WESTERDOKSEILAND Amsterdam 282 www.awg.be
2
WESTERDOKSEILAND TE AMSTERDAM Nieuwbouw van 110 appartementen, bedrijfsruimten en ondergrondse parkeergarage op het Westerdokseiland te Amsterdam, Nederland. LOCATIE Westerdokseiland, Amsterdam UITVOERING 2007-2009 ONTWERP 2000 PROJECTTEAM Christine de Ruijter, Stefan Braun, Philip Mathieu, Liesbeth Vanderstraeten OPDRACHTGEVER hofmakerij vof / Amvest, Ymere/ PROJECTARCHITECT Christine de Ruijter 3 Totaal aantal woningen: 110 Sociale huur: 50 Vrije sector woningen: 60 Totaal bedrijfsoppervlakte: 870m2 Totaal Parkeerplaatsen: 108 Gelegen tussen het IJ en het Westerdok is tijdens de voorbije jaren een stedelijke woonwijk ontstaan. Deze wordt gekenmerkt door een hoge dichtheid, gestapelde bouw, menging van functies, verschillende woon- en werkcategorieën en door de collectieve ruimten waaraan de entrees van de omliggende units zijn gelegen. In opdracht van de Gemeente Amsterdam heeft Peter Defesche van het architectenbureau OD 205 een masterplan getekend. Het voormalige rangeerterrein in directe nabijheid van het Centraal Station werd onderverdeeld in vier deelplannen, die door verschilleden architectencombinaties en ontwikkelaars zijn uitgewerkt. Oost-west georiënteerde bebouwingsstroken met semipublieke binnenhoven vormen de ruggengraat van alle vier deelplannen. Verder bepaalden de richtlijnen voor de IJ-wand, de Westerdokskadewand en de cours een duidelijk houvast voor het te vormen bouwvolume, de hiërarchie binnen de onderdelen, de in te zetten toon op het Westerdokseiland. Voor het meest noordelijke plandeel, door zijn specifieke terreinkenmerken ook de Punt genoemd, is awg architecten verantwoordelijk voor het stedenbouwkundige ontwerp op blokniveau. Voor de uitwerking van de planonderdelen is samengewerkt met Baneke van der Hoeven Architecten. Voor het aangrenzende deelgebeid Westerkaap II, met als verantwoordelijke op blokniveau DKV architecten, werd de samenwerking met Baneke van der Hoeven architecten en DKV architecten voortgezet, zodat de twee noordelijke deelplannen samen een eenheid vormen gekenmerkt door verschillende stroken. De (noord) Punt, gelegen op de splitsing van de IJweg en de Westerdokskade, beëindigt de IJwand met zijn continue bouwhoogte en vormt de aanzet voor de gedifferentieerde wand langs de kade. De beëindiging van de IJ-wand is 11 lagen hoog. Dit is 5 lagen hoger dan de continue bouwhoogte van 6 lagen van de rest van de wand. De hoogte van 11 lagen wordt slechts over de helft van het perceel voortgezet. De andere helft vormt door middel van zijn bouwhoogte en de ritmering onbebouwd-bebouwd de overgang van IJ-wand naar kadebebouwing.
4
De richting van de IJ-weg speelt op dit smalle perceel een veel belangrijkere rol dan de richting van de kade. De bebouwingsenveloppe schikt zich naar de hoofdrichting van het Westerdokseiland, nl. loodrecht op de Westerdokskade, ter versterking van de samenhang tussen alle plandelen. De interne bouwstructuur neemt eigenzinnig de richting aan die de grootste planefficiëntie, dus ook de grootste flexibiliteit kan garanderen. 5 De ambitie om daadwerkelijk een groepering van gebouwen te ontwikkelen waar functieverandering in de loop der tijd mogelijk is, zelfs gestimuleerd werd, is de juiste houding om met stedelijke verdichting om te gaan. Het is zaak om intelligente ruïnes te bouwen. De intelligentie vertaalt zich in hun mate van functie neutraalheid evenals de mate waarin ze gebruik mogelijk maken i.p.v. dicteren. Materiaalkeuzes zijn gemaakt op basis van de tactiele kwaliteit, eerlijk en direct, vanuit de inherente eigenschappen van de hedendaagse grondstoffen, constructie en bouwmethodes. De eenvoud, repetitie van zowel materialen, detaillering van en de elementen zelf zijn erop gericht stille, sterke vormen te realiseren. Bouwen rond hoven en cours maken van een bouwblok, in tegenstelling tot het perceelsgewijze gegroeid bouwblok, een eenheid met uitsluitend voorkanten. Karakteristiek voor de cours zijn de sterke formele samenhang, de rustige gevelbeelden, vrij monoliet, vrij monochroom. Deze elementen bepalen hun uitgesproken identiteit. Ramen en deuren zijn, in een repetitief ritme, gaten in doorgaande wanden. Het omgaan met het thema cour op een smalle kavel, het beëindigen van zowel de IJ-wand als de Westerdokskade en de twee richtingen van de randen van het studiegebied vormde de basis voor de planvorming. De cour vertaalt zich bij de Punt in een binnenstraat en biedt de gelegenheid om naast de straten en kades vanuit een gemeenschappelijke ruimte bouwdelen te ontsluiten. De semi-openbare binnenstraat wordt verbonden met het openbaar gebied via een deur naar de IJ-weg. DS Landschapsarchitecten werd zoals voor de cours van Westerkaap II aangezocht voor de vormgeving van de binnenstraat. voor awg architecten Christine de Ruijter Stefan Braun
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
282 WESTERDOKSEILAND Amsterdam www.awg.be