Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn
Gedrag komt nooit alleen. Vier factoren spelen een rol bij het ontstaan en in stand houden van gedrag. Kindfactor Opvoedvaardighedenfactor Ouderfactor Gezinsfactor
4-factoren model Kindfactoren: Erfelijke aanleg temperament fysieke kenmerken Ontwikkelings mogelijkheden
4-factoren model Ouderfactoren: erfelijke aanleg temperament fysieke kenmerken Ontwikkelings mogelijkheden
4-factoren model Opvoedingsfactoren:
4-factoren model Gezinsfactoren: samenstelling gezin relatie werk geld huis omgeving
Kindfactoren nader bekeken. Speciaal kind Als puber brein en lijf in ontwikkeling Slechte filteraars Slechte rem Weinig overzicht Overspoeld door emoties Dwangmatig qua structuur Veranderen is lastig Anderen doen onbegrijpelijke dingen
Kindfactoren nader bekeken. Speciaal kind Als puber brein en lijf in ontwikkeling
Het brein is een trage rijper Tot in de twintig werk in uitvoering
Bedenk: een kind is een mens in ontwikkeling. Jongens en meiden ontwikkelen zich op een andere manier; seksen verschillen.
Bedenk: een kind is een mens in ontwikkeling. Ieder kind volgt zijn eigen ontwikkeling; individuele verschillen.
Groei vanaf een jaar of tien Lichamelijke ontwikkeling; puberteit Cognitieve ontwikkeling; denkvermogen Sociaal-emotionele ontwikkeling; inzicht in jezelf en de ander
Niets lijkt tegelijk te rijpen Fysiek is de groei eerder klaar De rest is nog niet optimaal ontwikkeld Binnen de hersenen loopt de ontwikkeling ook niet gelijk Bovendien: iedereen heeft zijn eigen groei
Fysieke groei: puberteit
Fysieke groei: puberteit Duurt ongeveer 3,5 jaar Vanaf een jaar of 10 sluimerend begin Meisjes rond 11-12 ongesteld Jongens rond 13e eerste zaadlozing Groeispurt; meisjes 12-13, jongens 14-15 Meisjes lopen aan het begin 1-2 jaar voor Jongens halen achterstand in
Groeien is hard werken
Puberteit is klaar!? Rond een jaar of 15-16 zijn de geslachtsklieren volledig ontwikkeld. Maar de rest nog lang niet. Speciale kinderen groeien soms trager
Cognitieve ontwikkeling; denkvermogen Van concreet naar abstract In hoeverre gaat dat voor uw kind lukken?
Hoe kunnen kinderen met ASS denken. Naoki Higashida
Sociaal-emotionele ontwikkeling 10-14: vroege adolescentie 14-16: midden adolescentie 16-22: late adolescentie Gaat deze ontwikkeling ook op voor kinderen met autisme?
Vroege adolescentie. Zijn: - los maken van je ouders - leeftijdsgenoten worden erg belangrijk. Doen: - impulsief handelen; hier en nu - vooral niet willen opvallen - bij de groep willen horen. Voelen: - emotioneel erg gevoelig - groepsdruk gevoelig Allemaal nieuwe gevoelens die een kind met autisme in de war kunnen brengen. Die het om zich heen ziet gebeuren maar niet kan plaatsen.
Midden adolescentie Zijn: - eigen ik - wat meer durven af te wijken Doen: - experimenteren - veel risico s nemen Voelen: - stemmingswisselingen
Late adolescentie Zijn: - steeds zelfbewuster - meer een eigen identiteit - minder gevoelig voor groepsdruk Doen: - meer verantwoordelijk voor zichzelf en anderen Voelen: - denken is gevoel vaak de baas - denken verder vooruit - steeds beter in zelfreflectie - soms weer even erg onvolwassen
Hoe kunnen kinderen met ASS denken. Naoki Higashida
Executieve functies Prioriteiten stellen Doelen halen door zelf initiatieven te nemen Gevolgen overzien van het eigen handelen (gevolg voor jezelf en de ander/ maatschappij) Impulsieve neigingen onderdrukken Emoties in bedwang houden Bij kinderen met ASS tragere groei en soms niet optimaal.
Executieve functies Keuzes kunnen maken op grond van rationele, sociale en emotionele criteria Anticiperen op acties van anderen, zowel op korte als op lange termijn. Leren van gemaakte fouten Dingen die je kunt onthouden bewerken
Frontaal kwab in ontwikkeling Abstraheren minder goed Moeite met keuzes maken Moeite met plannen Moeite met anticiperen Moeite met prioriteiten stellen Geldt bij ASS dus in alle hevigheid. Sommigen zeggen dat een bij ASS de puberteit in het kwadraat voorkomt.
Klinkt als: Een nog niet afgestelde auto met een onervaren bestuurder.
Opvoedingsfactoren nader bekeken. Structuur; dag/week indeling, prikkels wegnemen, duidelijke afspraken maken Rust inbouwen Complimenten geven Aandacht voor aanleren van nieuwe dingen Grenzen stellen Geloofwaardig overkomen
Opvoedingsfactoren nader bekeken. Uitleg/ ondertiteling geven bij dagelijkse gebeurtenissen Balans houden tussen opvoedeisen- wat kan mijn kind aan Leren van gemaakte fouten als opvoeder Het kind laten leren van zijn eigen fouten In overleg blijven met de omgeving
Ouderfactoren nader bekeken Ben je een passend voorbeeld? Hoe makkelijk praat je over sexualiteit? Durft u uw kind los te laten? Hoe makkelijk vraag je hulp aan andere ouders? Wat is jouw idee over genoemde opvoedvaardigheden? Welke waarden nam u mee uit eigen jeugd?
Ideaal: Liefdevol opvoeden Doch streng, lees duidelijk Uitleg waarom je die grenzen stelt Aanspreekbaar blijven Geef het goede voorbeeld Geef (verdiende) zelfstandigheid
Optimaal leren Het aanboren van creativiteit en ontwikkelen van talent is het doel van wat voor leren dan ook. Wek nieuwsgierigheid, stimuleer ondernemingszin en boor interesse aan.
Jelle Jolles Een traag groeiende boom kan zich uiteindelijk tot de hoogste boom ontwikkelen.
Joseph Campbell Daar waar je struikelt, ligt je schat begraven.