ROP screening: gheelkundig nderzek Dienst Ogheelkunde Dr. Patricia Delbeke - pediatrisch ftalmlg Dr. Rudlf Reyniers - vitreretinaal chirurg Dienst NICU Dr. James D Haese diensthfd nenatale intensieve zrgen Beste uders, Uw baby is pgenmen p de dienst nenatale intensieve zrgen en kmt in aanmerking vr een gheelkundig nderzek naar ROP (Retinpathy f Prematurity). Deze flder is bedeld m u in het krt infrmatie te verstrekken ver ROP, het nderzek en de behandelingsmgelijkheden. 1/ Wat is ROP? ROP staat vr Retinpathy f Prematurity en is een aandening die kan ntstaan in het netvlies (retina) van te vreg gebren baby s. Het netvlies bevindt zich aan de achterzijde van het g. De bledvaten van het netvlies greien centraal vanuit de gzenuw naar de buitenkant te. Het bledvatennetwerk van het netvlies is pas vlledig ntwikkeld p de zwangerschapsleeftijd van 40 weken. Vldragen baby s hebben dus een vlledige bevleiing van het netvlies. Echter, bij te vreg gebren baby s zijn de bledvaten van het netvlies ng niet ver het vlledige netvlies uitgegreid. Om verschillende redenen kan er een verstring ptreden in de nrmale verdere uitgrei van deze bledvaten; dan is er sprake van een ROP. 2/ Wanneer is het risic p ROP verhgd? bij baby s die gebren zijn na een zwangerschapsduur 32 weken bij baby s met een gebrtegewicht < 1500 gram andere risic-factren: minder ged bijkmen in gewicht, infecties, darmprblemen,
3/ Wat mvat een gheelkundig nderzek? Het nderzek van de garts is erp gericht m ROP in een vreg stadium p te spren. Het eerste nderzek bij uw baby, dr de garts, vindt plaats ngeveer 4 à 5 weken na de gebrte, maar niet vóór de pst-menstruele leeftijd van 31 weken (zwangerschapsleeftijd + leeftijd na de gebrte). De frequentie van de vervlgnderzeken hangt af van de bevindingen van het eerste nderzek. De gartsen die p de afdeling kmen hebben ervaring met het nderzek bij preterme babies. Ongeveer één uur vóór het nderzek wrden beide gjes van uw baby dr de verpleegkundige van de afdeling nenatlgie ingedruppeld. De pupillen meten wijd gemaakt wrden met behulp van pupilverwijdende gdruppels; z kan de garts het netvlies beter zien. Het nderzek vindt plaats in de cuveuse zelf. Eerst wrdt een verdvend druppeltje in de beide gen tegediend en wrdt een kleine glidspreider geplaatst. De garts bekijkt met een lampje en een speciaal vergrtglas het netvlies van uw baby. De garts wrdt hierbij geassisteerd dr een verpleegkundige die het hfdje vasthudt. Het nderzek kan wat vervelend zijn, maar is zeker niet pijnlijk. 4/ Wat zijn de verschillende stadia van ROP? Dr het netvlies te bekijken kan de garts zien in welk stadium de ROP zich bevindt. Stadium 1: de bledvaten stppen met greien. Er is een grijs-witte lijn te zien die de scheiding vrmt tussen het deel van het netvlies vrzien van bledvaten en het deel van het netvlies znder bledvaten. Stadium 2: de grijs-witte lijn is dikker gewrden en vrmt een richel (littekenweefsel). Stadium 3: de lijn breidt zich verder uit en er is een grei van brze abnrmale bledvaten. Stadium 4: het gevrmde litteken weefsel trekt aan het netvlies en verrzaakt een gedeeltelijke netvlieslslating. Dit kan resulteren in slechtziendheid. Stadium 5: er is een vlledige netvlieslslating. Dit kan resulteren in blindheid. ROP is een evlutieve aandening die zeer traag begint. Ze kan dan traag f vlug de verschillende stadia drlpen. ROP kan evenwel k spntaan stppen in stadium 1, 2 f mild 3 m daarna vlledig te verdwijnen. Risickindjes wrden één f tweewekelijks nderzcht tt de ntwikkeling van de nrmale bledvaten van het netvlies vlledig is.
Bij terugverwijzing naar het initieel verwijzende centrum zal een vrstel tt verdere pvlging van het gheelkundig nderzek meegegeven wrden aan de artsen van het ntvangende ziekenhuis. 5/ He kan ROP behandeld wrden? In de meeste gevallen verlpt ROP gunstig en is er geen behandeling ndig. De ndzaak tt behandelen hangt af van een aantal factren zals de plaats waar de afwijkende bledvaten zich bevinden in het netvlies, maar k de ernst en de snelheid van het tenemen van de afwijking. De behandeling bestaat standaard uit lasertherapie. Het netvlies dat ng niet vrzien is van bledvaten, wrdt met laserpunten uitgeschakeld zdat er zich geen abnrmale bledvaten meer kunnen vrmen. De ROP dft dan k uit in ngeveer 85% van de gevallen. De nadelen zijn nder andere dat er een deel van het netvlies wrdt vernietigd, er littekenvrming kan ntstaan, er nadien een grte kans is p refractieve afwijkingen, etc. Een nieuwere behandelingsmethde, weliswaar ng in studie fase III / gunstige resultaten vr Lucentis/Avastin in case series gepubliceerd, is een injectie met de anti-vegf mlecule Lucentis/Avastin (anti - Vascular Endthelial Grwth Factr) die de grei van de wekerende bledvaatjes ngedaan maakt. Deze behandeling kan in uitznderlijke gevallen aangebden wrden. Na een aantal weken is er in het beste geval pnieuw een nrmale drgrei van de vaten mgelijk zdat men een vlledig nrmaal ntwikkeld netvlies bekmt. Het grte vrdeel van deze behandeling is dat de structurele en functinele uitkmst van de gen beter is dan met een laserbehandeling. De nadelen van deze behandeling zijn nder andere: kans p infectie bij injecteren in het g kans dat ROP verder in de tijd pnieuw ptreedt maar dan meestal meer perifeer in het netvlies. systemische nevenwerkingen p heel lange termijn: zijn ng niet gekend mdat de behandeling slechts sinds enkele jaren wrdt tegepast. In (de zeer zeldzame) vergevrderde stadia 4 en 5 van ROP kan geprbeerd wrden iets van visuele functie te behuden dr middel van netvlieschirurgie f een vitrectmie. Hierbij blijven de kinderen wel zien, dch in beperkte mate. Deze vitrectmie vindt plaats in het Universitair Ziekenhuis van Gent (UZ Gent) dr gespecialiseerde pediatrische netvlieschirurgen. Uw kindje wrdt daarvr getransfereerd naar Gent. Alle behandelingen gebeuren nder algemene narcse. Met vriendelijke greten, Dr. Patricia Delbeke Kindergarts
Merk p: in bijlage hierna een geïnfrmeerd testemmingsfrmulier te gebruiken in geval een behandeling van ROP (prematuren retinpathie) ndig is vr uw baby. VOndergetekende (uders, vgd): e ADREMA r kals wettelijk vertegenwrdiger van (naam lpatiënt): a a rgebrtedatum patiënt: t hierbij dat hij/zij werd vrgelicht dr Dr Patricia Delbeke in verband met vlgende ingreep/medische prcedure: Transpupillaire laser behandeling vr ROP stadium in zne.. Lucentis/Avastin injectie intravitreaal vr ROP stadium in zne.. met plusteken. Er werd ng geen*// reeds** een laserftcagulatie van de avasculaire retina uitgeverd p **Deze laserbehandeling is bij deze prematuur nvldende aangeslaan. * Een injectie met Lucentis/Avastin wrdt verkzen mdat de avasculaire zne te grt is, waardr laserbehandeling te veel netvlies zu vernietigen. Indien akkrd, gelieve aan te kruisen: De vlgende nderwerpen werden aan mij dr mijn behandelende arts f een lid van het behandelteam in begrijpelijke taal uitgelegd: het del van de ingreep/medische prcedure, aard van de ingreep/medische prcedure, te verwachten duur van de ingreep/medische prcedure, frequentie (indien meerdere ingrepen/medische prcedures ndzakelijk), eventuele tegenaanwijzingen, mgelijke cmplicaties, risic s, verdving, nazrg, mgelijke alternatieven, pijn, financiële gevlgen en administratieve afhandeling. Ik kreeg de mgelijkheid hierver vragen te stellen en deze werden vldende beantwrd. Ik begrijp en stem in dat in geval van dringende medische ndzaak de p dat mment verantwrdelijke arts kan beslissen andere verrichtingen uit te veren.
Ik stem te met bledtransfusie indien ndzakelijk. Ik beslis, met de verkregen infrmatie, znder enige beïnvleding deze ingreep/medische prcedure te laten uitveren. Gelezen en gedgekeurd (handgeschreven): Datum: Handtekening: Verklaring van arts: ndergetekende heeft de infrmatie ver de ingreep/medische prcedure in een persnlijk gesprek en in begrijpbare taal aan de patiënt uitgelegd. Datum: Handtekening: