Workshop: Training preventiemedewerker. Door: Mark Smakman Arbeids- & Organisatieadviseur/Veiligheidskundige

Transcriptie

1 Workshop: Training preventiemedewerker Door: Mark Smakman Arbeids- & Organisatieadviseur/Veiligheidskundige

2 Programma Introductie; Kennismaking; Arbo-wet; Partijen in de Arbo-wet; Arbobeleidscyclus; De preventiemedewerker; Arbocatalogus; Arbeidsrisico s in de reisbranche; Instellen beeldschermwerkplek. De gehele middag is er voldoende ruimte om vragen te stellen en zullen de antwoorden van de voorbereidende opdracht aan de orde komen.

3 Arbo-wet De Arbeidsomstandighedenwet (Arbo-wet) is een raamwet. Dit betekent dat hier weinig concrete regels in staan maar meer algemene bepalingen en richtlijnen over het arbeidsomstandighedenbeleid (Arbo-beleid) in organisaties. Veiligheid - Arbeidsmiddelen - Bedrijfshulpverlening - Buitenterrein - Gebouw - Transportomgeving - Werkplekken Gezondheid - Binnenklimaat - Geluid - Gevaarlijke stoffen - Lichamelijke belasting - PBM Welzijn (PSA) - Ongewenste omgangsvormen - Regelmogelijkheden - Werk- en rusttijden - Werktempo

4 Arbo-wet De wetgeving rondom arbeidsomstandigheden valt uiteen in drie delen: 1. De Arbeidsomstandighedenwet (Arbo-wet); 2. Het Arbeidsomstandighedenbesluit (Arbo-besluit); 3. De Arbeidsomstandighedenregeling (Arbo-regeling). De Arbo-wet, het Arbo-besluit en de Arbo-regeling zijn bindende regels waaraan werkgever en werknemer dienen te voldoen. Veel van de Nederlandse arboregeltjes staan bijvoorbeeld in de Arbobeleidsregels (deze komen te vervallen), Arbocatalogi, AI-bladen en NENnormen. Dit zijn richtlijnen die je kunt gebruiken om aan de Arbo-wet te voldoen.

5 Arbo-wet Arbowet (2007) Bindend Arbobesluit Arboregeling Arbobeleidsregels/ Arbocatalogi Niet bindend AI-bladen/ NEN-normen

6 Arbo-wet Artikel 3 Arbobeleid Arbeid zo organiseren dat er geen nadelige gezondheidseffecten zijn; Arbeidshygiënische strategie volgen; Inrichting arbeidsplaatsen, werkmethoden, arbeidsmiddelen en arbeidsinhoud afstemmen op de medewerker; Voorkomen van monotone en tempogebonden arbeid; Bedrijfshulpverlening; Beleid aanpassen; Bevordering van het welzijn.

7 Arbo-wet Artikel 5 Inventarisatie en evaluatie van risico s Risico s schriftelijk vastleggen; Plan van aanpak opstellen; Inventarisatie aanpassen indien noodzakelijk; Medewerkers kennis laten nemen van de RI&E; Ingehuurde in kennis stellen van de risico s.

8 Arbo-wet Artikel 8 Voorlichting en onderricht Werkgever dient voorlichting en onderricht te verzorgen over de te verrichten werkzaamheden en de daaraan verbonden risico s, alsmede over de maatregelen die erop gericht zijn om deze risico s te voorkomen of te beperken.

9 Arbo-wet Artikel 10 Voorkomen van gevaar voor derden Bezoekers/Klanten; Ingeleende medewerkers.

10 Arbo-wet Artikel 11 Algemene verplichtingen van de werknemers Is verplicht om arbeidsmiddelen en gevaarlijke stoffen op de juiste manier te gebruiken; Moet de PBM die hij krijgt op de juiste manier gebruiken en na gebruik weer op de daartoe bestemde plaats opbergen; Mag geen beveiligingen van arbeidsmiddelen of van andere plaatsen weghalen of veranderen en moet de beveiligingen op de juiste manier gebruiken; Moet meewerken aan de instructies/voorlichting die de werkgever voor hem organiseert; Moet als hij gevaren voor de veiligheid of de gezondheid ontdekt, deze meteen doorgeven aan zijn leidinggevende; Moet de werkgever, werknemers en andere personen die in het kader van preventie en bescherming bezig zijn, indien nodig, bijstaan bij de uitvoering van hun taken.

11 Vragen

12 Partijen in de Arbo-wet WERKGEVER WERKNEMER ARBODESKUNDIGE INSPECTIE SZW

13 Verantwoordelijkheid werkgever Het voeren van een arbobeleid; Het voeren van een verzuimbeleid; Het opstellen van een risico-inventarisatie & -evaluatie; Het organiseren van voorlichting en onderricht; Het melden van ongevallen.

14 Partijen in de Arbo-wet WERKGEVER WERKNEMER ARBODESKUNDIGE INSPECTIE SZW

15 Verantwoordelijkheid werknemer Verplicht de nodige voorschriften en zorgvuldigheid in acht te nemen tijdens het werk; Gevaren voor gezondheid en welzijn terstond te melden aan de werkgever; Ter beschikking gestelde PBM gebruiken en beveiliging op machines en hulpmiddelen in tact laten; Meewerken aan voorlichting en instructie.

16 Partijen in de Arbo-wet WERKGEVER WERKNEMER ARBODESKUNDIGE INSPECTIE SZW

17 Arbodeskundige Verzuimbegeleiding; Risico-inventarisatie & -evaluatie; Uitvoeren PAGO en andere keuringen; Arbeidsomstandighedenspreekuur; Werkplekonderzoeken.

18 Partijen in de Arbo-wet WERKGEVER WERKNEMER ARBODESKUNDIGE INSPECTIE SZW

19 Inspectie SZW De Inspecteur SZW heeft twee petten op: Toezichthouder (Arbo-wet); Buitengewoon OpsporingsAmbtenaar (WvS). De Inspecteur SZW heeft verschillende instrumenten voor handhaving: Het maken van een afspraak; Stillegging van het werk; Het opleggen van een boete of strafrechtelijke vervolging.

20 Vragen

21 Arbobeleidscyclus De wetgever schrijft voor dat er continu aandacht dient te zijn voor het optimaliseren (verbeteren) van de arbeidsomstandigheden. Een methodiek om dit gestructureerd te kunnen doen is de zogenaamde arbobeleidscyclus. De arbobeleidscyclus wordt als volgt omschreven: Het cyclische proces van inventariseren en evalueren van risico s, het maken van plannen, het uitvoeren van de plannen en evalueren Hierna volgen de stappen van de arbobeleidscyclus.

22 Arbobeleidscyclus WILLEN WETEN WAKEN WEGEN WERKEN

23 Willen Het uitvoeren van een RI&E begint altijd met willen. Hiervoor is een akkoord nodig van de directie (management). Een belangrijke reden kan zijn dat de directie inzicht wil krijgen in de arbeidsrisico s binnen de organisatie om zijn medewerkers zo veilig en gezond mogelijk te laten werken. Een andere reden is het voldoen aan de wetgeving (Artikel 5 Arbo-wet).

24 Weten Elke werkgever moet (laten) onderzoeken of het werk gevaar kan opleveren of schade kan veroorzaken aan de gezondheid van de werknemers. Dit wordt een Risico-Inventarisatie & -Evaluatie (RI&E) genoemd en moet schriftelijk worden vastgelegd. Een RI&E is een inventarisatie van de gevaren binnen de organisatie met betrekking tot veiligheid, gezondheid en welzijn van de werknemers. In de RI&E moet een Plan van Aanpak (PVA) worden opgenomen waarin is aangegeven welke maatregelen de werkgever gaat nemen in verband met de geconstateerde risico s, binnen welke termijn deze worden genomen en wie verantwoordelijk is voor de uitvoering. Sinds 1 januari 1994 is de RI&E verplicht voor alle werkgevers. Het plan van aanpak is een verplicht onderdeel van de RI&E.

25 Weten Om de risico s binnen de organisatie te inventariseren beginnen we met een onderzoek. Hieronder zijn de stappen beschreven van het onderzoek: 1. Voorbereiding; 2. Gesprek directie/management; 3. Communicatie met werknemers; 4. Rondgang(en); 5. Evalueren, rapporteren en opstellen plan van aanpak.

26 Weten Mogelijke onderwerpen in een RI&E: Arbozorg en organisatie van de arbeid; Bedrijfshulpverlening; Inrichting arbeidsplaatsen; Gevaarlijke stoffen en biologische agentia; Fysieke belasting; Fysische factoren; Arbeidsmiddelen; Persoonlijke beschermingsmiddelen; Functie-inhoud, werkdruk en psychosociale arbeidsbelasting; Werk- en rusttijden.

27 RI&E

28 Wegen Risico = Blootstellingsduur x Waarschijnlijkheid x Effect

29 Werken Als de aandachtspunten zijn gewogen en in de juiste volgorde zijn geplaatst in het plan van aanpak, kan er worden nagedacht over de oplossing van het aandachtspunt. Voor het oplossen van aandachtspunten dient gebruik te worden gemaakt van de arbeidshygiënische strategie: het aanpakken van Problemen bij voorkeur aan de bron (de risico s bij hun ontstaan al zoveel Mogelijk voorkomen). (Kosten-)technisch niet mogelijk, dan: Risico beperken door technische maatregelen aan de bron; Risico verminderen door mens af te schermen; Risico verminderen door blootstelling te verminderen; Risico verminderen door toepassing persoonlijke beschermingsmiddelen.

30 Werken

31 Werken - oefening Benoem een onderwerp uit de RI&E; Formuleer een (passende) maatregel; Formuleer een start- en einddatum; Wijs een verantwoordelijke aan voor het uitvoeren van de maatregel.

32 Waken Als laatste stap in de arbobeleidscyclus komt waken. Waken heeft als doel om de RI&E actueel te houden en de voortgang van het plan van aanpak te bewaken. Dit heet ook wel jaarlijkse evaluatie. Hieronder tref je een overzicht aan hoe een jaarlijkse evaluatie eruit kan komen te zien: RI&E (1 x per jaar); Plan van aanpak (meerdere keren per jaar); Incidenten/Ongevallen; Ongewenste omgangsvormen; Wetgeving; Rondgang(en); Verzuim.

33 Waken In de Arbo-wet wordt geen termijn genoemd over de geldigheidsduur van een RI&E. Een RI&E moet te allen tijde actueel zijn. Dus moet een RI&E worden aangepast bij ingrijpende wijzigingen aan werkmethoden, werkomstandigheden of gebruikte techniek (artikel 5 lid 4 Arbowet). Voorbeelden hiervan zijn: Een ingrijpende verbouwing; Een ingrijpende wijziging van de werknemerstaken. Ook als nieuwe oplossingen beschikbaar komen op het gebied van techniek, bedrijfsgezondheidszorg, ergonomie of nieuwe ontwikkelingen in de wetgeving moet de RI&E daarop worden aangepast. In ieder geval is het van belang dat het bijbehorende Plan van Aanpak aantoonbaar actueel gehouden wordt.

34 Toetsing Nadat de RI&E is opgesteld dient deze te worden getoetst. De Arbo-wet verplicht dat de RI&E wordt getoetst door een gecertificeerde arbodienst of kerndeskundige. De gecertificeerde arbodienst of kerndeskundige toetst de RI&E op actualiteit, betrouwbaarheid, diepgang en volledigheid en adviseert over het plan van aanpak. Het RI&E-instrument voor de reisbranche is erkend voor toetsingsvrijstelling. Organisaties met 25 medewerkers of minder die gebruik maken van dit instrument en onder deze branche vallen, hoeven de RI&E niet te laten toetsen.

35 Vragen

36 Preventiemedewerker De preventiemedewerker is een werknemer die voor zijn werkgever de coördinatie verzorgt op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn tijdens de werkzaamheden. Je kunt hierbij denken aan: Beeldschermwerk; Ongewenste omgangsvormen; Werkdruk; Bedrijfshulpverlening. Bovendien is de preventiemedewerker nauw betrokken bij het uitvoeren en opstellen van de wettelijk verplichte risico-inventarisatie & -evaluatie.

37 Wettelijke taken 1. Het organiseren van de preventie binnen de organisatie; 2. Het leveren van bijstand m.b.t. de RI&E; 3. Adviseren van en samenwerken met belanghebbenden en betrokkenen; 4. Meewerken aan uitvoering van maatregelen; 5. Vraagbaakfunctie voor werkgever en werknemer.

38 Status Zelfstandigheid en onafhankelijkheid; Bescherming rechtspositie (artikel 21 WOR). De werknemers worden uit hoofde van een juiste taakuitoefening niet benadeeld in hun positie in de organisatie

39 Deskundigheid Er is sprake van maatwerk. In de RI&E wordt een uitspraak gedaan over: Deskundigheid; Ervaring; Uitrusting; Aantal; Tijdsbesteding; Organisatie.

40 Vragen

41 Arbocatalogus Per 1 januari 2007 is de Arbo-wet aangepast. De belangrijkste wijziging is dat de wet is versimpeld en dat iedere branche, zoals de reisbranche een zogenaamde arbocatalogus op kan stellen. Hierin leggen werkgevers en werknemers vast hoe zij zich aan de overheidsvoorschriften willen houden. M.a.w. de arbocatalogus is een handboek waarin alle risico s en mogelijke beheersmaatregelen (oplossingen) staan beschreven. De precieze invulling ervan wordt overgelaten aan werkgevers en werknemers. Het soort arbeid dat verricht wordt, verschilt immers per branche en vraagt om op maat gemaakte afspraken. Om te laten zien wat werkgevers en werknemers binnen een branche hebben gedaan om goede arbeidsomstandigheden te garanderen, worden er een arbocatalogus opgesteld. De arbocatalogus wordt door de Inspectie SZW gebruikt om te handhaven of de Arbo-wet wordt nageleefd. De Inspectie SZW toetst de opgestelde arbocatalogus marginaal.

42 Wat is een arbocatalogus? In de arbocatalogus maken werkgevers en werknemers samen afspraken over de wijze waarop zij aan de doelvoorschriften in de Arbo-wet voldoen; In de arbocatalogus staan afspraken over werkmethoden, praktische oplossingen, handleidingen en normeringen; De arbocatalogus is een soort oplossingenboek met mogelijke oplossingen om de arbeidsrisico s te beheersen.

43 Voordeel van een arbocatalogus Sluit beter aan bij de reisbranche; Verhoogt de herkenbaarheid van de oplossingen; Richt zich alleen op arbeidsrisico s in de reisbranche; Oplossingen om arbeidsrisico s te beheersen.

44 Onderwerpen in de arbocatalogus Hoofdstuk 1: Inleiding Hoofdstuk 2: Beeldschermwerk Hoofdstuk 3: Werkdruk Hoofdstuk 4: Ongewenste omgangsvormen Hoofdstuk 5: Werkplek Hoofdstuk 6: Handleiding werkplekinstelling Hoofdstuk 7: Eisen voor een receptiebalie Hoofdstuk 8: Checklist tijd- en plaatsonafhankelijk werken Hoofdstuk 9: Infectiepreventie Hoofdstuk 10: Bedrijfshulpverlening

45 Wat heeft de werkgever aan de arbocatalogus? Arbocatalogus is in te zien via Werkgevers kunnen kiezen uit de erkende maatregelen uit de arbocatalogus om bepaalde arbeidsrisico s aan te pakken; Werkgevers hoeven niet opnieuw het wiel uit vinden en kunnen aansluiten bij wat in de branche als aanvaardbaar wordt beschouwd.

46 Wat heeft de werknemer aan de arbocatalogus? Arbocatalogus is in te zien via Achterhalen of de werkplek in orde is en zo niet, welke oplossingen er zijn om dit te verbeteren; Voor de OR/PVT is de arbocatalogus een instrument om te bekijken of de RI&E en het plan van aanpak de stand der techniek volgt.

47 Arbocatalogus

48 Arbeidsrisico s Arbeidsrisico s in de reisbranche: Beeldschermwerk; Ongewenste omgangsvormen; Werkdruk; Bedrijfshulpverlening.

49 Instellen computerwerkplek

50 Vragen