Sturen op zorg Rekenkameronderzoek Wmo en Jeugdhulp: informatievoorziening aan de gemeenteraad Presentatie rapport en lokale zorgmeter (digitale tool) Burgerronde Politieke Avond 12 april 2017
Nieuwe Wmo en Jeugdhulp: informatievoorziening aan de gemeenteraad Centrale vraag: In hoeverre geven de (toekomstige) metingen de informatie die de gemeenteraad nodig heeft om te kunnen (bij)sturen op de realisatie van de doelen voor de nieuwe Wmo en Jeugdhulp? En als er nog witte vlekken zijn, welke vragen zou de gemeenteraad dan aan het college kunnen stellen om hierin te voorzien?
Aanpak onderzoek Rekenkamer: Vier vragen beantwoord door analyse van stukken: Welke doelen heeft de gemeenteraad geformuleerd op het gebied van de nieuwe Wmo en Jeugdhulp? Hoe meet de gemeente of deze doelen gerealiseerd worden? Of hoe gaat de gemeente dat meten? In hoeverre is al informatie beschikbaar over de realisatie van de doelen? Of op welke termijn komt die informatie beschikbaar? Hoe is de raad omgegaan met de verantwoordingsinformatie die hij tot nu toe heeft ontvangen? Zijn hier verbeteringen mogelijk?
Antwoord op centrale vraag Gemeenteraad beschikt niet of nauwelijks over bruikbare informatie om te kunnen bijsturen op de realisatie van doelen. Hij heeft deze niet ontvangen van het college en er zelf ook niet om gevraagd. Beperkte informatie die de raad wel van het college ontving, heeft hij steeds voor kennisgeving aangenomen. Om in de nabije toekomst wel over de benodigde verantwoordingsinformatie te kunnen beschikken zijn flinke inspanningen nodig van het college en de raad.
Welke doelen heeft de gemeenteraad geformuleerd Wirwar van doelen, uitgangspunten en randvoorwaarden. Vooral kwalitatieve beschrijvingen, weinig sturend. College heeft eind 2016 uiteindelijk 8 kerndoelstellingen benoemd; keuze niet toegelicht en niet besproken met de raad. Worden vervolgens niet consequent gebruikt. Aangekondigde concrete doelen per wijk nog niet geformuleerd.
Hoe meet de gemeente of deze doelen gerealiseerd worden? Monitoring en evaluatie in alle beleids- en implementatieplannen belangrijk genoemd. Nadere uitwerkingen aangekondigd. Maar daar is het bij gebleven. Aan de doelen zijn zelden indicatoren gekoppeld. Gemeente meet niet systematisch of de doelen gerealiseerd worden. Er is ook geen zicht op hoe de gemeente dit gaat meten.
Tussenstap Rekenkamer Rekenkamer wilde het niet laten bij constatering dat niet of nauwelijks indicatoren zijn gekoppeld aan (kern)doelen van beleid. Zelf die koppeling gelegd. Rechtstreekse koppeling niet mogelijk, daarvoor zijn doelen in te algemene termen geformuleerd. Hulpmiddel ingezet: enkele beleidsvragen per kerndoel geformuleerd; indicatoren gekoppeld aan beleidsvragen.
Resultaat tussenstap Met beschikbare indicatoren kunnen niet alle beleidsvragen worden beantwoord. Veel indicatoren gericht op in beeld brengen en houden van doelgroep. Belangrijke basisinfo, maar onvoldoende om beleidsvragen te beantwoorden. Er zijn extra indicatoren nodig. Er is aanscherping van indicatoren nodig. Er zijn indicatoren die geschrapt / samengevoegd kunnen worden.
In hoeverre is al informatie beschikbaar over de realisatie van de doelen? Geen overzicht van voortgangs/verantwoordingsinformatie en/of specifieke onderzoeken. Niet wat al is aangeboden, niet wat te verwachten is. Zeer gefragmenteerd over indicatoren gerapporteerd. In meeste verantwoordingsdocumenten spelen doelen en indicatoren geen rol. Wel beschikbare gegevens worden zonder toelichting gepresenteerd en niet geanalyseerd.
Voorbeelden ontbreken verantwoordingsinformatie (1) Voortgangsrapportage stips 2015: Het afgelopen jaar is opgevallen dat er vaker een beroep gedaan wordt op de stip doordat veel organisaties digitaliseren. ( ). Of dat iemand vaker behoefte heeft aan een luisterend oor. Vaker? Cijfers over 2014 zijn er niet; cijfers over 2015 zijn niet systematisch bijgehouden. Zie bijlage 14.
Voorbeelden ontbreken verantwoordingsinformatie (2) Vanuit raad vragen gesteld over stand van zaken en ontwikkeling stips. Antwoorden: enkele meetgegevens, voor aanzetten verantwoordingsinformatie zelf meerdere bronnen combineren. Zie blz. 20 hoofdrapport + bijlage 17.
Voorbeelden ontbreken verantwoordingsinformatie (3) Jaarverslag SWT 2015: onder andere terugkoppeling vanuit elk SWT: bewogen en dynamisch jaar jaar vol ontwikkeling en beweging het gaat steeds beter voorbeeld van een of enkele projecten goede ideeën voor 2016. Zie bijlage 14.
Hoe is de raad omgegaan met de verantwoordingsinformatie die hij heeft ontvangen? Tot nu toe alle verantwoordingsinformatie voor kennisgeving aangenomen. Geen van de stukken is besproken tussen raad en college. Raad en college hebben geen afspraken gemaakt over de wijze van behandeling van verantwoordingsinformatie.
Aanbeveling 1 Stel een set kerndoelen vast. Reactie college: neemt aanbeveling over.
Aanbeveling 2 Stel per kerndoel een aantal beleidsvragen. Reactie college: tussenstap beleidsvragen kan doelen concretiseren; belangrijker zijn meetbare indicatoren.
Aanbeveling 3 Bepaal welke indicatoren antwoord geven op de beleidsvragen. Reactie college: deelt deze aanbeveling.
Aanbeveling 4 Geef in een aantal werkbijeenkomsten invulling aan de aanbevelingen 1, 2 en 3. Reactie college: deelt deze aanbeveling. College doet graag een voorzet door voorwerk dat in regionaal verband is gedaan te combineren met werk van Rekenkamer.
Aanbeveling 5 Maak heldere afspraken over de doorontwikkeling van de monitoring. Specifiek: cliëntervaringsonderzoek verbreden. Reactie college: jaarlijks totaal evaluatie, halfjaarlijks marap met financiële informatie. Conclusies eenmalige onderzoeken verwerken in totaal evaluatie. Of en hoe invulling gegeven wordt aan verbreding cliëntervaringsonderzoek nog bezien.
Aanbeveling 6 Organiseer een planmatige en systematische behandeling van de Wmo en Jeugdhulp: Enkele vaste momenten per jaar op basis van een lange termijn planning Of Specifieke raadscommissie Reactie college: wacht voorstellen raad en griffie af.
Aanbeveling 7 Actualiseer de lokalezorgmeter op basis van de uiteindelijke set kerndoelen beleidsvragen indicatoren en houd deze vervolgens bij. Reactie college: lokale zorgmeter zal helpen bij ontwikkeling adequate monitor sociaal domein.
Het is nu aan de raad College neemt meeste aanbevelingen over. Goede afspraken maken over invulling. Specifieke aandacht nodig voor: - Perspectief betaalbaarheid - Verbreding cliëntervaringsonderzoek - Verantwoordingsinformatie welzijnsonrganisaties - Analyse verantwoordingsinformatie
Digitale tool www.lokalezorgmeter.nl