Bijzonder procesdoel 5: Exploreren, verkennen en integreren van de existentiële dimensies Eerste leerjaar B 5.1. Herkennen en verkennen van (grens)ervaringen Wat het betekent voor mij - verdriet - pijn - hoop - dood gaan - houden van - alleen zijn - houden van - eenzaamheid - in de put zitten - zich alleen voelen Mijn verlies - wat dacht ik? - wat voelde ik? - wat wilde ik? - wat deed ik? - wat kon ik niet? - wat vertelde ik zoal? - het overlijden van een dierbaar iemand - het sterven van een geliefd dier Beroepsvoorbereidend leerjaar 5.1. Herkennen en verkennen van (grens)ervaringen Mijn gevoelens - op een begraafplaats - het al dan niet terugkeren ernaar - de herinneringsdag van een verlies - herinneringen: hoe bewaar ik ze? - hoe vaak denk ik na over de dood? Welke rol spelen anderen voor mij? - bij verdriet, pijn, verlies? - wanneer ik me (door en door) slecht voel? - bij het overlijden van een dierbaar iemand? - bij het sterven van een geliefd dier? Postconventionaliteit * Weerbaarheid: Zelfstandig handelen - onderzoek van wederzijdse ervaringen bij sterven van geliefde personen of dieren
- leren inschatten wat verlies betekent - leren inzien dat het uiten van gevoelens van jou persoonlijk is - leren begrijpen dat doodgaan deel uitmaakt van het leven Ontdekken van mensenrechten - recht op privacy: - een plekje voor mezelf: - hoe ik wil afscheid nemen: - alleen - met één iemand - met anderen 1ste leerjaar 2de graad 5.1. Verdiepen van (grens)ervaringen * Rouwen - rouwen wij nog? - betekenis en waarde van rouwen - wijzen van rouwen - rouwverwerking in de klas - begraven of cremeren - soorten grafplechtigheden - wederzijdse ervaringen met doodgaan van personen - thuis - familie - vriend(in) - drugdode * Het uiten van gevoelens - in verschillende culturen - onderdrukken van gevoelens op zich - de buitenwereld - dood zonder tranen - staatsbegrafenis - nationale rouw 2 de leerjaar 2de graad 5.1. Verdiepen van (grens)ervaringen * Opruimen van het lijk: betekenis van de crematie - Europa - Bali - India: Parsi s - het afleggen van het lijk in verschillende culturen * Uitersten van rouw - In sommige andere samenlevingen: zelfbestraffing * Het leven na de dood in de verschillende levensbeschouwingen - vrijzinnig humanistisch gedachtegoed en in traditionele samenlevingen - het geloven in leven na de dood - het hiernamaals: - de plaats voor wie? - de voorstelling in verschillende culturen - activiteiten die men stelt tegenover de overledene naar het hiernamaals toe * Graftomben - sociale functie
* Uitersten van rouw - Europa: evolutie en gradaties in uitingen van rouwen * Symbolen van de dood - graftomben - urne - herdenkingsboeken - foto van de dode - praalgraf - begraafplaats - columbarium - relikwieën - politieke functie * Eenzaamheid en verbondenheid - wanneer voelen we ons eenzaam? - wanneer willen we alleen zijn? - hoe belangrijk is hoop in het leven? - wanhoop: als we het echt niet meer zien zitten - we hebben soms het gevoel dat de wereld op ons hoofd is gevallen - privacy * Eenzaamheid en verbondenheid - wat versta ik onder alleen zijn, eenzaam zijn? - hoe verbonden zijn mensen met elkaar? - op wie kan ik rekenen? - mensen die kiezen om alleen te zijn - mensen die eenzaam zijn zonder erom te vragen Postconventionaliteit * Weerbaarheid: - leren inschatten wat verlies betekent - leren inzien dat het uiten van gevoelens van jou persoonlijk is - leren begrijpen dat doodgaan deel uitmaakt van het leven Inlevingsoefeningen * Omgaan met leven en dood - behandeling van ongeneeslijke ziekten - een dierbaar iemand is stervende: de zin van afscheid nemen - verdriet openlijk uiten is geen schande * Omgaan met hoop en wanhoop - therapieën die genezing kunnen meebrengen - klinclowns bij jeugdige kankerpatiënten * Verbondenheid in relaties - leren inzien dat hulp kan komen als men het niet verwacht - leren inzien dat onnodig wantrouwen relaties kan stukmaken
1 ste leerjaar 3 de graad 2 de leerjaar 3 de graad 3 de leerjaar 3 de graad - verschillen in rouwplechtigheden en begrafenisrituelen - Bijna Dood Ervaring - wat dacht ik? - wat voelde ik? - wat wilde ik? - wat deed ik? - wat zei ik? - het graf als symbool - gemeenschappelijke graven - massagraven - begraven worden in eigen tuin - de betekenis van een grafsteen - grafheuvels - vormen van afscheid nemen - effect van zelfdoding op de medemens - hoe komen mensen tot zelfdoding? - het schoolsysteem en zelfdoding - wanhoopsdaden - criminele afwijkingen - solidariteit en - leven met een levensbedreigende - orgaandonoren - lichaam afstaan aan de wetenschap - de doodstraf - het taboe rond de dood - kannibalisme - waarvoor leven we? - faalangst - de kinderwens - euthanasie - soorten - thuisverzorging en palliatieve zorgen - ondraaglijk lijden - de rol van de arts - zware comapatiënten - levensmoeheid - fatalisme - de asociale persoonlijkheid - zelfhulpgroepen en therapieën - ouder worden en - stervensbegeleiding en rouwbegeleiding - de sociale gevolgen van de dood - de belangrijkheid van de persoon - de vervanging van de dode - betekenis van zelfdoding in verschillende culturen - eenzaamheid - schuld, schande en schaamte - euthanasie - wetgeving - de verantwoordelijkheid van de staat - Primo Levi: Is dit eenmens? - psychose en neurose en - hoe wil ik sterven? - slachtofferhulp
ziekte - signalen die zelfdoding vooraf gaan - ongewenste zwangerschap - abortus - het leven na een ernstig ongeval - leren leven met pijn - terminale patiënten : de boodschap en onze verantwoordelijkheid - wat kan ik doen? - reageren of niet op dreiging met zelfdoding? - sociale onaangepastheid - leren omgaan met depressies - buddies - plotselinge en onverwachte dood - in het westen - in andere culturen - leren relativeren - inschatten van therapieën