ARBO bijeenkomst 31 oktober Ridderkerk 5 november Schiphol 12 november Zwolle 21 november - Eindhoven Programma 13.00 uur Ontvangst 13.30 uur Opening 13.35 uur Ontwikkelingen ARBO 14.15 uur Gevaarlijke stoffen 15.15 uur Pauze 15.40 uur Aanpak ziekteverzuim 16.05 uur Project Veilig gedrag Werknemers Programma 16.45 uur Vragen en discussie 17.00 uur Afsluiting en netwerkborrel 17.30 uur Einde 1
FME Arbo dagen Ontwikkelingen ARBO in 2013 Rob van Beek & Kees Halm Onderwerpen Wat doet FME? Factsheet Metaal van Inspectie SZW Rapport Arbo en Verzuim 2012 --------------------------------------- NVVA Richtlijn lasrook Boetebeleid van ISZW Uitbreiding AC machineveiligheid EMF Richtlijn besproken Wat doet FME voor u? Benchmark Arbo & Verzuim Beïnvloeding Arbo beleid SER Commissie Arbo & grenswaarden VNO-NCW Overleg Arbeidsinspectie / ministerie SZW VCA diploma via deelname aan St. Samenwerken Voor Veiligheid (SSVV) Europa deelname aan Council of European Employers of the Metal, www.ceemet.org Preventiemedewerkers netwerk www.preventiemedewerker.fme.nl Partner in project 5xBeter Bijeenkomsten 2011 waren er 250 deelnemers 2012 waren er 310 deelnemers 2013 zijn er 250 deelnemers 2
Terugblik over 2013 Langdurig conflict over beschermkap boormachines opgelost http://www.fme.nl/actueel/content/nieuws/langdurig_conflict_over_beschermkap_boormachin es_opgelost ISZW erkent nu rol Sociale Partners FME heeft meldpunt ongevallen machineveiligheid ingesteld, maar wordt slecht benut Arbocatalogus Werken op Hoogte voor scheepsbouw gelanceerd Inspectie SZW 1 736 bedrijven gecontroleerd in 2011 605 bedrijven (82%) niet op orde 90 stilleggingen en 6 boeterapporten Top vijf overtredingen: Arbeidsmiddelen / machines 89% Arbozorg / RIE 59% Gevaarlijke stoffen / lasrook 38% Arbeidsplaatsen 09% Voorkomen valgevaar 05% Leerbedrijven scoren slechter ISZW ziet bij lasrook sterke verbeteringen Boetebeleid ISZW is sterk aangescherpt Aparte controle projecten in 2013 bij Scheepsbouw en oppervlaktebehandelindustrie 1 Publicatie zomer 2013: http://www.inspectieszw.nl/images/metaalproductenindustrie- 2011tcm335-343709.pdf Reactie FME Cijfers zijn niet goed. maar ISZW heeft gehandhaafd zonder AC machineveiligheid (boorkapjes), onderhandelingen liepen nog Score van leerbedrijven is onverklaarbaar en FME neemt deze conclusie niet over Acties / beleid van FME: 5xbeter meer inzetten bij achterblijvers in plaats van middenmoters Opleiding veiliger maken (samenwerking 5xbeter en Kenteq) Invoering veilige werkwijzen Uitbreiden AC Machineveiligheid Meer focus op rol MT Etc 3
5,0% FME Rapport Arbo & verzuim (1) FME 2012: gem. verzuim 4,3% kantoor 3,4% & productie 5,5% 4,8% 4,6% 4,4% 4,2% 4,0% 3,8% 3,6% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 FME Rapport Arbo & verzuim (2) 12 Ongevallenfrequentie 10 10,3 9,6 8 6 5,9 4,9 7,0 6,4 4 2 1,8 1,4 1,2 2,2 1,2 1,6 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 IF IF (zware ongevallen) FME Rapport Arbo & verzuim (3) 35 32,1 Ongevallenfrequentie uitzendkrachten 30 28,1 25 22,8 20 17,1 15 13 14,8 10 5 0 5,5 3,4 3,1 2,9 1,5 0,7 2007 2008 2009 2010 2011 2012 IF IF (zware ongevallen) 4
Beroeps richtlijn vs Arbocatalogi Zomer 2013: NVVA publiceert Richtlijn Lasrook Probleem voor bedrijf. Wat is nu leidend? Arbocatalogus (o.a. 5xbeter) of Richtlijn NVVA? Gesprek Min SZW, NVVA, 5xbeter bij St. van de Arbeid Uitkomst: arbocatalogus is leidend Richtlijn goede indicatie stand wetenschap / techniek Bedrijf die AC volgt voldoet aan eisen ISZW Machineveiligheid Arbocatalogus machineveiligheid Huidige stand van zaken Kolomboor Draaibank Kantbank Handhaving arbeidsinspectie conform arbocatalogus? Melden als dit niet zo is! Arbocatalogus machineveiligheid Planning Excenterpers Afkortzaag Cirkelzaag Metaalwals Heftruck Kranen Hijsgereedschap 5
Boetebeleid I-SZW Per 1 januari boetes ARBO verdubbeld en kosten niet melden ongeval ook omhoog Verwijtbaarheid: RIE Instructie Toezicht Oproep melden boetes / problemen met arbeidsinspectie!! Elektromagnetische velden DIRECTIVE 2013/35/EU OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 26 June 2013 On the minimum health and safety requirements regarding the exposure of workers to the risks arising from physical agents (electromagnetic fields) (20th individual Directive within the meaning of Article 16(1) of Directive 89/391/EEC) and repealing Directive 2004/40/EC Voorbeeld frequentie gestuurde voeding 6
Probleem Overschatting blootstelling bij gepulseerde voedingen Niet alleen bij lasprocessen, maar alle geschakelde voedingen (ook laptops e.d.!) Vraagstuk door DNV KEMA voorgelegd aan diverse partijen: ICNIRP-vertegenwoordiger Vertegenwoordiger van SZW in EU richtlijnontwikkeling NEC-EMF: volgens ICNIRP-methode is de blootstellingsbepaling onbetrouwbaar; hoe moet het dan wel? Vertegenwoordiger van onze meetapparatuur: software om gewogen piekwaarde methode toe te passen (was tot voor kort niet beschikbaar) Internationaal: norm in ontwikkeling voor lasapparatuur, aansluiting vanuit NL? Elektromagnetische velden Implementatie in Nederlandse wetgeving voor 1 juli 2016 Consequenties nog steeds onduidelijk Onderzoek naar laswerkzaamheden en inductieovens door KEMA, resultaten begin 2014 Wet- en regelgeving Afgelopen jaar geen wezenlijke wijzigingen Grenswaarden discussie over haalbaarheid nieuwe grenswaarden asbest loopt nog Discussie over definitie grenswaarden in Arbowet: voorstel is uitbreiden met mogelijkheid plan van aanpak als niet voldaan kan worden aan gezondheidskundige grenswaarde 7
Bedankt voor uw aandacht! Vragen? Meer informatie? http://preventiemedewerker.fme.nl/ Robert.van.beek@fme.nl Kees.halm@fme.nl Gevaarlijke stoffen Marti Beeftink Peter Kanters Arbo-bijeenkomst FME-CWM 2012 pagina 23 van 18 Huidige situatie Geen arbocatalogus (m.u.v. oplosmiddelen) Arbowet: Stap 1: Register gevaarlijke stoffen maken Stap 2: Beoordelen van risico s Stap 3: Nemen van maatregelen Stap 4: Borging Controle Inspectie SZW: 81 bedrijven: 11 voldoen, 70 niet 2012 pagina 24 van 18 8
Vraag 1 A) Bij wie zijn in het bedrijf de (actuele) veiligheidsinformatiebladen van alle gevaarlijke stoffen aanwezig? B) Bij wie is in het bedrijf een volledig ingevuld en actueel bijgehouden register gevaarlijke stoffen aanwezig? 2012 pagina 25 van 18 Vraag 2 A) Bij wie zijn al beoordelingen uitgevoerd naar de blootstelling aan gevaarlijke stoffen? B) Bij wie is dit voor alle stoffen uitgevoerd? 2012 pagina 26 van 18 5xbeter Arbocatalogus / Verbetercheck Gevaarlijke stoffen Gestart met een pilot onder 10 bedrijven om een register in te vullen Praktische aanpak! 2012 pagina 27 van 18 9
Pilot register - werkwijze Voorbeeld register opgesteld conform wettelijke eisen Pilotbedrijven benaderd tijdens bedrijfsbezoeken Instructie gegeven hoe register te gebruiken Bedrijven zelf aan de slag gegaan Evaluatie en zo nodig aanpassen tijdens 2 e bedrijfsbezoek 2012 pagina 28 van 18 Pilot register voorbeeld 1 1. Coating bedrijf (natlakken en poedercoaten) 2012 pagina 29 van 18 Pilot register voorbeeld 2 2. Constructiebedrijf / Machinefabriek 2012 pagina 30 van 18 10
Pilot register - evaluatie Vragenlijst Bedrijfsgegevens + door wie ingevuld (bekendheid onderwerp) Aantal stoffen + type stoffen. Ervaringen met invullen register (positief + negatief) Veiligheidsinformatiebladen Vervangen van stoffen of afvoeren mogelijk? Omgang met de stoffen (opslag, wijze gebruik, beheersmaatregelen, PBM) 2012 pagina 31 van 18 Pilot register resultaten (1) Voorkennis: meestal niet aanwezig Aantal stoffen: vaak tientallen stoffen Type stoffen: herkenbare groepen zoals ontvetters/reinigers, metaalbewerkingsvloeistoffen en loctites Ervaringen invullen register: tijdrovend, moeilijk, zonder uitleg verbetercoach niet te doen, meerwaarde/zin ervan onduidelijk (zeker gezien tijd/inspanning die het kost) Veiligheidsinformatiebladen: beheer vaak niet geborgd, waardoor niet alle VIB s aanwezig en/of actueel (ouder dan 3 jaar) 2012 pagina 32 van 18 Pilot register resultaten (2) Vervangen of afvoeren stoffen: - vervanging: onbekend, vaak nog niet naar gekeken - afvoeren: vaak mogelijk voor veel stoffen Omgang met stoffen: - opslag: van specifieke opslag (conform PGS 15) tot gewone kast/ruimte (kleinere hoeveelheden) - wijze gebruik: vaak kortdurend en kleine hoeveelheden - beheersmaatregelen / PBM: vaak geen (maar altijd nodig?) 2012 pagina 33 van 18 11
Film pilotbedrijf 2012 pagina 34 van 18 Wat gaat 5xbeter doen? Register: vereenvoudiging zelfinspectietool + meer toelichting Risicobeoordeling: tool maken (à la COSHH) Goede praktijken: o voor de meest voorkomende werkzaamheden met gevaarlijke stoffen in de branche o deze worden onderdeel van de arbocatalogus o voor 80% van de werkzaamheden komt daarmee dan de verplichting van uitgebreide registratie / risicobeoordeling te vervallen, zolang je conform de goede praktijk werkt 2012 pagina 35 van 18 Goede praktijk Reinigen spuitbus Loctite 7063 2012 pagina 36 van x 12
Vraag 3 Bij wie zijn goede praktijken aanwezig m.b.t. gevaarlijke stoffen en welke zijn dit? (bijv. inkoopbeleid, vervanging stoffen, speciale afzuigvoorzieningen, etc.) 2012 pagina 37 van 18 Werkzaamheden A. Ontvetbak met kwast B. Spuitbus verf C. Spuitbus ontvetter/reiniger D. Loctites E. Rollen / kwasten verf 2012 pagina 38 van 18 Vraag 4 Nog werkzaamheden / groepen stoffen toevoegen? Laat het ons nu weten! 2012 pagina 39 van 18 13
Dank u wel! 2012 pagina 40 van 18 Pauze tot 15.40 uur Dreigend langdurig verzuim FME-CWM 2013 14
De feiten Branchecijfers 2012 ; 4,3% 1,2 fq 2011 ; 4,4% 1,2 fq 2010 ; 4,6% 2009 ; 4,45% Het geld 100 medewerkers, gemiddeld bruto maandsalaris 2.314 euro; Jaarlijkse loonsom 3.000.000 euro 1% verzuim verlagen levert een jaarlijkse besparing op van 30.000 euro Duurzame Inzetbaarheid Hoe houd je medewerkers fit, gezond en productief tot hun pensioengerechtigde leeftijd? Gezamenlijke verantwoordelijkheid vanuit WvP. 15
management organisatie HRM De duurzaam inzetbare medewerker is een competente medewerker is een betrokken medewerker is een tevreden werknemer is een gezond mens opleiding & ontwikkeling HRM en organisatiethema s innovatie & productiviteit Arbeidsrelatie arbo ergonomie levensstijl/ vitaliteit active ageing demotie verzuimbeleid en re-integratie vitaliteitsbeleid Wet Verbetering Poortwachter WIA en WGA WIA Wet Werk en Inkomen naar arbeidsvermogen 35-80% arbeidsongeschikt WGA uitkering Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten 16
Rolverdeling Verzuimbeleid De werkgever De werknemer De leidinggevende De bedrijfsarts De casemanager UWV Interventiepartners Kernwaarden DI beleid Integrale benadering Draagvlak en bewustwording Transparantie en communicatie Betrokkenheid en vertrouwen Inzetbaarheid is maatwerk Maatwerk op individueel niveau Leidinggeven en leiderschap Dreigend langdurig verzuim Ongezonde levensstijl; Te zwaar, roken, gevaarlijke sporten Privé omstandigheden; Te druk, relatieproblemen, schulden Daar mag ik toch niets over zeggen? 17
Dreigend langdurig verzuim Daar gaan wij wel degelijk het gesprek over aan. Respectvol en gebaseerd op feiten. Door getrainde leidinggevenden. Project Maatwerkadvies Ervaringen en aanbevelingen om te sturen op veilig gedrag 18
Opdracht 5xbeter heeft bureau Falke & Verbaan opdracht gegeven. Ga na welke belemmeringen (het management van) bedrijven ervaren om te komen tot een cultuur van veilig en gezond werken Biedt ondersteuning in de vorm van een kort advies traject Formuleer aanbevelingen Disclaimer Resultaten van dit project zijn indicatief maar niet representatief voor de gehele sector omdat 23 Bedrijven zijn select gekozen door 5xbeter op basis van motivatie Steekproef is te klein Wat heeft Falke & Verbaan gedaan? Doelstelling (ondersteuning bij veiligheid & gedrag) Nul-meting: waar staan de bedrijven voor het project? Uitvoering van de projecten (motivatie) MT sessie LG training Dagscan (interviews en rondgang) Presentatie voor het gehele personeel Meestal verbetercoach van 5xbeter betrokken Conclusies en aanbevelingen voor Deelnemende bedrijven 5xbeter pa g. 57 Fa lke & Verbaan www.falkeverbaan.nl (2012 ) 19
Resultaten (1) Oordeel Bedrijven Indruk Falke & Verbaan Organisatorische Veiligheid Technische Veiligheid Gedrag en cultuur X X Resultaten (2) Falke & Verbaan en onderzochte bedrijven geven aan: MT heeft moeite met sturen op gedrag medewerkers medewerkers worden aangesproken maar het heeft geen structureel effect heldere afspraken maken (en handhaven) is geen gemeengoed knelpunten concreet te maken (praat in abstracties) in de spiegel kijken F&V: MT komt regelmatig uit bij gedrag medewerker in plaats van hun eigen (voorbeeld) gedrag Resultaten (3) MT vlucht in andere middelen (bijv. beschikbar stellen PBM s) Sturen op gedrag wordt als minder concreet ervaren (je ziet het niet, de nieuw aangeschafte brillen wel) Schijnbare spagaat tussen productie en veiligheid is een probleem Middenmanagement zit vaak klem tussen werkvloer(veilig werken moet) en hoger MT of bijv. Sales (kost geld) 20
Resultaten samengevat (3) F&V: MT wil wel, maar weet niet goed hoe Bedrijven: sturen via gedrag stuurt gedrag is een eyeopener Vragen voor bedrijven (MT) Hoe beïnvloed ik gedrag van direct leidinggevenden en medewerkers Hoe vergroot ik het bewustzijn in de organisatie Hoe kan ik veiligheid prioriteren zonder dat het ten koste gaat van productie, winst, omzet, etc. Leren van gedrag Gedrag Negatieve feedback Positieve feedback Duurt langer Geeft meer rommel Vraagt om verantwoording Sneller klaar Geen gezeur Goedkoper NB:er gebeurt zelden een ongeval! 21
Betrokkenheid bij medewerker + Beïnvloeden van onveilig gedrag Veeleisend helpen de coach Verander of verdwijn de politieagent Helpen en meebewegen de zachte heelmeester Laissez-faire de struisvogel - + Acceptatie van de onveilige situatie/gedrag pag. www.falkeverbaan.nl 64 (WF Veiligheid / 09..) Dichten van het gat Beschrijf: het zichtbare gedrag het gevoel daarbij het gewenste gedrag Zichtbaar Vraag: Wat is er aan de hand? Gewenst Recente ervaringen Oude ervaringen Het aangeleerde Opvoeding Karakter / Persoonlijkheid En Nu? pag. 65 www.falkeverbaan.nl (WF Veiligheid / 09..) Afspreken en aanspreken Doel! Beschrijf! Jij? Hulp nodig? Datum Consequenties GEWENST gedrag ZICHT BAAR (ongewenst) gedrag Waarom? GEWENST gedrag En nu? Geen legitimatie Afspreken Aanspreken Opnieuw afspreken www.falkeverbaan.nl (WF Verzuim / ) pag. 66 22
Conclusies (hoogste) directie speelt cruciale rol Eigen voorbeeldgedrag Effectief en adequaat leiding geven MT wil wel, maar weet niet hoe Managementstijl Veeleisend helpen is in het algemeen het meest effectief pa g. 67 Fa lke & Verbaan www.falkeverbaan.nl (2012 ) Tot slot Gedrag stuurt gedrag is niet voorbehouden aan het MT U kan de stijl van veeleisend helpen ook toepassen op: bijv. uw kinderen. maar ook op uw collega s Draag bij aan een cultuur van veilig en gezond werken op uw werk Weir Minerals Netherlands b.v. Weir Minerals Netherlands b.v. FME Ervaringen Veilig Gedrag Confidential Information This document contains information w hich is confidential to companies forming the Weir Minerals Division. It should not be disclosed in w hole or in part to parties other than the recipient w ithout the express w ritten permission of Weir Minerals Division authorized personnel. Excellent Minerals Solutions * KHD is a Humboldt Wedag GmbH brand used under licence by the Weir Group. 23
Weir Minerals Netherlands b.v. 70 Weir Minerals Netherlands b.v. Achtergrond Ontwikkeling, Verkoop, Ontwerp, Productie, Service van Geho verdringerpompen Slurry pompen voor mijnbouw- en mineralenwinning ± 400 medewerkers in Venlo 100% export Weir Minerals Netherlands b.v. 71 Culturele achtergrond Tot 2013: Engineered-to-Order, dus variatie Ervaren, geschoolde medewerkers, weinig verloop Risico s: Werken op hoogte Manoeuvreren met zware lasten Systemen op druk Intern transport Hoog risico-bewustzijn, hoge risico-acceptatie Focus op bewustzijn Leiding draagt het uit Centrale systemen voor ISO 9001, ISO 14001, OHSAS 18001,VCA, AEO Bijna 3 jaar ongevalvrij Weir Minerals Netherlands b.v. 72 Invloed van gedrag op zaken die fout gaan Tot 2013: Centraal geregeld Top down HRO 24
Weir Minerals Netherlands b.v. 73 Shell / Hearts & Minds model n.a.v. Falke & Verbaan EN een ongeval: Beoogde aandachtsgebied Wat is er aan de hand Eérst duidelijkheid Discipline Je aan de afspraak houden Hoe kan je nou zo stom zijn Weir Minerals Netherlands b.v. Hoe verder 74 1. Veeleisend helpen Veiligheidsregels Communicatie via leiding: geen grijs gebied Nadruk op gezamenlijke verantwoordelijkheid High Reliability Organizing 2. Actieve betrokkenheid bij Risico Beoordeling 200 medewerkers getraind Fabriek, Field Service, Aannemers Eigen beoordelingen omzetten in centrale RI&E Vanaf 1 december: 3. Projecten Geen werk zonder risico-beoordeling Ladders > 2.5 m verwijderen Weir Minerals Netherlands b.v. Thank you 75 25
Weir Minerals Netherlands b.v. High Reliability Organizing 76 1. Focus op onverwachte gebeurtenissen 2. Niet simplificeren 3. De operationele processen centraal 4. Veerkrachtig en vasthoudend zijn 5. Respect hebben voor expertise www.hroacademy.nl Bedankt voor uw aandacht! Vragen? Meer informatie? Rapport Falke&Verbaan incl. modellen te vinden op http://preventiemedewerker.fme.nl/ Robert.van.beek@fme.nl Dank voor uw aandacht voor vragen: beleid@fme.nl Graag tot ziens 26