Jaap Kappert, 04-10-2019
Voorstellen Jaap Kappert MSc BN Master Advanced Nursing Practice 2012-2014 Verpleegkundig specialist chronische zorg Secretaris V&VN Verpleegkundig Specialisten (03-2015 t/m 08-2018) Docent MANP HAN (2019-?) Adviseur V&VN (VS) (2018?) 2
Voorstellen Jaap Kappert, verpleegkundig specialist 3
Disclosure Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Geen Geen - V&VN Verpleegkundig Specialisten Toehorend lid Registratiecommissie Verpleegkundig Specialisten - Hogeschool Hogeschool Arnhem-Nijmegen
Opbouw presentatie Herziening beroepsprofiel VS Voorstellen Korte voorgeschiedenis Ontwikkelingen zorg / beroep verpleegkundig specialist Opbouw beroepsprofiel Algemeen deskundigheidsgebied VS Specialismen VS AGZ en GGZ Belangrijkste kenmerken beroepsprofiel VS 2019 5
Nieuwe indeling 6
Herziening Aanleiding herziening beroepsprofiel VS Advies CSV aan ministerie VWS: breng aantal verpleegkundig specialismen terug van 5 naar 2: - Algemene gezondheidszorg - Geestelijke gezondheidszorg Beter herkenbaar / simpeler / betere aansluiting Ontwikkelingen in de zorg / in het beroep (m.n. erkenning door definitieve zelfstandige bevoegdheid) 7
Ontwikkelingen zorg Zorgvraag en zorgaanbod veranderen Ontwikkelingen zorg (o.m. multimorbiditeit en toename chronische zorg) hebben consequenties voor VS Zorgaanbod in toenemende mate georganiseerd in zorgketens en dicht bij woonomgeving zorgvrager Verpleegkundig specialist volgt patient journey, en kijkt zo nodig in belang zorgvrager over grenzen eigen instelling of organisatie 8
Ontwikkelingen zorg Betekenis voor de verpleegkundig specialist VS zal niet alleen in eigen organisatie patiëntenzorg geven, maar zorgvrager volgen (naar transmurale zorg) VS speelt meer en meer regievoerende rol in behandeling Nadruk behandeling op bevorderen zelfmanagement, zodat zorgvragers zelf (opnieuw) regie over eigen leven kunnen voeren 9
Ontwikkeling beroep Verpleegkundig specialist in Nederland 2019 > ruim 3.800 verpleegkundig specialisten en >1.000 VIOS 38 netwerken van verpleegkundig specialisten - verenigen zich op inhoud expertisegebied - richten zich op scholing, de positionering van de verpleegkundig en op de ontwikkeling van het vakgebied van de verpleegkundig specialist in een specifiek werkveld - netwerken ontwikkelen expertisegebieden 10
Ontwikkeling beroep Successen vanaf 2009 Vanaf 01-01-2012 > tijdelijke zelfstandige bevoegdheid voor een aantal voorbehouden handelingen Vanaf 01-01-2015 > zelfstandig DBC s openen Vanaf 01-09-2018 > definitieve zelfstandige bevoegdheid Vanaf 2017 > regiebehandelaar in geestelijke gezondheidszorg Vanaf 01-01-2019 > zelfstandig intercollegiale consultatie en medebehandeling uitvoeren Vanaf 01-01-2019/20 > zelfstandig activiteiten uitvoeren Wlz (extramodullaire zorg / GZSP) 2019 > nieuw beroepsprofiel verpleegkundig specialist 11
Ontwikkeling beroep Kernbegrippen Advanced Practice Nursing Aansluiten bij kernbegrippen APN: - Directe klinische praktijkvoering - Advisering en coaching - Consultvoering - Evidence-based practice - Leiderschap - Samenwerking - Ethische besluitvorming 12
Ontwikkeling beroep Betekenis voor de verpleegkundig specialist VS levert directe patiëntenzorg volgens professionele standaard in een veranderend zorglandschap Meestal als onderdeel zorgteam waarin zij samenwerkt VS levert patiëntenzorg > zij behandelt patiënten (verbeteren leven), maar ook: - (Wetenschappelijk) onderzoek (verbeteren standaard) - Onderwijzen en opleiden (verbeteren zorgteam) - Kwaliteitszorg (verbeteren zorgsysteem) - Leiderschap (verbeteren vakgebied) 13
Opbouw Opbouw beroepsprofiel Gemeenschappelijk deskundigheidsgebied - Kern van het vakgebied - Beroep = T-shaped beroepsbeoefenaar > vijf bekwaamheden - Gemeenschappelijk deskundigheidsgebied > CanMEDS = onderwijs Specialisme AGZ - Deskundigheidsgebied AGZ - Aandachtsgebieden, expertisegebieden en behandelspectrum Specialisme GGZ - Deskundigheidsgebied GGZ - Aandachtsgebieden, expertisegebieden en behandelspectrum 14
Beroep en functie Beroep van verpleegkundig specialist Beroep is niet hetzelfde als functie Beroepsvereniging ontwikkelt het beroep Werkt hierbij samen met onderwijs Onderwijs verantwoordelijk voor beroepsopleiding samen met praktijk Praktijk(instellingen) verantwoordelijk voor functie > vgl. dus beroepsprofiel en functieprofiel (niet hetzelfde) 15
Kern vakgebied Beroep verpleegkundig specialist De verpleegkundig specialist is een zelfstandig behandelaar met een zelfstandige bevoegdheid. De kern van haar vakgebied bestaat uit het bieden van een integrale behandeling aan zorgvragers op basis van klinisch redeneren in complexe zorgsituaties, waarbij zij zorgt voor continuïteit en kwaliteit van de behandeling, en het ondersteunen van de autonomie, de eigen regie, het zelfmanagement en het bevorderen van de empowerment van zorgvragers binnen de patient journey. 16
Kern vakgebied Beroep verpleegkundig specialist De behandeling omvat zowel geneeskundige als verpleegkundige interventies. De verpleegkundig specialist werkt vanuit een holistisch perspectief. Dat betekent dat zij zich richt op de ziekte en op het ziek zijn, waarbij de mens in zijn context centraal staat. Daarnaast richt de zij zich op de gevolgen van ziekte en op preventie. 17
Kern vakgebied Beroep verpleegkundig specialist Als zelfstandig behandelaar binnen een zorgteam is de verpleegkundig specialist regievoerend behandelaar of medebehandelaar. Als regievoerend behandelaar is zij, naast het uitvoeren van een deel van de behandeling, verantwoordelijk voor de regie over het zorgproces aan de zorgvrager. De regievoerend behandelaar overziet het geheel van de behandeling, coördineert de behandeling en zet zo nodig andere hulp in. Als medebehandelaar is zij verantwoordelijk voor een specifiek deel van de behandeling. 18
Kern vakgebied Beroep verpleegkundig specialist De verpleegkundig specialist streeft naar het verbeteren van de professionele standaard, de kwaliteit van het multidisciplinaire zorgteam en de kwaliteit van zorg, en toont leiderschap, zowel in de patiëntenzorg als ten behoeve van het verder professionaliseren van het vakgebied verpleegkunde. 19
Deskundigheid Vijf bekwaamheden van het beroep Diagnosticeren en behandelen op grond van beoogde zorguitkomsten Wetenschappelijk onderzoek uitvoeren en de resultaten ervan toepassen Onderwijzen en opleiden Kwaliteitszorg ontwikkelen Leiderschap tonen 20
Deskundigheid Diagnosticeren, behandelen op uitkomsten Stellen van een diagnose en indiceren, organiseren en verlenen van verpleegkundige en geneeskundige behandeling op basis van klinisch redeneren waarbij professionele standaard onderbouwd wordt gevolgd of waarvan wordt afgeweken op basis van evidence-based practice 21
Deskundigheid Diagnosticeren, behandelen op uitkomsten Begeleiden gericht op ziekte en ziek zijn. Uitkomsten behandeling VS hebben betrekking op handhaven of opnieuw verwerven van: - (ervaren) gezondheid - lichamelijk en/of psychisch functioneren - kwaliteit van leven - waardigheid van het leven VS anticipeert op gezondheidsrisico s en bevordert zelfmanagement en empowerment 22
Deskundigheid Wetenschappelijk onderzoek Op waarde schatten van de resultaten wetenschappelijk onderzoek in het kader van de beroepsuitoefening Initiëren, opzetten en uitvoeren wetenschappelijk onderzoek geënt op de beroepspraktijk Participeren binnen kennisnetwerken 23
Deskundigheid Onderwijzen en opleiden Begeleiden, coachen en onderwijzen van collega-zorgverleners Opleiden van (regie-)verpleegkundigen in opleiding tot specialist Initiëren van en participeren in intercollegiale toetsing 24
Deskundigheid Kwaliteit van zorg ontwikkelen Initiëren, ontwikkelen en implementeren van kwaliteit van zorg, innovatie en (evidence-based) professionalisering de werkomgeving Participeren binnen kwaliteitsnetwerken, inclusief het aandragen van onderwerpen die in aanmerking komen voor verbetering 25
Deskundigheid Leiderschap tonen Tonen van leiderschap door initiatief ten behoeve van het verhogen van de kwaliteit van de zorg (waardevolle zorg) voor individuele zorgvrager (klinisch leiderschap), organisatie/team, of ten dienste volksgezondheid en gezondheidszorgsysteem Ontwikkelen van het beroep van verpleegkundig specialist en het vakgebied verpleegkunde 26
Deskundigheid T-shaped professional 27
Deskundigheid T-shaped beroepsbeoefenaar VS = T-shaped beroepsbeoefenaar T-shaped beroepsbeoefenaren hebben diepgaande probleemoplossende vaardigheden binnen eigen deskundigheidsgebied en zijn in staat om te interacteren met andere specialisten uit andere specialismen 28
Deskundigheid T-shaped beroepsbeoefenaar VS > specialistische kennis en vaardigheden in eigen specialisme, binnen een aandachtsgebied en expertisegebied; het verticale deel van de T Generalistische vaardigheden en competenties om te verbinden (met mensen uit andere disciplines); het horizontale deel van de T T-shaped beroepsbeoefenaar heeft belangrijke rol op gebied van bevorderen van professionele werkomgeving 29
Deskundigheid Aandachtsgebied Belangrijk voor onderwijs en richting deskundigheid > hier ligt de grootste focus van het werk van de VS AGZ of de VS GGZ AGZ > acute zorg, eerstelijnszorg, medisch-specialistische zorg en langdurige zorg GGZ > kinder- en jeugdpsychiatrie, volwassenenpsychiatrie en gerontopsychiatrie Binnen aandachtsgebieden overeenkomsten m.b.t.: - financieringsstromen - wet- en regelgeving - onderzoeksmethoden - ontwikkelingen op het gebied van zorgvraag en aanbod - kwaliteit van zorg - eerste focus op verpleegkundige en medische expertise (wat leer ik aan?) - Andere nadruk aangaande behandelspectrum 30
Deskundigheid Expertisegebied Belangrijk voor beroepspraktijk en (door)ontwikkeling deskundigheid Expertisegebieden bevinden zich binnen een aandachtsgebied Een beschrijving van de specifieke kennis, vaardigheden en attitude waarover de VS dient te beschikken complementair aan de deskundigheid zoals beschreven in het gemeenschappelijk deskundigheidsgebied van de VS en de aandachtsgebieden binnen de specialismen AGZ en GGZ 31
Deskundigheid Expertisegebied Niveau van de diepste deskundigheid op het competentiegebied klinische expertise / aanvullend aan algemene deskundigheid specialisme en gemeenschappelijke deskundigheid VS Expertisegebieden flexibel (voorkomen superspecialismen) Beschrijven van expertisegebieden in overleg met netwerken verpleegkundig specialisten Manier om ongewenste praktijkvariatie te verminderen 32
Deskundigheid Regie(voerend) behandelaar VS kan rol van regievoerend behandelaar vervullen. Definitie regiebehandelaar overgenomen uit rapport commissie-meurs. Hier wordt het begrip regiebehandelaar als volgt beschreven: De regiebehandelaar is de beroepsbeoefenaar die verantwoordelijk is voor de regie van het zorgproces van een individuele patiënt. 33
Opleiding Master Advanced Nursing Practice Aan opleiding worden eisen gesteld door NVAO, Vereniging Hogescholen, College Specialismen Verpleegkunde Opleiding leidt op in vakgebied Advanced Nursing Practice (gestolde Nederlandse weergave van Advanced Practice Nursing > meerdere rollen denkbaar) Opleiding leidt op tot beroep verpleegkundig specialist > beroep wordt uitgeoefend in een functie 34
CanMEDS CanMEDS 2015 Klinische expertise: de verpleegkundig specialist als behandelaar met verpleegkundige en medische deskundigheid Communicatie: de verpleegkundig specialist als communicator Samenwerking: de verpleegkundig specialist als samenwerkingspartner Organisatie: de verpleegkundig specialist als organisator van kwaliteitszorg Gezondheidsbevordering: de verpleegkundig specialist als gezondheidsbevorderaar Wetenschap: de verpleegkundig specialist als academicus en onderzoeker Professionaliteit: de verpleegkundig specialist als leidende beroepsbeoefenaar 35
CanMEDS CanMEDS 2015 36
Specialismen Deskundigheidsgebieden Twee specialismen: - Verpleegkundig specialist algemene gezondheidszorg (AGZ) - Verpleegkundig specialist geestelijke gezondheidszorg (GGZ) 37
Schematisch 38
Specialismen VS AGZ en VS GGZ VS krijgt een generieke basis in de AGZ of GGZ Binnen specialisme vindt specialisatie plaats in een aandachtsgebied en expertisegebied Expertisegebieden zijn niet gereguleerd (noch in Wet BIG noch privaatrechtelijk) > in de praktijk is sprake van een groot- en een dynamisch aantal expertisegebieden 39
Specialismen Beschrijving In elk specialisme beschrijving van: - Deskundigheidsgebied - Aandachtsgebieden en expertisegebieden - Behandelspectrum - Competenties die verhouding specialisme, aandachtsgebied en expertisegebied weergeven - Competenties die behandelproces beschrijven 40
VS AGZ Deskundigheidsgebied Tot deskundigheidsgebied van de VS AGZ wordt gerekend: zelfstandig verrichten van verpleegkundige en medische diagnostiek en daaruit voortvloeiende behandeling, begeleiding en ondersteuning van zorgvragers met lichamelijke klachten en aandoeningen 41
VS AGZ Zelfstandige werkwijze Het gehele proces van diagnostiek, indicatiestelling, behandeling, verwijzing, overdracht en ontslag uitvoeren, aansturen, of delegeren en daarin zelfstandig (finale) beslissingen nemen Zelfstandig behandelrelaties aangaan, delegeren en waar nodig gebruik maken deskundigheid collega-specialisten aanpalende disciplines binnen en buiten AGZ Onderbouwd gebruik maken van actuele kennis (richtlijnen, standaarden, wetenschappelijk bewijs, netwerken, ervaringsdeskundigheid en natuurlijke steunbronnen) Bijdragen aan gebruik en ontwikkeling EBP 42
VS AGZ Behandelspectrum Binnen de AGZ worden de volgende onderdelen van het behandelspectrum onderscheiden: - Preventieve behandeling - Spoedeisende behandeling - Intensieve behandeling - Chronische behandeling - Palliatieve behandeling 43
VS AGZ Aandachtsgebieden In de algemene gezondheidszorg zijn diverse aandachtsgebieden te onderscheiden waarbinnen de VS haar deskundigheid uitoefent: - Acute zorg - Eerstelijnszorg - Medisch-specialistische zorg - Langdurige zorg 44
VS AGZ Expertisegebieden Voorbeelden van expertisegebieden die voorkomen: - Patiëntproblemen: pijn, complexe wondzorg, incontinentie - Clusters van medische aandoeningen: oncologie, cardiologie, dermatologie - Settings: huisartsenzorg, ambulancezorg, spoedeisende hulp - Levensfase: ouderenzorg, jeugdgezondheidszorg, palliatieve zorg 3 expertisegebieden worden nader uitgewerkt: oncologie, huisartsenzorg en ouderenzorg. 45
VS GGZ VS GGZ Tot het deskundigheidsgebied van de VS GGZ wordt gerekend: het zelfstandig verrichten van verpleegkundige en medische diagnostiek en daaruit voortvloeiende behandeling, begeleiding en ondersteuning van zorgvragers met psychische klachten en/of psychiatrische stoornissen 46
VS GGZ Zelfstandige werkwijze Het gehele proces van diagnostiek, indicatiestelling, behandeling, verwijzing, overdracht en ontslag uitvoeren, aansturen, of delegeren en daarin zelfstandig (finale) beslissingen nemen Zelfstandig behandelrelaties aangaan, behandelingen delegeren en waar nodig gebruikmaken van deskundigheid specialisten aanpalende disciplines binnen en buiten de GGZ Onderbouwd gebruik maken van actuele kennis (richtlijnen, standaarden, wetenschappelijk bewijs, netwerken, ervaringsdeskundigheid en natuurlijke steunbronnen) Bijdragen aan gebruik en ontwikkeling EBP 47
VS GGZ Behandelspectrum Binnen de GGZ worden de volgende onderdelen van het behandelspectrum onderscheiden: - Klinische behandeling - Ambulante behandeling - Spoedeisende behandeling - Consultatieve psychiatrie - Bemoeizorg 48
VS GGZ Aandachtsgebieden De aandachtsgebieden zijn ontwikkelingspsychologisch georiënteerd en betreffen: - Kinder- en jeugdpsychiatrie - Volwassenenpsychiatrie - Gerontopsychiatrie 49
VS GGZ Expertisegebieden Binnen GGZ zijn clusters expertisegebieden te onderscheiden waarop kennis en vaardigheden toegesneden zijn: - Licht verstandelijke beperkingen met psychiatrische comorbiditeit - Transculturele psychiatrie - Forensische psychiatrie - Verslavingszorg 50
Beroepsprofiel Verpleegkundig specialist 2019 Algemeen: beroepsprofiel beschrijft je beroep, niet je functie (in de volle breedte) Vraag: voer jij je beroep in de volle breedte uit? Kern: VS is zelfstandig behandelaar met verpleegkundige en medische deskundigheid en is vaak regievoerend behandelaar en/of medebehandelaar 51
Beroepsprofiel Verpleegkundig specialist 2019 Beroepsprofiel beschrijft vijf bekwaamheden: Behandelen (verbeteren leven) (Wetenschappelijk) onderzoek (verbeteren standaard) Onderwijzen en opleiden (verbeteren zorgteam) Kwaliteitszorg (verbeteren zorgsysteem) Leiderschap (verbeteren vakgebied) 52
Beroepsprofiel Verpleegkundig specialist 2019 Beroepsprofiel hanteert CanMEDS 2015 Beschrijft VS als generalist en specialist Beroepsprofiel beschrijft deskundigheid in twee specialismen AGZ en GGZ Identificeert voor het eerst aandachtsgebieden en expertisegebieden in de AGZ > verdere ontwikkeling volgt Beschrijft het behandelspectrum Geeft VS competenties voor regie(voerend) behandelaar 53
Beroepsvereniging Samen verder met een sterke beroepsvereniging! Ga het gesprek aan in de praktijk! Downloaden? https://venvnvs.nl/venvnvs/beroepsprofiel-verpleegkundig-specialist/ 54