Gesubsidieerde Verkeersprojecten Voortgezet Onderwijs 2014-2015 Verkeersprojecten 2014-2015 VerkeersEducatiePunt SBZW www.sbzw.nl
Geachte heer/mevrouw, Bij deze wil ik u informeren over verschillende gratis verkeersprojecten voor het voortgezet onderwijs. Verkeersongevallen zijn doodsoorzaak nummer één onder kinderen van 12 tot 18 jaar. Het is daarom belangrijk dat verkeerseducatie ook na de basisschool wordt voortgezet. Schoolbegeleiding Zaanstreek Waterland heeft van de Stadsregio Amsterdam de opdracht gekregen om verkeerseducatie een structurele plek te geven in de jaarplanning van VO-scholen. Dit doen we door u de volgende verkeersprojecten aan te bieden. De projecten zijn in de volgende leeftijdsgroepen te verdelen en worden op de volgende pagina s nader toegelicht. Leeftijdsgroep 12-14 jaar Lespakket: Onderweg Veilig op weg naar school! Case 101: Crash Investigation Leeftijdsgroep 12-16 jaar Roadtrip Team Alert Leeftijdsgroep 14-16 jaar Verkeersmarkt Leeftijdsgroep 12-18 jaar Kruispunt debat- Team Alert Streetbeat- Team Alert LaMaZien- Team Alert Leeftijdsgroep 16-18 jaar Lespakket: Alles onder controle Het is mogelijk om meerdere projecten op school te laten uitvoeren zodat er een doorgaande lijn ontstaat op het gebied van verkeerseducatie. Een aantal scholen in onze regio doet dit al een aantal jaren naar volle tevredenheid. Wilt u één of meer van deze projecten op uw school laten plaatsvinden of wilt u meer informatie over deze projecten? Neem dan contact op met: Martin Ooijevaar Rosalie van Nus Projectleider Projectassistent 0299 783 422 0299 783 413 m.ooijevaar@sbzw.nl r.vannus@sbzw.nl
Lespakket Onderweg (12-14 jaar) De lessen van de lesmodule Onderweg worden in het begin van het schooljaar in de brugklas uitgevoerd. In september moeten brugklassers wennen aan veel nieuws. Ook aan hun nieuwe situatie in verkeer en vervoer. Deze beginperiode is geschikt om op de nieuwe verkeerssituatie en op hun gedrag daarin te reflecteren. Gedrag en houding zijn dan nog niet ingeslepen, en nog voor beïnvloeding vatbaar. Onderweg wil een bijdrage leveren aan veiliger verkeersgedrag van brugklassers door: kennis van regels te laten herhalen en te laten oefenen leerlingen te laten nadenken en praten over wat risico s zijn leerlingen te laten nadenken over gedrag van andere verkeersdeelnemers en van henzelf leerlingen te laten nadenken over en oefenen met hun eigen school-thuis routes zodat ze meer greep hebben op waar ze zijn en hoe ze zich verplaatsen Het volledig uitvoeren van Onderweg kost 5 blokuren of 10 lessen. Uit de lessen is ook een selectie te maken zodat er minder tijd nodig is. De lessen passen goed in projectweken, blokuren en in mentoruren. Er wordt afwisselend klassikaal, in tweetallen en in kleine groepjes gewerkt. Het pakket bestaat uit een docentenhandleiding, werkboeken voor alle leerlingen, filmfragmenten, verkeersvragen en links. Het is mogelijk om een schoolspecifiek filmfragment te laten maken, bijvoorbeeld een lastige verkeerssituatie uit de nabije schoolomgeving. Het hele pakket is ook digitaal beschikbaar via www.onderwegnaarschool.nl waarbij kinderen via de computer of tablet het lespakket volgen.
Veilig op weg naar school! (12-14 jaar) Lesbrief voor leerlingen van de brugklassen van het V.O. Het project Veilig op weg naar school wordt in het eerste schooljaar van het Voortgezet Onderwijs uitgevoerd. Het heeft de voorkeur om het project uit te voeren in het begin van het schooljaar. De leerlingen gaan zodra ze toe zijn aan het Voortgezet Onderwijs steeds vaker zelf op pad: naar school, het winkelcentrum, naar vrienden, etc. Helaas zijn niet alle straten en pleinen even veilig. Met dit project gaan de kinderen hiermee aan de slag. Doel project Veilig op weg naar school wil ervoor zorgen dat de leerlingen zich bewust zijn van de onveilige situaties op weg naar school door de leerlingen erover te laten nadenken en praten, in groepsverband ermee actief bezig te laten zijn en elkaar te laten informeren waar de onveilige situaties zich bevinden en waarom ze onveilig zijn. Inhoud van het project Leerlingen uit de eerste klas maken een overzicht van de routes op weg naar school. Op dit overzicht wordt aangegeven wat de zogenoemde blackspots zijn. Dat zijn de onveilige verkeerssituaties op weg naar school. Iedere groep neemt een bepaald deel van de wijk op zich. Uiteindelijk wordt het één geheel, een kaart van de hele omgeving van de school met daarop de aangegeven blackspots. Nadat de blackspots bekend zijn, worden de bewuste plekken gefilmd/gefotografeerd om zo de onveilige verkeerssituatie duidelijk in kaart te brengen. Aan het einde van het project presenteren de verschillende groepen door middel van een poster/powerpoint/werkstuk aan elkaar welke knelpunten/onveilige situaties er te vinden zijn bij hun deel van de wijk. Daarbij worden ook adviezen gegeven door de leerlingen hoe je het beste om kunt gaan met de onveilige situaties. Deze presentaties worden tevens gebruikt voor de nieuwe leerlingen die volgend schooljaar op school komen.
Case 101: Crash Investigation (12-14 jaar) Case101: Crash Investigation is een vernieuwende aanpak om jongeren meer bewust te maken van de gevaren van verkeerdeelname. Het project is ontwikkeld door de TU Delft en SBZW en is gebaseerd op rechercheonderzoeken zoals te zien in televisieseries als Crime Scene Investigation. Op deze manier worden leerlingen gemotiveerd om vanuit hun eigen nieuwsgierigheid aan de slag te gaan met het project. Het project begint met de introductie van een ongeval, zonder dat aanleidingen of oorzaken duidelijk zijn. Hiervoor wordt op school een kruispunt nagebouwd waar enkele bewijsstukken zijn te vinden, zoals een fiets, een kapotte autolamp en oordopjes van een MP3-speler. Hierna onderzoeken de leerlingen in kleine groepjes de toedracht van het ongeval. Het onderzoek bestaat uit meerdere blokken. Elk blok bevat een aantal vragen of opdrachten, waardoor de leerlingen steeds weer iets nieuws ontdekken met betrekking tot het ongeluk. De leerlingen onderzoeken onder andere de bewijsstukken, analyseren de verkeerssituatie, bekijken ooggetuigenverslagen en doen voertuigonderzoek. Aan het einde van het project wordt een film vertoond met de ware oorzaken en aanleidingen van het ongeluk. Daarna volgt een kleine huiswerkopgave voor de leerlingen. Hierin wordt gevraagd naar gevaarlijke verkeerssituaties in de route die leerlingen naar school nemen. Tevens wordt het eigen gedrag van leerlingen besproken, met de vraag of dit gedrag na dit project veranderd is. Het project duurt 3 uur per klas en wordt uitgevoerd door medewerkers van SBZW.
Roadtrip (12-16 jaar) In een grote ruimte wordt door de leerlingen een lipdub over het thema verkeer opgenomen. Een lipdub is een video die in één take wordt gefilmd waarin op een muzieknummer wordt geacteerd en geplaybackt. Een lipdub is een populair middel om een groep mensen te laten samenwerken. Team Alert heeft voor dit project een muzieknummer ontwikkeld met teksten waarin herkenbare verkeerssituaties voorkomen. De leerlingen bestuderen vooraf het muzieknummer en proberen de gezongen verkeersituaties uit te beelden. De verschillende verkeerssituaties die in de lipdub aan bod komen worden achteraf klassikaal besproken. Team Alert verzorgt het project van het begin tot het einde. Het project is geschikt voor leerlingen van leerjaar één tot en met drie van het vmbo, havo en vwo. Een sessie duurt 100 minuten en op één dag worden maximaal drie sessies georganiseerd. Per sessie kan één klas deelnemen.
Verkeersmarkt (14-16 jaar) Door middel van de verkeersmarkt maken leerlingen tussen 14 en 16 jaar interactief kennis met allerlei aspecten van het verkeer en de verkeersveiligheid. De verkeersmarkt bestaat uit 6 onderdelen die direct gerelateerd zijn aan het streven om de leerlingen gericht te attenderen op de gevaren in het verkeer. Vertoning van de film; Alles Onder Controle. In de film worden alledaagse, maar riskante situaties getoond, die de eigen ervaringen van de jongeren in het verkeer weerspiegelen. Aan de hand van een interactief spel wordt de film besproken en op sommigen punten wordt een discussie uitgelokt. Digitale bromfiets theorietest. De jongeren mogen met behulp van elektronische kastjes een theorietest afleggen gericht op de bromfiets. De resultaten worden direct na de test bekendgemaakt en besproken. Alcohol Buggy s. Op een afgezet terrein, worden de jongeren in de gelegenheid gesteld om, onder deskundige leiding van instructeurs, plaats te nemen in een Fun Buggy. Op deze manier ondervinden de jongeren op een levensechte manier hoe gevaarlijk het is om onder invloed van alcohol of drugs een voertuig te besturen. Dode Hoek van een vrachtauto. Op een afgezet terrein wordt een vrachtwagen neergezet, waar de jongeren kennis maken met de dode hoek. Door in de vrachtwagen plaats te nemen, ervaren de jongeren het beperkte gezichtsveld van een chauffeur. Hierdoor zullen zij beseffen, hoe gevaarlijk het is om vlak voor, naast of achter een vrachtwagen te rijden. Onder Invloed van alcohol en drugs in het verkeer. Een ervaringsdeskundige laat de jongeren op een actieve manier ondervinden, wat de gevaren zijn van alcohol en drugs in het verkeer. De leerlingen krijgen informatie over de risico s van het gebruik van alcohol en drugs. Tevens ondervinden zij deze gevaren door simpele oefeningen uit te voeren terwijl zij een speciale bril op hebben, die een dronkenschap simuleert. Voorlichting van politie. De wijkagent komt zijn ervaringen met de jongeren delen. Aan de hand van foto s bespreekt de politiemedewerker; de knelpunten in de omgeving van de school, welke de meest voorkomende bromfietsongevallen zijn en de oorzaken van deze ongevallen. De realisatie van de verkeersmarkt wordt in overleg met de school besproken. De leerlingen worden in groepjes van 8 à 10 jongeren ingedeeld. Elk onderdeel uit de verkeersmarkt duurt 25 minuten. Elk onderdeel wordt geleid door medewerkers van de Verkeersmarkt.
Kruispunt debat Team Alert (12-18 jaar, afgestemd op doelgroep) In een Kruispuntdebat gaan leerlingen, te midden van verkeersborden, fietspaden en verkeerslichten, de discussie met elkaar aan. De leerlingen bereiden zich voor op het project door middel van een online onderwijsprogramma. Zo maken ze kennis met het voeren van een debat en met de onderwerpen die tijdens Kruispunt worden besproken. Een Kruispuntsessie bestaat uit vier debatrondes over steeds een andere stelling. Een ervaren debatleider begeleidt het geheel. Om het gesprek op gang te brengen worden de stellingen ingeleid met een introductiefilmpje. Met een bordje geven de leerlingen aan of ze het eens of oneens zijn met de stelling. Vervolgens mag de discussie losbarsten. Aan het einde van de debatronde worden er feiten getoond over het onderwerp waar zojuist over is gediscussieerd. Per sessie nemen ongeveer 90 leerlingen deel aan een Kruispuntdebat. Een sessie duurt ongeveer anderhalf uur. Op één dag worden twee of drie Kruispuntsessies georganiseerd. De school hoeft alleen maar een ruimte, een docent en een jury te regelen. De rest kan worden overgelaten aan TeamAlert.
Streetbeat - Team Alert (12-18 jaar, afgestemd op de doelgroep) Tijdens Streetbeat gaan leerlingen discussiëren over verkeersveiligheid. Om het gesprek op gang te brengen wordt een stelling ingeleid met een introductiefilmpje. De jongeren worden ingedeeld in twee groepen. Vervolgens krijgen ze de tijd om samen, met hulp van TeamAlert, argumenten voor of juist tegen de stelling te bedenken. Dan mogen ze met elkaar in debat. Na elke debatronde wordt een aantal feiten getoond. Aan het einde bepaalt een jurerende docent wie het beste debatteerde en dus de winnaar is. En krijgen alle leerlingen nog een presentje mee als extra reminder aan het project. Tussen de debatronden worden verschillende interactieve onderdelen ingevoegd. Hier is bijvoorbeeld ruimte om meer aandacht te besteden aan de fiets. Verder is een quiz een standaardonderdeel van Streetbeat. Door het afwisselende programma wordt niet alleen kennis vergroot, de leerlingen worden ook uitgedaagd om na te denken over het verkeer en hun eigen gedrag daarin. Per sessie kan één klas deelnemen aan het project. Een sessie duurt ongeveer anderhalf uur. Op één dag worden drie Streetbeat sessies georganiseerd. De leerlingen bereiden zich voor op het project door middel van een online onderwijsprogramma. Zo maken ze kennis met de onderwerpen die tijdens Streetbeat aan bod komen. Verder hoeft de school alleen maar een lokaal en een docent te regelen. De rest kan worden overgelaten aan TeamAlert.
LaMaZien - Team Alert (12-18 jaar, afgestemd op de doelgroep) Leerlingen gaan zich, te midden van tulpen, grasmatten en boerderijdieren bezighouden met improvisatietheater rondom verkeersveiligheid. Ze krijgen allerlei humoristische opdrachten, zoals het bedenken van de tien slechtste smoezen om geen licht op je fiets te hebben, of het uitbeelden van emoties bij verschillende situaties die in het verkeer kunnen voorkomen. De onderwerpen liggen altijd dicht bij de belevingswereld van de leerlingen. Elke oefening wordt afgesloten met een nabespreking, waarin de leerlingen dieper ingaan op het risicogedrag in het verkeer. Op dat moment komen ook feitjes en weetjes aan bod. Aan het einde van de les ontvangen de leerlingen nog een presentje als extra reminder aan de boodschap van LaMaZien. Met LaMaZien worden de jongeren op interactieve wijze worden geprikkeld om na te denken over het verkeer en hun eigen gedrag daarin. Dit leidt tot het inzicht dat zij zelf hun gedrag, en daarmee verkeerssituaties, kunnen beïnvloeden. Per sessie kan één klas deelnemen aan het project. Een sessie duurt ongeveer anderhalf uur. Op één dag worden drie LaMaZien sessies georganiseerd. De leerlingen bereiden zich voor op het project door middel van een online onderwijsprogramma. Zo maken ze kennis met de onderwerpen die tijdens LaMaZien aan bod komen. Verder hoeft de school alleen maar een lokaal en een docent te regelen. De rest kunnen zij overlaten aan TeamAlert.
Lespakket Alles onder controle (16-18 jaar) Een lespakket over risico s op de bromfiets. Tijdsduur: minimaal 1 lesuur Het lespakket Alles onder controle wordt gebruikt voor klassen waarin leerlingen zitten vanaf 15 á 16 jaar. Dat is de leeftijd waarop leerlingen in aanraking komen met het rijden op brommers/scooters of te maken krijgen met vrienden en vriendinnen die erop rijden. Het lespakket is bedoeld om jonge beginnende bromfietsers te doordringen van de risico s die ze in het verkeer lopen. Doel lespakket Alles onder controle wil zorgen voor preventie van riskant gedrag op de bromfiets in het verkeer. Dat willen zij bereiken door: de leerlingen inzicht te geven in de risico s van het verkeer en de emoties die daarbij een rol spelen de leerlingen inzicht te geven in het eigen verkeersgedrag en zelfreflectie op gang te brengen de leerlingen handvatten aan te reiken om risico s beter te kunnen inschatten de leerlingen inzichten te leren toepassen op eigen gedrag en in onderlinge gesprekken Inhoud van het project De docent bekijkt samen met de leerlingen verschillende scènes van een film die gaat over een jongen van 16 jaar die met zijn scooter op weg is naar zijn vriendin. Onderweg komt hij allemaal onveilige situaties tegen. Naar aanleiding van de scènes houdt de docent leergesprekken met de leerlingen. Dit doet de docent aan de hand van de vragen die in de handleiding staan. De vragen die bij de scènes horen zijn onder te verdelen in vier categorieën: Verkeersinzichtelijke vragen Vragen naar de prikkels die een rol spelen en naar de emoties en gevoelens Stimuleren van de reflectie Wat te doen, het handelen etc. Het heeft de voorkeur om de scènes met de gesprekken niet in één lesuur te behandelen. Het effect is vaak groter als het onderwerp een volgende keer terugkomt en wordt uitgediept. Aan het eind van de les(sen) evalueert de docent de gesprekken met de leerlingen. Een medewerker van SBZW legt tijdens een korte introductiebijeenkomst uit hoe met dit pakket gewerkt kan worden.