6. Religie in de voorziening. a. Bezinnen en bidden. 1. Bidden en bezinnen met mensen met een mentale handicap

Transcriptie

1 6. Religie in de voorziening 1 1. Bidden en bezinnen met mensen met een mentale handicap 2. Vieren aangepast aan de geloofsgroeifasen 3. Enkele praktische voorbeelden 4. Een volledige viering 1. Bidden en bezinnen met mensen met een mentale handicap 2 A. Bezinnen en bidden B. Hoe moet het dan wel? C. Bidden aangepast aan de geloofsgroeifasen D. Waarom is het belangrijk? E. Virtueel bidden en biechten a. Bezinnen en bidden 3 WAT?

2 a. Bezinnen en bidden 4 Bidden = manier om uitdrukking te geven aan ervaringen Bezinnen = jezelf bevragend bekijken, stilstaan bij belangrijke dingen a. Bezinnen en bidden 5 Hoe? > Godsbeeld a. Bezinnen en bidden 6 Soorten gebeden (inhoud) Dankgebeden Vraaggebeden HEBBEN

3 a. Bezinnen en bidden 7 Godsbeeld bij persoon met mentale handicap? God kan alles Risico op teleurstelling a. Bezinnen en bidden 8 God als gezagsargument? b. Hoe moet het dan wel? 9 ZIJN Link met het leven: zoet en zuur Leven overdenken, je niet neerleggen bij de gang van zaken

4 b. Hoe moet het dan wel? 10 Soorten gebeden (vorm) Spontaan improviserend gebed Formulegebed b. Hoe moet het dan wel? 11 Aansluiten bij God uit Bijbelse traditie b. Hoe moet het dan wel? 12 Wie is God? Antropomorfe beeldvorming

5 b. Hoe moet het dan wel? 13 Waar is God? b. Hoe moet het dan wel? 14 Aandachtspunten Antwoord geven waar je jezelf in kan vinden Durf je onwetendheid toegeven Geen leugentje om bestwil Let op voor verwarring God-Jezus 15 James Fowler (1940- ) Ontwikkeling van existentiële zingeving

6 16 Basis: Cognitieve ontwikkeling (Piaget) Morele ontwikkeling (Kohlberg) 17 Geloof als religieus gegeven Zingeving = wijze waarop mensen proberen samenhang te vinden in en betekenis te verlenen aan de uiteenlopende krachtenvelden en relaties die hun leven uitmaken 18 Geloof als niet-religieus gegeven Zingeving= constructie van het zelfbeeld en van de anderen, het wereldbeeld en het beeld van de uiteindelijke werkelijkheid

7 19 6 stadia Overgang door crisiservaringen Leiden tot nieuwe patronen van zingeving GEEN automatische overgang afhankelijk van leeftijd, rijpheid of pedagogische ontwikkeling 20 Fase 0 0-2jaar Voortalig Geen scheiding IK-ANDER, IK- WERELD Overgang: ontwikkeling taal 21 Fase jaar Fantasie en imitatie Waarneming, impulsiviteit, verbeelding Veel invloed van volwassenen Risico: verschrikking

8 22 Fase jaar Letterlijke interpretatie van verhalen Grote rol leerkracht Gevoel voor symboliek en drama 23 Moeilijk inleven in innerlijkheid van de andere Eigen wensen, behoeftes, verlangens, als filter voor interpretatie werkelijkheid 24 Fase 3 Afstand kunnen nemen van verhaal, reflecteren op eigen ervaringen Nood aan spiegels Identificatiefiguren Uitbreiding leefwereld/sociale omgeving

9 25 Overgangsfase van 3 naar 4 Verlaten ouderlijk huis Kritische reflectie door confrontatie met anderen Tegenspraak tussen gezagsbronnen 26 Fase 4 Autonomie Verantwoordelijk voor eigen levensstijl binnen vele mogelijkheden Persoonlijke identiteit, niet ingevuld door rollen 27 Fase 4 - levensbeschouwing Eigen, bewuste levensbeschouwing Ontmythologisering Kritische reflectie eigen identiteit Zoeken naar ideologische medestanders

10 28 Fase 5 Loslaten van opgebouwde duidelijkheid Integratie gevoel-verstand Ruimte voor andere opvattingen Openheid voor mysterie bestaan Rechtvaardigheid niet laten binden door klasse, religie, natie 29 Fase 6 ZEER ZELDZAAM! Jezelf radicaal relativeren Streven naar rechtvaardige wereld in overeenstemming met goddelijke wil 30

11 31 Bidden met fase 0 Wij spreken hun gebeden uit Is NIET ons gebed over hen! 32 Bidden met fase 1 Wij spreken hun gebed uit Leren dat het hun gebedstijd is 33 Bidden met fase 2 Gebed laten nazeggen

12 34 Bidden met fase 3 Ping-ponggebed Voorbereiding op zelfstandig bidden 35 Bidden met fase 4 Zelfstandig Vast moment aanreiken d. Waarom? 36 Deel van totaalzorg Cliënt geeft aan als hij er nood aan heeft

13 37 De Ark e. Virtueel bidden en biechten 38 Vaststelling 1: kerkelijkheid daalt Vaststelling 2: mensen blijven bidden e. Virtueel bidden en biechten 39

14 40 e. Virtueel bidden en biechten 41 e. Virtueel bidden en biechten 42 Twidden Wikigebed

15 e. Virtueel bidden en biechten 43 Voordelen aan virtueel bidden? Nadelen aan virtueel bidden? e. Virtueel bidden en biechten 44 e. Virtueel bidden en biechten 45

16 2. Vieren aangepast aan 46 Fase O Diep vanbinnen gelukkig worden Kenmerken: Scheppen van sfeer Vertrouwenspersoon 2. Vieren aangepast aan 47 Fase 1 Leuk = feest Profaan vieren = gelovig vieren Kenmerken: Uiterlijke elementen Herkenningsmomenten 2. Vieren aangepast aan 48 Fase 2 Profaan vieren gelovig vieren Kenmerken Groepsgevoel

17 2. Vieren aangepast aan 49 Fase 3 Traditionele godsdienstigheid Kenmerken Vieren in grotere groep 2. Vieren aangepast aan 50 Fase 4 Vaak fundamentalistische geloofshouden Liturgie spreekt vaak niet aan Zeer kritisch 2. Vieren aangepast aan 51 Kenmerken Nieuwe, hedendaagse symbolen Frisse maar wetenschappelijk verantwoorde kijk op bijbel Technisch hoogstaand (geluid, beeld, )

18 2. Vieren aangepast aan 52 Heterogene groep? Elke fase aan bod laten komen 2. Vieren aangepast aan 53 Samen met de gelovige gemeenschap? 2. Vieren aangepast aan 54 Vorm versus inhoud Sfeer: niet eentonig! Groepsgevoel Inhoud: niet te moeilijk

19 3. Enkele praktische voorbeelden 55 Gebruik van verhalen Snoezelvieringen Bibliodrama Gebruik van verhalen 56 Theologische visie van de auteur Methode van vertellen Voldoende info om jezelf voor te bereiden? Hoe wordt over God gesproken? Leeftijdaanduiding Welke verhalen? Tekeningen en illustraties Welke geloofsgroeifase? Snoezelviering 57 Zintuiglijke viering Verbondenheid tussen cliënt en begeleider Duidelijke boodschap

20 Bibliodrama 58 > Biblio = bijbel > Drama = expressie = In actie omzetten van een bijbelfragment Bibliodrama 59 naspelen van het verhaal opgelegde, voorgeprogrammeerde rollen = spelen vanuit eigen voorkennis Bibliodrama 60 Bij mensen met mentale handicap Tekst voorlezen in IK-vorm Rollen WEL op voorhand verdelen

21 4. Een volledige viering 61 Thema (afhankelijk van reden van viering!) Waar? Opstelling mensen Duur viering Doelgroep (leeftijd, aantal, gemotiveerd, actief/passief) 4. Een volledige viering 62 Vasthouden aan structuur van een viering? Zeker zorgen voor sfeer Let op het taalgebruik!