Verlies en rouw Dominique Ebbeng - Martina Janssen TITEL / 1

Transcriptie

1 Verlies en rouw Dominique Ebbeng - Martina Janssen TITEL / 1

2 Verlies en rouw Emotioneel proces als gevolg van een verlies. Rouw zou in fases verlopen Dit leidde nogal eens tot misverstanden en onbegrip Kom terug. Als ik die woorden eens zó zacht kon zeggen dat niemand ze kon horen, dat niemand zelfs kon denken dat ik ze dacht En als iemand dan terug zou zeggen of desnoods alleen maar terug zou denken Op een ochtend: Ja. Een gedicht van Toon Tellegen TITEL / 2

3 Uitgangspositie Er is geen vast recept om te rouwen, mensen reageren verschillend op verlies. Elk verlies is uniek. Het is onmogelijk om objectief in te schatten hoe ernstig een verlies is. Het proces gaat heel je leven door. TITEL / 3

4 Verlieservaring Overlijden van een dierbare Verlies van gezondheid Verlies van een relatie door scheiding Verlies van werk, status of aanzien Verlies van een verwachting in het leven TITEL / 4

5 Anticiperende rouw Rouw om het onvermijdelijke verlies door de ziekte van de naaste. Steeds een beetje afscheid nemen van de persoon zoals hij/zij was. Steeds weer opnieuw verwerken van achteruitgang. TITEL / 5

6 Hoe ziet rouwen eruit? Vier taken van het rouwproces 1. Het aanvaarden van de werkelijkheid van het verlies 2. Het ervaren van de pijn bij het verlies 3. Aanpassingen aan de omgeving zonder overledene of met het verlies. 4. Een nieuwe plaats geven aan de overleden persoon en opnieuw leren houden van het leven (T.Vegt en W.Worden)

7 Aanvaarden van de werkelijkheid van het verlies Zonder nadenken toch weer dat extra bord op tafel zetten; de deur gaat open en je denkt dat je vrouw binnenkomt; denken dat je de overledene ineens op straat ziet. Dat gebeurt en is normaal.

8 Ervaren van de pijn bij het verlies

9 Aanpassingen aan de omgeving, leven met het verlies

10 Een speciale plaats voor de overledene.

11 Hoe ben ik tot steun? Don ts Niet wegblijven. Niet teveel aanwezig zijn en alles invullen. Niet bang zijn voor stiltes of even niet weten wat je moet zeggen. Geen ongevraagde adviezen geven. Wees niet teveel een redder, maar sta naast elkaar. TITEL / 11

12 Do s Neem initiatief tot contact Vraag naar verhalen over of deel herinneringen Accepteer alle mogelijke emoties, je hoeft het niet weg te nemen of te veranderen Neem de tijd, luister, vraag verder. Bied regelmaat, ga iets samen ondernemen Geef je grenzen aan Noteer belangrijke data zoals verjaardag of sterfdag van overledene en stuur een kaartje. TITEL / 12

13 Training rouwbegeleiding Voor 8-12 deelnemers 4 bijeenkomsten: 12,19 januari en 2, 9 februari 2017» u» Geen kosten» Kennis over rouw» Eigen ervaring verwoorden» Gespreksvaardigheden» Inzicht en goede attitude bij steunen van anderen Later in het jaar nóg eenzelfde training. Inschrijven kan vanavond hier! TITEL / 13

14 Gestagneerde rouw We spreken van gestagneerde rouw als je in een van de taken blijft hangen. Bijvoorbeeld als iemand boos en verbitterd blijft en de somberheid toeneemt en de wereld steeds kleiner wordt. of Je begint niet aan de rouw. Dit zie je bij jongeren nog weleens. Deze uitgestelde rouw kan op den duur lichamelijke en psychische klachten geven.

15 Gevolgen van rouw zorgelijk? Rouw Gevoel van voortuitgang Invoelbaar reactie op verlies Leegte in de omgeving Ervaart verlies als tegenslag Besef van onredelijkheid schulgevoelens Functioneren normaal Geen duidelijk patroon in optreden emoties Depressie Uitzichtloosheid Minder invoelbare reactie op verlies Leegte in zichzelf Gevoelens van waardeloosheid Overtuigd zijn van eigen schuld Tekorten in het normale functioneren Dagschommelingen TITEL / 15

16 Wanneer hersteld van rouw? Behouden/vasthouden van alllerlei aspecten van het oude leven en het ontwikkelen van nieuwe activiteiten, relaties, en gewoonten. Iemand is hersteld: Wanneer sociale behoefte vervuld worden Wanneer men niet meer eenzaam is ( of dat het draaglijk is) Wanneer men (redelijk) tevreden is over zijn/haar leven TITEL / 16

17 Wat kan helpen tijdens het rouwen Probeer gevoelens niet uit de weg te gaan, goed naar uzelf luisteren en doen waar u op dat moment behoefte aan heeft. Vlucht dus niet weg van uw gevoelens. Ieder mens en elke situatie is uniek, vergelijk niet te veel! Sta af en toe stil bij wat er gebeurt, naar de pijn toegaan Probeer te ontdekken wat u helpt, praten, schrijven, sporten, werken. Tracht structuur aan te brengen in het dagelijks leven Laat u omgeving weten hoe ze u kunnen steunen Gun uzelf de tijd en heb geduld met uw gevoelens.