Stichting Pensioenfonds Avery Dennison. Algemene Vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Oegstgeest, 3 september 2018

Stichting Pensioenfonds Avery Dennison Algemene Vergadering van Deelnemers en Gepensioneerden Oegstgeest, 3 september 2018

Agenda 1. Opening 2. Vaststelling notulen jaarvergadering 4 september 2017 3. Jaarverslag 2017 4. Activiteiten 2018 en vooruitblik 2019 5. Wat verder ter tafel komt / rondvraag 6. Sluiting 2

Kerngegevens 2017 2016 2015 2014 Actieve deelnemers 407 386 399 483 Slapers 1041 1027 1017 948 Pensioengerechtigden 614 599 585 574 Totaal 2062 2012 2001 2005 Premiebijdrage 6.6M 5.8M 6.2M 7.1M Uitkeringen 7.9M 7.8M 7.5M 7.3M 6

Kerngegevens 2017 2016 2015 Belegd Vermogen 362,1M 349,8M 316,4M Verplichtingen 306,3M 314,0M 290,7M Beleidsdekkingsgraad 115,7% 107,9% 112,0% Gemiddelde rente* 1,5% 1,4% 1,7% Toeslag 0,79%/ 0,47% 0% 0,57%/ 0,13% Beleggingsrendement 4,4% 11,6% -1,9% Resultaat 19,5M 11.3M -24,1M * Dit betreft de gemiddelde rente voor het vaststellen van de verplichtingen 7

Resultaat 2017 Beleggingsresultaat (incl. wijziging RTS)* 19.453 Premies en koopsommen -404 Kosten -11 Sterfte 1.258 Risicoverzekering 0 Toeslagverlening -1.659 Wijziging actuariële grondslagen 628 Arbeidsongeschiktheid 60 Reglementswijziging 0 Mutaties/diversen 175 Totaal resultaat 19.500 * Alle bedragen in EUR 000 8

Beleggingsresultaat 2017 Directe en indirecte beleggingsopbrengsten Toegerekende interest aan TV Impact wijziging RTS op TV 14.7M 0,7M 4.1M Saldo 19,5M 9

Agenda 1. Opening 2. Vaststelling notulen jaarvergadering 3 september 2017 3. Jaarverslag 2017/Actuaris 4. Activiteiten 2018 en vooruitblik 2019 5. Wat verder ter tafel komt / rondvraag 6. Sluiting 10

Financiële positie Dekkingsgraad ultimo 2017 bedroeg 115,7%. Dit betreft de beleidsdekkingsgraad op basis van het gemiddelde van de actuele dekkingsgraden van de voorgaande 12 maanden (2016: 107,9%). Vereist vermogen was op basis van de strategische mix 115,9% (2016: 116,4%). De actuele dekkingsgraad steeg van 111,8% naar 118,4%. 11

12 Dekkingsgraad ontwikkeling

Herstelplan Onder het nftk wordt ieder jaar getoetst of binnen een periode van 10 jaar herstel tot het Vereist Eigen Vermogen mogelijk is. Per 31 december 2017 bedroeg de beleidsdekkingsgraad 115,7%. Dit is lager dan de vereiste dekkingsgraad van 115,9%. Het bestuur heeft daarom per 1 januari 2018 een aangepast herstelplan ingediend bij DNB. Ook op basis van dit herstelplan was herstel ruimschoots mogelijk op grond van verwachte beleggingsrendementen. Op 31 maart 2018 had het fonds een beleidsdekkingsgraad van 117,2% en een vereiste dekkingsgraad van 115,6%. Het fonds is nu officieel uit herstel. 13

Meerjarenoverzicht Toelichting financiële positie Dekkingsgraad (DNB RTS) gestegen van 111,8% ultimo 2016 naar 118,4% ultimo 2017 Beleidsdekkingsgraad gestegen van 107,9% ultimo 2016 naar 115,7% ultimo 2017

Beleidsdekkingsgraad pensioenfondsen ultimo 2017

Agenda 1. Opening 2. Vaststelling notulen jaarvergadering 3 september 2017 3. Toelichting organisatie 4. Jaarverslag 2017 / beleggingsbeleid 5. Activiteiten 2018 en vooruitblik 2019 6. Wat verder ter tafel komt / rondvraag 7. Sluiting 16

Beleggingen De wereldeconomie en de mondiale aandelenmarkten deden het goed in 2017. De stijging van de aandelenmarkten is terug te zien in de positieve rendementen op aandelenfondsen. Het globale aandelenmandaat scoorde goed met een rendement van 20,2%. Het emerging markets fonds boekte een zeer sterk resultaat met 22,6%. Ook onroerend goed scoorde positief (10,4%). De belegging in commodities scoorde minder goed (-/-0,1%). Vastrentende waarden rendeerden -/-4,7% als gevolg van de per saldo in 2017 gestegen rente. Totale beleggingsrendement 2017 was 4,4% (2016: 11,6%). Zowel de aandelenfondsen als het onroerendgoedfonds hebben in 2017 een forse outperformance ten opzichte van de benchmark behaald. 17

Beleggingen (2) Eind 2017 heeft het bestuur besloten om voor de afdekking van het renterisico gebruik te gaan maken van de DMR fondsen van de per 1 augustus 2017 aangestelde fiduciair manager NN IP. Hiertoe zijn in december 2017 vier vastrentende waarden fondsen van Robeco verkocht en is de weging van bedrijfsobligaties tijdelijk verlaagd. Op de agenda voor 2018: Selectie manager wereldwijd aandelen Implementeren nieuw beleid valuta afdekking ALM studie, waaronder onderzoek naar diverse categorieën, renteafdekking Opzetten investment cases Verdere implementatie nieuw beleggingsbeleid door fiduciair manager 18

Strategische mix en resultaat Werkelijk eind 2017 (x 1,000) Werkelijk eind 2017 % Strategische mix Resultaat 2017 Vastrentende waarden 189,4M 52,3% 55,0% -4,7% Aandelen 125,0M 34,5% 30,0% 20,5% Onroerend goed 31,1M 8,6% 10,0% 10,4% Grondstoffen 16,6M 4,6% 5,0% -0,1% Liquide middelen /geldmarktfondsen 0 0.0% 0,0% n.v.t. Totale portefeuille 362,2M 100,0% 100,0% 4,4% Norm 1-jan-2017 Renteafdekking 75,0% 19

Agenda 1. Opening 2. Vaststelling notulen jaarvergadering 3 september 2017 3. Toelichting organisatie 4. Jaarverslag 2017 / overige onderwerpen 5. Activiteiten 2018 en vooruitblik 2019 6. Wat verder ter tafel komt / rondvraag 7. Sluiting 20

Toeslagverlening Per 1 januari 2017 is geen toeslag verleend, omdat de beleidsdekkingsgraad per 31 oktober 2016 (107,7%) onder het niveau van de toeslagdrempel van 110% lag. Gedeeltelijke toeslag verleend per 1 januari 2018. De beleidsdekkingsgraad per 31 oktober 2017 bedroeg 114,4%. Op basis van deze beleidsdekkingsgraad kon 35,42% van de toeslagmaatstaf worden toegekend:» 0,79% op de opgebouwde pensioenaanspraken van de actieven» 0,47% op de ingegane pensioenen en de aanspraken van de gewezen deelnemers en gepensioneerden De totale, over de afgelopen 10 jaar opgelopen cumulatieve indexatieachterstand bedraagt per 1 januari 18,5% voor de groep actieven. Voor de groep inactieven bedraagt deze achterstand 11,6%. 21

Wijziging pensioenregeling De fiscale pensioenleeftijd is per 1 januari 2018 verhoogd van 67 naar 68 jaar. Sociale partners hebben in 2017 een akkoord bereikt om de pensioenregeling per 1 januari 2018 aan te passen. Hierin is opgenomen:» Een nieuwe pensioenrichtleeftijd van 68 jaar» Een maximum premie van in principe 31,5% van de pensioengrondslag» Het converteren van de tot 1 januari 2018 opgebouwde pensioenaanspraken naar pensioenleeftijd 68 jaar. Het bestuur heeft besloten de gewijzigde pensioenregeling per 1 januari 2018 uit te voeren. Het VO heeft een positief advies uitgebracht over de gewijzigde premiesystematiek. Bij de conversie in voorjaar 2018 zijn het partnerpensioen en wezenpensioen buiten beschouwing gelaten. 22

Premie Bestuur neemt jaarlijks besluit over kostendekkende premie Per 1 januari 2016 is er over gegaan op een gedempte premiemethodiek met 60 maands middeling. De premie bedroeg 28,2% in 2016 en 30,9% in 2017. Een prognose die het bestuur in maart 2017 heeft uitgevoerd (periode 2018-2020) wees op een verder stijgende premie. Sociale partners hebben in najaar 2017 om overleg over de premie gevraagd (zie wijziging pensioenregeling). Nieuwe premiesystematiek per 1 januari 2018 op basis van verwacht rendement waarbij de rentecurve voor 5 jaar wordt vastgesteld met maximale parameters en een maximumpremie van in principe 31,5% (gedurende de periode 2018-2022), zij het onder de voorwaarde dat er een bodem voor de premiedekkingsgraad is. 23

Bestuur en fondsorganen Vanaf 17 april 2017 is Emine Alper de nieuwe compliance officer. Per 13 juli 2017 is een IRM commissie ingesteld, bestaande uit Edwin Voskuilen (voorzitter), Huib van Gijn en Ramon Tolk. Op 19 augustus 2017 is Frank Steeman herbenoemd als bestuurslid namens de werknemers en als voorzitter van de BAC. Op 17 oktober 2017 is Jan Splinter benoemd als nieuw lid van het bestuur namens de werkgever. Op 9 november 2017 is Eveline Megchelse benoemd als voorzitter van de communicatiecommissie. Op 23 mei 2018 is Michael Defares benoemd als privacy officer. Op 11 juni 2018 is Jan van Klaveren benoemd als lid van de communicatiecommissie. Sebastiaan Aelberts zal na 31 augustus 2018 (einde 1 e termijn) de zetel in VO namens de deelnemers houden voor een nieuwe zittingsperiode van 3 jaar. 24

Kostentransparantie Kostentransparantie pensioenen vermogensbeheer conform richtlijnen Pensioenfederatie:» 656.000 pensioenuitvoeringskosten ( 643,- per deelnemer/ gepensioneerde, 697,- in 2016).» Oorzaken daling: absolute kosten circa 30.000 lager dan 2016. Met name veroorzaakt door lagere eenmalige kosten. Daarnaast een lichte toename van het aantal deelnemers en gepensioneerden.» Stijging vermogensbeheerkosten (0,57% van het gemiddeld belegd vermogen, 0,52% in 2016) door onder meer advieskosten selectietraject fiduciair manager en kosten implementatie nieuw beleggingsbeleid 25

Activiteiten 2018 en 2019 Implementatie Pensioenregeling 2018. Implementatie nieuw beleggingsbeleid. Invoering AVG (nieuwe privacy wetgeving). Aandacht voor integraal risicomanagement. IORP II. Waardeoverdracht klein pensioen. Nieuwe digitale klantbediening en website (2019). Marktontwikkelingen die betrekking hebben op de toekomst van het fonds zullen gemonitord worden, maar het primaat hiervoor ligt bij de sociale partners. 27

29 VRAGEN?