Darmkanker Ontwikkelingen en onderzoek Prof dr Hans de Wilt Afdeling Heelkunde Radboud UMC Nijmegen
Dikkedarmkanker Inleiding Colon Rectum Uitzaaiingen Discussie
Dikke darm endel darm
Darmkanker +/-15.000 patiënten / jaar Nederland 1 patiënt / jaar / huisartspraktijk
Genese (ontstaan, wording) colon- en rectumcarcinoom
Colon- en rectumcarcinoom Poliep Carcinoom
Inleiding 15.117 nieuwe colorectale carcinomen per jaar in Nederland in 2018 Incidentie BIG FIVE
Risico factoren darmkanker Roken Overgewicht Dieet (rood vlees) Infecties (Crohn, Colitis Ulcerosa) Erfelijke factoren
Preventie darmkanker Bewegen Vezels Koffie NSAID s* *NSAID - Non Steroid Anti Inflammatory Drug. - NSAID's zijn pijnstillers met een ontstekingsremmende werking. De bekendste zijn ibuprofen, diclofenac en naproxen
Patiënten met darmkanker Familiair darmkanker Positieve familieanamnese Geen genetische oorzaak bekend Erfelijk darmkanker: (Bekende genetische oorzaak) Lynch Syndroom (=HNPCC) Sporadisch darmkanker onbekende oorzaak Vormen van Polyposis: (o.a. FAP, MAP, Peutz-Jeghers ) samen tegen kanker!
Colorectaal carcinoom Symptomen Bloedverlies p.a. (geen fissuur) Rectum/sigmoid 40-50% Wisselende defaecatie Rectum/sigmoid 40-50% Obstipatie - diarrhee intermitterend Transversum/sigmoid 40-50% Buikpijn (4 wkn) Transversum/sigmoid 40-50% Loze aandrang Rectum 10% Pijn perineum / rectum Rectum 10% Flatulentie (4wkn) Sigmoid 10% IJzergebreks anaemie Coecum 10% Onverklaarde gewichtsdaling Alle 5-10% Bevolkingsonderzoek >2500 ptn/jaar
Bevolkingsonderzoek darmkanker
Bevolkingsonderzoek darmkanker
Bevolkingsonderzoek darmkanker
Incidentie Colorectaal carcinoom (CRC) Nederland Brouwer et al. Int J Cancer 2018
Colorectaal carcinoom 5 jrs overleving Stadium I (T1,2 N0 M0) 95% Stadium II (T3,4 N0 M0) 85% Stadium III (Tx N1 M0) 65% Stadium IV (Tx Nx M1) 15%
Colorectaalcarcinoom Behandeling coloncarcinoom Verwijderen deel van de darm Verwijderen lymfeklieren Laparoscopie of buiklitteken Zelden stoma Weinig morbiditeit Naadlekkage 10% Overlijden 0,5-2.7%
Anatomy
(Laparoscopische) colorectale chirurgie Laparoscopische open chirurgie 20
Chirurg Operatie 70% geneest
Chemotherapie Alleen bij patiënten met uitzaaiingen de lymfeklieren Overleving van 55 naar 70% 1 op 8 patiënten zinvol 4-8 kuren Neurotoxiciteit
Rectumcarcinoom
Rectum tumoren Lokale excisie
Rectal tumors Transanal Endoscopic Microsurgery
Operatie voor rectumcarcinoom Totale mesorectale excisie (TME) 26
Behandeling Rectumcarcinoom Open chirurgie Laparoscopische chirurgie Robot chirurgie TaTME (transanale TME)
Verwijderen endeldarm
Staple techniek Knight and Griffen, Surgery 1980;88:710-714
Abdominoperineal resection Endeldarm en anus verwijderd Colostoma
Overall survival stage II rectal cancer Brouwer et al. submitted
Seksuele dysfunctie Incontinentie Stoma
Chemoradiotherapie
Rectum sparende behandeling Na chemoradiatie: Re-evaluatie na 8-10 weken met MRI en endoscopie Indien geen tumor meer zichtbaar: wait and see 20% recidief/residu binnen 2 jaar Overige patienten uitstekende prognose
Organ preservation in early rectal cancer
Verder onderzoek STARTREC TESAR WAIT and SEE
Follow-up na operatie Colorectaal carcinoom Na Chirurgie: CEA bepaling* (na 3 mndn, 6 mndn, 12 mndn) Echo lever (na 3 mndn, 6 mndn, 12 mndn) Colonoscopie (na 1 jaar, 3 jaar elke 5 jaar) Begeleiding: verpleegkundig specialist/huisarts/patient * CEA - (carcino-embryonaal antigen) is een tumormarker die gebruikt wordt voor de opvolging van dikkedarmkanker. Een normale CEA-waarde is kleiner dan 5,0 μg/l, voor rokers wordt een hogere normale waarde gehanteerd
Inleiding Colorectaal carcinoom Doel follow-up: CEA Echo lever Coloscopie Begeleiding opsporen behandelbare metastasen (uitzaaiingen) opsporen behandelbare metastasen opsporen poliepen specifieke klachten / vragen
Metastase behandeling Levermetastasen Long metastasen Peritoneale metastasen
Colorectale metastasen Chirurgie i.p. 1 orgaan (lever, long, buikvlies beperkt) Lange termijn overleving Veilig 25-60% 5 jrs <1% mortaliteit Zinvol
Lever chirurgie voor colorectale metastasen wig resecties
Locale Ablatieve Techniek Radio Frequency Ablation (RFA) Percutaan / operatie max 4-5 cm
HIPEC Cytoreductive surgery Hyperthermic IntraPEritoneal Chemotherapy
Procedure Verwijderen tumor Alle uitzaaiingen Omentum (vetschort maag) Eierstokken Chemotherapie spoelen
HIPEC Grote operatie (1-3% mortaliteit) Buikklachten (passage, misselijk) Fistels Diarree 40-50% na 5 jaar in leven
Uitzaaiingen darmkanker 20% van de patiënten bij presentatie 5-30% van de patiënten na operatie 20-30% kan worden geopereerd Overige palliatieve systeemtherapie
Resultaten van systemische therapie Geen behandeling 8 maanden 5FU/LV 10-12 maanden 5FU/LV + irinotecan/oxaliplatin 14-19 maanden 5FU/LV + irinotecan/oxaliplatin + bevacizumab, cetuximab/panitumumab 20-24 maanden
Colorectaal carcinoom Darmkanker screening Zorg rondom de operatie verbeterd Endeldarm sparende behandelingen Uitzaaiingen behandelen en genezen Overleving in 20 jaar 15% beter