1 Actief TRENDS IN DE WERELDECONOMIE Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen. Publiek in doelstelling, Bedrijf in werking. De haven van Antwerpen en de andere havens in de Hamburg Le Havre range ondergaan in belangrijke mate de invloed van trends in de nationale en internationale economie. De groei van de wereldeconomie kende in 2008 een sterke vertraging, vanaf de tweede helft van 2008 werd het duidelijk dat zich een diepe en langdurige recessie aankondigde. Waar de wereldeconomie in 2007 nog met 5,2 procent toenam, zakte die in 2008 terug tot 3,4 procent. Een duidelijk gevolg van de financiële crisis en de hieruit voortvloeiende scherpe terugval van de vraag naar consumptiegoederen. Dat resulteerde in een aanzienlijke daling van de industriële productie en de wereldhandel in het laatste kwartaal van 2008. Waar de voorbije jaren de nieuwe economieën de sterkhouders waren van de wereldwijde economische groei, ontsnapt nu geen enkele regio aan een groeivertraging. De impact van de crisis vertoont echter grote regionale verschillen. In de geïndustrialiseerde landen was er in 2008 een groei van ongeveer één procent. De Verenigde Staten hadden een stijging van het bbp met 1,1 procent, de eurozone realiseerde 1 procent, terwijl de Japanse economie kromp met 0,3 procent. Bij de groeilanden konden vooral China en India sterke resultaten voorleggen. In 2007 had China een groeicijfer van 13 procent, in 2008 was er al een serieuze daling maar bedroeg de economische groei toch nog altijd 9 procent. Voor 2009 wordt een toename van 6,7 procent verwacht. Ook India bezet een belangrijke plaats en kon in 2008 een groeicijfer van 7,3 procent voorleggen. In 2009 zou de economie van de eurozone sterker krimpen dan die van de Verenigde Staten. Analisten spreken immers van een daling in de groei met 2 procent voor de eurozone, 1,6 procent voor de Verenigde Staten en 7 Actief
2,6 procent voor Japan. Er wordt verwacht dat de economie wereldwijd opnieuw zal aantrekken in 2010. TRAFIEKEN De haven van Antwerpen behandelde in 2008 189.389.545 ton goederen, een toename met 3,5 procent in vergelijking met de bijna 183 miljoen ton in het uitzonderlijk sterke jaar 2007. Vooral de eerste negen maanden laten schitterende cijfers zien. Het laatste trimester weerspiegelt duidelijk de mondiale economische teruggang, al heeft de Antwerpse haven zich relatief sterk gehouden. Containers De containerbehandeling steeg met 7,2 procent naar 101.362.024 ton. De haven van Antwerpen ging hiermee voor het eerst over de 100 miljoen ton. Uitgedrukt in TEU groeide het containerverkeer met exact zes procent naar 8.663.736 TEU. Ook de trafiek in het Deurganckdok steeg met 19,3 procent in vergelijking met 2007, of een overslag van ruim 1,8 miljoen TEU. PCTC-schepen verzorgen een wekelijkse dienst vanuit Antwerpen. De uitstekende nautische toegankelijkheid, gecombineerd met de diepe landinwaartse ligging en de uitgebreide hinterlandverbindingen, blijft een van de grote troeven van de Antwerpse haven. Een studie van het Waterbouwkundig Laboratorium in Borgerhout over de nautische toegankelijkheid van de Schelde voor superpostpanamaxschepen was positief voor de aanloop van schepen met een LOA van 355 meter tot en met 400 meter. Een performante verkeersbegeleiding is in deze een belangrijke factor. De eerste drie kwartalen waren bijzonder goed met een groei van 11 procent in de containerbehandeling, in het laatste kwartaal van 2008 ondervond ook de haven van Antwerpen de gevolgen van de wereldwijde economische crisis. Voornamelijk op de lijnen tussen het Verre Oosten en Europa was er een opvallende daling in de volumes. Door de daaropvolgende rationaliseringen bij de rederijen werd een aantal diensten op Europa geschrapt. Toch blijft de haven van Antwerpen verbonden met de belangrijke wereldhavens, mede dankzij de sterke positie die ze de jongste jaren heeft verworven op verschillende vaargebieden in Noorden Zuid-Amerika, Afrika en Azië. De goederenbehandelaars blijven investeren in de efficiëntie en performantie van de Antwerpse containerbehandeling. In december 2008 werden drie gloednieuwe ZPMC-containerkranen geleverd aan de Deurganckdokterminal van PSA. Dit hoogtechnologisch systeem laat de parallelle behandeling toe van 2 x 20 voet- en 2 x 40 voet-containers. DP World creëerde op de Antwerp Gateway (DGD) extra capaciteit door vijf bijkomende ASC s (Automatic Stacking Cranes) te plaatsen. Op de MSC Home Terminal werd geïnvesteerd in nieuwe superpostpanamaxkranen. De terminal heeft er nu 22 ter beschikking. De Antwerp Gateway op de Linkerscheldeoever. Roro Het roroverkeer kende een minimale daling van 0,3 procent naar 4.427.143 ton. In 2008 werden 343.285 auto s ingevoerd en 618.388 auto s uitgevoerd. Hierdoor nam de totale trafiek toe met 2,3 procent tot 961.673 auto s. In augustus nam ICO een nieuwe loods (6000 m²) in gebruik voor de centralisatie van de ARC-trafiek (American Roll-on Roll-off Carrier). Deze rederij is gespecialiseerd in het verschepen van inboedels en zet op de route tussen Europa en de VS vijf PCTC-schepen in met een capaciteit van 6000 CEU (car equivalent unit). Daarmee biedt ze vanuit Antwerpen een wekelijkse dienst aan. Op jaarbasis zal ICO 16.000 ton vanpacks, 3000 voertuigen en 7000 personally owned vehicles verschepen. 8 9 Actief
Stukgoed Het conventioneel stukgoed is na een uitstekend 2007 met een uitzonderlijk hoge staaltrafiek vanuit Azië met 14,5 procent gedaald tot 16.938.327 ton. Belangrijkste oorzaak is de afname met 14,5 procent van de behandeling van staalproducten tot 10.465.953 ton. Ook de overslag van woudproducten, suiker en graniet ging achteruit. Daar staat tegenover dat de behandeling van meststoffen, chemicaliën, meel en fruit toenam. Naast DP World (investeringsplan voor vijf jaar) en Wijngaardnatie (eerste allweatherterminal), investeerde ook ABES in de renovatie van de voorkaai aan het Vijfde Havendok. Door deze investering van 5 miljoen euro, een uitbreiding van de kaailengte met 350 meter en een nieuwe Gottwald-kraan kon ABES zijn productiviteit verder aanzienlijk opdrijven. MACS Shipping, een van de belangrijkste breakbulkcarriers voor de Antwerpse haven, sloot een langetermijncontract af met Nova & HesseNoord Natie Stevedoring (NHS) voor de behandeling van de diensten vanuit Antwerpen naar Zuid-Afrika. Logistiek met uitgebreide waardetoevoegende activiteiten. de tradingactiviteiten en de opstart van een nieuwe dedicated mineralenterminal (Sea-Invest) aan het Zesde Havendok zorgen voor deze positieve evolutie. Deze terminal zal als Europese hub fungeren voor Imerys, wereldleider voor de productie van industriële mineralen. Ook CCNI besliste om zijn diensten op Zuid-Amerika en het Caraïbisch gebied te verhuizen naar de stukgoedterminal van NHS aan kaai 336. Het Braziliaanse Votorantim bouwt in Antwerpen zijn Europese hub voor fruitsap en pulp uit en neemt daarvoor een deel van de terminal van Westerlund over (Vrasenedok). Er worden ook metalen als aluminium en zink opgeslagen. Het gaat om een oppervlakte van zeven hectare, waarvan 2,4 hectare overdekte opslagruimte. De behandeling van droog massagoed steeg met 11,6 procent en kwam uit op 27.345.817 ton. Het vloeibare massagoed daalde licht met 0,7 procent naar 39.316.234 ton. Met een toename van vier procent laten chemicaliën andermaal mooie groeicijfers optekenen. Antwerpen consolideert daarmee zijn positie als distributiehub voor chemische producten. Antwerpen blijft de grootste breakbulkhaven in Europa. Nieuwe dedi- cated mineralenterminal. Bulk LOGISTIEK De overslag van massagoederen nam toe met vier procent tot 66.662.051 ton, met de behandeling van droge bulk als grootste stijger. Onder meer Een van de grote troeven van de Antwerpse haven zijn de uitstekende verbindingen naar het hinterland. In een straal van maximaal één kilometer heeft men al een aansluiting op de Europese autowegen. Voor het spoor ligt de main hub in het havengebied zelf. In 2008 werden de werken opgestart voor extra spoorterminals en een nieuwe spoortunnel. Samen met het verhogen en verbreden van de bruggen over het Albertkanaal moet dit het marktaandeel van het spoor en de binnenvaart naar het hinterland nog versterken. Door de prima logistieke verbindingen en de ruim 400 Europese distributiecentra rond de haven is Antwerpen een ideaal centrum om primaire en vooral secundaire distributieactiviteiten te ontplooien. Hierin spelen next-day services een zeer grote rol. In de haven zelf zijn er niet minder dan 530 hectare overdekte opslagplaatsen ter beschikking. Een belangrijke speler is de groep Katoen Natie, die bijna een kwart van de totale opslagfaciliteiten voor zijn rekening neemt. Zij zijn een wereldspeler in opslag en distributie maar verzorgen evengoed waardetoevoegende activiteiten als opzakken, verbulken, opslag en distributie tot bij 10 11 Actief
INDUSTRIE IN DE ANTWERPSE HAVEN De privébedrijven in de haven investeerden fors in nieuwe technologieën en uitbreiding van het potentieel, zo ook de industriële bedrijven met de chemische industrie op kop. Enkele voorbeelden. Evonik Degussa Antwerpen is wereldmarktleider in chemische specialiteiten en bouwt een nieuwe productie-installatie voor isobuteen. Deze zal een capaciteit van 110.000 ton hebben en gaat eind 2010 in productie. De Duitse chemiegroep Lanxess investeert 10 miljoen euro in een nieuw productieproces in zijn vestiging in de Antwerpse haven. De afdeling rubberchemicaliën fungeert als kenniscentrum voor rubberchemie en met de investering wil Lanxess de concurrentiepositie van deze Vlaamse vestiging versterken. De projectpartners AGT, Air Liquide, Air Products, Fluxys en Vitol Terminals leggen onder de naam Antwerpen-Co-Lay ongeveer 40 km pijpleiding aan over een traject van elf kilometer, parallel aan de Scheldelaan. ITC Rubis Terminal Antwerp, een joint venture tussen Rubis en Mitsui & Co, neemt midden 2009 een nieuwe terminal in gebruik voor de opslag en behandeling van vloeibare chemische bulkgoederen. In een eerste fase wordt een bijkomende capaciteit van 110.000 m³ gerealiseerd. De afgewerkte jetty moet op termijn zes oceaantankers en kust- en binnenschepen tegelijkertijd kunnen behandelen. In de loop van 2008 startte ook de bouw van de eerste 22 tanks. Deze moeten gebruiksklaar zijn tegen medio 2010. De privébedrijven investeerden fors in technologie en uitbreiding van het potentieel. de klant. In 2008 investeerde de groep in verschillende magazijnruimten in Loghidden City, wat de capaciteit sterk heeft opgevoerd. Ineos Oxide nam een bijzonder initiatief door braakliggende en niet vergunbare terreinen ter beschikking te stellen van bedrijven die ondersteunend zijn voor de chemische sector. Talke bouwt er 30.000 m² klasse I-magazijnen voor de opslag van chemische producten. Het logistiek bedrijf Van Moer heeft er een ADR-containerterminal en neemt een terrein in van 168.800 m². Het bouwde ook een tankcleaninginstallatie die operationeel is sinds maart 2008. De groep is bijzonder complementair en verzorgt zowel transport, opslag, overslag, cleaning als repair. Ook de tweede constructiefase is ondertussen opgestart. Verder bouwen ook Sika, beco2 en Messer nieuwe activiteiten uit op de site van Ineos Oxide. Op een terrein van 30.000 m² zet Messer een nieuwe fabriek voor het afvullen van industriële gassen. Tot slot bouwt Prodac, actief in de staalsector, 66.000 m² magazijnen. Een andere voorname speler is Nova Natie, dat net als Katoen Natie het hele scala aan logistieke producten verzorgt. Een nieuwe investering van 11 miljoen euro in koel- en diepvriescapaciteit zorgt voor nieuwe perspectieven vlakbij het Deurganckdok. Een eerdere investering in de distributie van kledij gebeurde at risk, maar in de loop van 2008 was al ruim de helft van de capaciteit opgevuld met nieuwe contracten. Antwerpen speelt voorts een vooraanstaande rol in de opslag en distributie van koffie en cacao. Een groot aantal spelers (Molenberg Natie, Vollers, Unicontrol Commodities, Tabak Natie, Wilmarsdonk en Pacorini) zijn hier actief. Ook zij hebben het voorbije jaar geïnvesteerd in opslag en verwerkingscapaciteit. CONCURRENTIEPOSITIE ZEESCHEPEN In de Hamburg Le Havre range had de Antwerpse haven in 2008 voor het totale goederenverkeer een marktaandeel van 16,8 procent. Antwerpen is daarmee de tweede Europese haven na Rotterdam (37,4 procent) en voor Hamburg (met 12,5 procent). Het aantal zeeschepen daalde met 1,7 procent naar 16.406. Daar staat wel tegenover dat de brutotonnenmaat met 2,6 procent is gegroeid naar 296.400.489. 12 13 Actief
Voor het conventioneel stukgoed stond Antwerpen in 2008 op nummer één met een marktaandeel van ongeveer 34 procent, gevolgd door Bremen (19,5 procent), Rotterdam (15,7 procent) en Amsterdam (10,4 procent). Antwerpen is de derde containerhaven na Rotterdam en Hamburg, maar wist zijn positie de voorbije jaren te versterken. Terwijl Antwerpen in 1990 net geen 16 procent van de containertrafiek in de range behandelde, is dat in 2008 opgelopen tot 21,66 procent. Een performante sleepdienst staat in voor de begeleiding van de schepen. De haven van Antwerpen zet in op duurzaam hinterlandtransport. vervoersmodi te stimuleren. In 2008 werd er ongeveer 90 miljoen ton aanen afgevoerd per binnenschip, terwijl de trein goed was voor 25 miljoen ton. Het ging daarbij zowel om industriële als maritieme goederen. Bij de maritieme goederen springt vooral het containertransport in het oog, de belangrijkste groeimarkt in het afgelopen decennium. Hier worden er belangrijke inspanningen geleverd om tot een meer evenwichtige modale mix te komen. Nu wordt nog bijna 60 procent van alle containers over de weg vervoerd, maar de jongste jaren groeide de binnenvaart met zo n 3 à 5 procent ten aanzien van het wegvervoer. Het aandeel van de binnenvaart in het containervervoer bedraagt nu meer dan 33 procent, terwijl dat van het spoorvervoer ongeveer 10 procent is. TOEGEVOEGDE WAARDE EN WERKGELEGENHEID Het streefdoel van het GHA is een toename van de binnenvaart tot 40 procent en een stijging van het spooraandeel tot 20 procent. Toch zal het wegtransport ook in de toekomst een belangrijke vervoersmodus blijven en dit door het grote volume containers met een lokale herkomst of bestemming. Volgens het meest recente rapport van de Nationale Bank (editie 2008, cijfers 2006) is de haven van Antwerpen goed voor een directe toegevoegde waarde van 9.159,7 miljoen euro. Over een periode van zes jaar (2001 2006) is dit een stijging met 5,7 procent. Als men rekening houdt met de indirecte effecten realiseert de haven een totale toegevoegde waarde van 18.761 miljoen euro. HAVENBEVEILIGING De Antwerpse haven creëert 64.449 directe arbeidsplaatsen (voltijdse equivalenten), een stijging van 2,0 procent tegenover 2005. Als men ook rekening houdt met de indirect gecreëerde werkgelegenheid, is de haven van Antwerpen goed voor 170.100 voltijdse equivalenten. Na een sterk eerste halfjaar steeg het aantal gewerkte taken in 2008 met 2,8 procent naar 1.800.087. In 2007 lag dat aantal op 1.750.491. Op Europees niveau regelt Verordening EG 725/2004 de verbetering van de beveiliging van schepen en havenfaciliteiten (ISPS), terwijl Richtlijn 2005/65 EG betrekking heeft op het verhogen van de veiligheid van de havens. De Antwerpse haven telt 78 havenfaciliteiten die door de federale overheid gecertificeerd zijn als ISPS-faciliteit. Deze inkrimping van 90 (2007) naar 78 ISPS-faciliteiten heeft voornamelijk te maken met consolidatie van bepaalde terminals en de afname van het aantal wachtkaaien. HINTERLANDTRANSPORT Het team van de Havenkapiteindienst/Security (HKD/SEC) staat niet alleen in voor de opvolging en implementatie van de verordening en de richtlijn, maar fungeert ook als een operationele havenbeveiligingsorganisatie. Het team werd in 2008 versterkt met twee controleurs havenbeveiliging. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen streeft een duurzaam hinterlandtransport na, door zoveel mogelijk de binnenvaart en het spoor als 14 15 Actief
Cooperative Shield : havenbeveiliging is een prioriteit. In maart 2008 inspecteerde een team van het Directoraat-generaal Transport en Energie van de Europese Commissie drie havenfaciliteiten uit de petrochemische sector. Het eindrapport vermeldde geen tekortkomingen. Aansluitend startte HKD/SEC de tweede periodieke auditcampagne, deels gecombineerd met inspecties door de nationale autoriteit. Hierbij werd het voorbereidende werk gedaan voor de vernieuwing van 64 certificaten in 2009. Om de bedrijven bij te staan in de uitvoering van de verplichte kwartaalen jaarlijkse oefeningen werd het Handboek ISPS oefeningen samengesteld. Dit is ondertussen ter beschikking op de website van het Gemeentelijk Havenbedrijf. De eerste grootschalige oefening rond havenbeveiliging, Cooperative Shield, vond plaats in oktober 2008. De federale politie, de lokale politie, defensie, de provincie en de stad, het Lokaal Comité voor Maritieme Beveiliging en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen werkten hiervoor intensief samen. In november organiseerde HKD/SEC voor de PFSO s een informatiemiddag over oefeningen, incidentmelding en havenbeveiliging. 16
2 Toekomstgericht Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen blijft samen met de overheid en de privépartners investeren in de toekomst. Deze toekomstige ontwikkelingen kaderen in een meerjarenplan dat gericht is op duurzaamheid en een evenwichtige balans tussen economie en ecologie, met aandacht voor mens en ruimte. Het overzicht van de projecten is niet exhaustief maar laat enkele van de grotere projecten de revue passeren. NIEUW HAVENHUIS In het Havenhuis aan de Entrepotkaai is er een acuut gebrek aan werkruimte. Daarom verkoos de raad van bestuur van het Havenbedrijf om op de site van de technische dienst aan kaai 63 een nieuw Havenhuis te bouwen met integratie van het bestaande Hansagebouw. Een Havenhuis voor de toekomst: ambitieus en vooruitstrevend. 21 Toekomstgericht
Het ACC zal 12 miljoen euro kosten en wordt gefinancierd door de Vlaamse overheid en het GHA. Voor de bouw van dit centrum wordt gewerkt met een Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester. Bij oplevering, voorzien in 2013, zal dit ACC dienst doen als een internationaal referentiepunt voor de maritieme kennisregio Vlaanderen en Flanders Port Area. Na een Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester werd het ontwerp van Zaha Hadid Architects uit Londen weerhouden. Het ontwerp komt tegemoet aan enkele belangrijke basisvereisten. Zo integreert het de technische en administratieve diensten, wordt het oude Hansagebouw integraal opgenomen in de nieuwbouw en krijgen de havengemeenschap en de stad Antwerpen een nieuw iconisch gebouw. De geraamde bouwkost bedraagt 31,5 miljoen euro exclusief BTW en erelonen. Het gebouw zal in 2013 afgewerkt zijn. HERAANLEG KAAIEN WILLEMDOK EN BONAPARTEDOK UITBOUW DEURGANCKDOK De nieuw aangelegde kaaien rond het Willem- en Bonapartedok werden in 2008 officieel ingehuldigd. Bestrating met kasseien en blauwe hardsteen, zitbanken met zicht op de jachthaven en boompartijen karakteriseren de nieuw aangelegde open ruimte. De werken verliepen in fases. De heraanleg van de Entrepotkaai startte in januari 2007. Aansluitend werd de Godefriduskaai met de Zeevaartstraat gerenoveerd. In 2007 en 2008 pakte men vervolgens de Sint-Laureiskaai en de Sint-Aldegondiskaai aan. De aannemer voerde de laatste werken uit in juni 2008. De uiteindelijke kostprijs van de heraanleg bedraagt ruim 4,5 miljoen euro. Na de voltooiing van de derde en laatste baggerfase is sinds 2008 de volledige kaaimuurlengte aan de oost- en westzijde van het dok ter beschikking. De plaats van de einddijk zal pas worden weggebaggerd na de voltooiing van de tweede sluis op Linkeroever. RENOVATIE DELWAIDEDOK Inhuldiging van de nieuwe toren aan de Kallosluis in aanwezigheid van minister-president Kris Peeters. De MSC Home Terminal fungeert als Europese draaischijf voor de diensten van de Mediterranean Shipping Company (MSC) en beslaat de volledige zuidkant van het dok. Met een nieuwe renovatie aan de noordzijde werd een extra kaaimuur van 440 meter gerealiseerd, toegankelijk voor postpanamaxcontainerschepen van 8.000 TEU en meer. De werken werden afgerond in 2008. Er werden ook twee nieuwe superpostpanamaxkranen in dienst genomen, zodat ook de nieuwste containerschepen kunnen worden behandeld. De heraangelegde kaaien: de oude havenbuurt leeft. WERKEN VAN CAUWELAERTSLUIS In 2008 startten de werken aan de Van Cauwelaertsluis. Na deze eerste fase zal de binnenvaartsluis eind 2009 ook effectief buiten dienst worden gesteld voor een periode van 13 maanden. De betrokken diensten bereiden een communicatie- en verkeersbegeleidingsplan voor om de gevolgen voor de binnenvaart tot een minimum te beperken. ANTWERP COORDINATION CENTER Met de bouw van een nieuw Antwerp Coordination Center (ACC) wil het GHA samen met alle andere betrokkenen een gecentraliseerde scheepvaartbegeleiding uitbouwen. Op de gezamenlijke werkvloer zullen 30 specialisten zorgen voor een veilige en vlotte verkeersafwikkeling van en naar Antwerpen en op de Schelde. Het gaat daarbij om de diensten van de Vlaamse overheid (voornamelijk scheepvaartbegeleiding en loodswezen), het Havenbedrijf Antwerpen en enkele direct betrokken partijen. Bovendien wordt in dit gebouw ook een algemeen crisiscentrum voor het havengebied Antwerpen gehuisvest. Het nieuwe complex komt achter dienstgebouw A bij de Zandvliet- en Berendrechtsluis. 22 23 Toekomstgericht
WIFI ANTWERPPORT Het Gemeentelijk Havenbedrijf stelde eind 2008 zijn nieuwe draadloze netwerk WiFi ANTWERPPORT ter beschikking van klanten in het volledige dokkencomplex van de Antwerpse haven. Het aantal eigen vaartuigen dat hiervan gebruik zal maken, wordt in 2009 fors uitgebreid. Vooral de sleepboten en de baggerschepen komen hiervoor in aanmerking. De belangstelling voor WiFi ANTWERPPORT groeit en een extra informatiecampagne in 2009 moet zoveel mogelijk klanten informeren over de mogelijkheden en voordelen van dit netwerk. UITBOUW WINDMOLENPARK Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen werkte ook in 2008 verder aan de projecten rond alternatieve en groene energie. Er werd veel voorbereidend werk verricht voor de bouw van 38 windmolens. Vier turbines werden in 2008 opgeleverd. Het aantal concessieovereenkomsten steeg naar 19. WiFi ANTWERPPORT: gratis surfen op het water. RADARS EN CAMERA S Groene energie voor een duurzame haven. In de vier Vlaamse zeehavens voert de Vlaamse overheid VTS-investeringsprojecten uit. Deze projecten garanderen een perfecte afstemming en uitwisselbaarheid tussen de bestaande apparatuur van de overheid en deze die binnen de havengebieden wordt gebruikt. In het havengebied werden in opdracht van de Vlaamse overheid en het Havenbedrijf zes radars gebouwd. Daarnaast werden ook camera s geïnstalleerd voor een nog betere begeleiding van de scheepvaart. Vier camera s zijn operationeel en de komende twee jaar is er een uitbreiding voorzien naar vier radarsites met telkens twee camera s. Eén site met twee camera s aan de Kallosluis (Linkeroever) is in opbouw. In de haven van Antwerpen moet jaarlijks een grote hoeveelheid onderhoudsbaggerspecie worden verwijderd. Het GHA werkt actief mee met de Vlaamse Commissie Integraal Waterbeleid aan de ontwikkeling van kwaliteitsdoelstellingen voor de onderwaterbodem in de havendokken en de sanering van die onderwaterbodem. Enkele projecten rond de verwerking en berging van de onderhoudsbaggerspecie komen op kruissnelheid, waaronder Amoras (Antwerpse Mechanische Ontwatering, Recyclage en Applicaties van Slib). Het Amorasproject omvat de bouw en de exploitatie van een fabriek voor de mechanische ontwatering van onderhoudsbaggerspecie met kamerfilterpersen. De installatie moet in 2011 gebruiksklaar zijn. Het Vlaams Gewest leverde een vergunning af voor de aanleg van onderwatercellen in het Churchilldok, zodat de periode tot 2011 kan worden overbrugd, en gaf toestemming voor een bijkomende cel. GRENSINSPECTIEPOST LINKEROEVER In de buurt van het Deurganckdok bouwt en financiert het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen een nieuwe grensinspectiepost van waaruit verschillende federale overheidsdiensten de groeiende goederenstroom op de Linkerscheldeoever zullen controleren. De douane, de scheepvaartpolitie en het Federale Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) krijgen met dit volwaardig keurcentrum een vaste uitvalsbasis. De douane krijgt twee tunnels ter beschikking voor het scannen van verdachte containerladingen, terwijl de Scheepvaartpolitie er haar Waaslandhavenpost in onderbrengt. Deze grensinspectie gaat open in 2009. De nieuwe gebouwen hebben een prijskaartje van 10,7 miljoen euro. 24 AMORAS EN DE ONDERWATERBODEM Andere projecten De werken die een definitieve oplossing moesten bieden voor de verzakkingen aan de Europaterminal werden in 2008 beëindigd. Tegelijk liet het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen de fenders vervangen voor een bedrag van 2,3 miljoen euro en vernieuwde PSA HNN de kaaiverharding. 25 Toekomstgericht
CONCESSIEBELEID Met de Limburgse partijen werd de Visienota Logistiek Antwerpen Limburg ondertekend om in 2009 te komen tot een samenwerkingsovereenkomst met de verschillende betrokken partijen waaronder de POM Limburg, LPL, Limburgse gemeenten, LRM en De Scheepvaart. Concessies en patrimoniumbeleid Na de bevestiging door de raad van bestuur (3 juli 2007) van de concessies als hoeksteen van het globale havenbeleid, werd duidelijk dat een herziening van de Algemene Voorwaarden zich opdrong. Ook de Europese Commissie nam een aantal principes aan die conflictueus waren met de bestaande voorwaarden. Ook het voorland wordt verkend op projecten die kunnen bijdragen tot de verdere economische ontwikkeling van de haven. Afhankelijk van de opportuniteiten en na grondige analyse zullen mogelijk nieuwe projecten worden opgezet. In 2008 bereidde het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen deze herziening verder voor. Er werden constructieve gesprekken gevoerd met de verschillende belangenverenigingen in de haven (KVBG, ABAS, VOKA en Alfaport) om tot een modern en aangepast concessiebeleid te komen. Het uiteindelijk document zorgt voor een evenwicht tussen de belangen van de publieke overheden en de private partners. Markconsultatie Ontwikkelingszone Saeftinghe Met het oog op de verdere uitbreiding van de Antwerpse haven op Linkeroever werd de marktconsultatie voor de Ontwikkelingszone Saeftinghe in oktober 2008 opgestart. Met dit initiatief wilden het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen en de Maatschappij Linkerschelde-oever in eerste instantie peilen naar de interesse van marktpartijen om zich te vestigen in dit gebied van ca. 1.073 hectare. In de consultatie werd bij een 1000-tal bedrijven wereldwijd gepolst naar de belangstelling voor de exploitatie van een getijdendok voor containerbehandeling en de interesse in industriële en logistieke projecten. Er werden ook nieuwe havengronden verworven die medio 2009 ter beschikking worden gesteld via een brede bevragingsprocedure. De site situeert zich in het hart van de haven en is zowel via de weg als het spoor ontsloten. Aan het Deurganckdok op de Linkerscheldeoever zijn de concessies verder ingevuld. Zo beschikte de Antwerp Gatewayterminal van DP World aan de oostzijde van het containergetijdendok op het einde van 2008 over een concessie met een oppervlakte van ca. 1.251.595 m². Aan de westzijde van het dok heeft het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen de volledige concessie van PSA HNN met een oppervlakte van ongeveer 1.997.064 m² ter beschikking gesteld van de concessionaris. Energiebeleid Ontwikkelingszone Saeftinghe: de haven van Antwerpen blijft vooruitkijken. In 2008 werd een multidisciplinaire werkgroep Energie opgericht om verschillende energieprojecten te beoordelen en nieuwe opportuniteiten te evalueren. Een aantal investeerders bood zich aan om in het havengebied steenkool- en gascentrales te bouwen en een netwerk voor zonneenergie op te richten. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen werkte ook verder aan zijn projecten rond alternatieve en groene energie. Broaden your horizon Looking for space to grow? The Port of Antwerp s Saeftinghe Development Area and a possible tidal dock will offer rarely seen opportunities for growth with a surface area of some 2500 acres. Drawing on the superior location, facilities, expertise and productivity of the Port of Antwerp, the Saeftinghe Development Area will further strengthen Antwerp s position as one of the largest, most efficient ports in Europe. Expressions of interest are now being accepted for a wide range of maritime, logistics and industrial projects. Submissions for the initial market consultation are due on 31 January 2009. Achter- en voorland Het directiecomité en de raad van bestuur van het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen keurde op 13 oktober 2008 het voorstel tot achterlandbeleid van het projectteam voor- en achterland goed. In deze strategische nota pleit het team voor de versterking van de maritieme, industriële en logistieke positie van de haven van Antwerpen, de nodige ruimte voor nieuwe bedrijven en een toename van de modal split. Deze paper was de basis voor een rondvraag bij de private ondernemingen. Uit de reacties bleek eens te meer dat private bedrijven zich meer en meer bewust worden van het belang van een achterlandbeleid. www.portofantwerp.com/sda 2500 acres in the heart of Europe Looking for space to grow? The Port of Antwerp s Saeftinghe Development Area and a possible tidal dock will offer rarely seen opportunities for growth for a wide range of maritime, logistics and industrial projects. Drawing on the superior location and infrastructure of the Port of Antwerp, the Saeftinghe Development Area will further strengthen Antwerp s position as one of the largest, most efficient ports in Europe. Do not miss this opportunity. Submissions for the initial market consultation are due on 31 January 2009. www.portofantwerp.com/sda THE SCHELDT LEFT BANK CORPORATION THE SCHELDT LEFT BANK CORPORATION 26 27 Toekomstgericht
3 Bereikbaar DE HAVEN EN HAAR MARITIEME TOEGANKELIJKHEID Scheldeverdieping De derde verdieping van de Westerschelde garandeert een getijdenonafhankelijke vaart voor schepen met een diepgang tot 13,10 meter. Binnen tijvensters kunnen schepen tot 16,20 meter de haven van Antwerpen probleemloos bereiken. Hiervoor moet op elf plaatsen de zogenaamde drempels worden gebaggerd, in het hele gebied vanaf Vlissingen tot 500 meter voorbij het Deurganckdok. Toegankelijkheid, natuurlijkheid en veiligheid zijn de drie pijlers waarop de Scheldeverdieping rust. De werken moeten eind 2009 zijn afgerond. Toegankelijkheid, natuurlijkheid en veiligheid. Het baggerbedrijf kent zijn Schelde. 31 Bereikbaar