RIS.7450 EVALUATIE ACTIEPLAN JEUGDWERKLOOSHEID 2013-2015 ARBEIDSMARKTREGIO DRENTHE Zet in op talent Emmen, oktober 2015
Voorwoord coördinator Actieplan Jeugdwerkloosheid Het Actieplan Jeugdwerkloosheid 2.0 is gestart in januari 2013. In tegenstelling tot het eerste Actieplan, dat provinciaal ingestoken was, werd 2.0 opgezet in de 35 Arbeidsmarktregio s. Maar ook binnen deze Arbeidsmarktregio s zijn er vaak verschillen die beter gemeentelijk aangevlogen kunnen worden. De AMR Drenthe koos er daarom voor om in te zetten op lokaal waar mogelijk en regionaal waar moet. In januari 2013 ondertekenden de bestuurders een projectplan, om onder andere regionale, landelijke en ESF subsidiestromen te garanderen. De projectleiders van de gemeenten en UWV zijn, na een uitdagend startjaar 2013, vanaf januari 2014 volop bezig gegaan met het uitzetten van trajecten en het plaatsen van jongeren hierop. In mei van dat jaar is het projectplan uitgebreid met een uitvoeringsplan. Lokaal werden er al snel resultaten geboekt, maar een gezamenlijke scoop ontbrak. Ervaring leert dat werkgevers zich niet altijd houden aan de door de overheid opgestelde grenzen. Dus toen ik vanaf juni 2014 het Actieplan voor de Arbeidsmarktregio Drenthe mocht coördineren heb ik deze benaderd vanuit de regionale gedachte: waar kunnen partijen elkaar versterken om de slagingskans te vergroten. Eén van de successen breng ik in dit voorwoord onder uw aandacht. In het projectleidersoverleg werd gezamenlijk de Talentenkrant ontwikkeld. Een digitale krant waarin jongeren, op zoek naar een baan of BBL-plek, een platform krijgen om zichzelf te presenteren aan werkgevers. De eerste krant is lokaal uitgegeven, overigens wel met dezelfde look en feel. De tweede krant is een regionale geworden, hetzij dat de kandidaten gebundeld per gemeente zijn getoond. De Talentenkrant bleek een simpel, relatief goedkoop instrument met een zeer positieve uitwerking. Naast de aandacht voor de individuele werkzoekende krijgt de werkgever een beter beeld van hen. Het stigma van de gemiddelde werkzoekende is met behulp van de Talentenkrant verandert naar een positiever beeld. Mijns inziens is de Talentenkrant een instrument om te blijven inzetten. Daarnaast is de opzet ook heel geschikt om andere doelgroepen te bedienen. Naast dit voorbeeld zijn er natuurlijk nog meer acties ondernomen op zowel lokaal als regionaal gebied. U leest in de volgende bladzijden een beknopt evaluatieverslag. Sandra Hoekman Projectcoördinator Actieplan Jeugdwerkloosheid Arbeidsmarktregio Drenthe 2
Inhoudsopgave: Blz 1. Inleiding 4 2. Korte terugblik 5 3. Resultaten 7 4. Aanbevelingen 8 Bijlagen 9 3
1. Inleiding Sinds de zomer van 2011 steeg de werkloosheid, ook onder jongeren, en de vooruitzichten voor de korte termijn waren niet goed. De jeugdwerkloosheid liep landelijk op van 9,8 procent in 2011 tot 15 procent in januari 2013. De jeugdwerkloosheid was begin 2013 twee maal zo hoog als de gemiddelde werkloosheid. Voor het kabinet had en heeft de aanpak van jeugdwerkloosheid hoge prioriteit. Voor de jaren 2013 en 2014 hebben zij extra middelen beschikbaar gesteld om de jeugdwerkloosheid te bestrijden. Ook in de arbeidsmarktregio Drenthe nam de jeugdwerkloosheid fors toe. Het aantal werkzoekende jongeren in onze arbeidsmarktregio is in de periode van medio 2009 tot 22 januari 2013 met 57% toegenomen tot 2.015 werkzoekenden. Daarom heeft de arbeidsmarktregio Drenthe besloten hoge prioriteit te geven aan de aanpak van jeugdwerkloosheid. Over de periode van 1 juli 2013 tot 1 november 2015 is, met de extra middelen van uit het Ministerie van Sociale Zaken, voor jongeren tot 16 tot 27 jaar het Actieplan Jeugdwerkloosheid Zet in op Talent ingezet. Met het Actieplan Jeugdwerkloosheid Zet in op Talent werd beoogd te voorkomen dat jongeren (langdurig) aan de kant komen te staan. Jongeren zijn nu en in de toekomst nog harder nodig op de arbeidsmarkt. Reden waarom we hebben geïnvesteerd in de ontwikkeling van talenten van alle jongeren: een aanbod voor iedereen. Daarbij lag de nadruk op de kwetsbare jongeren. Uitgangspunt was dat jongeren zelf een eigen verantwoordelijkheid hebben bij het vinden van een duurzame plek op de arbeidsmarkt. Zij moeten zich actief opstellen om hun kwaliteiten te benutten en te behouden. In de arbeidsmarktregio Drenthe gaven de gemeenten Hoogeveen, De Wolden, Midden-Drenthe, Coevorden, Borger-Odoorn en Emmen en het UWV uitvoering aan het Actieplan Jeugdwerkloosheid. De gemeente Emmen was hierin de coördinerende gemeente. De aanpak van de jeugdwerkloosheid heeft positieve resultaten opgeleverd en bijgedragen aan het terug dringen van de jeugdwerkloosheid in onze arbeidsmarktregio. De ambitie van de arbeidsmarktregio Drenthe was het aantal niet werkende werkzoekende jongeren tot 27 jaar terug te dringen van ca. 2.000 (stand voorjaar 2013) naar maximaal 1.500 per 1 juli 2015. Met een stand van 1.527 op 1 juli 2015 kan gesteld worden dat deze ambitie op een haar na is gerealiseerd. Voor u ligt de evaluatie van het Actieplan. Deze evaluatie is kort en krachtig. Het biedt een korte terugblik op het Actieplan, inzicht in de resultaten en aanbevelingen. Doel van de evaluatie is handvaten te geven om de aanpak van de jeugdwerkloosheid in onze arbeidsmarktregio te kunnen continueren. 4
2. Korte terugblik De ambitie van het Actieplan Jeugdwerkloosheid Zet in op talent is op een haar na gehaald. Er zijn 225 jongeren terug naar school en 3.801 jongeren weer aan het werk/ziek 1. Het Actieplan heeft daarmee bijgedragen aan het terugdringen van de jeugdwerkloosheid. Bij het behalen van dit positieve resultaat waren een aantal factoren belangrijk. De betrokkenheid van de werkgevers, de verbetering van de samenwerking tussen verschillende partijen, de zichtbaarheid van het Actieplan, de mogelijkheid om maatwerk te bieden en de inzet van scholing. Daarnaast heeft het inzetten van een aantal succesvolle projecten en instrumenten bijgedragen aan het bereiken van het positieve resultaat van het Actieplan. Het gaat daarbij met name om het project 2 GetThere, het project MKBGW, de talentenkrant, het kanstraject en het project Flexibel instroom Portaal. Opvallend bij de uitvoering van dit Actieplan was dat, daar waar in het vorige Actieplan Pak je Kans de regionale samenwerking voorop stond, bij de uitvoering van dit Actieplan is gekozen om verschillende projecten en instrumenten in te zetten in de individuele gemeenten of binnen de bestaande samenwerkingsverbanden. Alleen bij de talentenkrant was er sprake van een regionale samenwerking. De uitvoering van het Actieplan heeft ook een aantal leerpunten opgeleverd. Het is van belang om op een uniforme en eenduidige wijze te registeren. De registratie van de resultaten moet in alle gemeenten en bij het UWV op dezelfde wijze worden ingericht en bij voorkeur in één systeem. Dat zorgt ervoor dat er sprake is van een goede monitoring en kan er (beter) gestuurd worden. Daarnaast is het belangrijk dat er gewerkt kan worden met actuele en opgeschoonde bestanden. Hierin zijn reeds stappen gezet, toch blijft het een punt van aandacht. Tenslotte is het van belang dat is een open deur dat het aanbod van jongeren aansluit op de vraag van de arbeidsmarkt. Het Actieplan Jeugdwerkloosheid Zet in op talent heeft bijgedragen aan de bestrijding van jeugdwerkloosheid. Echter, er is nog altijd sprake van jeugdwerkloosheid in onze arbeidsmarktregio. Het werk is nog niet gedaan. Aanbevolen wordt om te blijven inzetten op de bestrijding van de jeugdwerkloosheid in de arbeidsmarktregio. Met name voor kwetsbare jongeren is het van belang dat er een gezamenlijke aanpak in de arbeidsmarktregio is. Deze jongere heeft extra ondersteuning en begeleiding nodig om een plekje te kunnen vinden op de arbeidsmarkt. Hiervoor is een gezamenlijke aanpak vanuit de arbeidsmarktregio van belang omdat werkgevers en scholen, maar ook maatschappelijke- en zorginstellingen over de gemeentegrenzen heen kijken. Korte terugblik door de projectleiders in de arbeidsmarktregio Projectleider UWV: Gedurende de uitvoering van het Actieplan Jeugdwerkloosheid is veel samengewerkt met verschillende partijen; we wisten elkaar al te vinden en dat is geïntensiveerd! UWV, Gemeenten, Werkgeversservicepunt Drenthe, uitzendbureaus, Leerwerkloket, RMC en scholen. Dit is van cruciaal belang geweest om goed werk te leveren. En dat is ons gelukt! Mijn ervaring is dat we allemaal hetzelfde doel voor ogen hebben gehad: jongeren laten participeren binnen de maatschappij. Banen, leerbanen, stages, werkervaringsbanen, terug naar school. De diversiteit aan projecten en activiteiten heeft veel jongeren gebracht naar werk en/of school. Zij zijn succesvol uitgestroomd. Een gepassioneerd team van collega s heeft werkgevers kunnen enthousiasmeren voor vele projecten. De werkgevers uit de regio hebben een belangrijke bijdrage geleverd. Zij stonden open voor jonge werkzoekenden. Aandachtspunt is dat ze ook voor jongeren >23 jaar open staan. Samenvattend: samenwerking, continueren van successen en de markt laten weten dat wij er zijn voor werkgevers en jonge werkzoekenden heeft zijn vruchten afgeworpen. 1 Het is niet bekend hoeveel van de 3.801 personen ziek zijn, omdat de gemeenten dit niet los van elkaar registeren. 5
Projectleider Emmen/Borger-Odoorn De drie pijlers van ons plan zijn; jongeren aan het werk helpen, terug naar school of werken en leren. Al onze projecten hebben minimaal één van deze drie componenten in zich. Werkgevers hebben jongeren extra kansen gegeven. Daarnaast is het belang van scholing steeds belangrijker in een lastige arbeidsmarkt. Er is extra ingezet op volledig terug naar school, BBL en scholingsarrangementen. Hierbij zijn de giftcards van groot belang geweest en hebben positief bijgedragen aan de resultaten. Er zijn convenanten gesloten met Defensie en VPB (Vereniging Park Management) in Emmen. Vanuit de projecten Jonge Studerende Moeders, Flexibel Instroom Portaal, Last minute event en de banenmarkt is de samenwerking tussen de scholen en werkgevers sterk verbetert. Een bijzonder project is 2 GetThere. Hierbij is in hele korte tijd veel bereikt. Daarnaast was het een samenwerking tussen alle scholen, Gemeenten en Actieplan Jeugd. De coaches hebben zich in korte tijd ontwikkeld tot professioneel maatje voor de jongeren die het nodig hebben. Maar het moet gezegd alle projecten die we hebben gedaan hebben iets opgeleverd. Er waren veel projecten waardoor het Actieplan heel levendig was. Door deze ervaring ontstaat energie! Projectleider Coevorden Een positieve terugblik vanuit Coevorden op het Actieplan Jeugdwerkloosheid. Door het accent specifiek op de jongeren te zetten heeft de specifieke problematiek die er onder de jongeren aanwezig is ook alle aandacht gekregen en inzet die mogelijk was. In Coevorden heeft een groot gedeelte van de jongeren geen startkwalificatie, veel problematiek en/of belemmering. Ook stromen vrij veel jongeren weer terug in de WWB. Deze groep jongeren heeft een andere diepere diagnostiek/begeleiding nodig, die met name gebaseerd wordt op de relatie van waaruit stappen gemaakt kunnen worden. In de vormgeving van de aanpak hebben we voor deze groep jongeren ingezet op een aantal projecten, die een langere looptijd hebben en niet in alle gevallen direct leidt tot uitstroom maar jongeren wel een tree verder op de participatieladder brengt en uiteindelijk gaat leiden naar een duurzame uitstroom. We hebben door het extra budget ook kunnen inzetten op deze trajecten en dit heeft ook z n vruchten afgeworpen in de vorm van duurzame uitstroom. Projectleider Midden-Drenthe Wij kijken positief terug op de uitvoering van dit Actieplan Jeugdwerkloosheid. Wij hebben als gemeenten en als UWV samengewerkt waar mogelijk, maar wij hadden als gemeente gelukkig ook de vrijheid om dicht bij ons zelf te blijven. Bij ons vertaalde dit zich voornamelijk terug in de persoonlijke begeleiding van de jongeren. Wij hebben als gemeente dan ook een aparte medewerker jeugdwerkloosheid in dienst genomen, met een kleine caseload. Op deze manier kon hij de jongeren echt leren kennen, om te achterhalen waar de oplossing lag voor het probleem (in de breedste zin van het woord). Dit varieerde bij ons van jongeren waarvan echt nog de basisbehoefte geregeld moesten worden, tot aan jongeren die alleen nog een laatste zetje richting werk nodig hadden. Ook in de samenwerking tussen de gemeenten en het UWV is een stap gemaakt. Ik vertrouw erop dat we dit uit kunnen bouwen tot een nog betere samenwerking. Projectleider Hoogeveen/De Wolden Binnen het Actieplan Jeugdwerkloosheid van de arbeidsmarktregio Drenthe hebben de gemeenten De Wolden en Hoogeveen zich vooral gericht op maatwerk, lage caseloads om de klant via coachingsgesprekken richting werk te helpen. Waar nodig is er ingezet op een werkervaringsplaats, korte scholing of terug naar school. Dit heeft er ook toe geleid dat er minder gebruik is gemaakt van de talentenvouchers. Om jongeren richting school te begeleiden is het Kans-traject opgezet in samenwerking met het Alfa College. Dit heeft de aansluiting met school verbeterd. Het traject wordt gebruikt als flexibel instroomportaal, maar ook als voortraject om in het schoolse ritme en een juiste studiekeuze te maken. De kans om opnieuw uit te vallen op school wordt zo verkleind. 40 jongeren hebben via het Kans-traject hun weg terug naar school gevonden. Knelpunten liggen vooral in de samenwerking, een ieder heeft eigen beleid en invulling binnen het project. 6
3. Resultaten De ambitie van de arbeidsmarktregio Drenthe was het aantal niet werkende werkzoekende jongeren tot 27 jaar terug te dringen van ca. 2.000 (stand voorjaar 2013) naar maximaal 1.500 per 1 januari 2015. In verband met het feit dat het Actieplan later van start kon gaan dan gepland, is deze datum verschoven naar 1 juli 2015. Met een eindstand op 1 juli 2015 van 1.527 niet werkende werkzoekende jongeren is de ambitie op een haar na gehaald 2. Tabel 1: Landelijke cijfers niet werkende werkzoekende jongeren over de periode van januari 2013 tot juli 2015 Niet-werkende werkzoekende jongeren landelijk Januari februari maart april mei juni juli aug sept Okt nov dec 2013 77.264 81.248 83.138 82.771 79.013 77.028 78.987 86.782 93.680 81.734 89.032 86.222 index 100 105 108 107 102 100 102 112 121 106 115 112 2014 90.577 93.327 90.319 87.497 82.242 81.002 79.144 79.142 80.094 81.226 82.612 85.180 index 117 121 117 113 106 105 102 102 104 105 107 110 2015 89.908 88.577 86.616 85.077 81417 80.202 index 116 115 112 110 105 104 Figuur 1: Verloop jeugdwerkloosheid landelijk Tabel 2: Cijfers niet werkende werkzoekende jongeren in de arbeidsmarktregio Drenthe over de periode van januari 2013 tot juli 2015 Niet- werkende werkzoekende jongeren AMR Drenthe januari februari maart april mei juni juli aug sept Okt nov dec 2013 2.051 2.081 1.947 1.998 1.729 1.649 1.733 1.727 1.815 1.729 1.891 2.003 index 100 101 95 97 84 80 84 84 88 84 92 98 2014 2.166 1.936 1.859 1.711 1.607 1.475 1.611 1.544 1.517 1.510 1.540 1.828 index 106 94 91 83 78 72 79 75 74 74 75 89 2015 1.974 1.951 1.833 1.717 1.600 1.527 index 96 95 89 84 78 74 2 De cijfers geven voor een deel een wat vertekend beeld. De bestand NWW worden op dit moment namelijk opgeschoond vanuit de gemeenten. De gemeenten De Wolden, Hoogeveen en Midden-Drenthe hebben al een opschoonronde gehad. De gemeente Coevorden is er mee bezig. 7
Figuur 2: Verloop jeugdwerkloosheid in de arbeidsmarktregio Drenthe Uit de cijfers blijkt dat de arbeidsmarktregio Drenthe het beter doet dan landelijk. Het indexcijfer is per 1 juli 2015 landelijk 104 en in de arbeidsmarktregio 74. De resultaten van de verschillende ingezette trajecten en instrumenten zijn opgenomen in de voortgangsrapportage en zijn in verband hiermee niet meer opgenomen in deze evaluatie. 4. Aanbevelingen Uit deze evaluatie volgen de volgende aanbevelingen: 1. Het continueren van een gezamenlijke aanpak van de jeugdwerkloosheid voor kwetsbare jongeren in de arbeidsmarktregio; 2. Het inzetten van de talentenkrant van de arbeidsmarktregio Drenthe. Relatief goedkoop middel, groot bereik onder de werkgevers en succesvol; 3. Blijf maatwerk bieden en blijf investeren in de samenwerking met de verschillende partijen; 4. Zet in op de aansluiting met onderwijs; 5. Richt de registratie van de resultaten bij alle gemeenten en het UWV op dezelfde wijze in en bij voorkeur in 1 systeem. 8
Bijlage 1: Gegevens per gemeente Hoogeveen Tabel 3: Cijfers niet werkende werkzoekende jongeren in de gemeente Hoogeveen over de periode van januari 2013 tot juli 2015 Niet-werkende werkzoekende jongeren Hoogeveen januari februari maart april mei juni juli aug sept okt nov dec 2013 505 509 457 386 291 294 340 322 340 295 311 353 index 100 101 90 76 58 58 67 64 67 58 62 70 2014 389 401 389 351 331 312 345 350 334 318 287 333 index 77 79 77 70 66 62 68 69 66 63 57 66 2015 359 354 307 284 270 270 index 71 70 61 56 53 53 Figuur 3: Verloop jeugdwerkloosheid in Hoogeveen De Wolden Tabel 4: Cijfers niet werkende werkzoekende jongeren in de gemeente De Wolden over de periode van januari 2013 tot juli 2015 Niet-werkende werkzoekende jongeren De Wolden januari februari maart april mei juni juli aug sept okt nov dec 2013 110 106 90 77 54 61 60 63 62 49 57 70 index 100 96 82 70 49 55 55 57 56 45 52 64 2014 97 96 83 55 57 55 53 62 62 57 62 79 index 88 87 75 50 52 50 48 56 56 52 56 72 2015 87 81 64 59 55 56 index 79 74 58 54 50 51 9
Figuur 4: Verloop jeugdwerkloosheid in De Wolden Midden-Drenthe Tabel 5: Cijfers niet werkende werkzoekende jongeren in de gemeente Midden Drenthe over de periode van januari 2013 tot juli 2015 Niet-werkende werkzoekende jongeren Midden Drenthe januari februari maart april mei juni juli aug sept okt nov dec 2013 183 187 173 148 122 110 125 136 151 145 159 161 index 100 102 95 81 67 60 68 74 83 79 87 88 2014 166 169 149 149 154 149 155 140 130 111 129 141 index 91 92 81 81 84 81 85 77 71 61 70 77 2015 152 146 141 123 123 118 index 83 80 77 67 67 64 0 0 0 0 0 0 Figuur 5: Verloop jeugdwerkloosheid in Midden-Drenthe 10
Coevorden Tabel 6: Cijfers niet werkende werkzoekende jongeren in de gemeente Coevorden over de periode van januari 2013 tot juli 2015 Niet-werkende werkzoekende jongeren Coevorden januari februari maart april mei juni juli aug sept okt nov dec 2013 217 224 220 241 219 203 214 210 228 223 256 258 index 100 103 101 111 101 94 99 97 105 103 118 119 2014 263 214 203 192 186 170 203 191 177 176 204 226 index 121 99 94 88 86 78 94 88 82 81 94 104 2015 248 234 230 218 202 196 index 114 108 106 100 93 90 Figuur 6: Verloop van de jeugdwerkloosheid in Coevorden Borger-Odoorn Tabel 7: Cijfers niet werkende werkzoekende jongeren in de gemeente Borger-Odoorn over de periode van januari 2013 tot juli 2015 Niet-werkende werkzoekende jongeren Borger- Odoorn januari februari maart april mei juni juli aug sept okt nov dec 2013 127 147 147 161 144 133 128 132 132 131 152 150 index 100 116 116 127 113 105 101 104 104 103 120 118 2014 166 140 142 130 115 100 107 99 111 115 118 144 index 131 110 112 102 91 79 84 78 87 91 93 113 2015 168 167 156 141 130 122 index 132 131 123 111 102 96 11
Figuur 7: Verloop van de jeugdwerkloosheid in Borger-Odoorn Emmen Tabel 8: Cijfers niet werkende werkzoekende jongeren in de gemeente Emmen over de periode van januari 2013 tot juli 2015 Niet-werkende werkzoekende jongeren Emmen januari februari maart april mei juni juli aug sept okt nov dec 2013 909 908 860 985 899 848 866 864 902 886 956 1.011 index 100 100 95 108 99 93 95 95 99 97 105 111 2014 1.085 916 893 834 764 689 748 702 703 733 740 905 index 119 101 98 92 84 76 82 77 77 81 81 100 2015 960 969 935 892 820 765 index 106 107 103 98 90 84 Figuur 8: Verloop van de jeugdwerkloosheid in Emmen 12