Kadernotitie Voor- en Vroegschoolse Educatie, Een stap vooruit, 2014-2017 1. Inleiding Op 15 december 2011 heeft de gemeenteraad besloten om de Beleidsnotitie Voorschoolse educatie, Bundelen van Krachten 2012-2013 gemeente Lingewaard vast te stellen (zie bijlage). Onderdeel van dit besluit was dat er in 2012 een werkgroep Voorschoolse Educatie met instellingen uit het werkveld geformeerd zou worden. Deze werkgroep kreeg de opdracht om vanuit de positie van instellingen in beeld te brengen hoe de voorschoolse educatie vanaf 2014 in Lingewaard uitgevoerd moet worden. Na zeven bijeenkomsten heeft dit geresulteerd in een eindrapportage d.d. 2 oktober 2012 (zie bijlage) met daarin een advies van de werkgroep aan de gemeente. De centrale vraag die in deze notitie beantwoord wordt, is hoe de gesubsidieerde voorschoolse educatie voor doelgroepkinderen in Lingewaard vanaf 2014 uitgevoerd gaat worden. Subvragen hierbij zijn welke voorschoolse voorziening(en) dit dan zal/zullen gaan uitvoeren en hoe de doorgaande ontwikkelingslijn van deze kinderen gewaarborgd wordt. In de eindrapportage beantwoordt de werkgroep de vraag van de gemeenteraad hoe de aanbieders de uitvoering van Voor- en Vroegschoolse Educatie (verder VVE) in Lingewaard zien. De werkgroep had de opdracht om zich te richten op voorschoolse educatie (2-4 jaar). De werkgroep heeft echter haar opdracht uitgebreid en ook uitspraken gedaan over de vroegschoolse educatie (4-6 jaar). Daarom wordt de werkgroep in deze notitie en de eindrapportage de werkgroep VVE genoemd en wordt in deze kadernotitie ook door de gemeente uitspraken gedaan over VVE. In deze kadernotitie wordt aan de raad een voorstel gedaan voor de uitvoering van VVE vanaf 2014. In het bijbehorende Plan van Aanpak wordt omschreven hoe er vervolgens kan worden gekomen tot een keuze voor één of meerdere aanbieders van gesubsidieerde voorschoolse educatie. Overigens is de gemeente ook bezig met het opstellen van een nieuwe Visie Doorgaande Ontwikkelingslijn. Onderdeel van deze doorgaande ontwikkelingslijn zijn de doorgaande leerlijnen voor kinderen. VVE is een onderdeel bij de overgang van de voorschoolse voorziening naar het basisonderwijs. De nieuwe visie zal naar verwachting in mei 2013 worden voorgelegd aan de gemeenteraad 2. Advies Instemmen met de visie dat: 1a. Iedere aanbieder, die voldoet aan de wet- en regelgeving, gemeentelijke kaders en kaders uit de eindrapportage van de werkgroep VVE, voor 2014-2017 in aanmerking kan komen voor het aanbieden van gesubsidieerde voorschoolse educatie voor doelgroepkinderen in Lingewaard (marktwerking). 1b. Vanaf 2014-2017 gesubsidieerde voorschoolse educatie wordt aangeboden op drie locaties in de kernen Bemmel, Gendt en Huissen (dus ongeacht bij welke voorschoolse voorziening). 2a. De verbindingen tussen de voorschoolse voorzieningen en het basisonderwijs versterkt kunnen worden; 1
2b. Dat er in januari 2013 aan het LEA een voorstel wordt gedaan om hiervoor een nieuwe werkgroep met partners uit het veld in te stellen, die gaat onderzoeken welke activiteiten hiervoor ontwikkeld kunnen worden. 3. Achtergronden De gemeenteraad is op basis van de artikelen 108 juncto 147 Gemeentewet bevoegd om kaders te stellen. B&W is daarna verantwoordelijk voor de uitvoering. Op 7 oktober 2009 heeft de raad besloten om het oorspronkelijke raadsvoorstel peuterspeelzaalwerk en voorschoolse educatie in Lingewaard, nu en in de toekomst aan te houden, totdat in 2010 de wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie definitief was vastgesteld. 2010 en 2011 zijn vervolgens overgangsjaren geworden. In september 2011 heeft de gemeenteraad de beleidsnotitie Voorschoolse Educatie, Bundelen van Krachten 2012-2013 vastgesteld. Deze kaders zijn ook na 2013 van toepassing. Daarnaast is op de uitvoering van voorschoolse educatie diverse landelijke wet- en regelgeving van toepassing. Werkgroep In 2012 is de werkgroep zeven keer bij elkaar geweest. Deelnemers aan de werkgroep waren SVPO de Linge (peuterspeelzaalwerk en schoolbestuur), ATOS (schoolbestuur), Batavorum (schoolbestuur), Kinderopvang Zonnekinderen, Kinderopvang SKAR en de STMG (consultatiebureau). Kinderdagverblijven t Centrum en De Deugniet en Peuterspeelzaal Benjamin hebben niet willen participeren in deze werkgroep. 4. Argumenten voor het advies Ad 1 Gesubsidieerde Voorschoolse Educatie aanbieden op drie locaties in Lingewaard Kort samengevat wordt hieronder aangegeven wat het advies van de werkgroep aan de gemeente is over de uitvoering van (gesubsidieerde) voorschoolse educatie vanaf 2014. Voor meer informatie wordt verwezen naar de eindrapportage zelf en de zeven verslagen van de werkgroepbijeenkomsten. Ambities werkgroep De werkgroep onderschrijft onderstaande ambities, naast de wettelijke en gemeentelijke voorwaarden, waaraan in ieder geval moet worden voldaan: Alle doelgroepkinderen, die voldoen aan de gemeentelijke definitie, krijgen een aanbod voorschoolse educatie; Er wordt gestreefd naar een 100% aanbod voorschoolse educatie voor doelgroepkinderen, waarbij tevens wordt gestreefd naar een zo groot mogelijk bereik. Binnen alle voorzieningen is er aandacht voor signaleren, bestrijden en voorkomen van ontwikkelingsachterstanden. Taalontwikkeling is een belangrijke voorwaarde voor de algehele ontwikkeling van een kind, maar niet de enige. Alle voorschoolse voorzieningen ondersteunen de taalverwerving van kinderen onder hun hoede of zorg door binnen hun eigen mogelijkheden voor elk kind een basale vorm van taligheid aan te bieden. Alle voorschoolse voorzieningen werken met een landelijk erkend VVE-programma, conform de site van het NJI (Integrale Centrumgerichte VVE-programma s), waarbij de voorkeur van de gemeente voor de uitvoering van gesubsidieerde Voorschoolse Educatie uit gaat naar Startblokken. O.b.v. de LOV 1 -procedure en de SLO 2 -doelen voor het jonge kind op het gebied van taal, rekenen en sociaal-emotionele ontwikkeling wordt informatie bij voorkeur warm overgedragen van de voorschoolse voorzieningen naar het basisonderwijs. Op drie locaties in Lingewaard in Bemmel, Gendt en Huissen wordt gesubsidieerde voorschoolse educatie aangeboden. De doorgaande lijn tussen voorschoolse voorzieningen en het basisonderwijs wordt in overleg verder versterkt. Op welke manier dat zou moeten plaatsvinden, is nog onderwerp van overleg tussen de betrokken instellingen. 1 Lingewaardse Overdracht- en Verwijsprocedure 2 Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling, www.slo.nl 2
Geconcludeerd kan worden dat de werkgroep meerwaarde ziet in het uitvoeren van gesubsidieerde voorschoolse educatie door meer dan één aanbieder van voorschoolse voorzieningen. Dit is in lijn met het besluit van de gemeenteraad van 15 december 2011 om vanaf 2014 meerdere aanbieders van voorschoolse educatie de mogelijkheid te bieden een subsidie aan te vragen bij de gemeente, ongeacht door welke voorschoolse voorziening dit gebeurt. Op basis van de gewichtenregeling in het basisonderwijs is afgeleid (75% van de vier- en vijfjarigen) dat onze gemeente minimaal 33 gesubsidieerde plaatsen Voorschoolse Educatie moet aanbieden aan doelgroepkinderen. Tevens is in de beleidsnotitie 2011 gesteld dat wordt gestreefd naar een gemeentebreed aanbod van voorschoolse educatie. In de werkgroep is hierover uitvoerig gesproken. De middelen zijn beperkt en de kinderen moeten een kwalitatief goed aanbod voorschoolse educatie ontvangen. Wanneer de middelen dan moeten worden ingezet op alle locaties waar nu ongesubsidieerde Voorschoolse Educatie wordt aangeboden, zodat er dan gesubsidieerde Voorschoolse Educatie kan worden aangeboden, zal dit de kwaliteit van Voorschoolse Educatie niet te goede komen. De werkgroep kiest er daarom nadrukkelijk voor om slechts op drie locaties in Lingewaard gesubsidieerde Voorschoolse Educatie te gaan aanbieden, namelijk in de kernen Bemmel, Gendt en Huissen. Volgens de werkgroep zijn deze locaties dan ook vanuit Angeren (Huissen), Doornenburg (Gendt) en Haalderen (Bemmel) goed met de fiets of openbaar vervoer te bereiken. De werkgroep kiest daarmee voor kwaliteit boven kwantiteit. De werkgroep heeft geen uitspraak gedaan over mogelijke aanbieders. Reden hiervoor is dat vertegenwoordigers van potentiele aanbieders ook in de werkgroep zaten en de gemeente uiteindelijk de keus voor één of meer aanbieders zal moeten maken. In overleg met de inkoper van de gemeente Lingewaard is vastgesteld dat er niet hoeft te worden aanbesteed, omdat hier sprake is van subsidie op basis van de Wet Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie. Er zal wel een keuzedocument in overleg met inkoop worden opgesteld, zodat er een objectieve keuze voor één of meer aanbieders gemaakt kan worden. Bij dit proces wordt inkoop ook betrokken. Visie gemeente Voorgesteld wordt om de volgende visie, conform het advies van de werkgroep, vast te stellen: De visie van de gemeente Lingewaard is dat 1a. Iedere aanbieder, die voldoet aan de wet- en regelgeving, gemeentelijke kaders en kaders uit de eindrapportage van de werkgroep VVE, voor 2014-2017 in aanmerking kan komen voor het aanbieden van gesubsidieerde voorschoolse educatie voor doelgroepkinderen in Lingewaard (marktwerking). 1b. Vanaf 2014-2017 gesubsidieerde voorschoolse educatie wordt aangeboden op drie locaties in de kernen Bemmel, Gendt en Huissen (dus ongeacht bij welke voorschoolse voorziening). Ad 2 Versterking verbinding voorschoolse voorzieningen en basisonderwijs Parallel aan bovengenoemd proces wil de gemeente ook uitvoering geven aan de wens van de werkgroep VVE om meer inzicht te krijgen in het VVE-aanbod in groep 1 en 2 van het basisonderwijs, wat van wezenlijk belang is voor de doorgaande ontwikkelingslijn van kinderen. De werkgroep heeft geadviseerd om aan het LEA in januari 2013 een vervolgopdracht te verstrekken aan een werkgroep, die in 2013 onderzoekt hoe de huidige verbindingen tussen voorschoolse voorzieningen en het basisonderwijs versterkt kunnen worden. Een optie hiervoor is mogelijk het instellen van lokale inhoudelijke werkgroepen/netwerken van voorschoolse voorzieningen en basisonderwijs, waarin ruimte wordt geboden voor ontmoeting, onderlinge reflectie en gezamenlijke deskundigheidsbevordering. Visie gemeente Voorgesteld wordt om de volgende visie, conform het advies van de werkgroep vast te stellen: De visie van de gemeente Lingewaard is dat: 3
2a. De verbindingen tussen de voorschoolse voorzieningen en het basisonderwijs versterkt kunnen worden; 2b. Dat er in januari 2013 aan het LEA een voorstel wordt gedaan om hiervoor een nieuwe werkgroep met partners uit het veld in te stellen, die gaat onderzoeken welke activiteiten hiervoor ontwikkeld kunnen worden. 5. Motie gemeenteraad 2011 De werkgroep VVE heeft ook gekeken naar de motie van de gemeenteraad uit 2011, waarin het College van B&W werd verzocht te onderzoeken of het mogelijk was om de doelgroep voor Voorschoolse Educatie toch weer uit te breiden in plaats van deze met name te richten op de taalontwikkeling van kinderen. De zorg was dat dan nu een aantal kinderen buiten de boot valt. De werkgroep deelt deze zorg van de raad. Echter, de financiële middelen van de gemeente zijn beperkt. Het is al een opgave om de kinderen die aan de huidige definitie voldoen een aanbod te doen binnen de beschikbare middelen. Het consultatiebureau heeft aangeven dat door medewerkers van het consultatiebureau in de eerste maanden van 2012 voor een paar kinderen naar een andere oplossing is gezocht, nu zij op basis van de nieuwe definitie niet meer voor Voorschoolse Educatie in aanmerking komen. In al deze gevallen is er dan sprake van maatwerk voor kind en ouders. Hiervoor vindt ook afstemming plaats met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en de CJGcoördinator van Lingewaard. Vaak is het volgen van Voorschoolse Educatie niet de oplossing van de problemen van een kind en/of het gezin, maar speelt er meer, waardoor er meer behoefte is aan een andere vorm van ondersteuning. 6. Plan van aanpak Wanneer de gemeenteraad besluit in te stemmen met de voorgestelde visie, moet er een keuze voor één of meer aanbieders worden gemaakt. Daarnaast moet er ook een werkgroep worden ingesteld voor het ontwikkelen van activiteiten ten behoeve van het versterken van de verbindingen tussen voorschoolse voorzieningen en het basisonderwijs. Hiervoor is een Plan van Aanpak opgesteld, welke u in de bijlage aantreft. Met de beleidsnotitie 2011, deze kadernotitie, de eindrapportage en het Plan van Aanpak liggen de kaders voor Voorschoolse Educatie in Lingewaard vast. Dit betekent dat na besluitvorming door de gemeenteraad B&W dan verantwoordelijk is voor de uitvoering van het Plan van Aanpak binnen de daarvoor door de raad gestelde kaders. De raad zal medio 2013 schriftelijk over de voortgang in het proces worden geïnformeerd. 7. Financiën Voor de uitvoering van gesubsidieerde voorschoolse educatie wordt er in de programmabegroting 2013 in het meerjarenperspectief vanaf 2014 uitgegaan van dezelfde budgetten als in 2012. Dan kan er vanaf 2014 jaarlijks 82.712 beschikbaar worden gesteld. Dit bedrag is afkomstig van drie verschillende budgetten uit de begroting, namelijk Gem. Onderwijsachterstandenbeleid, Subsidie peuterspeelzalen en Marant Educatieve Diensten. In onderstaande tabel is aangegeven hoe dit bedrag is opgebouwd (wijzigingen voorbehouden). Budget Voor- en Vroegschoolse educatie 2014 Van Budget Onderwijsachterstandenbeleid 27.200 Van Budget Peuterspeelzaalwerk 42.882 Van Budget Schoolbegeleiding 12.630 Totaal beschikbaar voor VVE 82.712 Tegenover deze uitgave staat als inkomsten ook een specifieke uitkering van het Ministerie van OCW. In 2012 bedraagt deze uitkering 35.000. 4
8. Betrokkenen/Participatie/communicatie De eindrapportage is opgesteld door de Werkgroep VVE, waarin direct belanghebbende organisaties waren vertegenwoordigd. Na vaststelling van de eindrapportage is deze ook per mail naar alle LEA-partners gestuurd, conform de gemaakte afspraak in het LEA van 26 september jl. Op de eindrapportage zijn geen inhoudelijke reacties binnengekomen. Bijlagen - Raadsbesluit en notitie 2011 - Eindrapportage met bijlagen - Verslagen werkgroep VVE 2012 - Plan van Aanpak Afdeling Beleids- en Projectontwikkeling Team Sociaal Beleid Oktober 2012 5