s t u d i e De markt van de dood De markt van de dood Oktober 2011

Transcriptie

1 s t u d i e De markt van de dood De markt van de dood Oktober 2011

2 Inhoudstafel 1. Doelstellingen 2. Methodologie 3. De herdenking van overleden personen 4. Allerheiligen 5. De begrafenis 6. Conclusies 2

3 Doelstellingen Een analyse opstellen van de houdingen en gedragingen van de consumenten op het gebied van herdenking van overleden personen, Allerheiligen en de begrafenis. 3

4 Methodologie 652 kwantitatieve interviews, telefonisch afgenomen van Belgen van 18 jaar en ouder. Field : december Aselecte gelaagde gecorrigeerde steekproef. De resultaten hebben de gepaste statistische verwerkingen (Student en normale wet) ondergaan. De maximale totale foutmarge op de steekproef bedraagt 3,9%. Enkel de betekenisvolle resultaten worden voorgesteld. Elk gegeven werd echter geanalyseerd in functie van locatie (Brussel, Vlaanderen, Wallonië), geslacht, leeftijd, grootte en samenstelling van het gezin, sociale groep en hoofdverantwoordelijke voor de aankopen (HVA) of niet. 4

5 De herdenking van overleden personen 3% Vindt u dat huidige maatschappij voor de nagedachtenis van de doden 21% 50% Meer dan 1 op de 4 consumenten vindt dat de doden in onze maatschappij herdacht worden zoals het hoort. 1 op de 5 consumenten vindt dat er niet genoeg voor gedaan wordt. Te veel doet Niet genoeg doet Doet zoals het hoort Geen mening 27% Slechts 3% van de consumenten vindt dat we te veel aandacht schenken aan het herdenken van de overledenen. De helft van de consumenten spreekt zich niet uit over dit punt. Basis: respondenten 5

6 De herdenking van overleden personen Bloemen op het graf leggen De grafsteen onderhouden Het graf bezoeken Elke dag aan de overledene denken Rouwen (rouwsluier, donkere kleren, niet meer Gebeden doen zeggen, misvieringen of andere activiteiten organiseren Persoonlijke voorwerpen op de grafsteen plaatsen (plaat, kruis, enzovoort) Plaats waar as zich bevindt gaan bezoeken 68% 68% 54% 44% 26% 25% 22% 18% De doden kunnen op meerdere manieren herdacht worden. Welke van de volgende handelingen stelt u (of zou u stellen)? Om de nagedachtenis van overleden dierbaren in ere te houden, zetten de consumenten vooral bloemen op het graf, houden ze de zerk schoon of gaan ze het graf bezoeken. 44% van de consumenten denken dagelijks aan de overledene. Een kwart van hen rouwt of organiseert herdenkingsplechtigheden. Ongeveer 1 op de 5 consumenten plaatst persoonlijke voorwerpen (plaatje, kruis enz.) op het graf van de dierbare overledene en bezoekt de plaats waar de as van de overledene bewaard worden of uitgestrooid zijn. Basis: respondenten 6

7 De herdenking van overleden personen Bloemen op het graf leggen Elke dag aan de overledene denken De grafsteen onderhouden Het graf bezoeken Gebeden doen zeggen, misvieringen of andere activiteiten organiseren Plaats waar as zich bevindt gaan bezoeken Rouwen (rouwsluier, donkere kleren, niet meer uitgaan,...) Persoonlijke voorwerpen op de grafsteen plaatsen (plaat, kruis, enzovoort) 68% 59% 69% 76% 44% 57% 45% 49% 68% 54% 64% 71% 54% 51% 55% 61% 25% 34% 29% 27% 18% 21% 29% 33% 26% 18% 28% 27% 22% 14% 17% 18% De doden kunnen op meerdere manieren herdacht worden. Welke van de volgende handelingen stelt u (of zou u stellen)? De volgende manieren van herdenken worden steeds minder toegepast: dagelijks aan de overledene denken, de plaats waar de as bewaard wordt gaan bezoeken en gebeden, missen of ceremonies doen uitvoeren. De volgende manieren van herdenken worden steeds meer toegepast: het graf onderhouden, er bloemen neerleggen, persoonlijke voorwerpen op het graf leggen en rouwkleding dragen. Basis: respondenten 7

8 De overledenen herdenken: verschillen volgens profiel De consumenten in de leeftijdsgroep van 30 en 39 jaar en de Brusselaars onderhouden veel minder talrijk dan gemiddeld de nagedachtenis aan de overledenen. Gebeden doen zeggen, misvieringen of andere religieuze of burgerlijke activiteiten organiseren komt frequenter voor bij de 65-plussers. De Nederlandstaligen zijn meer geneigd dagelijks over hun overledenen te praten en persoonlijke voorwerpen op het graf te leggen dan de Franstaligen. 8

9 Allerheiligen: het kerkhof bezoeken Bent u naar een begraafplaats geweest ter gelegenheid van Allerheiligen? In België gaat de helft van de consumenten rond Allerheiligen naar het kerkhof. 49% 51% De traditie om de overledenen te eren is sterker aanwezig bij de 50-plussers (+17% vgl met gemiddelde) alsook bij de gezinnen met 3 personen (+18%), in de Vlaamse kleine dorpen (+14%) en in de Waalse en Vlaamse landelijke gemeenten (respectievelijk +14% en +12%). Ja Nee Inwoners van Brussel (-29%), de leeftijdsgroepen van jaar (-22%) en jaar (-28%) en de gezinnen met 5 personen (-17%) gaan minder talrijk naar een begraafplaats voor Allerheiligen. Basis: respondenten 9

10 Allerheiligen: evolutie van bezoek aan een begraafplaats Bent u naar een begraafplaats geweest ter gelegenheid van Allerheiligen? 52% 55% 59% 46% 51% Het kerkhofbezoek op Allerheiligen, dat toenam tussen 2005 en 2008, nam af tussen 2008 en 2009, om vervolgens weer toe te nemen in Basis: respondenten 10

11 Allerheiligen: datum van bezoek aan begraafplaats Op welke datum bent u naar een begraafplaats geweest ter gelegenheid van allerheiligen? 59% 3 op de 5 consumenten gaan op 1 november naar het kerkhof om hun overledene(n) te herdenken. 1 op 7 consumenten bezocht een graf op 31 oktober, een even grote groep bezocht het al voor 29 oktober. 13% 4% 4% 14% 4% 2% Erg weinig consumenten bezoeken stellen hun bezoek uit tot na Allerheiligen. vóór 29 okt 29 okt 30 okt 31 okt 1 nov 2 nov na 2 nov Basis: respondenten die naar het kerkhof gaan 11

12 Allerheiligen: bloemen kopen 15% Hebt u voor de gelegenheid van Allerheiligen bloemen gekocht ter ere van een overledene? Meer dan 8 op de 10 consumenten nemen bloemen mee naar het kerkhof om de overledene(n) te eren. Die bloementraditie blijft voor de meeste bezoekers relevant. Er bestaan geen betekenisvolle verschillen tussen de verschillende sociodemografische categorieën. 85% Ja Nee Basis: respondenten die naar het kerkhof gaan 12

13 Allerheiligen: evolutie van het bloemen kopen 88% 93% 88% 87% 85% Hebt u voor de gelegenheid van Allerheiligen bloemen gekocht ter ere van een overledene? ( ) Het kopen van bloemen voor Allerheiligen is licht afgenomen tussen 2007 en 2008, terug naar het peil van De neiging om bloemen te kopen blijft sindsdien stabiel Basis: respondenten die naar het kerkhof gaan 13

14 Allerheiligen: bloemen kopen Op hoeveel grafstenen hebt u bloemen gezet of gelegd? 3,1 Gemiddeld hebben de consumenten die bloemen gekocht hebben, die ter gelegenheid van Allerheiligen op drie graven gelegd. In vergelijking met 2009 is het aantal met bloemen getooide graven licht toegenomen (van 2,8 naar 3,1). Aantal met bloemen getooide graven Basis: respondenten die naar het kerkhof gaan en bloemen kopen 14

15 Allerheiligen: bloemen kopen Hoeveel hebt u in totaal voor die bloemen betaald? Gemiddeld hebben de consumenten rond Allerheiligen 39,10 uitgegeven voor bloemen voor op de graven van hun overledene(n). Dat bedrag ligt 8 hoger dan in Inwoners van Wallonië hebben gemiddeld 11,40 minder uitgegeven (27,70). Totale uitgaven Basis: respondenten die naar het kerkhof gaan en bloemen kopen 15

16 Allerheiligen: bloemen kopen 3% 8% In vergelijking met Allerheiligen vorig jaar denkt u dat u dit jaar (meer/evenveel/minder) bloemen gekocht hebt? In vergelijking met Allerheiligen 2009 denken 9 op de 10 consumenten dat ze in 2010 evenveel bloemen gekocht hebben. Minder dan 1 op de 10 consumenten denkt meer bloemen te hebben gekocht dan in % meer evenveel minder Basis: wie naar het kerkhof gaan en bloemen kopen 16

17 Begrafenis: schikkingen 14% Hebt u al regelingen getroffen voor uw eigen begrafenis? 1 op de 7 consumenten zegt dat hij/zij al schikkingen voor de eigen begrafenis getroffen heeft. Dat aandeel is licht afgenomen sinds 2009 (van 16% naar 14%). 86% Ja Nee Basis: respondenten 17

18 Begrafenis: schikkingen een uitvaartverzekering, een begrafenisplan onderschreven beslist om een kerkelijke ceremonie te houden uw begrafenisonderneming gekozen de begraafplaats gekozen waar u begraven wilt worden 38% 35% 34% 62% Met het oog op uw eigen begrafenis hebt u... De consumenten die al schikkingen getroffen hebben voor hun begrafenis, hebben in de meeste gevallen een uitvaartverzekering, een uitvaartplan afgesloten en beslist dat ze een kerkelijke eredienst willen. Een derde van hen heeft al de begrafenisonderneming en het kerkhof voor de teraardebestelling gekozen en een testament opgesteld. een testament opgesteld 33% Basis: respondenten die al schikkingen voor hun begrafenis getroffen hebben; meerdere antwoorden mogelijk 18

19 Begrafenis: schikkingen Met het oog op uw eigen begrafenis hebt u... schenkingen in geld en/of materiaal gedaan 23% beslist om een burgerlijke ceremonie te houden 22% Iets minder dan een kwart van de consumenten heeft beslist om een (of meerdere) schenking(en) te doen en of ze een burgerlijke ceremonie willen. beslist om organen af te staan de details voor de ceremonie (teksten, muziek,...) gekozen 17% 14% Van de 14% die al schikkingen getroffen hebben heeft minder dan 1 op de 5 al beslist om orgaandonor te worden, de details van de ceremonie al gekozen of beslist om zijn lichaam aan de wetenschap te schenken. beslist om uw lichaam een de wetenschap af te staan 7% Basis: respondenten die al schikkingen getroffen hebben voor hun begrafenis; meerdere antwoorden mogelijk 19

20 Begrafenis: schikkingen een uitvaartverzekering, een begrafenisplan onderschreven 8,7% Met het oog op uw eigen begrafenis hebt u... beslist om een kerkelijke ceremonie te houden uw begrafenis-onderneming gekozen de begraafplaats gekozen waar u begraven wilt worden een testament opgesteld schenkingen in geld en/of materiaal gedaan beslist om een burgerlijke ceremonie te houden beslist om organen af te staan details voor de ceremonie (teksten, muziek,...) gekozen beslist om uw lichaam aan de wetenschap af te staan 5,3% 4,9% 4,8% 4,6% 3,2% 3,1% 2,4% 2,0% 1,0% Van de hele bevolking heeft minder dan 1 op de 10 personen al een uitvaartverzekering afgesloten. Die beslissing is minder frequent al genomen dan in 2009 (11,4%). Maar 3 op de 100 consumenten hebben al beslist een burgerlijke ceremonie te houden en financiële en/of materiële schenkingen te doen. En slechts 5 op de 100 hebben een testament opgemaakt en hun kerkhof alsook de begrafenisonderneming gekozen. De beslissing om organen of het lichaam af te staan blijft heel weinig voorkomen: maar 2 op de 100 zijn dat van plan. Basis: percentages overgedragen op de totale bevolking 20

21 Begrafenis: schikkingen Hebt u met uw familie, entourage gesproken over de regelingen die u voor uw begrafenis getroffen hebt? 39% 3 op de 5 consumenten die al schikkingen voor hun begrafenis getroffen hebben, hebben daar met hun familie/entourage over gesproken. 61% Ja Nee Basis: respondenten die al schikkingen voor hun begrafenis getroffen hebben 21

22 Begrafenis: crematie of teraardebestelling Hebt u beslist om 36% 37% 4 op de 10 consumenten willen liever begraven worden op een kerkhof, terwijl 1 op de 4 consumenten crematie verkiest. Een derde van de consumenten spreekt (nog) geen voorkeur uit op dat vlak. 27% u te laten begraven u te laten cremeren geen voorkeur De trend aangaande begrafenissen is tussen 2009 en 2010 veranderd: de interesse voor teraardebestelling neemt toe ten nadele van de crematie. Basis: respondenten 22

23 Begrafenis: crematie in een urne bewaard wordt bij iemand van uw familie, uit uw entourage 20% Wilt u dat uw as uitgestrooid wordt op een stuk grond op een begraafplaats 12% Meer dan 1 op de 3 consumenten die gecremeerd willen worden, heeft geen specifieke wens met betrekking tot de assen. uitgestrooid wordt op zee 11% 1 op de 5 consumenten wil dat zijn assen in een urne bewaard worden ten huize van een naaste verwant. uitgestrooid worden op een terrein dat uw eigendom is uitgestrooid wordt door het crematorium 8% 7% 7% van de consumenten willen dat hun assen door het crematorium uitgestrooid worden. 1 op de 10 consumenten wil liever dat zijn assen uitgestrooid worden op een stuk grond op een kerkhof, op zee of eventueel op een stuk grond dat zijn eigendom is. Minder dan 1 op de 20 is van plan de assen te laten bewaren in een columbarium. bewaard wordt in een columbarium 4% Geen voorkeur 38% Basis: respondenten die voor crematie kiezen 23

24 Conclusies De overledenen herdenken De consumenten zijn verdeeld: één op de vier vindt dat de overledenen goed herdacht worden in onze huidige maatschappij. Zo onderhouden en bezoeken ze vooral het graf, leggen ze er bloemen op en denken ze dagelijks aan overleden dierbaren. Een vijfde van de bevolking is echter van mening dat de nagedachtenis aan de overledenen in onze maatschappij niet genoeg in ere gehouden wordt. Allerheiligen In België brengt de helft van de consumenten ter gelegenheid van Allerheiligen een bezoek aan het kerkhof. Dat aantal is licht toegenomen sinds Allerheiligen 2009 (van 46% naar 51%). De meerderheid van hen gaat op 1 november naar het kerkhof en neemt bloemen mee om de overledene(n) te eren. Gemiddeld geven de consumenten 39,10 uit aan bloemen die gebruik worden om op grafzerken van dierbaren te leggen. Gemiddeld leggen ze bloemen op drie graven. In vergelijking met 2009 geven de consumenten gemiddeld 8 meer uit aan bloemen dan in

25 Conclusies Regelingen voor de eigen begrafenis Eén op de zeven consumenten zegt al schikkingen getroffen te hebben voor de eigen begrafenis en praat daarover met zijn of haar omgeving. De meest voorkomende schikkingen zijn een uitvaartverzekering of uitvaartplan onderschrijven, het kerkhof en/of de begrafenisonderneming en/of de soort ceremonie (kerkelijk of burgerlijk) kiezen, alsook het opmaken van een testament. Bijna vier op de tien consumenten verkiezen begraven te worden op een kerkhof, iets meer dan één op de vier consumenten verkiest crematie. Meer dan een derde van de consumenten spreekt aangaande dat punt geen voorkeur uit. De voorkeur voor crematie evolueert sinds 2009 in stijgende lijn. 25

26 Auteurs : Gaëlle Bamps, Marc Vandercammen Verantwoordelijke uitgever : Marc Vandercammen OIVO Paapsemlaan Anderlecht Tel. 02/ Fax. 02/ Uitgave 2011 D OIVO Prijs : 26 Overnames voor niet-commerciële doeleinden toegelaten mits bronvermelding 26