Inleiding. Geachte ouder(s)/verzorger(s), Voor u ligt het leerrouteplan van Lichtenbeek, met informatie over het onderwijsaanbod, de onderwijsinhoud en de organisatie van het onderwijs van uw zoon of dochter voor het schooljaar 2014-2015. We willen dat onze leerlingen op een voor hen passende wijze kunnen deelnemen aan de samenleving. Om ons doel te bereiken houden we ons niet uitsluitend bezig met het geven van onderwijs maar richten we ons op de totale ontwikkeling van de leerling. Daarbij is samenwerking en afstemming met revalidatie, zorg én ouders van groot belang. Met dit leerrouteplan willen we u informeren over de wijze waarop we dat doen in de route waarin uw zoon of dochter zit. Lichtenbeek biedt maatwerk aan al haar leerlingen. Afhankelijk van mogelijkheden en behoeften en gericht op het ontwikkelingsperspectief (OPP), volgt de leerling onderwijs in de route en groep waar hij zich optimaal kan ontwikkelen. Elke groep is aangeduid met een kleur en de naam van de leerkracht die de meeste dagen op de groep werkt. Het niveau van leren loopt sterk uiteen, daarom hebben we 6 leerroutes die zijn gekoppeld aan het niveau van de leerling. Een leerroute leidt de leerling naar het perspectief dat bij hem past. Het perspectief kan een vorm dagbesteding, arbeid of vervolgonderwijs zijn. Leeswijzer. In hoofdstuk 1 leest u de visie en de missie van De Onderwijsspecialisten, de stichting waar Lichtenbeek onderdeel van is. In hoofdstuk 2 vindt u algemene informatie over de schoolorganisatie en de leerlingenzorg. In hoofdstuk 3 leest u meer over de leerroute: kenmerken, aanbod en aanpak. In hoofdstuk 4 schenken we aandacht aan de communicatie met ouders/verzorgers en vindt u een overzicht van de contacten met school voor dit schooljaar. Meer algemene informatie vindt u in de schoolgids en op de website www.lichtenbeek.nl Als u vragen en/of opmerkingen heeft, hopen we dat u daarmee bij ons komt zodat we ons onderwijs en de informatie hierover kunnen (blijven) verbeteren. Met vriendelijke groet, Lianne Lindeman, teamleider 1
1. De Onderwijsspecialisten Lichtenbeek maakt deel uit van De Onderwijsspecialisten. De Onderwijsspecialisten is een overkoepelende stichting voor scholen voor speciaal onderwijs voor leerlingen met een lichamelijke, verstandelijke of meervoudige handicap, langdurig zieke kinderen (cluster-3)en leerlingen met gedrags- en/of psychiatrische problemen (cluster4) in de leeftijd van 4 tot 20 jaar. De 20 scholen liggen in de volgende vier regio s: - regio Arnhem (Arnhem, Oosterbeek) - regio Stedendriehoek (Apeldoorn, Deventer, Zutphen e.o.) - regio Oost-Gelderland (Aalten, Didam, Doetinchem en Lichtenvoorde e.o.) - regio Zuidwest-Veluwe (Ede e.o.) Daarnaast bieden medewerkers van De Onderwijsspecialisten specialistische ondersteuning in het regulier onderwijs aan leerlingen met een beperking en aan hun leerkrachten en begeleiders Missie Wij zetten ons onvoorwaardelijk in voor de ontwikkeling van elke leerling. We nemen initiatief om samen met anderen ons doel te bereiken: Voor elke leerling een volwaardige plek in de samenleving. Visie Het motto van De Onderwijsspecialisten is: Samen laten we elk kind groeien. Met groei bedoelen we meer dan alleen de cognitieve ontwikkeling: we bieden specifieke ondersteuning op maat zowel binnen ons eigen speciaal onderwijs als in het regulier onderwijs. Zo bereiden we samen met ouders en de onderwijsprofessionals onze leerlingen voor op hun toekomst. We hechten veel waarde aan de samenwerking met leerlingen, ouders en scholen voor speciaal en regulier onderwijs, in en buiten het samenwerkingsverband. Ook vindt structureel overleg plaats met gemeentes en organisaties op het gebied van onderwijs-, jeugd-, gezondheid- en revalidatiezorg. 2
2. Schoolorganisatie Lichtenbeek biedt speciaal onderwijs aan leerlingen met een lichamelijke, verstandelijke of meervoudige beperking en aan langdurig zieke kinderen in de leeftijd van 4 tot 13 jaar. Onze school is steunpuntschool epilepsie. Dit betekent dat we gespecialiseerd onderwijs en ondersteuning bieden aan kinderen met epilepsie. Ons onderwijs is afgestemd op de ontwikkelingsmogelijkheden van leerlingen. Op basis van de mogelijkheden van de leerling wordt het ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) opgesteld. In dit plan worden de verwachtingen in beeld gebracht en beschrijven we het passende onderwijsaanbod. Het onderwijsaanbod sluit aan bij de mogelijkheden op het gebied van: - Cognitie (IQ) - Schoolse vaardigheden/didactiek - Communicatieve redzaamheid - Zelfredzaamheid/mobiliteit - Sociaal-emotionele redzaamheid - Leren leren Leerroutes Het onderwijsaanbod op onze school wordt gegeven in 6 leerroutes. De leerroutes zijn gekoppeld aan het ontwikkelingsniveau- en mogelijkheden van een leerling. In hoofdstuk 3 leest u informatie over de leerroute die aansluit bij de mogelijkheden van uw kind. Leerlingvolgsysteem Er wordt gewerkt met een digitaal leerlingvolgsysteem waarbij in leerlijnen de ontwikkeling per vakgebied wordt aangegeven. Een leerlijn bestaat uit vaardigheden die door de leerling beheerst moeten worden om een einddoel te bereiken. De einddoelen van de leerlijnen zijn landelijk geformuleerd en belangrijk om te bepalen waar de leerling zich na zijn schooltijd op Lichtenbeek verder kan ontwikkelen. Leerlingen van Lichtenbeek stromen uit naar vormen van dagbesteding of voortgezet (speciaal) onderwijs afhankelijk van hun ontwikkelingsniveau en mogelijkheden. De doelen, vorderingen en resultaten worden vastgelegd in het leerlingvolgsysteem. Op basis van deze registratie ontvangt u halfjaarlijks een handelingsplan dat de klassenleiding met u bespreekt en evalueert. 3
Begeleiding Elke groep heeft een leerkracht en klassenassistent. Voor alle leerlingen geldt dat we het onderwijs en de begeleiding op elkaar afstemmen. De klassenleiding, behandelaars en begeleiders werken nauw met elkaar samen. Er zijn vakleerkrachten voor de vakken bewegingsonderwijs, beeldend vormen en muziek. Wanneer de leerling zich anders ontwikkelt dan verwacht wordt in overleg met betrokkenen gezocht naar oplossingen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de leerlingen die meer specifieke ondersteuning nodig hebben vanwege mogelijkheden of problemen rondom het leren, op lichamelijk gebied, gedrag en/of sociaal-emotioneel. Aanvullend kan psychologisch en/of didactisch onderzoek verricht worden en interne expertise ingezet worden (remedial teaching, schoollogopedie, speltherapie, orthopedagoog, psycholoog). Groepen buiten de school Voor leerlingen met ernstige meervoudige beperkingen (EMB) in de leeftijd vanaf 12 jaar is er een VSO-groep op De Wikke in Arnhem-Zuid. In samenwerking met De Vaart in Oosterbeek, een school voor speciaal onderwijs die gespecialiseerd is in gedragsproblematiek, is er een groep voor leerlingen van 7 tot 12 jaar met een verstandelijke beperking en een specifieke gedragsaanpak. In samenwerking met enkele scholen in de Betuwe zijn er twee klassen in de Plataan in Elst voor zeer moeilijk lerende leerlingen vanaf 4 jaar. Naschoolse activiteiten Voor sommige leerlingen is het lastig om na schooltijd een passende vrijetijdsbesteding te vinden. Daarom hebben we op Lichtenbeek na schooltijd de Lichtenbeekklub en de Muziekklub, zie de website www.lichtenbeek.nl Samenwerking met externe partners Een leerling die een revalidatie-indicatie heeft krijgt de therapieën door behandelaars van RMC Groot Klimmendaal onder schooltijd. Naast individuele therapie bespreken behandelaars met klassenleiding aandachtspunten over een leerling. In de Eén kindéén plan bespreking (EKEP) o.l.v. een procescoördinator, worden met ouders én alle betrokken behandelaars en schoolmedewerkers doelen gesteld en geëvalueerd. In groepen waar leerlingen met ernstige beperkingen of een grote of specifieke ondersteuningsbehoefte zitten, zijn soms zorgbegeleiders werkzaam. Dit zijn medewerkers van de Driestroom die een aantal uren ondersteuning, Zorg Binnen Onderwijs, leveren aan de leerling bekostigd vanuit een CIZ-indicatie van de ouders. Buiten schooltijd biedt SIZA voor onze leerlingen, samen met kunstbedrijf Arnhem, mogelijkheden om deel te nemen aan diverse activiteiten (knutselen, muziek,sport) en opvang (BSO en logeren). Samenwerkingsverband Lichtenbeek maakt onderdeel uit van het samenwerkingsverband SWV PassendWijs. PassendWijs is verantwoordelijk voor het inrichten en realiseren van Passend Onderwijs in de regio Arnhem. Het samenwerkingsverband bepaalt of een leerling toegelaten wordt tot Lichtenbeek. Lichtenbeek biedt ook onderwijs aan leerlingen die in een ander samenwerkingsverband wonen en naar Lichtenbeek komen omdat in het eigen samenwerkingsverband geen passend onderwijs geleverd kan worden. 4
3. Leerroute 1, de Oranje groepen Leerroute en transitie Afhankelijk van de ontwikkeling en mogelijkheden van de leerling, bereidt Leerroute 1 de leerling voor op de overstap naar het VSO-ZML, de belevingsgerichte of activerende dagbesteding. Het VSO-ZML leidt ook naar de belevingsgerichte of activerende dagbesteding. Ondersteuningsbehoefte De leerlingen in leerroute 1 hebben over het algemeen een ontwikkelingsleeftijd lager dan 24 maanden. De leerlingen hebben naast deze verstandelijke beperking, motorische beperkingen en/of een complexe hulpvraag. Het is bij deze leerlingen veelal onduidelijk wat zij met hun communicatiesignalen en gedrag bedoelen. Hoe maakt de omgeving zich duidelijk aan de leerling en hoe verstaan wij de signalen van de leerling zodat deze invloed kan uitoefenen op zijn omgeving. Een aantal leerlingen kan zich zelfstandig voortbewegen. Anderen gebruiken een hulpmiddel als een rolstoel of loophulpmiddel, maar deze zorgen niet altijd voor voldoende mobiliteit. Verder is het hanteren van (spel)materiaal vaak ernstig belemmerd door de motorische beperking, waardoor het opdoen van ervaringen niet eenvoudig verloopt. De motorisch minder beperkte leerling heeft sturing vanuit zijn omgeving nodig om tot gerichte actie te komen. De leerlingen hebben vaak ook zintuiglijke beperkingen, waardoor het opvangen van prikkels en de verwerking van deze zintuiglijke informatie uit de omgeving ernstig is verstoord. Ze hebben veel tijd nodig om binnengekomen informatie (prikkels) te verwerken. De leerlingen hebben over het algemeen extra specifieke hulp en ondersteuning nodig. Ouders wordt dan gevraagd om een indicatie aan te vragen bij het Centrum Indicatiestelling Zorg. De geïndiceerde uren worden ingezet in overleg met de klas door een zorgbegeleider van de Driestroom. Dit wordt Zorg binnen Onderwijs (ZBO) genoemd. Belangrijk is het creëren van de juiste voorwaarden om de ontwikkeling van de leerling zo optimaal mogelijk te stimuleren. De leerling is veelal niet in staat om zelf zijn omgeving te overzien en te begrijpen. De omgeving moet voor hem veilig zijn en uitdagen tot handelen. Hiervoor is het belangrijk dat de omgeving rustig en voorspelbaar is. Dit gebeurt door indeling, inrichting en aankleding van de omgeving en door het creëren van een veilig pedagogisch klimaat en prettige sfeer. Gedrag van klassenleiding en behandelaars is voorspelbaar en herkenbaar voor de leerling. Alle communicatie en handelingen worden ondersteund met gebaren. Begin en einde van de activiteiten worden aangegeven door het inzetten van verwijzers en/of foto s en gebaren. Er is sprake van een vaste dagstructuur. Leerlingen hebben een vaste plek aan tafel en in de kring. Materialen hebben een vaste plek in de klas. 5
Aanbod Binnen het leerstofaanbod gaan we uit van de vijf basisontwikkelingsgebieden: Communicatie, Sensomotorische ontwikkeling, Zelfredzaamheid, Sociaal-emotionele ontwikkeling Spelontwikkeling. Binnen al deze gebieden neemt de communicatie een belangrijke rol in. Dit speelt de hele dag door. Er is veel aandacht voor het herkennen van signalen bij de leerling. Dit zodat iedereen dit op eenzelfde manier interpreteert en de leerling op die manier invloed kan uitoefenen op zijn omgeving. Veel activiteiten worden aangeboden om de zintuiglijke functies te stimuleren. Verschillende zintuiglijke- en spelmaterialen worden aangeboden zodat de leerling de mogelijkheden van het materiaal kan ontdekken door te voelen, te kijken, te luisteren etc. Hierbij wordt rekening gehouden met de mogelijkheden van de leerling. Ook door muziekactiviteiten doet de leerling ervaring op met o.a. klanken, geluiden en gevoel, zoals trillingen. Zo mogelijk werkt de leerling met de computer. Er is aandacht voor het aanleren van vaardigheden, zoals het eten, drinken en aanen uitkleden. Gestreefd wordt naar het zo zelfstandig mogelijk verrichten van handelingen door de leerling. Met de groepsleiding voert de leerling taakjes uit zoals de was wegbrengen, de post weg brengen of ophalen en iets lenen bij een andere groep. Er wordt zoveel mogelijk een beroep gedaan op de mogelijkheden die de leerling heeft om zich zelfstandig te verplaatsen en zijn weg te vinden. Door vakleerkrachten wordt bewegingsonderwijs aangeboden in de zaal of het zwembad om positieve bewegingsvaardigheden op te doen. Aanpak In de eerste plaats is er aandacht voor het opbouwen van een goede relatie tussen leerling en begeleider. Het gaat om het leren kennen van de leerling, het interpreteren van de signalen die hij geeft en het afstemmen daarop. Het is belangrijk dat de mensen in de omgeving dezelfde betekenis geven aan de signalen die de leerling uitzendt. Het elkaar verstaan in de breedste zin van het woord is een voorwaarde om de ontwikkeling te kunnen stimuleren en begeleiden. Het bieden van verschillende activiteiten met verschillende materialen en het opdoen van veel ervaringen staan centraal. Binnen de activiteiten wordt zoveel mogelijk een vaste structuur en opbouw aangehouden; dit is belangrijk om tot herkenning te komen. Er is sprake van veel herhaling. Het samen doen en voordoen is een belangrijke voorwaarde om te komen tot een nieuwe handeling. Ook kunnen bepaalde acties aangeleerd worden door een consequente herhaling. Binnen het dagprogramma wordt rekening gehouden met een goede afwisseling tussen inspanning en ontspanning. Activiteiten worden in de groep, in kleine groepjes of op individueel niveau aangeboden. Hierbij is ook aandacht voor het bewust worden van de klasgenoten en omgeving. 6
4. Communicatie met ouders/verzorgers We realiseren ons goed dat de reisafstand van thuis naar school het niet makkelijk maakt om goed contact te houden met u, over uw zoon of dochter. U bent een belangrijke gesprekspartner voor ons in de afstemming over de ontwikkeling en het welbevinden van uw kind. We stellen een actieve betrokkenheid en een goede samenwerking met u zeer op prijs! De klassenleiding is het eerste aanspreekpunt en daar kunt u (na schooltijd of op afspraak) terecht als u vragen, ideeën of opmerkingen heeft. Voortgang en verwachtingen In de eerste week van het schooljaar is er een nieuw-school-jaarsreceptie waarbij u kennis kunt maken met de klassenleiding, de leerlingen en ander ouders. In de tweede of derde week van het schooljaar wordt u uitgenodigd door de klassenleiding om in een startgesprek de wederzijdse wensen, verwachtingen en doelen te bespreken. Tijdens dit startgesprek spreekt u met de klassenleiding de vorm en frequentie van contact en samenwerking af. Een huisbezoek behoort tot de mogelijkheden van contact. In januari en in juni evalueren en bespreken we met u de voortgang en ontwikkeling van uw zoon/dochter. De klassenleiding nodigt u hiervoor uit. Iedere klas heeft een eigen klassensite. Naast de belangrijkste informatie over de klas is er actuele informatie te lezen over projecten en activiteiten. Op de website van de school (www.lichtenbeek.nl) vindt u algemene informatie. EKEP Als uw kind een revalidatieprogramma heeft, vindt er twee keer per schooljaar een Eén kind-één plan Bespreking (EKEP) plaats. Dit is een overleg tussen ouders, revalidatie en school over de aandachtspunten voor uw kind de komende periode Spiegelbijeenkomst Eens per twee jaar worden een aantal ouders uitgenodigd om hun ervaringen met de samenwerking tussen onderwijs en revalidatie te delen. Medewerkers van onderwijs, revalidatie en zorg luisteren mee en leren daarvan. Ouderraad Lichtenbeek heeft een actieve ouderraad die praktische ondersteuning biedt bij feestelijke activiteiten. Verder organiseren zij o.a. een thema-avond en een doe-dag waar ouders elkaar ontmoeten. Op de jaarplanner, die u aan het begin van het schooljaar krijgt, staan de activiteiten en de leden van de ouderraad vermeld. Medezeggenschapsraad In de medezeggenschapsraad zitten ouders die meedenken over schoolbeleid en adviseren bij ontwikkelingen, veranderingen en keuzes die de school maakt. Meer informatie over de medezeggenschapsraad en vergaderingen vindt u in de jaarkalender. De vergaderingen zijn openbaar. 7
Overzicht oudercontacten in 2014-2015: 25 augustus 1 e schooldag; kennismaking Ouders zijn welkom tot 9.30 uur in de klas 29 augustus Nieuw(school)jaar receptie Welkom in de klas, kennismaken met klassenleiding, andere ouders en kinderen in een informele sfeer. Tweede schoolweek Startgesprek individueel 3 oktober Het ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) of de evaluatie daarvan gaat mee naar huis Tussen 3 en 17 oktober Het overzicht van ontwikkelingsdoelen wordt gemaild Ouders zijn samen met hun zoon/dochter van harte welkom. Klassenleiding spreekt met en luistert naar ouders en leerling m.b.t. verwachtingen komend schooljaar Ouders nemen kennis van het OPP en sturen dit voor akkoord retour. Zo nodig kan toelichting gevraagd worden aan klassenleiding Zo nodig kan een toelichting gevraagd worden aan de klassenleiding over de gestelde doelen 4 oktober Ouder-doe-dag Ouders verrichten samen klussen en activiteiten voor de school. December / januari 19 december Adviesgesprek voor schoolverlaters Kerstviering 23 januari Het voortgangsverslag van de ontwikkelingsdoelen wordt gemaild 24 maart Afsluiting project Het lichaam met ouders Klassenleiding bespreekt met ouders/leerling het schooladvies Ouders zijn welkom bij (een deel van) de kerstviering op school Ouders/leerling spreken met klassenleiding over resultaten en voortgang van de ontwikkelingsdoelen Ouders zijn welkom bij de afsluiting van het thema waar we met de hele school aan hebben gewerkt 9 april Ouderthema-avond Informatie en workshops voor ouders. 24 april Voorjaarsmarkt / Koningsdag Tussen 29 juni en 3 juli Evaluatie OPP en ontwikkelingsdoelen worden gemaild Inloop-dag met allerlei activiteiten voor leerlingen en hun familie Ouders/leerling spreken met klassenleiding over behaalde resultaten en perspectief 7 juli Uitwisseling leerlingen Nieuwe leerlingen komen kennis maken in de klas met hun ouders Alle (andere) activiteiten, ook studiedagen en vakantieplanning, vindt u terug op de jaarkalender 2014-2015. 8