-2012 sium 2-10 Sympo de Arbeid hting van en Stic t h c i Gew ond Gez t n na nve Co Vakbonden : column Duurzame inzetbaarheid troef Met een nieuw kabinet in aantocht heeft het er alle schijn van dat we met z n allen langer moeten doorwerken. Duurzame inzetbaarheid wordt almaar belangrijker. Werknemers en werkgevers hebben daarin een gemeenschappelijk belang. Een gezonde leefstijl en vitaliteit is voor beide partijen lonend. Omdat het midden- en kleinbedrijf de ruggengraat van onze samenleving is, was het thema van ons inmiddels vierde symposium Vitaliteit in het mkb. Waar tijdens ons eerste symposium de grote bedrijven als IHC Merwede de handschoen oppakten en zijn doorgegaan, is het verheugend te constateren dat onze symposia blijkbaar ook midden- en klein bedrijven inspireren om een gezonde leefstijl en vitaliteit te stimuleren. Met daarbij de kanttekening dat het af en toe organiseren van een activiteit heel leuk is, maar dat het niet bij ad hoc activiteiten moet blijven. Het vereist een structurele aanpak waarbij gezondheidsmanagement een integraal onderdeel wordt van het totale ondernemingsbeleid. Die strategie zet zoden aan de dijk. Want gezonde bedrijven presteren beter en renderen beter. Dat is keihard bewezen! Om u op weg te helpen, omvat het redactionele recept van deze uitgave louter gezonde ingrediënten. Bijvoorbeeld een aantal Best Practices. Maar ook informatie over de campagne Duurzame inzetbaarheid - Gezond Bedrijf van SZW en de Bedrijfsgezondheidscheck van MKB Nederland. Tot slot vindt u een aantal nuttige internetadressen. Doe er uw voordeel mee. Paul Rosenmöller Voorzitter Convenant Gezond Gewicht APK werknemers opnemen in de cao Tijdens de discussie o.l.v. Paul Rosenmöller aan het eind van het symposium werd duidelijk dat bedrijven als Krehalon en Germo Logistiek niet afkerig zijn van een verplichte gezondheidskeuring van werknemers. Dan kunnen ze naar eigen zeggen daadwerkelijk wat aan de leefstijl gaan doen samen met de werknemers. Uiteraard in overleg met de OR. Paul Rosenmöller stelt vragen tijdens discussie. Links op de foto: Sonja Baljeu van het CNV. Door de scan ontstaat onder andere bewustzijn over het belang van een gezonde leefstijl. De vakbonden daarentegen zien dat toch wel anders. Een check vinden zij belangrijk, maar niet verplicht. Sonja Baljeu van het CNV: Leefstijl moet je inbedden in duurzame inzetbaarheid. We vinden wel dat je moet oppassen dat het niet te breed, een containerbegrip, wordt. Dan doemt immers de vraag op waar je moet beginnen. Het CNV is voor een soort APK voor werknemers, een scan op reguliere basis voor iedereen. En dat moet dan wel in de cao worden opgenomen. Het CNV is er niet voor om een dergelijke check verplicht te stellen. De FNV deelt het standpunt om zo n gezondheidscheck op te nemen in de cao. En de werkgever moet dan vooral de arbeidsomstandigheden niet vergeten en op orde hebben, aldus Frans de Beer van FNV Bondgenoten. Maatwerk Peter Jan Mol van NISB legde uit dat maatwerk voor bedrijven belangrijk is. Uit een recent uitgevoerde evaluatie blijkt dat voor veel bedrijven de Bravoaanpak te veel is. Belangrijk is om er één of meer thema s uit te lichten. Ook kwamen de arbeidsrechtelijke aspecten van een ongezonde leefstijl aan de orde. Elders in deze uitgave geeft Michiel Koole uitleg over de situatie als de functie-uitoefening in het geding is. Tot slot waren alle partijen het erover eens dat wil je een werknemer motiveren in zijn gezondheid te investeren, je daar het thuisfront bij moet betrekken, zelf het goede voorbeeld moet geven en starten met kleine behapbare veranderingen; de nodige dosis humor maakt het leuker en gemakkelijker. Het onderwerp over een gezondheidskeuring leverde veel vragen op. 1
ZET GEZONDHEID ALS GESPREKSONDERWERP NEER IN HET BEDRIJF Durf als bedrijf gezondheid als gespreksonderwerp neer te zetten. Werk toe naar een aanspreekcultuur waarbij de relatie tussen functioneren en gezondheid centraal staat. Maak als werkgever ook duidelijk dat er wellicht sancties volgen als een werknemer zijn werk niet meer goed kan doen als gevolg van een ongezonde leefstijl. Dat zei Willem Dollekamp, directeur Finance & Logistics bij Krehalon, tijdens zijn presentatie Hoe ga ik met mijn mensen in gesprek over gezondheid en leefstijl op het symposium De Gezonde werkvloer: Vitaliteit in het mkb. Super vitale medewerkers De huidige stand van zaken bij Krehalon, gespecialiseerd in de productie van hoogwaardig verpakkingsmateriaal voor levensmiddelen, is niet zo maar uit de lucht komen vallen. Dollekamp legt uit: De concurrentie neemt sterk toe. Om die concurrentie met succes aan te gaan, zodat ons bedrijf en de werkgelegenheid in Nederland blijft, is productiviteit het sleutelwoord. Dat vraagt superieure technologie met super vitale medewerkers. Daarom zijn we drie jaar geleden gestart met het BRAVO-programma (Bewegen, Roken, Alcohol, Voeding, Ontspanning). Met daarbij het accent op de productiemedewerkers die in twee-, drie- of vijfploegendienst werken. Willem Dollekamp: De huidige tijd vraagt supervitale medewerkers. RT @StvdArbeid: RT @StvdArbeid: Mkb aan de slag met vitaliteit, gezonde leefstijl en duurzame inzetbaarheid. Vanmiddag op symposium #gezondewerkvloer. Z... BOUWVAKKERS MOETEN VAN OVERGEWICHT AF Goed werkgeverschap Krehalon organiseerde beweegactiviteiten, bood een cursus stoppen met roken aan en zorgde voor een gezond(er) voedingsaanbod in de bedrijfskantine. Inmiddels zijn we van het organiseren van beweegactiviteiten overgegaan naar (financiële) support, wat betreft het stoppen met roken staan we klaar met informatie en financiële ondersteuning en in de kantine is het voedingsaanbod afgestemd op twee balansdagen in de week in plaats van één. We blijven BRAVO ondersteunen maar vanaf nu zetten we nog veel meer gezondheid als gespreksonderwerp neer. Vanuit goed werkgeverschap monitoren wij cyclisch de inzetbaarheid. Daarmee stimuleren wij tegelijkertijd de eigen verantwoordelijkheid van werknemers, zo besluit Dollekamp. Wie een indruk wil krijgen van de manier waarop gezondheid deel uitmaakt van de Krehalon-organisatie, die kijkt op www.fitform.nl/ gezondheidsmanagement/bravo. Nuttige internetadressen www.agentschapszw.nl (aanvragen subsidies duurzame inzetbaarheid) www.convenantgezondgewicht.nl www.elkedagbeter.nu www.duurzameinzetbaarheid.nl www.stvda.nl Met ingang van 2013 wordt het Gezond aan het werk leefstijladvies in de bouw ingevoerd. Om bouwvakkers langer gezond aan het werk te houden, gaat de sector het bovenmatig overgewicht onder het personeel aanpakken. Gemiddeld kampt 64 % van de werknemers in de bouw met overgewicht, tegen circa de helft van de Nederlandse volwassenen. Bovendien heeft 15 % van de bouwvakkers obesitas, terwijl het landelijk gemiddelde 10 % bedraagt. Acht op de tien bouwvakkers voldoet niet aan de zogeheten fitheidsnorm. Ze zouden gezonder kunnen gaan eten. Wat betreft roken en alcohol is er een gunstige trend in de bouw. Bouwvakkers hebben al een fysiek zwaar beroep, maar de bewegingen tijdens het werk zijn vaak eenzijdig. Daardoor lopen ze risico op klachten aan het houdings- en bewegingsapparaat. Dit advies is beschikbaar voor werknemers van 40 jaar en ouder met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Een gezonde leefstijl is voor onze sector nodig om met de vergrijzing de gemiddeld steeds oudere bouwvakkers in Nederland langer aan de slag te houden. Een gezonde leefstijl is voor onze sector nodig, aldus Jan Warning. Onderzoek onder onze in totaal 200 medewerkers leerde dat de percentages ten aanzien van overgewicht en roken fors hoger liggen dan het landelijk gemiddelde. Alleen op het onderwerp bewegen scoorden wij beter dan de rest van Nederland. Dat zegt Jan Warning, directeur Arbouw, een samenwerkingsverband van werkgevers en vakbonden. Arbouw heeft als doel de gezondheid, veiligheid en duurzame inzetbaarheid in de bouwnijverheid te bevorderen en het ziekteverzuim te verminderen. Niet belerend Dat het werken in de bouw zwaar is, is alom bekend. Bovendien wordt er veel gependeld 2
van en naar de bouwplaats. Met deze omstandigheden in het achterhoofd rijst de vraag of je van werknemers die al heel lange dagen maken, zwaar werk verrichten en blij zijn dat ze s avonds op de bank kunnen zitten, kan verwachten dat ze ook nog eens aan beweging doen. Warning beantwoordt die vraag met een volmondig ja. Mits je maar rekening houdt met de specifieke omstandigheden en de actie niet te belerend maakt. Momenteel ondergaan 40.000 mensen in de bedrijfstak jaarlijks een periodiek arbeidsgezondheidkundig onderzoek (PAGO). Arbouw ontplooit verschillende activiteiten om ondernemers in de bouwsector handvatten aan te reiken om aan de slag te gaan met gezondheidsmanagement. Daarbij is vooral het kleinbedrijf in het vizier. En dat is niet zo vreemd. Want ruim 77% (circa 19.000) van de bedrijven in de bouwsector WE ZIJN NIET MET DE LAMP OP DE KOP GEBOREN Emiel Jansen: De verstoring van het natuurlijk ritme van dag en nacht heeft veel consequenties Bij Germo Logistiek, gespecialiseerd in RMO (RijdendeMelkOntvangst) loopt een proefproject om de duurzame inzetbaarheid van met name de chauffeurs te vergroten. Het bedrijf telt 90 medewerkers, waarvan 87 chauffeurs. Zij werken 7 dagen in de week, 24 uur per dag en 365 dagen per jaar in twee ploegendiensten. Met 22 vrachtwagens halen ze jaarlijks 995 miljoen liter koemelk en 55 miljoen liter geitenmelk op. Met name de ploegendienst breekt de chauffeurs op. Het verstoort het natuurlijk ritme van dag en nacht en heeft veel consequenties voor het eet- en slaappatroon. Dat sloopt de chauffeurs. En dat is rt Gezond & vitaal tót je pensioen? Ook daarna graag! Neem je #vitaliteit in eigen handen, kies voor balans. #gezondewerkvloer ( @RosanneNu) behoort tot de categorie kleinbedrijven met tussen de 2 en 10 medewerkers. Bijna 2800 bedrijven hebben tussen de 10 en 20 medewerkers. Kijk voor meer informatie op www.arbouw.nl Tijdens de Gezond Werken Tour krijgen bouwvakkers arbovriendelijke hulpmiddelen gepresenteerd. natuurlijk niet zo raar, want we zijn niet met de lamp op de kop geboren, zegt directeur Emiel Jansen. Daarom hebben we samen met TNO en Gezond Transport een pilot opgetuigd waarbij we als werkgever het initiatief hebben genomen om het belang van een gezonde leefstijl te benadrukken. Dat we daarbij als werkgever ook verantwoordelijkheid hebben, spreekt voor zich. Health Check Uit zijn relaas blijkt dat alle medewerkers onlangs zijn opgeroepen voor een Health Check. Hierbij wordt de gezondheid van de werknemer afgemeten tegen het landelijk gemiddelde en worden werknemers gemotiveerd om hun gezondheid op een hoger peil te krijgen. Germo Logistiek ondersteunt hen daarbij met als doel uiteindelijk het verzuim te kunnen terugdringen. Ook loopt er een subsidietraject duurzame innovaties waarbij samen met de werknemers wordt gekeken naar de mogelijkheden om de werknemers te betrekken bij het roosteren. Naast het zelf bepalen van de roosters worden meer verantwoordelijkheden bij de werknemers neergelegd voor de betrokkenheid en het delen van de aanwezige kennis. Resultaten Gevraagd naar de resultaten tot nu toe zegt Jansen: Drie werknemers met een BMI hoger dan 30, worden intensief begeleid door Santrion. Vijf medewerkers met een BMI lager dan 30 volgen het 12 weken durend programma Mydailylifestyle. En het BRAVO VOOR TAP TAXI ALS HET OM LEEFSTIJL GAAT! Op voorstel van het Sociaal Fonds Taxi doet de Haagse vervoersonderneming Tap Taxi sinds 2011 mee aan een leefstijlprogramma van het Nederlands Instituut Bewegen en Sport (NISB). Ons bedrijf telt 21 medewerkers, waarvan een aantal chauffeurs uit de WAO in dienst die naast hun uitkering 20 uur werken. Ook heeft een aantal medewerkers een functionele beperking waardoor samen sporten er niet in zit. Directeur Raymond Zuidwijk legt uit: Veel van onze chauffeurs zijn 50 jaar en ouder. Ze roken, eten liever een broodje bal dan een appel. Ook zitten ze het grootste deel van de dag en werken ze onder hoge tijdsdruk. Dus meer aandacht voor vitaliteit en een gezonde leefstijl kan geen kwaad. Dat doen we nu met behulp van het BRAVO-kompas (bewegen, roken, alcohol, voeding en ontspanning). We zijn begonnen met een 0-meting waarbij iedereen zelf kon zien hoe hij er voor staat met zijn gezondheid. Vervolgens hebben wij als bedrijf ze een duwtje in de goede richting gegeven. Bewustwording is de rode draad in het geheel. Inmiddels zijn vier medewerkers gestopt met roken en werken er drie aan hun conditie met behulp van een fysiotherapeut. FILMTIP: Wie wil zien hoe het gaat bij Tap Taxi, kijkt op www.sociaalfondstaxi.nl/ gezond-aan-het-stuur. leuke is dat tussen de tien en vijftien medewerkers op eigen initiatief met een gezonde leefstijl aan de slag zijn gegaan. Werkgevers die ook een gezonde leefstijl in hun bedrijf willen promoten en stimuleren, moeten volgens Jansen het onderwerp continu onder de aandacht brengen. Zowel algemeen als tijdens individuele gesprekken. Maar je moet ook zelf het goede voorbeeld geven en regelmatig kleine acties organiseren. Daarnaast is het zinnig informatie te verspreiden onder het kopje wist je dat. Tot slot werkt het ook positief om kantoor uit te nodigen om gezamenlijk te gaan sporten, zo besluit Jansen. Mensen kopen geen fruit in de kantine. Gratis aanbieden werkt als een trein. Willem #Dollekamp #gezondewerkvloer 3
MKB-Nederland start campagne Duurzame inzetbaarheid werknemers MKB-Nederland is een campagne gestart om werkgevers te stimuleren hun werknemers duurzaam inzetbaar te maken. De campagne met als thema ElkeDagBeter.nu helpt ondernemers om hun werknemers te motiveren en vitaal te maken waardoor ze langer gezond kunnen doorwerken. De campagne is ontwikkeld met steun van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Interessante bijeenkomst over #vitaliteit binnen het MKB. voornamelijk gespreksvoering #leefstijl medewerkers interessant. #gezondewerkvloer Hans Biesheuvel, voorzitter MKB-Nederland, zegt dat er komende jaren een flink tekort op de arbeidsmarkt ontstaat. De gevolgen van de vergrijzing zijn door de economische crisis nog niet of nauwelijks merkbaar, maar dat verandert als de economie aantrekt. Om verzekerd te zijn en te blijven van gekwalificeerde werknemers, moeten werkgevers hun medewerkers stimuleren en helpen, langer, gezond door te werken. Dat is niet alleen van belang om de vergrijzing tegen te gaan, maar ook om de concurrentie voor te blijven. Gezondheid en vitaliteit Volgens MKB-Nederland is het belangrijk dat werkgevers aandacht hebben voor gezondheid, vitaliteit en inzetbaarheid. Dat resulteert onder andere in een groter betrokkenheid. Ziekteverzuim wordt daardoor teruggedrongen, wat minder kosten voor de onderneming betekent. Door daarnaast scholing te stimuleren, kunnen werknemers zich ontwikkelen waardoor ze breder inzetbaar zijn. Ook is dat financieel aantrekkelijk, aangezien werknemers omscholen vaak goedkoper is dan nieuwe werknemers werven, aldus MKB-Nederland. Scan Ondernemers die geïnteresseerd zijn, kijken op www.elkedagbeter.nu. Zij kunnen direct een scan invullen waardoor ze inzicht krijgen in de mate waarin hun onderneming al elke dag beter is. Bovendien dingen ze mee naar een Award voor de meest vitale onderneming. Doe de Bedrijfsgezondheidscheck en krijg persoonlijk advies. Ga naar http://www.mkbservicedesk.nl/6052/hoe-gezond-jouw-bedrijf.htm. INVESTEREN IN GEZONDHEID WERKNEMERS LEVERT MILJARDEN OP! Onlangs is het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)gestart met de campagne Duurzame inzetbaarheid en het actieplan Gezond Bedrijf. Met deze campagne wil het ministerie bedrijven aanmoedigen, onder andere, door te investeren in de gezondheid van werknemers. Als werkgevers investeren in de duurzame inzetbaarheid van werknemers levert dat geld op. Als het ziekteverzuim daardoor met één procent daalt, scheelt dat alle Nederlandse werkgevers samen jaarlijks 2,6 miljard euro in kosten. Per werknemer komt dit neer op een bedrag van ongeveer 400 euro per jaar. Roel Gans: De cijfers bewijzen dat investeren in duurzame inzetbaarheid winst oplevert. RT @NISBtweet: RT @NISBtweet: Interessante tweets vanaf symposium #gezondewerkvloer RT @Sport_Zaken Learning: breng gezonde boodschap in bedrijf zonder... Tijdens het symposium De Gezonde Werkvloer hield Roel Gans, directeur Gezond en Veilig Werken bij het ministerie van SZW, zijn gehoor voor dat gezonde werknemers ook zorgen voor een hogere producti-viteit. Als die door duurzame inzetbaarheid van werknemers met één procent toeneemt, dan levert dat jaarlijks 6 miljard euro op. Voor een bedrijf met honderd werknemers komt dit neer op een omzetstijging van 95.000 euro per jaar. Winst Duurzaam inzetbaar blijven houdt in dat werk-gevers en werknemers investeren in de gezondheid, scholing en productiviteit van werknemers. Het doel is dat mensen gezond tot hun pensioenleeftijd kunnen blijven werken en 4
bewijzen dat investeren in duurzame inzetbaarheid winst oplevert. Niet alleen voor bedrijven zelf maar ook voor de Nederlandse economie. Aandachtige toehoorders in de zaal. hun vaardigheden op peil houden. Het ministerie van SZW heeft daarom samen met honderd bedrijven - die al ervaring hebben met duurzame inzetbaarheid- in kaart gebracht hoe andere werkgevers hier ook een succes van kunnen maken. Dit heeft het manifest met de titel 100 werkgevers over duurzame inzetbaarheid en we werken nog lang en gelukkig opgeleverd. Gans: De cijfers Interessante symposium #gezondewerkvloer Er is genoeg werk voor de #vitaliteitscoach #JessicaWerkt! pic.twitter.com/3z5lpuoe Krappere arbeidsmarkt De komende jaren verandert de arbeidsmarkt drastisch. Veel mensen gaan dan met pensioen waardoor de beroepsbevolking afneemt. Tegelijkertijd stijgt de gemiddelde leeftijd van de Nederlandse werknemer. Nederlandse bedrijven en organisaties, werkgevers en werknemers, staan daarom voor de grote uitdaging om in een tijd van vergrijzing de groeiende concurrentie op de wereldmarkten het hoofd te bieden. Werkgevers moeten daardoor meer doen om hun personeel te behouden én fit te houden in een omgeving met steeds sneller veranderend werk. Werknemers moeten ervoor zorgen dat zij makkelijk inzetbaar blijven bij (mogelijk verschillende) werkgevers. Zo vergroten ze hun kansen op werk, aldus het ministerie. Veel Tweets tijdens het symposium. Breng gezonde boodschap met humor. Arbouw deed dit in de bouw met filmpje Hotdog, met Jack Wouterse. Check youtube! #gezondewerkvloer #nisb Werkgever: als medewerker verzuimt door ongezond leven, spreek ik hem er op aan en neem eventueel (harde) maatregelen. #gezondewerkvloer MAG EEN WERKGEVER ZICH BEMOEIEN MET DE LEVENSSTIJL VAN EEN WERKNEMER? Mag een werkgever zich bemoeien met de levensstijl van een werknemer? Die vraag kwam aan de orde tijdens het recente symposium De Gezonde Werkvloer. Volgens Michiel Koole, advocaat arbeidsrecht bij ARBOR advocaten, hebben werknemers recht op privacy. Maar dat recht botst nog wel eens met het wettelijke instructierecht (de gezagsbevoegdheid) van werkgevers. En dat laatste is onder omstandigheden een sterker recht, zo blijkt uit recente jurisprudentie. en teveel drinken een direct effect hebben op het functioneren van de werknemer of de belasting van de organisatie. Koole (midden): Werknemers hebben recht op privacy. Toch staat volgens Koole nu zeker niet de deur open voor verregaande bemoeienis van werkgevers met de (slechte) gewoonten van werknemers in hun vrije tijd, zoals roken en eetgedrag. Uit recente voorbeelden blijkt dat werkgevers in de regel pas een sterke zaak hebben, als slechte gewoonten als teveel eten Wel steeds zichtbaarder wordt de problematiek van (morbide) obesitas. Uit de jurisprudentie blijkt dat rechters morbide obesitas als ziekte kwalificeren. Dat er ook in dat geval tot ontslag kan worden overgegaan, bewijst de zaak van een zwaarlijvige doktersassistente. Daarentegen kan morbide obesitas een werknemer ook extra bescherming geven, omdat dit door de meeste rechters inmiddels als (chronische) ziekte wordt beschouwd. Koole: De rechter oordeelde in deze zaak dat de werkgever de werknemer ondubbelzinnig kenbaar had moeten maken dat van hem werd verwacht zijn overgewicht aan te Tijdens de pauze gezondheid troef. pakken en dat de werkgever de werknemer (meer) in deze afvalpogingen had moeten steunen. De uitspraak laat zien dat de rechter onder omstandigheden verlangt dat de werkgever zich actief bemoeit met (het terugdringen van) de zwaarlijvigheid van een werknemer. Wat mij betreft moet de werknemer zich die bemoeienis dan laten welgevallen. Doet hij dat niet, dan kan de werknemer zich niet per definitie met succes beroepen op zijn privacy en is ontslag een reëel risico. RT @Sport_Zaken: RT @Sport_Zaken: Learning van symposium #gezondewerkvloer: breng de gezonde boodschap in je bedrijf zonder dwang en met humor #bedrijfssport 5