Raadsvergadering 21 mei 2012 Nr.: 11 AAN de gemeenteraad Onderwerp: Decentralisatie extramurale begeleiding AWBZ (DAL). Portefeuillehouder: Mevrouw O.G. Hartman-Togtema. Ter inzage liggende stukken: Keuzedocument Specialistische Producten Decentralisatie extramurale begeleiding AWBZ (DAL). Voorstel: In te stemmen met de voorstellen uit het Keuzedocument Decentralisatie extramurale begeleiding AWBZ (DAL). Toelichting: Inleiding: De functie extramurale begeleiding wordt vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) geschrapt en tegelijkertijd wordt de Wmo uitgebreid met extra resultaatverplichtingen. Extramurale begeleiding komt daarmee onder de reikwijdte van de compensatieplicht van de Wmo. Ook het vervoer dat aan de begeleidingsactiviteiten is verbonden gaat over naar de gemeenten. Daarnaast valt de doelgroep jeugd die gebruikmaakt van extramurale begeleiding, eveneens onder deze transitie. Vanaf 1 januari 2013 worden gemeenten verantwoordelijk voor inwoners die voor het eerst of opnieuw een beroep doen op begeleiding. In 2014 volgen alle andere gebruikers van deze functie. Aan de raad wordt gevraagd om in te stemmen met de kaders die richting geven aan de uitvoering van deze nieuwe taak. Overwegingen: Met het schrappen van begeleiding uit de AWBZ wordt artikel 4 van de Wmo uitgebreid: de te treffen voorzieningen dienen de burger in staat te stellen om dagelijkse levensverrichtingen uit te voeren en het persoonlijk leven te structureren en daarover regie te voeren. Hoe de gemeente komt tot dit resultaat behoort tot de beleidsvrijheid van de gemeente. Anders dan binnen de AWBZ, kan de gemeente inspelen op maatwerk en op de lokale situatie. Daarnaast worden gemeenten vanwege financiële aspecten gedwongen om begeleiding anders vorm te geven dan tot op heden het geval was. Door het rijk wordt een korting toegepast van 5% (op het budget van 2010) en correcties voor maatregelen zoals de pgb maatregel en de IQ maatregel.
Doelgroep De functie begeleiding in de AWBZ is bedoeld voor mensen met somatische, psychogeriatrische of psychiatrische problematiek, of een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap, die matige of zware beperkingen hebben op het terrein van sociale redzaamheid, bewegen en verplaatsen, probleemgedrag, psychisch functioneren en/of geheugen- en oriëntatiestoornissen. In gemeenten Delfzijl, Appingedam en Loppersum gaat het in totaal om 875 inwoners (Zorgkantoor, februari 2012), respectievelijk 451, 249 en 175 inwoners. Kaders In de keuzenota worden per onderwerp voorstellen gedaan om de kaders weer te geven die straks voor de uitvoering van deze nieuwe taak belang zijn. Hierbij zijn de huidige situatie en mogelijke scenario s beschreven. Onderstaand het overzicht van de diverse keuzevoorstellen: Keuzevoorstel visie 1. De gezamenlijke WMO kadernota die is vastgesteld door de drie gemeenteraden vormt tevens de visie op vormgeving van de functie begeleiding. Bij herziening van de kadernota wordt deze hierop waar nodig aangepast. De kadernota is in lijn met de paraplunotitie Achter het stuur, achter de stuurman. 2. De uitgangspunten zoals deze zijn opgesteld voor de visie Oggz worden gehanteerd als concrete handvatten bij het te voeren beleid. Keuzevoorstel algemene kaders Een beleidsarme invoering betekent dat de gemeente de gebruikte werkwijze binnen de AWBZ zoveel mogelijk overneemt. Bij een beleidsrijke variant is de extramurale begeleiding een integraal onderdeel van andere Wmo taken. 1. Op 1 januari 2013 wordt de beleidsarme variant ingevoerd waarbij de huidige werkwijze binnen de AWBZ wordt over genomen muv de criteria van instroom. Dit ivm het vastgelegde financieel kader. 2. Op 1 januari 2014 is de beleidsarme variant zodanig uitgebreid dat ook alle bestaande cliënten in dat proces afgehandeld kunnen worden. 3. In 2014 wordt een start gemaakt om te komen tot een beleidsrijke variant in 2015 en daarna. Ook zal een voorstel worden gedaan of die beleidsrijke variant in DAL verband wordt ontwikkeld of per gemeente afzonderlijk. 4. Relatie met andere gemeentelijke beleidsvelden wordt gelegd vanaf 2014 Keuzevoorstel instroom De vormgeving van de toegang bepaalt wie voor welke voorzieningen in aanmerking komt. De Wmo gedachte gaat daarbij uit van een gekantelde werkwijze, de eigen mogelijkheden komen eerst aan bod. 1. Het Wmo loket krijgt een centrale rol bij de toegang tot de functie begeleiding. 2. Voor jongeren tot en met 18 jaar met opvoed of opgroeiproblemen is het CJG het eerste aanspreekpunt. 3. Door middel van het keukentafel gesprek verhelderen de consulenten de vraag en komen zij samen met de inwoner tot een arrangement dat de ervaren beperking moet compenseren. Het eigen netwerk van de cliënt en de collectieve voorzieningen van de gemeente komen daarbij eerst in beeld; 4. Het keukentafelgesprek wordt aangegaan bij eerste aanvragen en complexe heraanvragen. 5. Bij complexe en meervoudige problematiek wordt advies gevraagd aan sociale partners en medische indicatieadviseurs. Keuzevoorstel PGB-ZIN (Persoonsgebonden budget - Zorg in natura) Het rijk hanteert een kortingspercentage voor de uitstroom van pgb cliënten, voor gemeenten betekent dit een forse bezuinigingsopgave. 1. Te besluiten tot instandhouding van het PGB 2. Zorg in natura de voorkeur te geven boven PGB 3. Geen recht op PGB toe te staan vanwege de aanzuigende werking die daarvan uitgaat. 2
4. PGB wordt alleen ingezet als maatwerkoplossing. 5. Maatwerk heeft zowel betrekking op het kostenaspect als op het zorgvraagaspect 6. Bij het nader vaststellen van voorwaarden laten we ons adviseren door de VNG en cliëntenorganisaties. Het aanbod van zorg in natura binnen onze gemeenten zoveel mogelijk te laten aansluiten bij de behoefte van de inwoners, zodat minder vaak een beroep op het PGB gedaan hoeft te worden. Keuzevoorstel eigen bijdrage Binnen de Wmo hanteren de DAL gemeenten een eigen bijdrage voor het gebruik van voorzieningen. Binnen de Wmo en AWBZ geldt een inkomensafhankelijke maximale eigen bijdrage. Er is een anticumulatie beding, de bijdrage voor de Wmo heeft voorrang op de bijdrage aan diensten onder de AWBZ. 1. Gebruikers van de functie begeleiding betalen hiervoor een eigen bijdrage 2. De bijdrage is conform de systematiek van eigen bijdrage voor andere Wmo voorzieningen 3. De hoogte van de eigen bijdrage wordt vastgelegd in het Financieel besluit van de Wmo. Keuzevoorstel uitvoering vervoer Wanneer een persoon begeleiding- Groep ontvangt (zoals dagbesteding) kan het zijn dat deze persoon een indicatie heeft voor vervoer. 1. In 2013 het vervoer op de in de AWBZ gebruikelijke wijze door de zorgaanbieders zelf te laten uitvoeren 2. In 2012 en 2013 de meest efficiënte oplossingen voor vervoer in beeld brengen en voorbereidingen treffen om dit vervoer in samenhang te brengen met de andere vormen van vervoer waarvoor de gemeente verantwoordelijk is (WMO vervoer en leerlingenvervoer). 3. Vervoer, van de zelfde vorm van zorg, naar de dichtstbijzijnde locatie de voorkeur boven vervoer naar een meer afgelegen locatie. Keuzevoorstel samenwerking Voordelen van samenwerking gaan vooral om kennisdeling, professionalisering, inkoopvoordelen, verdeling van arbeidscapaciteiten en uniformiteit in beleid voor burgers en instellingen. 1. Op DAL niveau te de keuzenotitie voor te bereiden 2. Op basis van door de DAL raden gemaakte keuzen opties open te houden om met de BMWE gemeenten en de stad Groningen samen te werken 3. Onderzoeken op welke wijze in te kopen zorgproducten op welke schaal het meest voordelig kunnen worden ingekocht of gesubsidieerd. Het adagium is: a. Lokaal wat lokaal kan. b. Regionaal indien de schaalvoordelen voor inkoop hier tot uiting komen. c. Bovenregionaal voor de kleine aantallen. 4. De gemeenten zetten in op stimulering van samenwerking tussen zorg en welzijnspartijen en het inzetten op het principe van eigen kracht, door die zelfde partijen 5. De gemeenten zullen organisaties voor zorg en welzijn toetsen op: a. Kwaliteitseisen. b. Betrokkenheid en investering in de lokale samenleving. c. Streven naar sluitende zorg- en welzijnsinfrastructuur. d. Cliënttevredenheid. e. Innovatieve kracht. Keuzevoorstel financieel kader Over het financieel kader waarbinnen gemeenten de functie begeleiding moeten financieren is op dit moment nog veel onbekend. Zeker is dat er een decentralisatie korting wordt toegepast van 5% en correcties voor maatregelen zoals de pgb maatregel en de IQ maatregel. 1. Financieel kader is het budget dat de gemeente in het gemeentefonds krijgt gestort voor overname van de functie begeleiding van de AWBZ naar de WMO. 3
2. Met betrekking tot vervoer heeft, wanneer er sprake is van meerdere vestigingen, vervoer naar de meest dichtstbijzijnde, adequate vestiging de voorkeur (zie ook keuzevoorstel vervoer punt 3). 3. In 2013 (de korte termijn) wordt het aantal dienstverleningsproducten nog niet verminderd. Mogelijk wel het volume per product. 4. Maatwerkoplossingen hebben de voorkeur boven generieke oplossingen (zie ook keuzevoorstel instroom punt 4). 5. Er vindt beoordeling plaats of verschuiving naar goedkopere zorg mogelijk is (zie ook keuzevoorstel instroom punt 4). 6. PGB wordt alleen ingezet als maatwerkoplossing (zie ook keuzevoorstel PGB- ZIN punt 2). 7. Er wordt door het WMO loket actief ingezet op het gebruik, en eventueel de realisatie van, algemene en collectieve voorzieningen te koste van individuele voorzieningen. Plan van aanpak: Het keuzedocument Decentralisatie extramurale begeleiding AWBZ wordt op 21 mei 2012 ter besluitvorming aangeboden aan de gemeenteraad. Aan de hand van deze vastgestelde kaders stellen de DAL gemeenten een werkdocument op ter voorbereiding van de invoering van de functie extramurale begeleiding. Dit werkdocument wordt vastgesteld door het college en gaat vervolgens ter informatie naar de raad. Personele gevolgen: De voorstellen onder het keuzevoorstel Instroom hebben personele gevolgen voor de gemeente. Dit is een omvangrijke uitbreiding van de taken van het Wmo loket. In de komende periode moet onderzocht worden welke personele inzet dit gaat kosten. Financiële dekking: Financieel kader is het budget dat de gemeente in het gemeentefonds krijgt gestort voor overname van de functie begeleiding van de AWBZ naar de WMO. Op het moment van schrijven zijn deze bedragen nog niet bekend, in de komende meicirculaire staan de bedragen vermeld. Uitvoeringskosten Vanaf 2013 is er structureel budget nodig voor de uitvoeringskosten. De regering laat onderzoek verrichten naar de daadwerkelijk vrijvallende uitvoeringskosten in de AWBZ in verband met het decentraliseren van de begeleiding. De vrijvallende uitvoeringsmiddelen worden overgeheveld naar de gemeenten. Deze middelen worden structureel toegevoegd aan het gemeentefonds. Risico s Op het totaal geïndexeerde budget dat wordt overgeheveld in 2013 en 2014 wordt een decentralisatiekorting toegepast van 5% op het uitvoeringsbudget van 2010. Ook zijn er kortingen via de IQ-maatregel en de pgb- maatregel. De hoogte van deze kortingen zijn niet bekend. Ook is niet bekend welk bedrag nu gemoeid is met de uitvoering van extramurale begeleiding voor de gemeente Loppersum. De uitvoering van de Wmo blijft een zgn. open-eindregeling, waardoor de gemeente risico loopt op de hoogte van de uitgaven. Om deze financiële risico s zoveel mogelijk te beperken zijn voortellen geformuleerd onder financieel kader (2 t/m 8). Loppersum, 8 mei 2012 Burgemeester en wethouders van de gemeente Loppersum, A. Rodenboog, burgemeester. J.H. Bonnema, secretaris. 4
De raad van de gemeente Loppersum; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 10 april 2012; b e s l u i t : Tot instemming met de voorstellen uit het Keuzedocument Decentralisatie extramurale begeleiding AWBZ (DAL). Vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Loppersum gehouden op 21 mei 2012, nr. 11. De raad voornoemd, A. Rodenboog, voorzitter. R.S. Bosma, griffier. 5