Gemeente Bladel Economisch hart van de Kempen llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Nummer : R2017.037 Onderwerp : Vaststellen perspectiefnota 2017 Bladel Casteren Hapert Hoogeloon Netersel Aan de raad Samenvatting Voor u ligt de perspectiefnota 2017. In deze perspectiefnota presenteren wij de uitwerkingen voor te maken keuzes in de aanloop van de begroting 2018. Door het vaststellen van de perspectiefnota stelt u de kaders voor de uitwerking van de begrotingen 2018-2021. In deze perspectiefnota hebben we, naast actualisatie van de bestaande begroting ook de lasten voor de uitvoering van het raadsprogramma geactualiseerd en is overig nieuw beleid opgenomen. Ook doen we voorstellen om onze meerjarenraming weer in structureel evenwicht te brengen. Voorgesteld besluit 1. de perspectiefnota 2017 vast te stellen, inclusief het beschikbaar stellen van de benodigde gelden van de voor 2017 geplande nieuwe activiteiten en de in de perspectiefnota opgenomen financiële uitkomsten voor de dienstjaren 2017 en volgende te accepteren; 2. standpunt bepalen ten aanzien van de in de perspectiefnota opgenomen dekkingsmaatregelen; 3. voor de aanleg van de randweg een aanvullend krediet beschikbaar te stellen C 717.000,- en het dekkingstekort ad C 240.000,- ten laste van de algemene reserve toe te voegen aan de reserve afschrijving geactiveerde investeringen; 4. in te stemmen met de bij de thema s/beleidsvelden weergegeven toevoegingen en onttrekkingen aan reserves; 5. de 6e begrotingswijziging 2017 vast te stellen. 1. Inleiding Hierbij ontvangt u de perspectiefnota 2017. In deze perspectiefnota hebben we o.a. de uitvoering van het raadsprogramma geactualiseerd op basis van het op 23 maart 2017 vastgestelde afschrijvingsbeleid. Naast de financiële actualisatie van het raadsprogramma zijn er ook nog een aantal nieuwe activiteiten die ons inziens een plaats moeten krijgen in het meerjarenperspectief. Deze mutaties vloeien enerzijds voort uit besluitvorming door uw raad en anderzijds door nieuwe ontwikkelingen. Daarnaast zijn in de perspectiefnota ook de ramingen van de begroting aanvaard beleid op basis van de werkelijke baten en lasten van het afgesloten dienstjaar 2016 en de kaders, richtlijnen en uitgangspunten geactualiseerd. Ook doen we voorstellen om onze meerjarenraming weer in structureel evenwicht te brengen. 2. Relevante (wettelijke) beleidskader In de Gemeentewet staat aangegeven dat de gemeenteraad erop toe ziet dat de begroting in evenwicht is. Hiervan kan hij afwijken indien aannemelijk is dat het evenwicht in de begroting in de eerstvolgende járen tot stand zal worden gebracht (artikel 189 lid 2 Gemeentewet). Solide financieel beleid is het uitgangspunt. Artikel 22 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) vult hierop aan dat de meerjarenraming de financiële gevolgen voor de drie járen volgend op het begrotingsjaar bevatten. In artikel 6 van de Financiële verordening gemeente Bladel 2017 is bepaald dat het college de raad minimaal twee keer per jaar informeert over de realisatie van de begroting door middel van tussentijdse rapportages. Team: FIN Behandelend ambtenaar: Peter Ansems Telefoonnummer: 0497-361675
In de perspectiefnota wordt enerzijds inzicht gegeven in de politieke keuzes ten aanzien van het te voeren beleid voor de toekomst en anderzijds informeren we over de voortgang van de uitvoering van de lopende begroting en het actualiseren van (het inzicht in) de financiële positie van de gemeente. Deze rapportages gaan in op de afwijkingen ten opzichte van de begroting. Voor wat betreft de meerjarenraming is een van de vereisten dat de eerste of de laatste ^vierde) jaarschijf structureel sluitend is. Voor de perspectiefnota geldt deze vereiste niet. Deze kaderstelling is richtinggevend voor het college bij de samenstelling van de begroting 2018. 3. Doelstelling/effecten Als onderdeel van de totale budgetcyclus binnen onze gemeente wordt een tussentijdse rapportage voorgelegd aan de raad. Het gaat in dit geval om de perspectiefnota. De perspectiefnota is de eerste tussentijdse rapportage over de afwijkingen op de huidige begroting. Ook wordt een doorkijk naar de toekomst gegeven door een bijstelling van het raadsprogramma en het overige nieuwe beleid. Door middel van vaststelling van deze perspectiefnota stelt u de financiële kaders voor de begroting 2018. 4. Argumentatie college advies 1.1 We actualiseren het meerjarenperspectief en geven inzicht in de financiële positie van onze gemeente, zodat uw raad een actueel inzicht heeft van de financiële positie. Met de vaststelling worden ook de budgetten 2017 uit het meerjarenprogramma geautoriseerd. Bijgevoegd treft u hiervoor de perspectiefnota 2017 aan. Binnen de kaders en spelregels van de financiële kaderstelling (zie raadsvoorstel R2017.009b) zijn structurele en incidentele ontwikkelingen, knelpunten, afwijkingen of noodzakelijke aanpassingen in bestaand beleid door vertaald naar de perspectiefnota. Hierdoor geeft de perspectiefnota inzicht in de voortgang van de beleidsdoelstellingen, zoals opgenomen in de begroting en de beleidsontwikkelingen ingegeven door interne en externe factoren. Bovendien beschrijft de perspectiefnota de incidentele en structurele mee- en tegenvallers voor zover bekend ten tijde van het opstellen van de perspectiefnota (inclusief structurele doorwerking mutaties jaarrekening). De perspectiefnota geeft de situatie per ultimo april weer. In deze perspectiefnota hebben we de lasten voor de uitvoering van het raadsprogramma geactualiseerd op basis van het onlangs vastgestelde afschrijvingsbeleid. Naast de financiële actualisatie van het raadsprogramma zijn er een aantal nieuwe activiteiten die ons inziens ook nog een plaats moeten krijgen in het meerjarenperspectief. Deze mutaties vloeien enerzijds voort uit besluitvorming door uw raad en anderzijds door nieuwe ontwikkelingen. Met de vaststelling worden ook de budgetten 2017 uit het meerjarenprogramma geautoriseerd. Het betreffen de budgetten voor het uitvoeringsprogramma Kempenvisie vrijetijdseconomie, de herinspectie en groot onderhoud gebouwen en de formatie-uitbreidingen. 1.2 Op basis van de door uw raad gestelde kaders zullen wij dekkingsmaatregelen opnemen in de ontwerp-begroting 2018. Met het gepresenteerde perspectief kan geen structureel sluitende begroting 2018 aangeboden worden. Ook de meerjarenraming 2019-2021 sluit met een structureel tekort van C 602.000,- in 2021. Dit perspectief kan overigens op basis van de meicirculaire wellicht nog positief of negatief bijgesteld worden. In dit perspectief is ook nog geen rekening gehouden met eventueel extra lasten voor de realisatie van nieuw beleid op basis van het nog op te stellen raadsprogramma 2018-2022 van de nieuwe raad. Hoewel de definitieve omvang van het meerjarige tekort dus nog niet bekend is moet op voorhand wel rekening gehouden worden met een aanzienlijke bezuinigingstaakstelling, welke zich zal begeven binnen een bandbreedte (naar beste inschatting) van C 300.000,- tot ê 650.000,-. De omvang hiervan is ook afhankelijk van de te maken keuzes ten aanzien van de in de perspectiefnota opgenomen wensen voor nieuw beleid. Om de raad te kunnen laten kiezen is het zelfs gewenst om in omvang een groter bezuinigingspakket aan te bieden dat strikt genomen noodzakelijk is, zodat er ook iets te kiezen valt. Aan een fundamentele herziening van het gemeentelijke huishoudboekje valt dus niet te ontkomen. Bij deze behoort bij R2017.037 2
opdracht willen wij overigens ook niet onvermeld laten dat het bestuur (college samen met de raad) de afgelopen járen reeds grote bezuinigingsmaatregelen heeft moeten doorvoeren. Bezuinigingsmaatregelen die destijds in hoofdzaak waren terug te leiden naar de doorwerkingen van rijksbezuinigingen. De nu te nemen bezuinigingsmaatregelen zijn echter voor een belangrijk deel terug te leiden naar nieuwe wensen in combinatie met structurele tegenvallers in de exploitatie. Wij hebben de bezuinigingsopdracht al vast voorgesorteerd vanuit een tweetal sporen. Sporen die wat ons betreft reëel en noodzakelijk zijn om stappen te zetten naar een sluitende meerjarenraming. Het eerste spoor betreft een solide perspectiefnota 2017 en begroting 2018 opleveren voor de huidige en de nieuwe raad, hetgeen betekent dat het begrotingsjaar 2018 sluitend is en er voor de begrotingsjaren 2019-2021 een goed onderbouwd plan is opgenomen om te komen tot invullen van bijbehorende structurele bezuinigingen. Het tweede spoor betreft het proces om te komen tot het invullen van eventuele (aanvullende) structurele bezuinigingen op vakinhoudelijke beleidsterreinen voor de begrotingsjaren 2019-2021, dat financieel vertaald zal worden in de perspectiefnota 2018 en/of de ontwerp-begroting 2019. Of spoor 2 nog gevolgd moet worden is overigens mede afhankelijk van de financiële omvang voor de uitvoering van de nieuwe wensen van de nieuwe raad (raadsprogramma 2018-2022). Geadviseerd wordt hierover van gedachte te wisselen over de wenselijkheid van de diverse bezuinigingsvoorstellen en de termijn waarop deze voorstellen gerealiseerd moeten worden. 1.3 Met de vaststelling van de perspectiefnota wordt de raad gevraagd een aanvullend krediet te voteren. In de perspectiefnota is het krediet voor de aanleg van de randweg geactualiseerd. Op basis van deze actualisatie is een aanvullend krediet noodzakelijk van ë 717.000,-. Van de provincie hebben wij daarnaast extra investeringssubsidie ontvangen van ë 477.000,-. Tevens stellen wij u voor om het dekkingstekort ad ë 240.000,- extra toe te voegen aan de (dekkings)reserve afschrijving geactiveerde investeringen. De kapítaallasten worden dan gedekt ten laste van deze reserve. Deze toevoeging dekken we dan ten laste van de algemene reserve. De bouwstad staat gepland direct na de zomervakantie 2017 en wordt opgeleverd voor de zomervakantie van 2018. 1.4 Met de vaststelling van de perspectiefnota wordt de raad gevraagd in te stemmen met de weergegeven toevoegingen en onttrekkingen aan reserves. Het vormen van en beschikken over reserves is de bevoegdheid van de raad. Mutaties in reserves die niet zijn geraamd of waarover de raad in het betreffende begrotingsjaar niet alsnog een besluit heeft genomen zijn onrechtmatig. 1.5 Door vaststelling van de begrotingswijziging worden budgetten geautoriseerd door de raad. De financiële uitkomsten voor dienstjaar 2017 worden middels vaststelling van de 6e begrotingswijziging 2017 geautoriseerd. De (structurele) financiële uitkomsten ná planjaar 2017 werken door naarde nieuwe planperiode 2018-2021 c.q. de ontwerp-begroting 2018. 5. Alternatieven De perspectiefnota kan gewijzigd vastgesteld worden. Door middel van de perspectiefnota wordt de raad echter in een vroegtijdig stadium betrokken bij de totstandkoming van de begroting 2018 en kan hij hieraan richting geven. Bij het doen van eventuele wijzigingsvoorstellen geldt evenwel de restrictie dat uw raad erop toe moet zien dat de begroting 2018 in evenwicht is (en blijft). Hiervan kan afgeweken worden indien aannemelijk is dat het evenwicht in de begroting in de eerstvolgende járen tot stand zal worden gebracht (artikel 189 lid 2 Gemeentewet). Solide financieel beleid is het uitgangspunt. 6. Financiën Binnen de kaders en spelregels van de financiële kaderstelling (zie raadsvoorstel R2017.009b) zijn structurele en incidentele ontwikkelingen, knelpunten, afwijkingen of noodzakelijke aanpassingen in nieuw en bestaand beleid door vertaald naar de perspectiefnota. Hierdoor geeft de perspectiefnota inzicht in de voortgang van de beleidsdoelstellingen zoals opgenomen in de begroting en de bebehoort bij R2017.037 3
leidsontwikkelingen ingegeven door interne en externe factoren. Bovendien beschrijft de perspectiefnota de incidentele en structurele mee- en tegenvallers voor zover bekend ten tijde van het opstellen van de perspectiefnota (inclusief structurele doorwerking mutaties jaarrekening). In het onderstaand overzicht treft u de geactualiseerde meerjarenraming aan waarin alle in de perspectiefnota weergegeven mutaties zijn verwerkt. Geact. meerjarenperspectief ----- " (bedragen x 1.000,-) 2017 2018 2019 2020 2021 structureel: begrotingsresultaat na 5e wijziging 2017 n -12 V 598 V 457 V 342 V 343 mutaties raadsprogramma n -6 n -91 n -46 V 8 mutaties meerjarenprogramma n -109 n -609 n -586 n -525 n -494 mutaties perspectiefnota n -429 n -402 n -461 n -82 n -459 structureel meerjarenperspectief a n -550 n -419 n -681 n -311 n -602 structurele dekkingsmaatregelen V 484 V 480 V 476 V 772 structureel meerjarenperspectief na dekkingsmaatregelen n -550 V 65 n -201 V 165 V 170 incidenteel: begrotingsresultaat na 5e wijziging 2017 n -201 n -79 V 60 V 75 V 75 mutaties raadsprogramma V 6 V 91 V 51 mutaties meerjarenprogramma n -48 V 306 V 96 V 115 V 93 mutaties perspectiefnota V 212 V 91 V 156 n -40 n -14 incidenteel meerjarenperspectief b n -37 V 324 V 403 V 201 V 154 incidentele dekkingsmaatregelen n -284 incidenteel meerjarenperspectief na dekkingsmaatregelen n -37 V 40 V 403 V 201 V 154 totaal begrotingsresultaat a+b n -587 V 105 V 202 V 366 V 324 reeds geraamde mutaties algemene reserve n -212 V 519 V 517 V 416 V 417 aanvullende mutaties tlv 1 tgv algemene reserve n -375 n -414 n -315 n -50 n -93 (- s nadeel en + = voordeel) De perspectiefnota 2017 sluit dan, als uw raad in stemt met de voorgestelde dekkingsmaatregelen zoals genoemd in spoor 1, met een in meerjarig perspectief bezien structureel overschot van C 170.000,-. Voor de volledigheid merken wij bij dit perspectief op dat nog geen rekening gehouden is met eventuele extra lasten voor de realisatie van nieuw beleid op basis van het nog op te stellen raadsprogramma 2018-2022 van de nieuwe raad. Bij dit perspectief maken wij ook de kanttekening dat de uitkering uit het gemeentefonds dit perspectief mogelijk nog positief of negatief kan beïnvloeden. In de perspectiefnota hebben wij overigens wel een eerste inschatting verwerkt van de te verwachten algemene uitkering. In de komende meicirculaire 2017 zal definitieve informatie verstrekt worden over de uitkering uit het gemeentefonds. Nadat wij de financiële consequenties van de meicirculaire financieel vertaald hebben voor onze gemeente zullen wij u hiervan mededeling doen. De financiële consequenties van de meicirculaire kunt u dan alsnog betrekken bij de besluitvorming over deze perspectiefnota. Dit perspectief is volgens ons dan een goede basis, waarmee de huidige raad, maar met name ook de nieuwe raad, ruimte geboden wordt voor de invulling van nieuwe beleidsinitiatieven. 7. Risico s De beoogde (commerciële) winstuitnames van grondexploitaties bepalen in belangrijke mate de omvang van de algemene reserve. Het is gelet op de doorijlende economische crisis (en de gevolgen daarvan voor de grondverkopen) denkbaar dat, ondanks dat we reeds rekening gehouden hebben met de zgn. voorzichtige variant, de verwerkte winstprognoses alsnog bijgesteld moeten worden. 8. Communicatie en participatie De communicatie over de perspectiefnota 2017 geschiedt conform de reguliere kanalen. 9. Planning behoort bij R2017.037 4
Na vaststelling door uw raad wordt deze perspectiefnota 2017 tezamen met de bijbehorende begrotingswijziging op grond van de Gemeentewet binnen twee weken opgestuurd naar Gedeputeerde Staten. Nadat de raad de perspectiefnota vastgesteld heeft zullen de financiële consequenties in de meerjarenraming 2017-2021 worden verwerkt. Binnen de opgenomen kaders, zal het college de ontwerp-begroting 2018-2021 opstellen. Bladel, Burgemeester en wethouders van Bladel, I de secretaris, de wnd. burgemeester, Bijlage(n) a. Ontwerp-besluit (R2017.037a) b. Perspectiefnota 2017 (R2017.037b) behoort bij R2017.037 5