Financiële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Financiële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens"

Transcriptie

1 Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens

2 WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) richt zich op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid bij jongeren (van 12 tot 25 jaar). Samen met jongeren (zowel offline als online) in gesprek en initiatieven ontwikkelen voor hun financiële inzicht en weerbaarheid; Als expert en koploper op het gebied van dialoog, interactie en cocreatie met jongeren rondom het thema geldzaken; Met een partnernetwerk, om gebruik te maken van aanwezige expertise en resources en om opgedane inzichten en ervaringen te delen. 2

3 Financiële educatie is hard nodig 42% 42% van alle jongeren vindt het lastig om met geld om te gaan Bron: Nibud scholierenonderzoek , MBO onderzoek , studentenonderzoek

4 Financiële educatie als middel voor preventie Wie van jullie doet al iets met financiële educatie? - zelf? - in samenwerking met een school? - voor welke doelgroep? Welke instrumenten gebruiken jullie daarvoor? - zelf ontwikkeld? - van andere partijen? Wat is jullie ervaring daarmee? 4

5 Het programma van WWJB bestaat uit drie clusters Inzicht & evaluatie Verdiepen inzicht in jongeren, financieel gedrag en hoe dat te veranderen. Het meten en evalueren van effectiviteit en op basis daarvan bijstellen van activiteiten en strategieën. Dialoog & interactie Dialoog faciliteren met en tussen jongeren. Jongeren stimuleren tot vergroten financiële zelfredzaamheid. Co-creatie & tools Jongeren faciliteren en uitdagen om zelf aan de slag te gaan en oplossingen aan te dragen. Samen met jongeren ontwikkelen van door jongeren bedachte tools. 5

6 Uit onderzoek kwamen vier MoneyMindsets voort Inzicht & evaluatie Levensgenieter Trendsetter Regelaar Toekomstplanner 6

7 Cocreatie & tools Alle projecten ontwikkelen we in co-creatie met jongeren 7

8 Dialoog & interactie De Edgie website helpt jongeren om grip op geld te krijgen Interactief jongerenplatform Artikelen met slimme tips Testen: MoneyMindsets test MoneySkills test Pensioenquiz Shop Mood Meter Games en tools: MoneyMatters Pensioentool Financieel studieplan Filmpjes: Pensioenfilm Sollicitatietips Edgie The Movie Geldcoach 8

9 Dialoog & interactie Leerlijn Grip op Geld Onderbouw VO MoneyPoster: over de invloed van reclame Grip op je belkosten komt in oktober beschikbaar Bovenbouw VO Snoep & Snacks: workshop over uitgaven in de schoolkantine Slim Shoppen: kijken en vergelijken komt in juni beschikbaar Bright about Money: dilemmaspel MBO Budget Challenge workshop: over schulden en gedragsverandering MoneyPoster workshop Snoep & snacks Budget Challenge workshop Bright dilemmaspel 9

10 Dialoog & interactie Leerlijn Klaar voor Later Onderbouw VO MoneyRace: spel voor financiële kennis; Edgie The Movie: discussieles Bovenbouw VO / onderbouw MBO MoneyMatters: online spel over wat er kan gebeuren tussen 15 en 30 jaar Bovenbouw MBO Pensioenles, met een quiz, een film en een oefening om te leren hoeveel geld je later nodig zult hebben 1 e jaar HBO/WO Starters Helpen Starters: young professionals voor studenten MoneyRace kennisspel Edgie The Movie Starters Helpen Starters Pensioenles MoneyMatters 10

11 Budget Challenge over schulden en gedragsverandering 11

12 Budget Challenge hoe werkt het? Als huiswerk vullen de leerlingen de Shop Mood Meter in en houden ze hun uitgaven een week bij. De les start met het bespreken van de diverse Shop Moods de stemming waarin je bent als je (te-)veel uitgeeft. Dan volgt een uitleg over schulden, aan de hand van twee filmpjes met jongeren die in de schulden zitten en een presentatie over schuldhulpverlening en schuldsanering. Vervolgens gaan de leerlingen aan de slag met een interactieve oefening, waarbij ze hun eigen uitgaven vergelijken met gemiddelden en ze een plan maken om op de grootste uitschieters te besparen, door alternatieven te bedenken voor kopen. Lesvorm: Doelgroep: Duur: Gastdocent: Leerlijn: Themamaand: Workshop Onderbouw MBO minuten Mogelijk Grip op geld Februari 12

13 MoneyMatters les met online game over later 13

14 MoneyMatters hoe werkt het? De les start met enkele vragen over toekomstige keuzes. Vervolgens gaan de leerlingen individueel de online game spelen. In de game ervaren jongeren wat de gevolgen zijn van keuzes die zij maken tussen 15 en 30 jaar. Ze moeten in staat zijn volledig rond te komen van een realistisch jaarsalaris en gaan onder andere aan de slag met studie, (bij-)baan, het kopen van een eigen huis en het afsluiten van een hypotheek. Ook zijn er onverwachte gebeurtenissen, bijvoorbeeld het laten repareren van de auto of arbeidsongeschiktheid. Nadien volgt er een discussie in de klas waar resultaten vergeleken worden en belangrijke thema s besproken worden. Op die manier leren jongeren van elkaars fouten en verstandige keuzes. Lesvorm: Doelgroep: Duur: Gastdocent: Leerlijn: Themamaand: Spelvorm Bovenbouw VMBO Onderbouw MBO Basis: 45 minuten volledig: 90 minuten Mogelijk Klaar voor later Mei 14

15 Edgie The Movie een discussieles met film EDGIE THE MOVIE les 15

16 Edgie The Movie hoe werkt het? De film wordt vooraf gegaan door een introductie met prikkelende stellingen waar de leerlingen over in gesprek gaan. Tijdens de film komt expliciet een aantal dilemma s aan bod die samen met de docent besproken worden. Na de film is er ruimte om door te praten over de dilemma s die in de film naar voren zijn gekomen. Ook krijgen de leerlingen een reflectieformulier waarin ze wordt gevraagd nog eens terug te blikken op wat ze geleerd hebben. Op deze manier levert Edgie The Movie op waar hij voor bedoeld is: van taboes naar stevige discussies over geld!. Lesvorm: Doelgroep: Duur: Gastdocent: Leerlijn: Themamaand: Film met discussie VMBO 90 minuten Niet mogelijk Klaar voor Later April 16

17 Vorig kalenderjaar hebben we veel jongeren bereikt Bereik online Interactie met jongeren Actief met financiële zelfredzaamheid Waarvan in de klas Meedenken 302 Helpt u ons om meer jongeren te bereiken met financiële educatie? 17

18 Inzet van financiële educatie als middel voor preventie Overleg even in tweetallen of drietallen: Waar lopen jullie tegenaan als het gaat om financiële educatie? Wie is de opdrachtgever voor financiële educatie? Hoe werkt de samenwerking met scholen? Waar heb je behoefte aan op het gebied van financiële educatie? 18

19 Meer informatie is te vinden op 19

Financiële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens

Financiële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens NVVK Studiedag Schuldhulpverlening 28 oktober 2014 WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB)

Nadere informatie

Presentatie Thea Hazel-Stals

Presentatie Thea Hazel-Stals Presentatie Thea Hazel-Stals Door, met, voor jongeren over geld Stichting Weet Wat Je Besteedt Marjon van der Veen Thea Hazel-Stals 2 Weten wat er speelt Onderzoek om te weten wat er speelt onder jongeren

Nadere informatie

MoneySkills De financiële vaardigheden van jongeren. Thea Hazel-Stals (WWJB) en Anna van der Schors (Nibud)

MoneySkills De financiële vaardigheden van jongeren. Thea Hazel-Stals (WWJB) en Anna van der Schors (Nibud) MoneySkills De financiële vaardigheden van jongeren Thea Hazel-Stals (WWJB) en Anna van der Schors (Nibud) WWJB: door, met, voor jongeren over omgaan met geld Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) richt

Nadere informatie

Lesbrief MoneyRace. Spelbord MoneyRace

Lesbrief MoneyRace. Spelbord MoneyRace MoneyRace is een spel van stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB). WWJB is een onafhankelijke stichting die zich richt op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid van jongeren (12-25 jaar). Dit doen

Nadere informatie

LESBRIEF SLIM SHOPPEN

LESBRIEF SLIM SHOPPEN LESBRIEF SLIM SHOPPEN www.edgie.nl/slimshoppen Deze instructie is bedoeld voor (gast-)docenten die de workshop Slim Shoppen gaan geven. Na het lezen van deze instructie ben je in staat om zelfstandig deze

Nadere informatie

Geld in het vizier bij jongeren

Geld in het vizier bij jongeren Geld in het vizier bij jongeren Jaarverslag 2012 Stichting Weet Wat Je Besteedt Grebbeberglaan 15, 3527 VX Utrecht Postbus 2036, 3500 GA Utrecht 030 23 34 010 info@wwjb.org www.wwjb.org www.edgie.nl Inhoudsopgave

Nadere informatie

Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) Lesbrief Pensioenworkshop Mañana 1

Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) Lesbrief Pensioenworkshop Mañana 1 Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) 1 Deze instructie is bedoeld voor (gast-)docenten die de pensioenworkshop Mañana gaan geven. Na het lezen van deze instructie ben je in staat om zelfstandig deze les

Nadere informatie

Stichting Weet Wat Je Besteedt. Toelichting op jaarrekening 2014 en transitiebegroting 2015 t/m Q2. Pagina 1

Stichting Weet Wat Je Besteedt. Toelichting op jaarrekening 2014 en transitiebegroting 2015 t/m Q2. Pagina 1 Stichting Weet Wat Je Besteedt Toelichting op jaarrekening 2014 en transitiebegroting 2015 t/m Q2 Pagina 1 Begroting 2014 Voor 2014 was een begroting gemaakt op basis van reeds gecontracteerde of reeds

Nadere informatie

De toekomst voor financiële educatie

De toekomst voor financiële educatie Jaarverslag 2014 Stichting Weet Wat Je Besteedt Grebbeberglaan 15, 3527 VX Utrecht Postbus 14031, 3508 SB Utrecht 030 23 34 010 info@wwjb.org www.wwjb.org www.edgie.nl Inhoudsopgave Inleiding 3 5 jaar

Nadere informatie

Speluitleg online simulatiegame MoneyMatters

Speluitleg online simulatiegame MoneyMatters Speluitleg online simulatiegame MoneyMatters Deze speluitleg is bedoeld voor ouders die de online game MoneyMatters met hun kind(eren) gaan spelen. MoneyMatters is een online game van stichting Weet Wat

Nadere informatie

MoneyMindsets van Scholieren

MoneyMindsets van Scholieren MoneyMindsets van Scholieren Houding en gedrag van scholieren in geldzaken September 2013, Nibud en WWJB 2 / [MoneyMindsets van scholieren, 2013] MoneyMindsets van Scholieren Houding en gedrag van scholieren

Nadere informatie

(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor

(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor (1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor Beschrijving (ter info voor gastdocent) Deze gastles gaat over je leefstijl en welk soort uitgavenpatroon de leerling heeft. Ben je je bewust

Nadere informatie

Inleiding lesbrief Snoep & Snacks

Inleiding lesbrief Snoep & Snacks Lesbrief Lesvorm : workshop Doelgroep : vmbo GL/TL klas 2 havo en vwo klas 2 mbo niveau 1 en 2, studiejaar 1 Duur : 90-100 minuten Gastdocent : mogelijk Inleiding lesbrief Snoep & Snacks De workshop Snoep

Nadere informatie

Stichting Weet Wat Je Besteedt Toelichting op jaarrekening 2012 en begroting 2013

Stichting Weet Wat Je Besteedt Toelichting op jaarrekening 2012 en begroting 2013 Stichting Weet Wat Je Besteedt Toelichting op jaarrekening 2012 en begroting 2013 Pagina 1 Begroting 2012 Voor 2012 was een begroting gemaakt op basis van reeds gecontracteerde of reeds aangevraagde bijdragen

Nadere informatie

[zelf op te maken en in te vullen > denk hierbij aan het tonen van een foto en/of logo van de bank, je naam etc.

[zelf op te maken en in te vullen > denk hierbij aan het tonen van een foto en/of logo van de bank, je naam etc. Beschrijving Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen hebben. Anders is het lastig om een eigen leven in te vullen. Zakgeld, kleedgeld, baantje,

Nadere informatie

Gijs Wintzen Directeur Stichting LEF

Gijs Wintzen Directeur Stichting LEF EN Gijs Wintzen Directeur Stichting LEF Hoe diep kun je gaan? START FILM De droom: doelen LEF Voor nu: MBO studenten beter leren omgaan met geld Missie: Het voorkomen van financiële problemen, door financieel

Nadere informatie

+100. Lesbrief online game MoneyMatters LESBRIEF ONLINE GAME MONEYMATTERS (GAST)LES MONEYMATTERS VOORBEREIDEN (GAST)LES. Benodigde informatie

+100. Lesbrief online game MoneyMatters LESBRIEF ONLINE GAME MONEYMATTERS (GAST)LES MONEYMATTERS VOORBEREIDEN (GAST)LES. Benodigde informatie LESBRIEF ONLINE GAME MONEYMATTERS Deze instructie is bedoeld voor (gast)docenten die de online game met een vooraf gespecificeerde doelgroep gaan spelen. Na het lezen van deze instructie ben je in staat

Nadere informatie

Samen sterk voor financiële educatie

Samen sterk voor financiële educatie Poster gemaakt door jongeren in de les MoneyPoster Jaarverslag 2013 Stichting Weet Wat Je Besteedt Grebbeberglaan 15, 3527 VX Utrecht Postbus 14031, 3508 SB Utrecht 030 23 34 010 info@wwjb.org www.wwjb.org

Nadere informatie

Smart met geld Inspiratiedag Gezond Budget SAM

Smart met geld Inspiratiedag Gezond Budget SAM Smart met geld Inspiratiedag Gezond Budget SAM Voorstellen: MEE NL Trainer Smart met Geld Hogeschool Utrecht Kenniscentrum Sociale Innovatie Lectoraat Participatie en stedelijke ontwikkeling. Bibian Hengeveld

Nadere informatie

IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN

IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN - eindrapport - dr. M. Witvliet Y. Bleeker, MSc Regioplan Jollemanhof 8 09 GW Amsterdam Tel.: + (0)0 5 5 5 Amsterdam,

Nadere informatie

IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN

IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN IMPACTMETING VAN HET FINANCIEEL STUDIEPLAN - eindrapport - dr. M. Witvliet Y. Bleeker, MSc Regioplan Jollemanhof 8 09 GW Amsterdam Tel.: + (0)0 5 5 5 Amsterdam,

Nadere informatie

Flipping the classroom: een oplossing? Nov. 2013

Flipping the classroom: een oplossing? Nov. 2013 Flipping the classroom: een oplossing? Nov. 213 OPZET WORKSHOP 1. Wat is Flipping the classroom? 2. Wat kan dit betekenen voor slimme kinderen in het PO? 3. Voorbeeld voor kleuters bekijken en beoordelen

Nadere informatie

(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor

(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor (1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor Beschrijving (ter info voor gastdocent) Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen

Nadere informatie

Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 1-2

Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 1-2 Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 1-2 Lesvorm Leerlijn Doelgroep Duur Gastdocent : workshop, met online onderdelen : grip op geld : Alle niveaus mbo, vanaf 18 jaar : 90-120 minuten : mogelijk 1 Deze

Nadere informatie

Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 3-4

Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 3-4 Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 3-4 Lesvorm Leerlijn Doelgroep Duur Gastdocent : workshop, met online onderdelen : grip op geld : Alle niveaus mbo, vanaf 18 jaar : 90-120 minuten : mogelijk 1 Deze

Nadere informatie

DE 3 PIJLERS VAN WWJB

DE 3 PIJLERS VAN WWJB 6JAAR WWJB DE 3 PIJLERS VAN WWJB Inzicht en evaluatie Dialoog en interactie Verdiepen inzicht in jongeren, financieel gedrag en hoe dat te veranderen. Het meten en evalueren van effectiviteit en op basis

Nadere informatie

Geld Op De Kaart. Jaarverslag 2011 Stichting Weet Wat Je Besteedt

Geld Op De Kaart. Jaarverslag 2011 Stichting Weet Wat Je Besteedt Geld Op De Kaart Jaarverslag 2011 Stichting Weet Wat Je Besteedt Maliebaan 12, 3581 CN Utrecht Postbus 14031, 3508 SB Utrecht 030 23 34 010 info@wwjb.org www.wwjb.org www.edgie.nl Inhoudsopgave Inhoudsopgave

Nadere informatie

Money Matters. Docentenhandleiding

Money Matters. Docentenhandleiding Money Matters Docentenhandleiding Money Matters Money Matters is een simulatiegame waarin jongeren ervaren wat de gevolgen zijn van keuzes die zij maken tussen 15 en 30 jaar. Ze moeten in staat zijn volledig

Nadere informatie

Lesbrief Phone Challenge Workshop. : Workshop, met online onderdelen. : 45-60 minuten

Lesbrief Phone Challenge Workshop. : Workshop, met online onderdelen. : 45-60 minuten Phone Challenge Workshop mbo 1-2 Lesbrief Phone Challenge Workshop mbo 1-2 Lesvorm Leerlijn Doelgroep Duur Gastdocent : Workshop, met online onderdelen : Grip op geld : Niveaus 1-2 mbo, vanaf 18 jaar :

Nadere informatie

Introduceren thema Broeikaseffect. Startopdracht. gekeken. http://bit.ly/1vqs19u. Thema: Broeikaseffect. laten stoppen? centraal:

Introduceren thema Broeikaseffect. Startopdracht. gekeken. http://bit.ly/1vqs19u. Thema: Broeikaseffect. laten stoppen? centraal: Natuur & Techniek het broeikaseffect Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Broeikaseffect In deze les staan de volgende hogere- orde denkvragen centraal: 1. Hoe zou je het broeikaseffect kunnen

Nadere informatie

LESBRIEF - PENSIOENWORKSHOP MAÑANA

LESBRIEF - PENSIOENWORKSHOP MAÑANA Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) LESBRIEF - PENSIOENWORKSHOP MAÑANA Deze instructie is bedoeld voor (gast-)docenten die de pensioenworkshop Mañana, aan de slag met je oude dag! gaan geven. Na het

Nadere informatie

Beschrijving Sparen en lenen zijn, naast het betalingsverkeer, de diensten van de bank waar de meeste mensen gebruik van maken.

Beschrijving Sparen en lenen zijn, naast het betalingsverkeer, de diensten van de bank waar de meeste mensen gebruik van maken. Beschrijving Sparen en lenen zijn, naast het betalingsverkeer, de diensten van de bank waar de meeste mensen gebruik van maken. Heb jij inzicht in jouw geld- en bankzaken? Welke betaalvormen zijn er en

Nadere informatie

IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY

IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY IMPACTMETING VAN BRIGHT ABOUT MONEY - eindrapport - Y. Bleeker MSc (Regioplan) dr. M. Witvliet (Regioplan) dr. N. Jungmann (Hogeschool Utrecht) Regioplan Jollemanhof

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

Phone Challenge Workshop mbo 3-4. Lesbrief. : Workshop, met online onderdelen. : 45-60 minuten

Phone Challenge Workshop mbo 3-4. Lesbrief. : Workshop, met online onderdelen. : 45-60 minuten Phone Challenge Workshop mbo 3-4 Lesbrief Phone Challenge Workshop mbo 3-4 Lesvorm Leerlijn Doelgroep Duur Gastdocent : Workshop, met online onderdelen : Grip op geld : Niveaus 3-4 mbo, vanaf 18 jaar :

Nadere informatie

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

Ik en geld Gastlessen 2016 - Handleiding

Ik en geld Gastlessen 2016 - Handleiding Ik en geld Gastlessen 2016 - Handleiding Voorwoord Nederlandse jongeren hebben steeds meer geld te besteden, maar ze hebben ook vaker schulden. Om te voorkomen dat deze problemen groter worden naarmate

Nadere informatie

Project Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten

Project Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten Project Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten Inleiding en werkwijze: De meeste ouderen vinden het leuk om samen met jongeren iets te doen. Op deze manier hebben

Nadere informatie

Tips voor het geven van een gastles

Tips voor het geven van een gastles Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) 1 Inleiding Geld wordt minder tastbaar en steeds meer toegankelijk. Dit heeft tot gevolg dat jongeren meer moeite hebben met het regelen van hun geldzaken. Daarom

Nadere informatie

Introduceren thema Voeding en Bewegen. Wat doe je als leerkracht? Omschrijving van de opdracht: Thema: Voeding en bewegen

Introduceren thema Voeding en Bewegen. Wat doe je als leerkracht? Omschrijving van de opdracht: Thema: Voeding en bewegen Natuur & Techniek Mijn lijf: Voeding en bewegen Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Voeding en bewegen In dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen centraal rondom voeding en bewegen:

Nadere informatie

Overtuigend en Ontspannen Presenteren

Overtuigend en Ontspannen Presenteren Overtuigend en Ontspannen Presenteren voor technische professionals 20 juni 2013 Jullie doelen? Workshop Presenteren Minder zenuwen bij presentaties Makkelijker contact met het publiek Wat wél en beter

Nadere informatie

energie Natuur & Techniek Bespreek met de kinderen waar in huis allemaal energie voor alleen nadenken over de verschillende soorten energie, maar

energie Natuur & Techniek Bespreek met de kinderen waar in huis allemaal energie voor alleen nadenken over de verschillende soorten energie, maar Natuur & Techniek energie Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Energie In dit thema staat de volgende hogere orde denkvraag centraal: Hoeveel bespaar je met een energiezuinig huis in vergelijking

Nadere informatie

LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES

LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES Inhoud In de introductieles gaat u met de leerlingen aan de slag met het thema duurzaam en eerlijk eten. Samen met de leerlingen bekijkt u drie filmpjes die uitleggen

Nadere informatie

DOEL CO-CREATIESESSIE. In gesprek met jullie leerlingen over oplossingen die zorgen voor een nog leukere en betere school!

DOEL CO-CREATIESESSIE. In gesprek met jullie leerlingen over oplossingen die zorgen voor een nog leukere en betere school! OUTPUT CO-CREATIE OSG DE HOGEBERG 17 AUGUSTUS 2015 - OSG DE HOGEBERG - DEN BURG DOEL CO-CREATIESESSIE In gesprek met jullie leerlingen over oplossingen die zorgen voor een nog leukere en betere school!

Nadere informatie

Welkom en voorstellen

Welkom en voorstellen 3 november 2015 Welkom en voorstellen Francine Nijkamp-Ririhena Pubers en geld Zakgeld, richtlijnen (bron: NIBUD) Leeftijd Bedrag per week in 12 tussen 3,00 en 4,60 (19,00/mnd) 13 tussen 3,50 en 4,60 (19,00/mnd)

Nadere informatie

Werkgroep portfolio & coaching. portfolio handleiding

Werkgroep portfolio & coaching. portfolio handleiding portfolio handleiding Werkgroep portfolio & coaching 1 De plaats van portfolio in het leren op het VMBO. In enkele notities en werkdocumenten is het kader voor het nieuwe onderwijs geschetst. Dit komt

Nadere informatie

Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag

Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag In 2009 bestond het Nibud 30 jaar. Tijdens het jubileumjaar heeft het Nibud geld ingezameld om binnen het onderwijs extra aandacht te kunnen besteden aan

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

Introduceren thema Indeling planten- en dierenrijk. fauna in de wereld. Thema: Indeling planten- en dierenrijk. Dierenrijk.

Introduceren thema Indeling planten- en dierenrijk. fauna in de wereld. Thema: Indeling planten- en dierenrijk. Dierenrijk. Natuur & Techniek indeling planten- en dierenrijk Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Indeling planten- en dierenrijk Introduceren thema Indeling planten- en dierenrijk

Nadere informatie

Introduceren thema Natuurgeweld. tsunami s. centraal rondom natuurgeweld: Thema: Natuurgeweld. laten ontstaan?

Introduceren thema Natuurgeweld. tsunami s. centraal rondom natuurgeweld: Thema: Natuurgeweld. laten ontstaan? Aardrijkskunde Natuurgeweld Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Natuurgeweld In dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen centraal rondom natuurgeweld: 1. Wat zou er moeten gebeuren

Nadere informatie

ANGRY. De verbeelding van de radicaal. Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren.

ANGRY. De verbeelding van de radicaal. Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren. ANGRY De verbeelding van de radicaal Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren. Jasper Groen, Jeffrey, 2008 Paradox, het Nederlands

Nadere informatie

EEN OPEN DAG BEZOEKEN

EEN OPEN DAG BEZOEKEN Activiteit voor in de les: EEN BEZOEKEN Middels dit document wil De Haagse Hogeschool de aankomende studenten tools geven om zich goed voor te bereiden op hun studiekeuze via het bezoeken van een Open

Nadere informatie

We vertalen de maatschappelijke boodschap naar het onderwijs.

We vertalen de maatschappelijke boodschap naar het onderwijs. We vertalen de maatschappelijke boodschap naar het onderwijs. Thema s: Natuur en milieu, Mediawijsheid, Ondernemend Onderwijs en financiële educatie en Burgerschap Jongeren voorbereiden op hun actieve

Nadere informatie

Marketing de kracht van communicatie & verleiding

Marketing de kracht van communicatie & verleiding Marketing de kracht van communicatie & verleiding 1 ding vooraf De zelfstandigheid van de student in het bedenken, schrijven en uitvoeren van een communicatieplan vergroten. Wie van jullie - Zit op: -

Nadere informatie

Kun jij slim shoppen?

Kun jij slim shoppen? Kun jij slim shoppen? Wie heeft er al iets gehoord over de Week van het geld? Als ik later groot ben Omgaan met geld is leuk, zeker als je hebt geleerd hoe je dit kunt doen. Als jullie groot zijn, krijgen

Nadere informatie

Ik en Geld en 200% Economie

Ik en Geld en 200% Economie Ik en Geld en 200% Economie Codename Future verbindt het open domein met de methode. Kernpunten: actualisatie, regionalisatie, variatie We vertalen de maatschappelijke boodschap naar het onderwijs. Thema

Nadere informatie

*Ook met het programma Paint van Windows kunnen foto s bewerkt worden

*Ook met het programma Paint van Windows kunnen foto s bewerkt worden Lesbrief Online pesten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 55 minuten Voorbereiding: op http://mediawijsheid.nl/onlinepesten staan allerlei filmpjes, informatie en artikelen over online pesten, bruikbaar

Nadere informatie

Een gebouw inrichten. Lesbrief over inrichting en afwerking. Project Topstages www.ontdektechniek.nu

Een gebouw inrichten. Lesbrief over inrichting en afwerking. Project Topstages www.ontdektechniek.nu Een gebouw inrichten Lesbrief over inrichting en afwerking Project Topstages www.ontdektechniek.nu Deel A: Voorbereiding Inleiding Het Mondial College krijgt binnenkort een nieuw gebouw. In dit gebouw

Nadere informatie

Week 1 twee weken voorafgaand aan het Voorleesontbijt. Bijeenkomst 1. Materiaal

Week 1 twee weken voorafgaand aan het Voorleesontbijt. Bijeenkomst 1. Materiaal Introductie Deze lesmodule is geschreven voor een project van 5 bijeenkomsten van elk 60 minuten, waarvan de laatste bijeenkomst het werkelijke Voorleesontbijt is. Het aantal, de duur en inhoud van de

Nadere informatie

INTERNETMEMORIE. Maak in één les een 3D doosje met de App Foldify. Les in het kader van Code Kinderen project Mijn Kind Online.

INTERNETMEMORIE. Maak in één les een 3D doosje met de App Foldify. Les in het kader van Code Kinderen project Mijn Kind Online. INTERNETMEMORIE Een les waarbij de leerlingen het InternetMemorie spelen en gaan nadenken over hun internetgedrag. Deze les is een mediawijze discussie starter. Maak in één les een 3D doosje met de App

Nadere informatie

Dossier Hendriksen. Simulatie : Spelender Wijs

Dossier Hendriksen. Simulatie : Spelender Wijs Dossier Hendriksen Simulatie : Spelender Wijs Erik Snelleman Expertisecentrum Uitvoeren en Handhaven Frank van Wijchen Chaivin Chaitram trainers RVO.nl Tijdsduur 60 minuten A.5 minuten intro Intro B.10

Nadere informatie

Preventie van radicalisering. Aanbod en expertise

Preventie van radicalisering. Aanbod en expertise Preventie van radicalisering Aanbod en expertise Inleiding RadarAdvies is al ruim 10 jaar expert op het gebied van radicalisering en de preventie daarvan. Inleiding Wij geloven dat radicalisering een proces

Nadere informatie

Lesbrief verslaving aan games of sociale media

Lesbrief verslaving aan games of sociale media Lesbrief verslaving aan games of sociale media Tijd: 45 55 minuten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Introduceer het onderwerp kort: gamen en actief zijn op sociale media zijn superleuk. Hoe komt dat eigenlijk?

Nadere informatie

Sparen & lenen. Docentenhandleiding bij de interactieve les in LessonUp voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs

Sparen & lenen. Docentenhandleiding bij de interactieve les in LessonUp voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs Sparen & lenen Docentenhandleiding bij de interactieve les in LessonUp voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs Sparen & lenen 2 Sparen & lenen Deze les maakt gebruik van het LessonUp-platform, een

Nadere informatie

Spots on jobs. Docentenhandleiding. November Spirit4You.

Spots on jobs. Docentenhandleiding. November Spirit4You. Spots on jobs Docentenhandleiding November 2017 Spirit4You www.bekijkjetoekomstnu.nl/lobbox Inhoudsopgave Deel 1 Algemene informatie 3 Spots on Jobs 3 Waarom dit lesmateriaal? 3 Voor wie? 3 Bij welk vak?

Nadere informatie

Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo

Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo Stimuleringsproject LOB in het mbo Versterking van LOB in de doorlopende leerlijn vmbo-mbo Visie ontwikkelen in regionale inspiratiebijeenkomsten Wat verstaan we eigenlijk onder loopbaanoriëntatie en -begeleiding

Nadere informatie

De Romeinen in nederland

De Romeinen in nederland geschiedenis De Romeinen in nederland Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: De Romeinen in Nederland Introduceren thema De Romeinen in Nederland In dit thema staan

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Lesbrief Budget Challenge Workshop

Lesbrief Budget Challenge Workshop Lesbrief Budget Challenge Workshop mbo 1-2 Lesvorm Leerlijn Doelgroep Duur Gastdocent : workshop, met online onderdelen : grip op geld : Alle niveaus mbo, vanaf 18 jaar : 90-120 minuten : mogelijk 1 Deze

Nadere informatie

Tweede wereldoorlog:

Tweede wereldoorlog: geschiedenis Tweede wereldoorlog: Een bekende Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog: een bekende Introduceren thema Tweede Wereldoorlog: een bekende

Nadere informatie

MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN

MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN Veel jongeren hebben al vroeg de zorg voor een gezinslid. Maar wie zorgt er eigenlijk voor hen? De klassieke verzorgingsstaat verandert in

Nadere informatie

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen Introductie Introductie Gamen, Hyven, informatie zoeken, filmpjes kijken, muziek luisteren, spullen kopen of verkopen. Internetten doen we allemaal. Soms voor de lol, soms serieus, soms thuis, soms op

Nadere informatie

Verdiepingsopdrachten challenge 2: Spinaziekrachtproef

Verdiepingsopdrachten challenge 2: Spinaziekrachtproef Verdiepingsopdrachten challenge 2: Spinaziekrachtproef Je eigen reclamecampagne In groepjes, eventueel als huiswerkopdracht Opdracht: Creatief denken Duur: 60 minuten (of twee lessen van 30 minuten) Introductie

Nadere informatie

Tweede wereldoorlog:

Tweede wereldoorlog: geschiedenis Tweede wereldoorlog: Auto s en wegen Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog: auto s en wegen Introduceren thema Tweede Wereldoorlog:

Nadere informatie

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal

Nadere informatie

Vroeg wijs met geld. gemeente www.heumen.nl. Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld

Vroeg wijs met geld. gemeente www.heumen.nl. Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld Vroeg wijs met geld Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld gemeente www.heumen.nl Heumen HU.090 brch vroeg wijs met geld.indd 1 04-02-14 09:30 Inhoudsopgave Zakgeld

Nadere informatie

Het financiële struisvogelgedrag van vrouwen. Financiële educatie aan vrouwen: hoe doe je dat?

Het financiële struisvogelgedrag van vrouwen. Financiële educatie aan vrouwen: hoe doe je dat? Het financiële struisvogelgedrag van vrouwen. Financiële educatie aan vrouwen: hoe doe je dat? Even voorstellen Lianne Bertling Onderzoeker Maatschappij en Recht Annemarie Reintjes Financieel gedragstrainer

Nadere informatie

algemeen uitgangs punten voor de film Maak een scenario Scene 1 Scene 2 Sprekende beelden in de klas

algemeen uitgangs punten voor de film Maak een scenario Scene 1 Scene 2 Sprekende beelden in de klas 1 algemeen Jullie gaan in een groepje een documentaire maken over een monument. Je maakt samen met je groepje het hele proces door: monument kiezen, achtergrondinformatie verzamelen, scenario bedenken,

Nadere informatie

Roadmap Institute for Positive Health. April 2016 Stichting IPH

Roadmap Institute for Positive Health. April 2016 Stichting IPH Roadmap Institute for Positive Health April 2016 Stichting IPH INTRODUCTIE VAN DE IPH ROADMAP De IPH roadmap schetst de resultaten die IPH de komende jaren wil realiseren. De weg naar de resultaten toe

Nadere informatie

Over geld & opvoeden. Cursus voor allochtone ouders van kinderen van 6-18 jaar. Fatma Alakay (NIGZ) Fenneke Holthuis (Nibud)

Over geld & opvoeden. Cursus voor allochtone ouders van kinderen van 6-18 jaar. Fatma Alakay (NIGZ) Fenneke Holthuis (Nibud) Over geld & opvoeden Cursus voor allochtone ouders van kinderen van 6-18 jaar Fatma Alakay (NIGZ) Fenneke Holthuis (Nibud) Programma: Wie zijn wij? Inhoud cursus Over geld en opvoeden Werken met het materiaal

Nadere informatie

Online Storytelling met uw interactief jaarverslag

Online Storytelling met uw interactief jaarverslag REACH TOUCH MOVE Interactief Jaarverslag Online Storytelling met uw interactief jaarverslag Maximale Reach, Touch en Move in de financiële verantwoording van een jaar Waarom uw jaarverslag interactief?

Nadere informatie

Introduceren thema 80 jarige oorlog. Thema: 80 jarige oorlog. centraal: 2. Maak een nieuw eigentijds volkslied.

Introduceren thema 80 jarige oorlog. Thema: 80 jarige oorlog. centraal: 2. Maak een nieuw eigentijds volkslied. Geschiedenis 80 jarige oorlog Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: 80 jarige oorlog In dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen centraal: 1. Hoe zou Nederland eruit zien als Nederland

Nadere informatie

Aanbod Trajekt januari 2013 T 043-763 00 00

Aanbod Trajekt januari 2013 T 043-763 00 00 Aanbod Trajekt januari 2013 T 043-763 00 00 1. Morele dilemma discussie methode 50 minuten Maximale groepsgrootte: 15 leerlingen Benodigdheden: klaslokaal of andere ruimte, stoelen in kring, ruimte in

Nadere informatie

(S)Ken uw instelling. Linda Sontag en Marga Kemper. Mei 2012

(S)Ken uw instelling. Linda Sontag en Marga Kemper. Mei 2012 (S)Ken uw instelling Linda Sontag en Marga Kemper Mei 2012 Studiesucces met dyslexie en dyscalculie Waarom een scan voor het mbo? Hoeveel studenten met dyslexie zijn er in het mbo en wat zijn hun onderwijsbehoeften?

Nadere informatie

Leren Loopbaan Burgerschap periode 2, 2010-2011. De bewuste consument November 2010 Friesland College, ICT Lyceum

Leren Loopbaan Burgerschap periode 2, 2010-2011. De bewuste consument November 2010 Friesland College, ICT Lyceum Leren Loopbaan Burgerschap periode 2, 2010-2011 De bewuste consument November 2010 Friesland College, ICT Lyceum INHOUD Voorwoord... 3 Inleiding... 3 Workshops en Opdrachten... 4 Workshop 1 & 2 - GKB Budget...

Nadere informatie

Loopbaanlijn. Outline

Loopbaanlijn. Outline Loopbaanlijn Outline Achtergrond Ac0eplan Jeugdwerkloosheid SchoolEx enquete: wat ga je doen als je je diploma haalt? Idee prima, maar. Te laat in het jaar Niet voldoende grip op leerling of keuze Achteraf

Nadere informatie

Bijlage 1: Draaiboek workshop inbedding gedragscode korte versie

Bijlage 1: Draaiboek workshop inbedding gedragscode korte versie Bijlage 1: Draaiboek workshop inbedding gedragscode korte versie Doel Werkvorm Tijd Materialen Inleiding Het managen van de verwachtingen over de workshop Deel 1: Presentatie + filmpje Creëren van draagvlak

Nadere informatie

Introduceren thema Áchtbanen. Thema: Achtbanen. centraal: 2. Hoe komt het dat de wagentjes toch op de rails blijven zelfs

Introduceren thema Áchtbanen. Thema: Achtbanen. centraal: 2. Hoe komt het dat de wagentjes toch op de rails blijven zelfs Natuur & Techniek Achtbanen Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Achtbanen In deze les staan de volgende hogere orde denkvragen centraal: 1. Ontwerp een wagentje voor je eigen achtbaan. 2.

Nadere informatie

Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar

Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels. Inkijkexemplaar Handleiding Lesmethode Groep 7 &8 Huiswerk Bikkels versie 2016 Inhoudsopgave Introductie 5 Verantwoording methodiek 6 Doorgaande lijn Po en Vo 7 Preventief en curatief 8 Organiseer je les 9 Praktische

Nadere informatie

Werkvormen Vooraf aan EduMedia

Werkvormen Vooraf aan EduMedia Werkvormen Vooraf aan EduMedia 0 Deze inspiratiekaartjes bevatten werkvormen voorafgaand aan EduMedia te gebruiken 0 Doelen zijn: 0 Voorkennis te activeren 0 Het leereffect te vergroten 0 21st century

Nadere informatie

Rapportage brainstorm

Rapportage brainstorm Rapportage brainstorm ALGEMENE INFORMATIE Datum: 16 oktober 2013 Locatie: AOC Oost, Almelo Deelnemers: Jongeren tussen 13-20 jaar van (V)MBO, HAVO, VWO en HBO en ondernemers in de Agri&Food sector Centrale

Nadere informatie

Ik en geld Gastlessen 2016 - Handleiding

Ik en geld Gastlessen 2016 - Handleiding Ik en geld Gastlessen 2016 - Handleiding Voorwoord Nederlandse jongeren hebben steeds meer geld te besteden, maar ze hebben ook vaker schulden. Om te voorkomen dat deze problemen groter worden naarmate

Nadere informatie

Tijd: 8:30. Klas: 3HVc 9:10. Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad (zie paper 1)

Tijd: 8:30. Klas: 3HVc 9:10. Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad (zie paper 1) Lesplan les 1 Seksualiteit: Grenzen en Wensen Tijd: 8:30 Klas: 3HVc Aantal lln: 15 Introductie van de lessenserie: grenzen en wensen Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad

Nadere informatie

Hulp voor piet in samenwerking met OBS De Driekleur, s Gravenzande

Hulp voor piet in samenwerking met OBS De Driekleur, s Gravenzande en Casus Hulp voor piet in samenwerking met OBS De Driekleur, s Gravenzande Wetenschapsknooppunt Zuid-Holland TU Delft en ontwerpbureau Meeple In deze casus bedenken de leerlingen oplossingen voor Piet,

Nadere informatie

DinoLab LIVE Lesbrief websessie

DinoLab LIVE Lesbrief websessie DinoLab LIVE Lesbrief websessie Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 6, 7 en 8 1 DinoLab LIVE lesbrief DinoLab LIVE 1 Introductieles 2 Beschrijving websessie 3 Afsluiting 4 Bijlage:

Nadere informatie

1. Inleiding. Pagina 1

1. Inleiding. Pagina 1 Pagina 1 1. Inleiding Nederland is een van de weinige landen met een euthanasiewet. Alleen in België en Luxemburg is euthanasie net als bij ons in een wet geregeld. Veel mensen hebben een mening over euthanasie.

Nadere informatie

LES 2 & 3 GAMEMAKER4YOU

LES 2 & 3 GAMEMAKER4YOU Maart 2009 LES 2 & 3 GAMEMAKER4YOU Les 2 & 3 GameMaker m.b.v. het boek GameMaker4You Ze leren het doolhof maken (hoofdstuk3) en hierna maken ze een eigen doolhofspel Les 2 Docent Doel Doel van deze les

Nadere informatie

Handleiding sectoronderzoek V4 2014-2015

Handleiding sectoronderzoek V4 2014-2015 Handleiding sectoronderzoek V4 2014-2015 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Het kompas 3 2.1 Aanleiding 3 2.2 Betekenis 3 2.3 Doelen 3 2.4 Definitie van sectoronderzoek gereed 4 2.5 Waarde 4 2.6 Kompas 5

Nadere informatie

Dia 1 Introductie max. 2 minuten!

Dia 1 Introductie max. 2 minuten! 1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut

Nadere informatie