83 5 55 500 55 500 0 30 3 000 000 560 55 559 55 60 609 35 0 35 39 50 90 50 89 Hoeveel samen? Reken ongeveer en precies. 50 + 395 67 + 93 = = 80 + 595 637 + 93 = = 5
Les 3 Samen en alleen Splitsen. 500 700 900 800 000 750 000 900 00 000 800 900 950 50 950 900 850 000 350 850 950 750 00 00 800 000 700 00 500 600 Reken uit. 500 + 500 + 3000 = 550 + 550 + 3050 = 650 + 650 + 350 = 300 + 060 + 050 = 30 + 60 + 50 = 350 + 50 + 50 = 580 + 0 + 3600 = 3580 + 0 + 600 = 380 + 30 + 600 = Maak vier keer 0.000 met twee getallen. Kleur telkens anders. 5360 95 70 70 630 3870 6 300 60 590 8075 780 6600
3 Welke steunsom gebruik je? Maak eerst vast. Reken daarna uit. 3 + = 56 + 35 = 89 66 = 3 + 30 56 + 360 89 60 3 + 0 56 + 350 89 60 3 + 3 = 57 + 35 = 89 67 = 35 + 3 = 57 + 353 = 89 68 = 36 + = 58 + 35 = 88 68 = Maak de sommen. Begin bovenaan. 53 + 953 67 + 535 + 86 95 67 + 989 635 + 859 53 96 675 + 65 + 860 963 650 + 960 Maak vast en reken uit. 9 533 + 356 797-56 3 3 76 + 58 858-753 8 5 3 68 + 56 9-68 6
Les Meten met maten Maak vast. 0 cm 50 mm 00 mm 0 m 5 cm 0 cm mm 0 mm 30 mm 70 mm 00 mm 5 mm 5 mm 55 mm 95 mm Maak vast. 8 mm mm 68 mm 00 mm 5 mm 33 mm 5 mm 88 mm 0 cm 50 mm 00 mm 0 m 0 cm 5 cm 50 cm 0 cm 00 cm 0 m 0,50 m m 5 cm 33 cm 5 cm 88 cm 0 cm 8 cm cm 68 cm 00 cm Hoe lang zijn de lijnen? Meet en schrijf. mm mm mm = cm = cm = cm = m = m = m mm mm mm = cm = cm = cm = m = m = m
3 Hoe lang? Meet en schrijf. mm mm mm mm Hoe lang? Schrijf de juiste maat. 5 0 6 8 Teken de lijnen en vul in. 80 mm cm m 60 mm cm m mm 0 cm m mm cm 0, m
Les 5 Meten in de ruimte Maak het patroon. Kleur de vakken. A B C D E A - B - C3 - D - E5 3 3 5 5 A - B3 - C - D5 - B - C - D3 - E A3 - B - C5 - C - D - E3 A - B5 - D - E A5 - E A B C D E Kleur de driehoeken en vakken bruin. Wat zie je? A B C D E F G H I J 3 5 6 7 8 9 3 5 6 7 8 9 B - B5 C - C5 D3 - D6 - D7 E7 - E8 - E9 - E0 F8 - F9 - F0 G9 - G0 H8 0 0 A B C D E F G H I J Kijk bij opdracht. Teken het figuur twee keer na. 0 A B C D E F G H I J 3 5 6 7 8 9 0 A B C D E F G H I J 3 5 6 7 8 9 0 3 5 6 7 8 9 0 A B C D E F G H I J 3 5 6 7 8 9 0 A B C D E F G H I J
3 Waar zijn de gebouwen? Teken en schrijf. A B C D E school sportpark 3 3 kerk zwembad bibliotheek politiebureau 5 5 A B C D E kasteel ziekenhuis Volg de route. Door welke straten loop je? Schrijf ze op. A B C D E F G H I J B B C3 B B5 B6 C6 3 5 6 7 8 9 0 3 5 6 7 8 9 0 J9 I9 H9 G9 F9 F8 F7 F6 F5 F A B C D E F G H I J Zoek jouw straat op de plattegrond van jouw stad of dorp. Teken na. Schrijf de letters en cijfers erbij. A
Les 6 Handig rekenen Hoeveel ongeveer? Kleur het juiste wolkje. Reken daarna precies. 5 * 7 5 * 0 * H T E H T E 5 * 30 * * 6 * 8 6 * 30 6 * 0 * Reken ongeveer en precies. 9 * D H T E 38 * 5 D H T E * * * * 6 * 7 D H T E 3 * D H T E * * * * Hoeveel ongeveer? Kleur het juiste antwoord. 6 * 96 600 50 6 * 39 80 60 5 * 63 050 900 8 * 68 80 560 * 96 080 00 * 88 080 960
3 Welke keersommen kun je maken? * * 8 * * 3 * 8 * 3 * 36 * * 8 6 * 9 * 3 * 6 * * 6 * * Welke keersommen kun je maken? 0 * 80 verdubbel 960 560 verdubbel Reken handig uit. * 950 = 3 * 050 = * 950 = 6 * 050 = 8 * 950 = 9 * 050 = 3
Les 7 Handig rekenen Hoeveel broodjes per dag? Reken handig. voor 3 dagen voor 6 dagen voor dagen 0 broodjes per dag per dag per dag voor dagen voor dagen voor 8 dagen 360 broodjes per dag per dag per dag Verdeel met 5 kinderen. Reken handig uit. 350 knikkers zo veel knikkers zo veel knikkers 350 knikkers per kind knikkers per kind knikkers per kind Maak de deelsommen. 66 66 33 33 8 6 6 3
3 Hoeveel zakken heb je nodig? H T E H T E 8 broodjes 8 8 8 broodjes 6 8 Hoeveel zakken heb je nodig? D H T E 5 7 0 0 D H T E 5 7 0 0 D H T E 60 7 0 0 Hoeveel zakken heb je nodig? 305 broodjes 55 broodjes 70 broodjes zakken zakken zakken 5
Les 8 Samen en alleen Wat is meer? Teken en kruis aan. / banaan / banaan /5 komkommer /0 komkommer 00 cl liter /3 pizza /6 pizza / blik soep /3 maatbeker soep 0 0 Wat is minder? Teken en kruis aan. 3/ wortel / wortel /3 pizza /3 pizza 00 cl liter 00 cl liter 0 0 0 0 /0 liter melk 5/0 liter melk /5 kg kersen /5 kg kersen Citroentaart met bessen en slagroom. Kleur en schrijf wat je nodig hebt. Recept voor citroentaart 3/ kg bloem / kg suiker /0 l citroensap / l slagroom /5 pakje boter / kg bessen 0 g 0 kg 000 g kg g boter 00 cl liter 0 0 6 g suiker cl slagroom
3 Hoeveel kosten de vruchtensalades? Vandaag alle vruchten voor euro per stuk. vruchtensalade / banaan / appel / mandarijn / mango vruchtensalade /0 ananas / banaan /5 mango / appel Kijk bij opdracht. Hoeveel heb je nodig voor 00 citroentaarten? voor taart voor 0 taarten voor 00 taarten bloem suiker citroensap slagroom boter bessen Vul de tabel in.,00,00 3,00,00 5,00 / / /5 /0 7
Les 9 Meten met maten Verdeel meter. Kleur en schrijf. / deel van meter =, m / deel van meter =, m /0 deel van meter =, m /00 deel van meter =, m 0 cm 0 m 0 cm 0 m 0 cm 0 m 0 cm 0 m 00 cm m 00 cm m 00 cm m 00 cm m Van huis naar de boerderij. Hoe ver nog? Maak de auto s vast. 0 km km 3 heeft /8 deel van de weg afgelegd. Nu nog deel. Dat is km. heeft / deel van de weg afgelegd. Nu nog deel. Dat is km. 3 heeft / deel van de weg afgelegd. Nu nog deel. Dat is km. heeft 3/ deel van de weg afgelegd. Nu nog deel. Dat is km. Van huis naar school. Hoeveel hebben de kinderen gelopen? 0 m 000 km 0 km km heeft 500 m gelopen. Dat is km of deel van de weg. heeft 0,50 km gelopen. Dat is m of deel van de weg. 8 heeft 750 m gelopen. Dat is km of deel van de weg.
HFME C[X BJ HFME C[X BJ 3 Verdeel euro. Kleur en schrijf. HFME C[X BJ HFME C[X BJ, deel van euro = / HFME C[X BJ HFME C[X BJ HFME C[X BJ HFME C[X BJ HFME C[X BJ HFME C[X BJ HFME C[X BJ HFME C[X BJ HFME C[X BJ / 0 deel van euro =, HFME C[X BJ HFME C[X BJ HFME C[X BJ HFME C[X BJ HFME C[X BJ HFME C[X BJ deel van euro = / HFME C[X BJ HFME C[X BJ HFME C[X BJ, / 00 deel van euro =, HFME C[X BJ HFME C[X BJ Hoeveel kost het lint? nog steeds elk lint euro per meter 0,50 m kost, deel van m kost /, 0,5 m kost, deel van m kost /, 0,0 m kost, / 0 deel van m kost, 0,0 m kost, / 00 deel van m kost, 0,0 m kost, 5 deel van m kost /, 0,75 m kost, deel van m kost / 3, 0,0 m kost, 5 deel van m kost /, Hoeveel meter lint? NU zijdelint 0 euro per meter Het lint kost 5,00. Dat is deel van m of m. Het lint kost,50. Dat is deel van m of m. Het lint kost 7,50. Dat is deel van m of m. Het lint kost,00. Dat is deel van m of m. 9
Les 0 Meten in de ruimte Waar staat Leon op de foto? Schrijf de letters op de juiste plaats. a b c d Hoe ziet de vloer van de huizen eruit? Teken de plattegrond. Zoek het juiste grondzeil bij elke tent. Vul in. a b 0 c d 3
3 Een huis bouwen. Teken deuren en ramen op de bouwtekeningen. Kijk bij opdracht 3. Hoe ziet jouw huis eruit? Teken. voorkant zijkant achterkant zijkant Kijk bij opdracht 3. Hoe ziet de vloer van het huis eruit? Teken.
Les Handig rekenen Hoeveel reizigers? Reken ongeveer en precies. aantal reizigers maandag 657 dinsdag 8 D H T E D H T E D H T E woensdag 93 donderdag 78 Hoeveel reizigers op maandag en dinsdag, op dinsdag en woensdag, op woensdag en donderdag. Hoeveel samen, hoeveel over? Reken ongeveer en precies. 860 + 3070 6960 + 90 0.000 980 0.000 530 TD D H T E TD D H T E TD D H T E TD D H T E Hoeveel treinkaartjes in week en week 3? aantal treinkaartjes week 880 week samen 9760 aantal treinkaartjes week 3 week 5960 samen 950
3 Hoeveel samen? 3 + + 8 3 + + 38 56 + 5 + 56 + 3 + D H T E D H T E D H T E D H T E Hoeveel samen? Reken ongeveer en precies. 85 + 36 + 73 76 + 536 + 33 987 + 7 + 383 = = = Maak de kettingsommen. Steeds hetzelfde getal erbij, steeds hetzelfde getal eraf. 55 + + + 55 + 3 + + 000 30 000 3 3
Les Handig rekenen Hoeveel zitplaatsen samen? Reken ongeveer en precies. In de trein naar Dordrecht zijn coupés met elk 6 zitplaatsen. coupés 6 * 33 coupés 6 * 3 coupés zitplaatsen zitplaatsen zitplaatsen zitplaatsen Hoeveel zitplaatsen samen? 8 treinstellen 3 treinstellen treinstellen In treinstel zijn 56 zitplaatsen. De trein heeft treinstellen. zitplaatsen zitplaatsen zitplaatsen 0 zitplaatsen Reken uit. 9 * 56 = 9 56 8 * 56 = 8 56 Wat valt je op? 36 * 56 = 36 56
3 Hoeveel zakken zijn er nodig? 0 broodjes in een zak 5 broodjes in een zak 30 broodjes in een zak 0 broodjes in een zak 0 broodjes in een zak 0 broodjes in een zak Hoeveel krijgt ieder? 500 delen met 00 kinderen delen met 50 kinderen delen met 50 kinderen 3900 delen met 300 kinderen delen met 600 kinderen delen met 50 kinderen Vul de tabellen in. * * * 50 5000 500 0.000 5 500 50 9000 9 900 50 5800 5
Les 3 Samen en alleen Vul de tabellen in. * 6 0 * 6 0 * 8 7 9 3 * 6 6 0 * 6 8 7 9 3 * 5 6 0 Vul de tabellen in. * 9 9 * 9 9 6 5 9 50 7 75 76 * 3 * 8 60 800 78 800 78 3 7 3 38 Bedenk zo veel mogelijk deelsommen waar 0 uitkomt. 6
3 In verpakking passen 6 blikjes. Hoeveel verpakkingen zijn er nodig? 3 blikjes 6 blikjes 8 blikjes 96 blikjes 8 blikjes 80 blikjes Hoeveel ijsjes zijn er gemaakt? aantal ijsjes mokka 5 dozen vanille 5 dozen choco 0 dozen aardbei 5 dozen citroen 0 dozen Vul de tabellen in. * 56 * 56 * 56 8 3 6 36 39 7
Les Meten met maten Hoeveel kosten de tegels voor de hele vloer? 5 tegels voor,50 tegels voor 8,75 0 tegels voor,95 Hoeveel kosten de plinten en tegels samen voor de kamer? tegel voor 7,85 plinten 8,95 per meter Een deur is ongeveer meter breed. samen Nieuwe plinten voor drie kamers. Hoeveel kost alles samen? plinten cm hoog, 3 cm dik 7,95 per meter 5 m 9 m 5 m m 8 5 m 6 m samen
3 Hoe lang duren de tv-programma s? tv vandaag Nieuws Terugblik 8:30 9:00 Schoolnieuws 9:00 9: Rekenspel Schoolnieuws 9: 0:35 Turks koken 0:35 :09 Nieuws :09 :36 Film :36 3:05 Terugblik 3:05 00:6 Schaatsen Rekenspel Turks koken Film Schaatsen Welke trein vertrekt bijna? tijd plaats spoor 5:5 Amsterdam 7 5:57 Rotterdam 8a 6:07 Amsterdam 5 6:8 Den Haag 9 6:3 Rotterdam a 6:36 Den Haag 5a 6:59 Maastricht b 7:3 Middelburg b 7:59 Maastricht b 8:5 Leeuwarden a Vul de tijd in. tijd station tijd station tijd station vertrek :08 Den Bosch aankomst Amsterdam reistijd :0 vertrek 09:0 Groningen aankomst Maastricht reistijd :33 vertrek Den Helder aankomst 6:5 Leeuwarden reistijd 3:5 tijd station tijd station tijd station vertrek 5:5 Rotterdam aankomst 7:05 Middelburg reistijd :0 vertrek 8: Den Haag aankomst 9:5 Arnhem reistijd : vertrek Assen aankomst 09:3 Eindhoven reistijd :5 9
Les 5 Wizmix Twee getallen naast elkaar maken samen het getal erboven. Welke getal staat er op de top? 330 05 5 voorbeeld 555 565 585 3 Reken de sommen uit. Teken daarna de stukjes in de juiste kolom. Maak het precies passend. 6 + 38 68 35 800 85 98 36 75 + 5 57 +37 tot 000 tot 500 tot 000 79 7 7 5 85 + 98 09 + 8 986 350 750 + 75 35 + 85 5 + 635 68 7 88 35 50 + 50 99 7 Hoe ver is het nog naar de camping? Teken op de weg waar de auto ongeveer is. 0 km 058 km We hebben 00 km gereden. We hebben 950 km gereden. Nu nog km. Nu nog km. We hebben 695 km gereden. We hebben 65 km gereden. 30 Nu nog km. Nu nog km.
3 Welk deel is gekleurd? deel deel deel deel deel deel Welk deel is gekleurd? deel deel deel deel deel deel Welk deel is gekleurd? deel deel 3
Les 6 Samen en alleen Welk 0-tal en welk 00-tal ligt het dichtstbij? Kleur het juiste wolkje. 670 30 850 676 38 857 680 0 860 6800 300 8600 6760 380 8570 6700 00 8500 Hoeveel ongeveer? Rond af naar een 0-tal, 00-tal en 000-tal. 5.7 5.70 6.567.368 3.93 5.75 5.500 3.7 8.7 9.65.893 3.000 6.67.0 9.59 9.69.76.059 6.85 6.98.09.83 3.638.0.6 6.93.789 Welke getallen kunnen op de kaarten staan? 0.000 5.000 0.000 3
3 Splitsen. 750 800 950 600 000 750 000 950 00 900 850 800 900 50 950 900 850 000 350 850 950 750 00 00 800 000 700 00 500 600 Reken uit. 500 + 500 + 3000 = 550 + 550 + 3050 = 650 + 650 + 350 = 00 + 060 + 050 = 0 + 60 + 50 = 350 + 50 + 50 = 580 + 0 + 800 = 3580 + 0 + 800 = 680 + 30 + 700 = Maak vier keer 0.000 met twee getallen. Kleur telkens anders. 35 380 095 5905 060 890 90 5380 70 680 60 5675 33
Les 7 Samen en alleen Welke keersommen kun je maken? * * * * 0 * * 0 * 60 0 * 5 * 80 8 * 6 * 5 * 0 * 6 * 3 * 0 * Welke keersommen kun je maken? 0 * 30 0 * 30 600 verdubbel 00 70 verdubbel Reken handig uit. * 850 = * 050 = 6 * 850 = * 050 = 3 3 * 850 = 6 * 050 =
3 Hoeveel kost het stuk cake? Teken en schrijf.,00 / cake kost, / cake kost, Nu zelf. /5 cake kost, /0 cake kost, cake kost, Hoeveel kosten de kralen? Hoeveel kralen zijn het?,00 / pot kost, / pot kost, Dat zijn kralen. Dat zijn kralen. Nu zelf. /5 pot kost, /0 pot kost, pot kost, Dat zijn kralen. Dat zijn kralen. Dat zijn kralen. Vul de tabel in.,00 0 00 000 / / 3/ /5 /0 /0 35
Les 8 Samen en alleen Hoeveel samen? 36 + + 6 35 + 3 + 38 36 + 5 + 6 + 3 + D H T E D H T E D H T E D H T E Hoeveel samen? Reken ongeveer en precies. 85 + 6 + 573 75 + 56 + 33 986 + 73 + 83 = = = Maak de kettingsommen. Steeds hetzelfde getal erbij, steeds hetzelfde getal eraf. 35 + 5 + 5 + 5 35 + 53 + + 000 30 36 000 3
3 Vul de tabellen in. * 3 0 6 * 6 0 6 * 3 8 0 5 * 8 0 6 * 8 8 0 5 * 56 0 6 Vul de tabellen in. * 6 36 * 6 36 5 6 7 50 9 5 5 * 8 * 35 0 700 900 05 0 36 8 3 Bedenk zo veel mogelijk deelsommen waar 60 uitkomt. 37
Les 9 Samen en alleen Hoe lang? Meet, schrijf en teken. mm mm mm mm 0 mm 5 mm 5 mm 30 mm Hoe lang? Schrijf de juiste maat. 30 5 9 3 5 70 Teken de lijnen en vul in. 90 mm cm m mm cm m mm cm 38 0,3 m
3 Verdeel euro telkens anders. Teken de munten. euro / euro / euro Hoeveel kost het lint? nog steeds,00 m kost, m kost, 0,50 m kost, / deel van m kost, 0,0 m kost, /5 deel van m kost, elk lint euro per meter 0,80 m kost, /5 deel van m kost, 0,0 m kost, /0 deel van m kost, 0,30 m kost, 3/0 deel van m kost, 0,60 m kost, 6/0 deel van m kost, 0,0 m kost, /00 deel van m kost, Hoeveel meter lint? Het lint kost,00. Dat is deel van m of m. NU zijdelint Het lint kost 0,0. Dat is deel van m of m. Het lint kost 0,0. Dat is deel van m of m. 0 euro per meter Het lint kost,00. Dat is deel van m of m. 39
Les 0 Spel Het uren - en minutenspel Je speelt dit spel met spelers. Je hebt nodig: dobbelsteen en voor iedere speler 0 fiches in een eigen kleur. Je ziet klokken en spreekwolken. Zoek telkens een klok en een spreekwolk die samen heel uur maken. Bijvoorbeeld: speler begint en gooit een 3. Tel 3 plaatsen horizontaal of verticaal. Horizontaal kom je op 8 minuten. Een klok die samen uur maakt is dan 00:. Op de klok en de spreekwolk leg je een fiche. Daarna is speler aan de beurt. De volgende beurt beurt tel je weer vanaf een fiche met jouw kleur. Je wint als je horizontaal en/of verticaal 6 fiches op rij hebt. 0 6 8 minuten 0 5 0 3 minuten 8 56 minuten 35 minuten 0 5 37 minuten 3 6 6 minuten 0 0 5 3 minuten 0 0 minuten 0 0 7 minuten 8 minuten 0 9 3 6 53 minuten 3 0 minuten 0 5 0 3 3 9 minuten 9 0 5 minuten 5 9 7 minuten 9 minuten 6 3 minuten 0 9 59 minuten 7 Er zijn nog meer manieren te ontdekken als je het spel speelt. 35 minuten 8 minuten 9 minuten 0 6 8 5 0 3 3 minuten 3 minuten 9 minuten 0 5 0 9 3 6 6 3 37 minuten 53 minuten minuten 0 5 0 0 0 9 0 3 minuten minuten 5 minuten 3 6 3 0 9 6 minuten 0 minuten 59 minuten 8 0 0 7 5 9 56 minuten minuten 7 minuten 0 0 0 5 7 0
Zwijsen oefenboek jaargroep 3 blok 6 blok 5 reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs Hoofdauteur Mieke van Groenestijn, Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie Auteurs Els van Herpen Corrie Verharen Vormgevingsconcept x-hoogte, Tilburg Nicolette Obers (studio Zwijsen) Opmaak Louis Donders, (vlnr) communicatievormgeving, Tilburg Nina Leemreize Illustraties Paul De Becker, De Pinte, België Coen de Kort, (vlnr) communicatievormgeving, Tilburg Anjo Mutsaars, Haren (character) Foto s Kasper van t Hoff Fotografie, Tilburg Lokin Fotografie, Breda Studio Zwijsen Projectgroep Uitgeverij Zwijsen Marike Verschoor (projectleiding) Frank van der Veeke (redactie) Christel Lieskamp (bureauredactie) Nicolette Obers (vormgeving) Mirjam Faessen (beeldredactie) Tessa Sponselee (productiebegeleiding) Tatjana Puklavec (marketingadvies) Jan van Wonderen (uitgever) e druk ISBN 978-90-76-555-5 Uitgeverij Zwijsen BV, Tilburg www.zwijsen.nl en www.wizwijs.nl Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 9 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 6h Auteurswet 9 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 30 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 6 Auteurswet 9) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatieen Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 30 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Indien iemand meent als rechthebbende in aanmerking te komen, kan hij of zij zich tot de uitgever richten.