Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 10 april 2015 Meten en Meetkunde Meester Wat: Thema: Plaats: Wanneer: Tijd: Kosten: Aanmelden en informatie: Rekendag voor Pabo- studenten Meten en meetkunde CHE, Ede (15 minuten lopen vanaf NS Ede- Wageningen) Vrijdag 10 april 2015 10.00-16.00 uur 20 euro (inclusief lunch) www.volgens- bartjens.nl Toelichting op het thema Meten en Meetkunde Meester Mijn toren is super hoog! Jij kan het allersnelste rennen! Hoeveel vierkante meters passen er op het schoolplein? Hoe krijg ik de hele school op de foto? Hoe zien de meubels in een kubuswoning eruit? Wat is meetkunde en waarom zouden kinderen nauwkeurig willen meten? Welke zinvolle, speelse, uitdagende activiteiten stimuleren kinderen bij de ontwikkeling van hun meet- en meetkundig inzicht? Hoe kun jij als leerkracht op een meer bewuste manier met mooi meet- en meetkundeonderwijs actief aan de slag? Op de Volgens Bartjens- studentendag 2015 staat het thema meten en meetkunde centraal.
Meten en Meetkunde Meester Programma 09.30 10.00 Inloop met koffie en thee 10.00 10.45 Plenaire interactieve lezing 11.00 12.15 Workshopronde 1 12.15 13.00 Lunch 13.00 14.15 Workshopronde 2 14.30 15.45 Workshopronde 3 15.45 16.00 Afsluiting met verloting Schrijf je snel in, want vol is vol! www.volgens- bartjens.nl
Toelichting op het programma Plenaire interactieve lezing Onvergetelijke meten en meetkunde Marike Verschoor (Zwijsen) Meten en meetkunde zijn rekendomeinen waarmee je onvergetelijke rekenlessen kunt maken die de kinderen altijd zullen bijblijven, en waar je zelf veel plezier aan kunt beleven. In deze lezing ga ik op drie belangrijke aspecten in. Ten eerste laat ik jullie zien hoe je al met kleuters en leerlingen uit groep 3 en 4 aan de slag kunt gaan met meten en meetkunde, waarbij de kinderen vanuit hun eigen lijf ervaringen opdoen. Ik geef tips over hoe je lessen uit de methode op je stageschool met kleine aanpassingen uitdagender kunt maken. Wetenschappers willen graag dat ook in de middenbouw en bovenbouw de leerlingen het meten echt ervaren, en niet alleen leren uit een boek. Maar hoe kun je nu verantwoorden dat je de juiste dingen doet? Ik ga hier met jullie op in aan de hand van het handelingsmodel. Natuurlijk geef ik je ook hier tips voor concrete activiteiten die de leerlingen zich altijd zullen blijven herinneren. Vervolgens laat ik jullie aan de hand van voorbeelden zien hoe je opdrachten kunt maken waarin meten en andere rekendomeinen, zoals getallen en bewerkingen samenkomen. Hierdoor ontstaan bijzonder krachtige rekenlessen, waarin zowel het meten als de andere domeinen diepere betekenis krijgen voor de leerlingen Tenslotte laat ik jullie zien dat je meten en meetkunde bij uitstek domeinen zijn die de leerlingen ook in andere schoolvakken en in het dagelijks leven heel vaak gebruiken. Je gaat zelf aan de slag met een werkblad uit Real Life Rekenen, dat speciaal hiervoor geschreven is. Natuurlijk krijg je dit werkblad mee, zodat je in eigen praktijk de leerlingen kunt laten ervaren dat meten en meetkunde geen geïsoleerde activiteiten zijn, maar rekenstof is die er toe doet.
De Workshops Alle workshops worden meerdere keren aangeboden. 1. A4 als rijke bron Jos van den Bergh (Avans Hogeschool) Meten en meetkunde met een A4 Meetkunde is het mathematiseren van de ruimte, las ik laatst in een boekje over meetkunde. Dat is mooi, want om te kunnen mathematiseren moet je over een aantal metacognitieve vaardigheden beschikken zoals redeneren, visualiseren, materialiseren, symboliseren, abstraheren en analyseren. Dus daar werk je allemaal aan als je met meetkunde bezig bent. De uitvinding van het A4 in het begin van de vorige eeuw is heel bijzonder te noemen, zeker als je bedenkt welke mooie wiskunde er aan ten grondslag ligt. Naast meetkunde is er ook op het gebied van meten en het ontwikkelen van referentiematen van alles te ontdekken aan het A4. In deze workshop gaan we praktisch aan de gang met allerlei uitdagende en verrassende problemen op het gebied van meten en meetkunde die op de een of andere manier iets met een A4 te maken hebben: maak een bijzonder naamkaartje, kruip door 1 A4, vouw een A4 totdat je op de 8 maan bent, meet de inhoud van een A4, etc. Na afloop beschik je over een pakket met lesideeën waar je in de klas direct mee aan de slag kunt en heb je je meetkundige attitude op een hoger plan gebracht. 2. Opereren met vormen en figuren Alette Lanting (Lantingrekenadvies) Een deelgebied van meetkunde is opereren met vormen en figuren, zoals spiegelen, mozaïeken, Tangram en schaduwen. Kinderen moeten al op jonge leeftijd leren een figuur op een andere manier te zien, een stuk eraf durven te knippen om die ergens anders aan te leggen, figuren uit verschillende posities bekijken of de aard van zo n figuur te onderzoeken in verband met een vlakvulling. Dit dynamische aspect van meetkunde noemen we transformatie, een belangrijk onderdeel van de meetkunde. Naast het maken van patronen zijn er ook andere activiteiten zoals schematiseren, beschrijven, vergelijken en voortzetten ervan. Om zelf te ervaren welke vaardigheden kinderen nodig hebben om patronen te maken en wat jouw rol als leerkracht hierin kan zijn gaan wij ook zelf aan de slag. Na afloop ga je naar huis met een aantal aansprekende lesideeën en titels van prentenboeken over vormen en figuren voor groep 1 tot en met 4.
3. Inhoud geven aan meten Margreeth Mulder (Instar Onderwijsadvies) In het dagelijks leven komen we veel meetgetallen tegen, zoals het gewicht op een prijssticker bij het afwegen van fruit, de inhoud van een fles frisdrank en de temperatuur in het weerbericht. Meten is een belangrijk onderdeel binnen het vak rekenen- wiskunde. We kennen daarbij verschillende grootheden zoals: lengte, gewicht, snelheid, tijd, enz. Veel leerlingen (en leerkrachten) vinden het een lastig onderdeel. Om grip te krijgen op meten is het belangrijk dat leerlingen mogen ervaren, experimenteren en onderzoeken. Hierdoor worden ze geholpen om eigen referentiematen te ontwikkelen. In de workshop gaan we aan de slag met activiteiten en speelse oefenvormen die leerlingen helpen om inhoud te kunnen geven aan meten. We richten ons met name op de groepen 5 t/m 8. 4. Meten en meetkunde met prentenboeken Uschi van der Velden (Van der Velden Onderwijsadvies en Xperto) Het werken met prentenboeken in groep 1-2 ( en 3) komt niet alleen de taalontwikkeling maar zeker ook de rekenontwikkeling van jonge kinderen ten goede zo blijkt. In de workshop Meten en meetkunde met prentenboeken geven we naast een kort doorkijkje in recente onderzoeksresultaten vooral praktisch bruikbare informatie. Er worden voorbeelden van uitwerkingen bij prentenboeken aangereikt die met name op de doelen van meten en meetkunde voor jonge kinderen betrekking hebben. Daarnaast gaan we samen op zoek naar de rekenkansen in andere prentenboeken en delen we ideeën en ervaringen. Laat je inspireren en doe mee!
5. Meten met de dingen om je heen Bronja Versteeg (Rekenkr8) Meetlessen uit de methode sluiten niet altijd aan bij de kennis en vaardigheden van de kinderen in je klas. Een context sluit bijvoorbeeld onvoldoende aan, vaardigheden moeten vaker herhaald worden of de doelen zijn te eenvoudig voor de betere rekenaars. Op dat moment moet je als leerkracht op zoek naar meetactiviteiten die aansluiten bij het doel dat je voor ogen hebt en de kennis en vaardigheden van de kinderen in je klas. Met kosteloos materiaal kun je tal van leuke doelgerichte meetactiviteiten realiseren. Op Pinterest vind je tientallen ideeën hiervoor. In deze workshop staan we stil bij de doelen, de kennis en vaardigheden die de kinderen onder de knie moeten krijgen en de bijbehorende feedback die tijdens het meetactiviteit essentieel is. Pinterest zal daarbij gebruikt worden als rijke bron. 6. Wisknutsels en 3D- tekenen Jurriaan Steen (CHE) Wisknutsels zijn knutsels met een wiskundig tintje. Ze zijn eenvoudig te maken met goedkope middelen. Het onderzoeken van het ontwerp en het zelf maken van wisknutsels zorgen voor nadere wiskundige doordenking. Hoe ziet het eruit als je de ribben van een kubus uit elkaar trekt en die opvult met driehoeken? Hoe zit een binnenstebuiten kubus eruit? Heb jij wel eens 3D- tekeningen op straat gezien van kunstenaars? Van boven af gezien zijn de tekeningen vervormd, maar vanaf één specifiek kijkpunt zie je de getekende wereld op een overtuigende manier driedimensionaal. In deze workshop gaan we zelf actief aan de slag met wisknutsels en 3D- tekenen. Naar een idee van Florine Meijer & Frans van Galen 3D- tekening van Leon Keer