"Games kunnen nooit kunst zijn!" en andere perspectieven op de aard van spel en kunst 26-11-2013
Gamejournalist Niels t Hooft: Katamari Damacy is kunst Keita Takahashi is beeldhouwer van games - Bijzonder uitgangspunt - Uniek uiterlijk - Commentaar op massaconsumptie
Games per definitie nooit kunst vs Games absoluut nieuwe kunstvorm - Buitengewone esthetiek - Ongewoon, onconventioneel, uniek concept - Complexiteit, ambiguïteit of onderwerp van interpretatie - Roept emotie op m.b.v. fantasie Filmcriticus Roger Ebert vs. Chris Crawford Clive Barker Peter Molyneux
Argumenten vaak niet onderscheidend (gelden dikwijls ook voor entertainment)
Opvatting over wat (goede) kunst is gevormd door gehanteerde theoretische en/of maatschappelijke benadering Enkele hoofdstromingen - Functionalisme - Intentionele benadering - Proceduralisme/Institutionalisme (maar ook nog: anti-essentialisme, clustertheorie, radicaal stipulativisme etc.) Onderhevig aan modes, trends, hypes, subjectieve smaak Voortdurende, altijd veranderende discussie
Enkele beweringen Cultuur is mentale handeling (zit niet in de dingen) - esthetische ervaring: zintuiglijk waarneembaar, formele aspecten, het hóe van de referentie - artistieke ervaring: waar verwijst het naar, betekenis, het wát van de referentie
Wat zijn games eigenlijk? Vooral spel: vermaak, competitie, verbeelding, doen alsof, kans, uitdaging, beloning, opwinding Entertainment = plezier (uitdaging, spanning, alle denkbare emoties) Belevingsperspectief: verschil entertainmentervaring / kunstervaring?
Twee fundamenteel verschillende media-ervaringen 1 - meegenomen door handeling - vergeten alles om ons heen - deel uitmaken van voorstelling - vergeten dat het om representatie gaat de Entertainmentervaring
Maar soms: 2 Afwijkende gebeurtenis (soms heel subtiel) Iets of iemand lijkt ons tussen de regels door iets toe te fluisteren Focus van onze waarneming en verbeelding verschuift: Van verbeelding van de handeling.. naar de verbeelding van een geconstrueerd bewustzijn
Verbeelding betekenisproces Heimelijk commentaar óp de handeling Dit bewustzijn drukt daarmee (ook) iets over de werkelijkheid uit Mimesis of artistieke verbeelding/ervaring
Kunst bootst altijd iets na, maar niet. werkelijkheid zelf! Representatie van betekenisprocessen Kunstervaring = Waarneming en verbeelding van betekenisprocessen
Deze gedachte loslaten op indie-game Braid (door velen als kunstgame gezien) mainstream entertainmentgame Fable II
Artistieke verbeelding in Braid? Protagonist Tim: spijt van woorden/daden tegen prinses Kan hij dat ongedaan maken? prinses ontvoerd. zoektocht
Elke wereld: reeks boeken (alwetende verteller) Thema: tijd terugdraaien (ongedaan maken) Boeiende gameplay: maar weinig verband met boekteksten Mogelijk geconstrueerd bewustzijn/betekenisproces. Maar..
maar betekenisproces ook in boekteksten Gameplay niet nodig voor verbeelding betekenisproces!
Artistieke verbeelding in Fable II? (esthetiek, verhaal, thematiek, morele keuzes terzijde) Procedurele Retoriek (expressie via spelregels, mogelijkheden, beperkingen) Meegaan in economisch systeem om succesvol te zijn Specifieke morele structuur: dit economisch gedrag wordt beloond
Idealisering westerse arbeidsethos & religieus-ideologische opvatting: fast food & alcohol slecht (diabolisch), sapjes en fruit goed (engelachtig) Geen afwijking van het gewone, maar affirmatie en conformisme Conventionele afspiegeling, bevestiging en idealisering van westers economisch groeimodel
Maar.. - Polygamie toegestaan! - Homohuwelijk prima! Conservatief wereldbeeld vs. polygamie en homohuwelijk? Geconstrueerd bewustzijn met specifieke visie: schijnbaar tegengestelde opvattingen in harmonie naast elkaar
Mogelijke opvattingen geconstrueerd bewustzijn: - belangrijk dat mensen morele overtuigingen verkennen via gameplay - spelen met culturele conventies - spiegelen aan het leven Waarnemen van betekenisproces (niet de interpretatie zelf!): artistieke verbeelding
Procedurele/institutionele kunstopvatting negeren.. Ander perspectief: focus op verschillen in waarneming & verbeelding: representatie van handeling vs. representatie van bewustzijn Dan ook in mainstream-games verbeelding betekenisproces
Games kunnen wel degelijk artistieke verbeelding stimuleren Entertainmentervaring vs artistieke ervaring verbeelding handeling vs bewustzijn/betekenisproces Onderscheid wel of niet erkennen irrelevant Niet te ontkennen: doorsnee entertainmentgames blijken in staat beide vormen van verbeelding te stimuleren Kunnen ons iets vertellen over (hoe wij kijken naar en omgaan met) cultuur en samenleving
Enkele uitkomsten eigen onderzoek: - doorsnee gamers ook tot artistieke verbeelding gestimuleerd door spel en verhaal uit mainstream-entertainmentgames - voornamelijk institutionele/procedurele argumenten - analoog aan experts: esthetiek, bijzondere vormgeving, bijzondere gameplay. Maar ook: morele dilemma s & emoties - professionals en reguliere gamers - i.t.t. mijn hypothese - in gelijke mate geneigd tot mimesis en reflectie (ook op grond van waargenomen geconstrueerd bewustzijn) - lijken bereid af en toe lust-premie op te geven (Raessens/Metz)
"Games kunnen nooit kunst zijn!" en andere perspectieven op de aard van spel en kunst Game Over 26-11-2013