i n s t a p h a n d l e i d i n g

Transcriptie

1 jaargroep 5 reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs 20 d e l e n i n s t a p h a n d l e i d i n g

2 Inleiding Middels het programma maken de leerlingen kennis met vernieuwende elementen uit de methode Wizwijs. U kunt het programma aanbieden aan het eind van een schooljaar om zo het nieuwe schooljaar meteen te starten met Wizwijs. Het is ook mogelijk om het nieuwe schooljaar te starten met het programma en geleidelijk over te stappen naar de methode Wizwijs. De werkwijze Het programma start met de toets. Leerlingen die deze toets foutloos maken of slechts één fout hebben, hoeven niet deel te nemen aan de module. De leerlingen die twee of meer fouten maken in de toets doorlopen de module. Na afloop maken deze leerlingen de eindtoets. Het programma bestaat uit verschillende modules. Een module bestaat uit een beperkt aantal lessen die zijn opgebouwd volgens het handelingsmodel. De eerste les is op informeel of handelingsniveau. De lesstof gaat daarna een stap verder. De laatste les behaalt het niveau van eind jaargroep 4. Elke les bestaat uit een doe-activiteit, waarin leerlingen op een speelse en concrete manier kennismaken met de leerstof. Daarna volgt zelfstandig werken in het boek met tot slot een klassikale reflectie. De module Delen In deze module wordt het delen behandeld. Verdubbelen en halveren zijn de basis voor delen. Bij het delen wordt gebruik gemaakt van de context poffertjes. Het uitgangspunt is de poffertjes eerlijk delen door te halveren en nog eens te halveren. De deelsommen worden genoteerd met een deelstreep. Aanvankelijk staan onder de deelstreep gezichtjes van kinderen. Deze worden later vervangen door getallen. Deze module bestaat uit drie lessen. Les 1 start met het verkennen van delen door 2 en 4 (halveren en nog eens halveren). In les 2 wordt het delen uitgebreid met delen door 3 en oefenen de leerlingen delen door 2, 3 en 4. Tot slot komt in les 3 het delen door 5 en 10 aan de orde en oefenen de leerlingen delen door 2, 3 en 4 maar ook delen door 6 via delen door 3 (halveren en nog eens halveren). Bij de laatste oefening van deze les ontdekken de leerlingen dat er op meerdere manieren gedeeld kan worden (16 kan je bijvoorbeeld delen door 2, 4 en 8). Omwille van de praktische toepasbaarheid zijn de instructies zo summier mogelijk gehouden. 2

3 Doelen - Verkennen van delen. - Oefenen van delen. Voorbereiding Neem de bordtekening over op het bord. Knip minstens 48 poffertjes uit een stuk bruin vilt of stevig karton. U kunt ook ronde vouwblaadjes gebruiken. B e n o d i g d e materialen schaal 48 poffertjes fiches Les 1 Halveren en nog eens halveren Doe-activiteit toetsopdracht 1 en 2 De leerlingen zitten in een kring. Plaats een tafel in de kring en zet daarop een schaal met 32 poffertjes. 2 leerlingen nemen plaats aan tafel. Hoe kunnen deze 2 kinderen 32 poffertjes eerlijk delen? Verschillende oplossingsmanieren komen aan de orde. Enkele leerlingen noteren hun oplossing in de bordtekening en verwoorden de verdeling. Bijvoorbeeld: als je 32 poffertjes eerlijk deelt met 2 kinderen, krijgt ieder kind 16 poffertjes. Vervolgens nemen 4 leerlingen aan tafel plaats. Hoe kunnen deze 4 kinderen 32 poffertjes eerlijk delen? Verschillende oplossingsmanieren komen aan de orde. Enkele leerlingen noteren hun oplossing in de bordtekening en verwoorden de verdeling. Bijvoorbeeld: als je 32 poffertjes eerlijk deelt met 4 kinderen, krijgt ieder kind 8 poffertjes. Of: als je 32 poffertjes eerlijk deelt met 2 kinderen, krijgt ieder kind 16 poffertjes en als je die nog eens eerlijk deelt met 2 kinderen, krijgt ieder kind 8 poffertjes. Doe de activiteit ook met andere getallen. Zelfstandig werken Instapboekje les 1 Reflectie Kijk de opdrachten samen met de leerlingen na en bespreek onduidelijkheden. Laat enkele leerlingen een opgave voordoen op het bord en daarbij verwoorden hoe ze tot hun oplossing komen. Bordtekening 3 Instapboekje pagina 2 en 3

4 Doelen - Verkennen van het deelteken. - Verder verkennen van delen. B e n o d i g d e materialen schaal 24 poffertjes fiches Bordtekening Les 2 Het deelteken Doe-activiteit toetsopdracht 3 en 4 Teken een schaal op het bord met daarop het getal 12. Zeg dat er 12 poffertjes in de schaal zitten. De leerlingen bedenken hoe ze de poffertjes eerlijk kunnen delen met 2 kinderen. Hoeveel poffertjes krijgt ieder kind? Ter ondersteuning gebruiken ze de poffertjes en fiches. Geef de oplossing op het bord weer als een informele deelsom (zie de bordtekening). Laat een leerling de deelsom verwoorden: als je 12 poffertjes eerlijk deelt met 2 kinderen krijgt ieder kind 6 poffertjes. Vervolgens onderzoeken de leerlingen of ze 12 poffertjes kunnen delen met 3 kinderen en vervolgens met 4 kinderen. Hoeveel poffertjes krijgt ieder kind? Laat enkele leerlingen hun oplossingen als informele deelsom op het bord tekenen en verwoorden. Herhaal deze activiteit met het getal 24. Zelfstandig werken Instapboekje les 2 Reflectie Kijk de opdrachten samen met de leerlingen na en bespreek onduidelijkheden. Laat enkele leerlingen een opgave voordoen op het bord en daarbij verwoorden hoe ze tot hun oplossing komen. 4 Instapboekje pagina 4 en 5

5 Doelen - Verder verkennen van delen. - Oefenen van delen. B e n o d i g d e materialen plastic beker met 25 rietjes en het opschrift: 25 plastic beker met 50 rietjes en het opschrift: 50 per leerling fiches Bordtekeningen Les 3 Deelsommen Doe-activiteit toetsopdracht 5 en 6 Stel 2 tafelgroepen samen van ieder 5 leerlingen. De ene groep krijgt de beker met 25 rietjes en de andere die met 50 rietjes. Kunnen jullie de getallen 25 en 50 eerlijk delen met 5 kinderen? Hoeveel rietjes krijgt ieder kind dan? Schrijf de oplossingen als informele deelsommen op het bord (zie bordtekening 1). Laat de leerlingen de deelsommen verwoorden: Als je 25 rietjes eerlijk deelt met 5 kinderen, krijgt ieder kind 5 rietjes. Als je 50 rietjes eerlijk deelt met 5 kinderen, krijgt ieder kind 10 rietjes. Voeg nu de 2 tafelgroepen samen en geef deze nieuwe groep de beker met 50 rietjes. De leerlingen onderzoeken of ze 50 rietjes eerlijk kunnen delen met 10 kinderen en hoeveel rietjes ieder kind dan krijgt. Begrijpen de leerlingen dat als je 50 rietjes eerlijk deelt met 5 kinderen ieder kind meer rietjes krijgt dan als je 50 rietjes eerlijk deelt met 10 kinderen? Schrijf de oplossing als informele deelsom op het bord (zie bordtekening 2). Bespreek het getal 10 onder de deelstreep: dat is het aantal kinderen dat de rietjes eerlijk verdeelt. Essentieel is dat de leerlingen de deelsom verwoorden: Als je 50 rietjes eerlijk deelt met 10 kinderen, krijgt ieder kind 5 rietjes. Benadruk dat je 50 rietjes eerlijk kunt delen met 10 kinderen. Kun je 25 rietjes eerlijk delen met 10 kinderen? Essentieel is dat de leerlingen vertellen en/of laten zien hoe ze redeneren. Zelfstandig werken Instapboekje les 3 Reflectie Kijk de opdrachten samen met de leerlingen na en bespreek onduidelijkheden. Laat enkele leerlingen een opgave voordoen op het bord en daarbij verwoorden hoe ze tot hun oplossing komen. Eindtoets Bordtekening 1 Eindig de module met de eindtoets. De eindtoets bestaat uit 6 opgaven. De uitslag van de toets bepaalt of er wel of niet extra hulp nodig is. Bordtekening 2 5 Instapboekje pagina 6 en 7

6 Colofon Hoofdauteur Mieke van Groenestijn, Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie Auteur Elja Verheij Vormgevingsconcept -hoogte, Tilburg Nicolette Obers (studio Zwijsen) Opmaak Woudesign, s-hertogenbosch Foto omslag Kasper van t Hoff Fotografie, Eindhoven Projectgroep Uitgeverij Zwijsen Uitgeverij Zwijsen BV, Tilburg en Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Indien iemand meent als rechthebbende in aanmerking te komen, kan hij of zij zich tot de uitgever richten.