CONCEPT MEMO Aan : Deelnemers kennistafel Basisnet Van : Merle de Lange en Simone van Dijk Project : kennistafel Basisnet Betreft : Deelnemerslijst kennistafel Basisnet Datum : Verslag kennistafel Basisnet 5 oktober 2015 Agenda 10:00 Opening Simone van Dijk opent de bijeenkomst. 10:00 10:45 Handhaving en routering Stan van Rossum (ILT) heeft in de vorm van een presentatie een toelichting gevaarlijke stoffen gegeven op de wijze waarop in Nederland handhaving plaatsvindt ten aanzien van het vervoer van gevaarlijke stoffen. Bij administratiecontroles wordt een complete check uitgevoerd hoe het bedrijf omgaat met het vervoer van gevaarlijke stoffen. Een objectinspectie betreft een daadwerkelijke controle van een vervoersmiddel, bijvoorbeeld een tankauto. Een andere vorm van toezicht is het afgeven van convenanten met bedrijven die gevaarlijke stoffen transporteren. In zo n convenant worden procedure-afspraken gemaakt. Wanneer bij controles een onvolkomenheid wordt geconstateerd, wordt het bedrijf hierop aangesproken. Bij een ernstige onvolkomenheid kan het het vervallen van het convenant tot gevolg hebben. Voorbeeldbedrijven zijn De Rijke, Den Hertog en Schenk. Bedrijven kunnen in aanmerking komen voor de Regeling erkenningen vervoer gevaarlijke stoffen. Bedrijven worden dan erkend om bepaalde handelingen te mogen uitvoeren. De doorlooptijd van deze erkenning is 10 jaar. Het ILT voert hiervoor de accreditatieverlening uit. Voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg wordt het instrument routering regelmatig gebruikt om controle te hebben over het vervoer van gevaarlijke stoffen. In de meeste gevallen wordt dit instrument niet weloverwogen ingezet. Er zijn namelijk ook andere middelen voorhanden, zoals het afgeven van ontheffingen en convenanten afsluiten. Daarnaast stelt artikel 19 van de Wvgs dat vervoerders met gevaarlijke stoffen de bebouwde kom zoveel mogelijk moeten mijden. Routeringen van gevaarlijke stoffen over de weg zijn meestal niet opgenomen in de risicokaart omdat dit element geen onderdeel uitmaakt van het verplichte takenpakket. Zie voor meer informatie de presentatie op de website van Relevant. 10:45 11:15 Casus incident Tilburg Harry Killaars (Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant) heeft met behulp van een presentatie het incident in Tilburg toegelicht vanuit het perspectief van de veiligheidsregio. Bij station Tilburg heeft zich een incident voorgedaan met een trein
met gevaarlijke stoffen. Dit incident is gebeurd doordat een passagierstrein tegen een stilstaande goederentrein met gevaarlijke stoffen is gereden die op het wachtspoor stond. Het was al snel duidelijk dat de aangereden tankwagon een tankwagon met brandbare gassen was (aanwezigheid van een oranje band op de wagon). De brandweer, en een adviseur van Sabic /Chemelot hebben de brandweer ondersteund bij het opstellen en uitvoeren van het inzetplan. De brandweer was operationeel leider en daarmee eindverantwoordelijk. Aangezien de tankwagon niet meer lekte maar wel dusdanig beschadigd was is ervoor gekozen om de gevaarlijke stoffen uit de tankwagon over te pompen in plaats van te verplaatsen. Het kunnen achterhalen welke gevaarlijke stof in de tankwagon zit blijft een aandachtspunt. Hoe betrouwbaar is de wagenlijst? Bij dit incident heeft het 50 minuten geduurd voordat het achterhaald was welke gevaarlijke stof zich in de tankwagon bevond. Het incident vond op 6 maart om 16.39 plaats en op zondag 0.49 uur was het incident meester. Eind oktober wordt het evaluatieonderzoek verwacht. Het vervolg is een leerarena op basis van het incident. Het incident zal als casus worden gebruikt in de workshop van de kennistafel Basisnet op het jaarcongres van relevant. 11:15 11:30 Pauze 11:30 12.00 Zelfredzaamheid Harry Killaars (Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant) heeft met behulp van een presentatie een toelichting gegeven op de nieuwe ontwikkelingen omtrent het aspect zelfredzaamheid. TNO heeft een studie uitgevoerd naar welke handelsperspectieven een positieve invloed hebben op het aantal slachtoffers. In dit onderzoek zijn voor de voorbeeldscenario s wolkbrand en toxische wolk de volgende maatregelen onderzocht op hun effectiviteit (reductie aantal slachtoffers): ventilatiesystemen, naar een hoger gelegen verdieping gaan, natte doek voor de mond en natte doek voor ramen en deuren. Resultaat van de studie zijn diverse grafieken waarin de effectiviteit van maatregelen is aangegeven. Deze zijn bedoeld voor de omgeving (hoe te handelen) maar deze zijn ook geschikt voor de gemeente-organisatie, zoals AOV ers en RO ers. Opvallend is, dat de meeste burgers niet weten hoe de mechanische ventilatie uitgeschakeld moet worden. Hoewel men dan beschikt over uitschakelbare ventilatie, werkt het in dergelijke gevallen dus niet. CBIS is het alerteringsysteem waarmee bedrijven informatie kunnen vertrekken en ontvangen over een incident of calamiteit. Dit systeem is er voor het gebied Moerdijk (www.cbismoerdijk.nl) en voor de regio Brabant (cbisbrabant.nl). bedrijven kunnen zich via de website aanmelden. 78% van de bedrijven in Moerdijk hebben zich al aangemeld. Het systeem is per 1 december 2015 gereed en wordt dan bij de gemeenten uitgerold. 12:00 12:30 Actualiteitenrondje De volgende actualiteiten zijn besproken: ILT: In het AO-EV overleg is/wordt besproken dat op basis van het IGS (informatiesysteem gevaarlijke stoffen) veel overtredingen zijn geconstateerd. Volgend jaar presenteert de ILT het voorgangsrapport aan - 2 -
de Tweede Kamer. Wim: op de Brabantroute wordt ATBvv nog op 50 extra plaatsen aangelegd. Wim: Modernisering Omgevingsveiligheidsbeleid leidt tot een andere wijze van het groepsrisico verantwoorden. Want betekent dit voor het Basisnet? behoefte aan extra bijeenkomst over dit thema samen met I&M. Datum is woensdag 11 november. Wim: 3 e spoor Duitsland betekent dat het vervoer omgeleid moet worden over de Brabantroute. Dit heeft wellicht consequenties t.a.v. het Basisnet. Duitsland is echter niet bekend met de systematiek van het Basisnet. Zie ook folder Betere aansluiting Betuweroute richting Oberhausen. Harry: Binnen kort verschijnt het definitieve rapport over maatregelen nabij het spoor naar aanleiding van het incident in Wetteren. onderwerp voor volgende bijeenkomst. Hans: - 19 november is info-markt met LNG energiegroep. - Op 9 december is er bestuurlijke top over spooremplacementen. - Handboek incidenten op het water gepubliceerd. 12:30 13:15 Lunch 13:15 13:45 Vervolg Actualiteitenrondje 13:45 14:45 Vervoer gevaarlijke stoffen en tunnels Peter: Prorail heeft een aparte website met daarin hun reactie op de politieke discussie. Zie link. Tieneke Wiersma (GPO) heeft een presentatie gegeven over het vervoer van gevaarlijke stoffen door tunnels. Het vervoer van gevaarlijke stoffen is geregeld in de Circulaire Vervoer gevaarlijke stoffen door wegtunnels. De Circulaire maakt onderscheid tussen een 5 tal tunnelcategorieën: (A, B, C, D en E). In Nederland zijn de meeste tunnels een categorie C tunnel (oeververbindingen). Door deze tunnels mogen geen transporten gevaarlijke stoffen die routeplichtig zijn. Landtunnels vallen meestal onder categorie A (geen beperkingen voor vervoer gevaarlijke stoffen). Het besluit voor het bepalen van de tunnelcategorie bij nieuwe tunnels ligt bij de Minister (verkenningsfase). De keuze voor de categorie moet afgewogen en onderbouwd worden in overleg met andere partijen (o.a. wegbeheerders, gemeenten, koepelorganisaties en lokale ondernemingen). Voor het bepalen van tunnelcategorie is een beoordelingskader opgesteld. Één belangrijke hoofdregel is dat het vervoer van gevaarlijke stoffen zo min mogelijk beperkt moet worden. Zie ook beslisschema tunnelcategorie. De EU-richtlijn voor wegtunnels stelt dat een risicoanalyse voor tunnels met vervoer van gevaarlijke stoffen moet plaatsvinden. In de Nederlandse wetgeving is voorgeschreven om deze analyse uit te voeren met behulp van RWSQRA v. 1.0 (RARVW), QRA-tunnels is een verbeterde versie hiervan. In de berekening wordt de verwachtingswaarde, het persoonlijk risico en het groepsrisico berekend. - 3 -
Het groepsrisico geldt als norm. De relatie met het Basisnet is dat in de berekening wordt uitgegaan van de transporten gevaarlijke stoffen conform het Basisnet. Voor alle tunnels in Nederland zijn QRA s uitgevoerd. Er doen zich geen knelpunten voor ten aanzien van het groepsrisico. Daarnaast worden de tunnels elk jaar gemonitord. 14:15 15:00 Pauze 15:00 15:30 Standaardteksten VGR Liesbeth Spoelma (ODVIJ) heeft toegelicht dat samen met de omgevingsdiensten en de veiligheidsregio s binnen de provincie Gelderland gestandaardiseerde teksten voor de verantwoording van het groepsrisico zijn opgesteld voor ruimtelijke besluiten op grotere afstand (maar binnen vier kilometer) van een transportroute (weg, water spoor). De bedoeling is om dit ook voor inrichtingen en buisleidingen te ontwikkelen. De ervaringen met de teksten voor transport worden dan hierin meegenomen. 15:30 16:00 Relevant congres Op het relevant congres geeft de kennistafel Basisnet een workshop. Het voorstel is om casus Tilburg te gebruiken in deze workshop. 16:00 Afsluiting Simone van Dijk sluit de bijeenkomst. - 4 -
Deelnemerslijst Nr. Naam Organisatie Tel-nummer E-mail Afw. 1. Hans Spobeck Landelijk expertisecentrum Transportveiligheid 06-43463487 hans.spobeck@ifv.nl 2. Piet Timmers RIVM 030 2742914 piet.timmers@rivm.nl 3. Margreet Spoelstra RIVM 030 2747558 Margreet.Spoelstra@rivm.nl x 4. Verona Visser Infomil verona.visser@rws.nl 5. Anita van Mulken Provincie Limburg 06 52555026 ai.van.mulken@prvlimburg.nl x 6. Liesbeth Spoelma Omgevingsdienst Veluwe IJssel 06 524 72 251 e.spoelma@apeldoorn.nl 7. Peter van Veen Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond 06 22220977 Peter.van.veen@veiligheidsregio-rr.nl 8. Cees Mars Brandweer Amersterdam-Amstelland 020 5556474 c.mars@brandweeraa.nl 9. Astrid de Haes Transport en Logistiek Nederland (TLN) 088 4567205 adehaes@tln.nl x 10. Macco Korteweg Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie x Maris (VNCI) 070 3378748 kortewegmaris@vnci.nl 11. Peter Robbe Prorail 06 31756186 Peter.robbe@prorail.nl 12. Pehr Teulings Vereniging Vloeibaar Gas (VVG) 06 34861180 teulings@vvg-nederland.nl x 13. Thomas Reitsma Eigen Vervoerders Organisatie (EVO) 06 23031571 t.reitsma@evo.nl x 14. Aad Loendersloot DCMR 010 2 468 386 aad.loendersloot@dcmr.nl x 15. Jaap van der Want Gemeente Rotterdam jh.vanderwant@rotterdam.nl x 16. Martijn Huijskes Havenbedrijf Rotterdam 0110 252 15 48 MM.Huijskes@portofrotterdam.com x 17. Henk Bril Sabic 046 7222751 henk.bril@sabic.com 18. Edwin Prison Gemeente Sittard Geleen 046 4778707 edwin.pirson@sittard-geleen.nl x 19. Corné van Gils Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant 013 206 03 57 c.vangils@omwb.nl 20. Linard Velgersdijk Gate terminal B.V. 06 12435062 linard.velgersdijk@gateterminal.com x 21. Wim Derksen Provincie Noord-Brabant 06-1830-3266 wderksen@brabant.nl x 22. Jelle Rebbers DB Schenker Rail Nederland N.V. 030 235 8347 Jelle.Rebbers@dbschenker.com x 23. Marien Reijerkerk Transport en Logistiek Nederland 088-45 67 181 mreijerkerk@tln.nl 24. Simone van Dijk Royal HaskoningDHV, voorzitter 088 3482925 simone.van.dijk@rhdhv.com x 25. Merle de Lange Royal HaskoningDHV, secretaris 088 3483479 merle.de.lange@rhdhv.com x Agendaleden 26. Marlouce Biemans Provincie Zuid-Holland 0615194705 mle.biemans@pzh.nl x 27. Mary Stokhof Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid 06-10329330 ml.stokhof@ozhz.nl x - 5 -