slim lijstje Pgb van de gemeente, hoe werkt dat? Dit is een van de slimme lijstjes, speciaal bestemd voor leden en abonnees van Per Saldo Pgb-wegwijzers, tot in detail www.pgb.nl Advieslijn Per Saldo Maandag t/m donderdag 10.00-17.00 uur Juiste loket Voor iedereen die niet weet waar hij terecht kan voor de aanvraag van zorg Maandag t/m vrijdag 10.00-17.00 uur CONTACT MET PER SALDO WMO Inleiding Wanneer u of uw kind begeleiding, dagbesteding, kortdurend verblijf, huishoudelijke hulp, hulpmiddelen, een vervoersvoorziening of een woningaanpassing nodig hebt, kunt u dit melden bij uw gemeente. Er volgt een onderzoek, waarna u een zogenoemd toekenningsbesluit krijgt, waarin - naast mogelijke toekenning van een algemene voorziening of zorg van een instelling - opgenomen is dat u zorg krijgt in de vorm van een individuele voorziening (Jeugdwet) of maatwerkvoorziening (Wmo). Alleen dan kunt u een aanvraag doen voor een pgb. In deze slimme lijst leest u welke regels in het algemeen gelden. Een compleet beeld schetsen is helaas niet mogelijk, omdat elke gemeente een zekere beleidsvrijheid heeft, binnen de kaders van de vastgestelde wetgeving. Raadpleeg daarom ook altijd de Jeugdwet- of Wmo-verordening en de beleidsregels van uw eigen gemeente. In deze slimme lijst leest u meer over de volgende onderwerpen: Pgb in de Jeugdwet 2 Pgb in de Wmo 3 Voorzieningen in de Wmo 5 Belangrijke begrippen: algemene voorziening, mantelzorg, (boven)gebruikelijke zorg, respijtzorg, kortdurend verblijf 6 Het onderzoek 7 Waarom kiest ú voor een pgb? 8 Ondersteuning 8 Besteding pgb met o.a. eigen bijdrage, uitbetaling 8 Afwijzing, beslistermijn, bezwaar maken 10 Relevante slimme lijstjes en cursussen 11 Wat doet Per Saldo? 12
Pgb in de Jeugdwet Zorg en opvoedondersteuning voor kinderen vallen in de meeste gevallen onder de verantwoordelijkheid van uw gemeente. In de Jeugdwet is het pgb wettelijk verankerd, wat betekent dat gemeenten verplicht zijn om de wettelijk vertegenwoordigers van kinderen (ouders van een kind tot 18 jaar zijn altijd wettelijk vertegenwoordiger), die een individuele voorziening toegekend hebben gekregen, de keuze moeten kunnen maken voor een pgb, wanneer zij aan bepaalde criteria voldoen. Voor wie? In principe geldt de Jeugdwet voor kinderen tot 18 jaar en valt de (jong) volwassene daarna onder de Wmo. Als de zorg onder de Jeugdwet goed loopt en er geen reden is om op korte termijn iets te veranderen kan dit eventueel verlengd worden tot het 23e levensjaar. Vanaf de 18-de verjaardag moet dan wel een eigen bijdrage worden betaald (pagina 9). Uitzonderingen Kinderen die 24 uur per dag lichamelijke zorg nodig hebben, vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Kinderen met een indicatie Intensieve Kindzorg (IKZ) of Medisch Specialistische Verpleging Thuis (MSVT) vallen onder de zorgverzekeraar (Zvw). Verpleegkundige zorg voor kinderen wordt ook bij de zorgverzekeraar aangevraagd. Voor alle overige zorg kunt u bij de gemeente terecht. Zie voor meer informatie ook het slimme lijstje Wetten en loketten en Pgb van uw zorgverzekeraar, hoe werkt dat?. Zorgfuncties In de Jeugdwet kunnen kinderen de volgende soorten van zorg toegekend krijgen: begeleiding, persoonlijke verzorging, dagbesteding, kortdurend verblijf/logeeropvang, vervoersvoorziening, hulpmiddelen en woningaanpassingen. In het slimme lijstje Begeleiding, regeling per wet kunt u nalezen wat begeleiding in de Jeugdwet precies inhoudt. Let op: meer informatie over school en pgb leest u in het gelijknamige slimme lijstje. Zorgplicht In de Jeugdwet staat dat uw gemeente zorgplicht heeft. Dit betekent niet dat uw kind automatisch recht heeft op zorg. De gemeente onderzoekt eerst of u als ouders de hulp zelf kunt organiseren. Het uitgangspunt is namelijk de eigen kracht van het kind en zijn ouders. Daarmee wil de overheid bevorderen dat u en uw gemeente oplossingen zoeken die zijn toegesneden op individuele en lokale omstandigheden. De gemeente is alleen verplicht een voorziening te treffen als u er op eigen kracht niet uitkomt. Is dat het geval, dan beslist de gemeente of en welke voorziening uw kind nodig heeft. Als het om gespecialiseerde zorg gaat, een individuele voorziening, dan geeft de gemeente daarvoor een beschikking af en hebt u de keuze tussen een pgb of zorg van een instelling. Voorwaarden pgb in de Jeugdwet Uw gemeente kan, zoals beschreven in de Jeugdwet, een pgb verstrekken wanneer u en uw kind voldoen aan de volgende drie voorwaarden: De jeugdige of zijn ouders zijn naar het oordeel van het college van B&W op eigen kracht voldoende in staat tot een redelijke waardering van de belangen ter zake, dan wel met hulp uit hun sociale netwerk, dan wel van een curator, bewindvoerder, mentor of gemachtigde, in staat om de aan een persoonsgebonden budget verbonden taken op verantwoorde wijze uit te voeren. De jeugdige of zijn ouders stellen zich gemotiveerd op het standpunt dat zij de individuele voorziening die wordt geleverd door een aanbieder (zorg in natura), niet passend achten. Het helpt soms wanneer u de vraag omdraait: wat gebeurt er als u de hulp voor uw kind niet kunt regelen met een pgb? Hierbij is het oordeel van de ouders of de jeugdige leidend. Met andere woorden: of de aangeboden zorg in natura een goede oplossing biedt bepalen ouders van de jeugdige zelf, en niet de gemeente. 2
Naar het oordeel van het college van B&W is gewaarborgd dat de jeugdhulp die tot de individuele voorziening behoort en die de jeugdige of zijn ouders van het budget willen betrekken, van goede kwaliteit is Kwaliteitseisen Alle hulp die aan een jeugdige wordt geboden, moet voldoen aan de kwaliteitseisen zoals beschreven in de Jeugdwet. Ook als die hulp wordt betaald vanuit een pgb. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen professionele zorgverleners en zorg door personen uit uw eigen sociale omgeving. Professionele zorgverleners die u betaald vanuit een pgb zijn gebonden aan de norm van de verantwoorde werktoedeling (kwaliteit). Deze norm bestaat uit drie onderdelen: 1. Zorgverleners/-aanbieders moeten werken met geregistreerde professionals uit het Kwaliteitsregister Jeugd of BIGregister artikel 3, tenzij de zorgverlener/-aanbieder aannemelijk kan maken dat de inzet van een niet-geregistreerde professional niet afdoet aan de kwaliteit, of zelfs noodzakelijk is voor de kwaliteit van de hulp. 2. Zorgverleners/-aanbieders moeten rekening houden met de specifieke kennis en vaardigheden van de (geregistreerde) professional. Anders gezegd: de kennis en vaardigheden van de professional moeten passen bij de taken die aan de professional worden toebedeeld. Dit geldt voor alle professionals: geregistreerd of niet geregistreerd. 3. De norm betekent bovendien dat aanbieders ervoor moeten zorgen dat de geregistreerde professionals kunnen werken volgens hun professionele standaarden. Wordt de hulp verleend door personen vanuit uw eigen sociale omgeving, dan is deze norm niet van toepassing. Tot de sociale omgeving worden mensen gerekend uit de huiselijke kring en andere personen met wie u of uw kind een sociale relatie onderhoudt. Bij deze laatste groep kan gedacht worden aan familieleden die niet in hetzelfde huis wonen; buren, vrienden, kennissen, etc. In dit verband wordt ook wel gesproken over informele zorgverleners. Gemeenten vragen in veel gevallen om een Verklaring omtrent het gedrag (VOG) van zorgverleners die met kinderen werken. Bij eerste- of tweedegraadsfamilieleden is dit meestal niet nodig. Let op: het gebruik van het pgb voor niet-professionele hulp kan in de verordening niet worden uitgesloten, maar wel worden beperkt. Gemeenten kunnen voorwaarden stellen aan de verlening van jeugdhulp door iemand uit het sociale netwerk, door bijvoorbeeld in de verordening aan te geven voor welke hulp en ondersteuning budgethouders hun sociale netwerk mogen inschakelen. De gemeente mag nadere voorwaarden stellen aan de inzet en kwaliteit van de zorg door mensen uit het eigen sociale netwerk, maar mag nooit zover gaan dat naasten op voorhand worden uitgesloten. Uw gemeente kan om een plan vragen: een persoonlijk plan, zorgplan, budgetplan, familiegroepsplan, ondersteuningsplan. Lees ook het slimme lijstje Persoonlijk plan. Pgb in de Wmo Volwassenen vanaf 18 jaar kunnen ondersteuning krijgen vanuit de Wmo. Vanaf 2015 wordt gesproken over de Wmo2015, vanwege de grote veranderingen die vanaf dat jaar in werking zijn getreden. Onder de Wmo2015 geldt een resultaatverplichting. Dat betekent dat de gemeente veel vrijheid heeft om in overleg met u tot een passende set van oplossingen te komen, die u in staat stellen zo zelfstandig mogelijk te functioneren, maatschappelijk actief te kunnen zijn, naar school te kunnen gaan, te kunnen werken of door u gewenste activiteiten te kunnen ondernemen. Zorgfuncties De zorg waarvoor u bij uw gemeente terecht kunt is: begeleiding, dagbesteding, kortdurend verblijf/logeeropvang en praktische ondersteuning zoals huishoudelijke hulp, vervoersvoorziening, hulp bij de administratie, hulpmiddelen en woningaanpassingen. Ook persoonlijke verzorging kan onder de verantwoordelijkheid van de gemeente vallen, namelijk wanneer dit niet gecombineerd is met verpleegkundige of geneeskundige zorg (of een groot risico hierop). en voor mensen die lichamelijk wel in staat zijn om zichzelf te verzorgen, maar waarbij er moet worden gezorgd dat ze dat ook daadwerkelijk doen. Dit is in feite een vorm van begeleiding bij de persoonlijke verzorging. 3
Pgb wettelijk recht Het recht op een pgb is verankerd in de Wmo2015. Dat betekent dat uw gemeente verplicht is om u een pgb te verstrekken, als na zorgvuldig onderzoek door de gemeente is gebleken dat: u een maatwerkvoorziening nodig hebt uw voorkeur uitgaat naar een pgb (en niet naar zorg in natura, dat is zorg van een door de gemeente gecontracteerde instelling) u aan de voorwaarden van de Wmo2015 voor een pgb voldoet Uw gemeente is verplicht u te informeren over de mogelijkheid om de maatwerkvoorziening in de vorm van een pgb te ontvangen, de voorwaarden, de voor- en nadelen hiervan voor uzelf en uw eventuele mantelzorger(s) en de hoogte van de eigen bijdrage (zie pagina 9). Maatwerkvoorziening Alleen met een maatwerkvoorziening is het mogelijk voor een pgb te kiezen. Deze wordt toegekend wanneer u een op uw behoeften, uw persoonskenmerken en uw mogelijkheden afgestemd geheel van diensten, hulpmiddelen, woningaanpassingen en andere maatregelen nodig hebt: voor uw zelfredzaamheid; daaronder vallen begeleiding, dagbesteding, huishoudelijke hulp en ook opvang elders ter ontlasting van de mantelzorger, het daarvoor noodzakelijke vervoer, hulpmiddelen, woningaanpassingen en eventueel andere maatregelen voor uw participatie aan de samenleving; daaronder vallen het daarvoor noodzakelijke vervoer, alsmede hulpmiddelen en eventueel andere maatregelen voor beschermd wonen en opvang van mensen met een psychiatrische aandoening Voorwaarden voor een pgb in de Wmo 2015 De gemeente onderzoekt vóór het toekennen van het pgb of u voldoet aan drie voorwaarden: het gaat daarbij om bekwaamheid, motivatie en kwaliteit. Gemeenten mogen zelf invulling geven aan de toetsingscriteria die zij hanteren voor de eerste en de derde voorwaarde: bekwaamheid en kwaliteit. Deze criteria moeten zijn vastgelegd in de gemeentelijke verordening. Bekwaamheid De bekwaamheid in het beheren van een pgb wordt in samenspraak met u getoetst. Het oordeel van de gemeente hierin is leidend. Mocht de gemeente van oordeel zijn dat u niet bekwaam bent in het beheren van een pgb - ook niet met hulp uit uw sociale netwerk of van uw vertegenwoordiger - dan kan de gemeente weigeren om u een pgb te verstrekken. Tegen deze beslissing kunt u bezwaar maken. Hoe dat werkt leest u in de slimme lijst Bezwaar en beroep in Jeugdwet en Wmo. Motivatie U moet kunnen uitleggen waarom u de maatwerkvoorziening in de vorm van een pgb wilt krijgen. Wanneer u uw verzoek in redelijkheid heeft beargumenteerd mag de gemeente uw aanvraag niet weigeren. Let op: Bij uw motivering is niet het oordeel van het college van B&W leidend, maar uw oordeel. U hoeft dus niet uit te leggen dat het aanbod van zorg van een instelling niet passend is (dat moet in de Jeugdwet wél). Het helpt soms wanneer u de vraag omdraait: wat gebeurt er als u uw hulp niet met een pgb kunt regelen? Gemeenten moeten rekening houden met de behoeften van personen op het gebied van godsdienstige gezindheid, levensovertuiging of culturele achtergrond. Dit kunnen voor u redenen zijn om te kiezen voor een pgb, omdat u zo een zorgverlener kunt contracteren die past bij uw levensovertuiging. De gemeente mag het pgb omwille van de motivering niet weigeren als wel is voldaan aan de eerste en derde voorwaarde: bekwaamheid en kwaliteit. Lees ook verder op pagina 8: waarom kiest ú voor een pgb? 4
Kwaliteit De Wmo2015 bepaalt dat de kwaliteitseisen die aan zorg van een instelling worden gesteld, niet zonder meer opgelegd kunnen worden aan pgb-zorgverleners. Bij het beoordelen van de kwaliteit weegt de gemeente mee of de diensten, hulpmiddelen, woningaanpassingen en andere maatregelen in redelijkheid geschikt zijn voor het doel waarvoor het pgb wordt verstrekt. Als budgethouder hebt u zelf de regie over de ondersteuning die u met het pgb inkoopt en draagt u daarmee zelf de verantwoordelijk voor de kwaliteit van de ingekochte zorg, omdat u zelf de zorgverlener selecteert en contracteert. Let op: De gemeente kan vooraf toetsen of de veiligheid, doeltreffendheid en cliëntgerichtheid voldoende is gegarandeerd, door aan u te vragen deze inzichtelijk te maken. Bijvoorbeeld in een persoonlijk plan, waarin u beschrijft waar u de ondersteuning zal inkopen, op welke manier deze ondersteuning bijdraagt aan uw participatie en zelfredzaamheid en hoe de veiligheid, doeltreffendheid en cliëntgerichtheid van de ondersteuning is gewaarborgd. Meer informatie daarover vindt u in het slimme lijstje Persoonlijk Plan bij aanvraag gemeente. De gemeente mag zelf bepalen hoe zij hier invulling geeft aan deze toetsing. Uw gemeente kan periodiek met u in gesprek gaan over de behaalde resultaten met het pgb of (steekproefsgewijs) toezicht houden op de daaraan verbonden voorwaarden, waaronder de vraag of de door u ingekochte ondersteuning aan de kwaliteitseisen voldoet. Voorzieningen in de Wmo Vanuit welke wet u uw zorg ook krijgt, voor een onderstaande voorzieningen kunt u altijd bij de gemeente terecht. Daarbij kunt u ervoor kiezen om deze zogenoemde éénmalige voorzieningen met een pgb aan te schaffen. Vervoersvoorziening Hierbij kunt u denken aan: een voorziening zoals een buggy, een (kinder)rolstoel, elektrische rolstoel, sportrolstoel, rolstoelaanpassing, een aangepaste fiets of een scootmobiel een vergoeding voor vervoerskosten Kijk ook op de website van Regelhulp Hulpmiddelen Als u bijvoorbeeld een pgb heeft aangevraagd voor een rolstoel, dan kunt u zelf bepalen welke model u koopt en bij welke leverancier u deze aanschaft. U regelt zelf het onderhoud, reparatie en verzekering en betaalt dit uit uw pgb. U stuurt vervolgens de bon in bij de gemeente. Als de gemeente de aankoopverplichting heeft ontvangen en vervolgens akkoord gaat, ontvangt u het budget op uw rekening. Woningaanpassing U kunt een éénmalige voorziening aanvragen, zoals voor de kosten van het toegankelijk maken van uw huis, het aanbrengen van een traplift, een plafondlift, verhoogd toilet. Kijk voor meer informatie op de website van Regelhulp. Twee punten van aandacht 1. De gemeente betaalt het pgb rechtstreeks aan de budgethouder. Dit gaat niet via de SVB. Het ministerie VWS en de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) hebben namelijk afgesproken dat de betaling van de eenmalige voorzieningen voorlopig niet via de SVB hoeft te worden gedaan. 2. U dient bij de aankoop rekening te houden met een het programma van eisen dat door de gemeente is opgesteld. Als de aanvraag wordt toegekend, stelt afdeling Wmo het maximale budget vast in een beschikking (dit is een brief met een besluit die u thuis ontvangt). Het programma van eisen staat vermeld in de beschikking. Indien u een voorziening aanschaft die niet aan het programma van eisen voldoet dient u (een deel van) het pgb terug te betalen. 5
Belangrijke begrippen Algemene voorziening Een algemene voorziening is voorliggend op een maatwerkvoorziening (in de Wmo) en op een individuele voorziening (in de Jeugdwet). Dat betekent dat, als er een algemene voorziening bestaat waarmee uw zorgvraag kan worden opgelost, u hier geen pgb voor kunt krijgen. Een algemene voorziening is een aanbod van diensten of activiteiten dat, zonder voorafgaand onderzoek naar de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van de gebruikers, toegankelijk is en dat gericht is op het versterken van zelfredzaamheid en participatie, of op opvang. Een algemene voorziening is voor iedereen toegankelijk. Gemeenten mogen zelf weten welke algemene voorzieningen zij treffen. Voorbeelden van een algemene voorziening zijn: activiteiten in het buurthuis, sociale vaardigheidstraining, maaltijdvoorziening, boodschappenservice, sociale alarmering, kortdurende huishoudelijke hulp, formulieren-hulp en crisisopvang voor daklozen. Gemeenten mogen niet vaststellen dat een voorziening zoals huishoudelijke hulp algemeen gebruikelijk is; er zijn uiteraard mensen die dit zelf inkopen en verder geen zorg nodig hebben, maar de gemeente moet altijd onderzoek doen naar de vraag of de voorziening is aan te merken als een voor de persoon van de aanvrager gebruikelijke voorziening, en moet daarbij ook kijken naar uw financiële omstandigheden. Als de gemeente u een algemene voorziening aanbiedt moet deze voldoen aan drie voorwaarden: 1. het moet er ook daadwerkelijk zijn 2. het moet niet te duur zijn 3. het moet passend zijn Mantelzorg Mantelzorg is zorg die professionele zorg vervangt. Er is sprake van mantelzorg wanneer de hulp aan u of uw kind de gebruikelijke zorg aanmerkelijk in zwaarte, duur en/of intensiteit te boven gaat. Het gaat om hulp die personen uit de huiselijke kring, of andere personen met wie u een sociale relatie (buren, vrienden) onderhoudt, op vrijwillige basis aan u of uw kind geven. Dit kan een partner, (een van de) ouders of een kind zijn, maar ook een ander familielid, vriend of kennis. De gemeente heeft niet alleen de opdracht om de mogelijkheden, maar ook de grenzen van de belastbaarheid en de ondersteuningsbehoeften van de mantelzorger(s) in kaart te brengen. Er wordt gekeken naar de mate waarin een mantelzorger inzetbaar is. Naasten kunnen in het gesprek met de gemeente aangeven welk deel van de zorg hun mantelzorger vrijwillig wil doen en voor welk deel een maatwerkvoorziening wordt aangevraagd. Als de mantelzorger geen mantelzorg meer wil of kan bieden mantelzorg is altijd vrijwillig en kan niet verplicht gesteld worden aan huisgenoten of personen uit de directe omgeving - kan voor de zorg die de mantelzorger tot dan toe verrichtte een maatwerkvoorziening worden aangevraagd. Gebruikelijke zorg Gebruikelijke zorg is de normale, dagelijkse zorg van gezinsleden en huisgenoten, partners of ouders en inwonende kinderen, voor elkaar. Zoals zorg voor het huishouden of zorg voor de kinderen. De zorgplicht voor de gezinsleden geldt voor gebruikelijke zorg in situaties waarbij sprake is van een leefeenheid met een gezamenlijk huishouden en de bijbehorende gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het functioneren van datzelfde gezamenlijke huishouden. Uitwonende kinderen vallen hierbuiten. Bij ziekte of hulpbehoevendheid van één van de gezinsleden ligt het voor de hand dat de huishoudelijke taken worden herverdeeld. Huishoudelijke taken omvatten de uitstelbare én de niet-uitstelbare taken. Voor de niet-uitstelbare huishoudelijke taken, zoals het bereiden van maaltijden, kan in bijzondere gevallen een indicatie worden gegeven. Een feitelijke definitie van gebruikelijke zorg is nauwelijks mogelijk. Wat wel/niet gebruikelijk zorg is, is niet strikt afgebakend en de beoordeling ervan lijkt af te hangen van uiteenlopende omstandigheden. Veel gemeenten maken gebruik van het protocol van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) over gebruikelijke zorg in de Wlz. Deze zijn opgenomen in de brochure Beleidsregels indicatiestelling Wlz 2016. 6
Boven-gebruikelijke zorg Kinderen en volwassenen met een beperking of een chronische ziekte hebben vaak veel meer zorg nodig dan mensen zonder beperking. Dit noemen we boven gebruikelijke zorg. Bij kinderen is pas sprake van boven gebruikelijke zorg wanneer de omvang van de zorg beduidend groter is dan de zorg die ouders geven aan een gezond kind van dezelfde leeftijd. Als mensen uit het sociale netwerk vrijwillig en onbetaald boven gebruikelijke zorg leveren, is dat mantelzorg. Respijtzorg Dit is zorg die vaste verzorgers tijdelijk ontlast van hun taak. Krijgt u bijvoorbeeld begeleiding van uw ouders, partner of andere naaste? Dan kunt u deze persoon laten bijtanken door een beroep te doen op respijtzorg. Bijvoorbeeld in de vorm van logeren of vakantie buiten de deur. Dat kan ook een regelmatig terugkerend patroon zijn, als dat in uw situatie nodig is: bijvoorbeeld 1 of 2 keer per maand. Respijtzorg kan daarin een oplossing bieden en is bedoeld om uw vaste zorgverleners te ontlasten, zodat zij de zorgtaken beter kunnen volhouden. Lees meer over respijtzorg op Regelhulp. Tip: denk eraan dat u uw behoefte aan respijtzorg kenbaar maakt, ook in uw persoonlijk plan. Kortdurend verblijf/logeren De functie kortdurend verblijf of logeren, bestaat wel in de Wlz en in Zvw-IKZ, maar niet in Wmo of Jeugdwet. Gemeenten hebben echter wel de verantwoordelijkheid om mantelzorgers te ondersteunen. Het is dan ook belangrijk om te bespreken met de gemeente wat er nodig is om uw mantelzorgers zodanig te ondersteunen dat zij de zorg kunnen volhouden, bijvoorbeeld door het inkopen van logeerweekeinden of een vakantie(kamp). Vraag ook na of en hoe u tijdens vakanties in het buitenland zorg mag inkopen. In een gezin met meerdere kinderen kan het ook belangrijk zijn dat de aandacht af en toe even anders verdeeld wordt. Ook dit valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. In het slimme lijstje Vakantie en pgb leest u hier meer over. Het onderzoek Wie hulp nodig heeft meldt zich bij de gemeente. Dat kunt u doen door langs te gaan, door te bellen, te mailen, te schrijven, via een formulier op internet of via de huisarts of het wijkteam. De gemeente stelt vervolgens een onderzoek in naar uw zorgvraag. Dit onderzoek is noodzakelijk en moet zorgvuldig worden uitgevoerd. Meestal vormt een persoonlijk gesprek (ook wel het keukentafelgesprek genoemd) de basis voor uw aanvraag van een maatwerk voorziening, al dan niet in de vorm van een pgb. In de slimme lijst Aanvraag gemeente: keukentafelgesprek leest u meer over hoe dit in zijn werk gaat. In het onderzoek kijkt de gemeente ook naar mogelijkheden om met mantelzorg, hulp van andere personen uit uw sociale netwerk of met behulp van algemene voorzieningen uw zelfredzaamheid en participatie te verbeteren en ervoor te zorgen dat u zelfstandig kunt blijven wonen. Wat mantelzorg en algemene voorzieningen precies inhouden leest u hierna. Als dit allemaal niet tot een oplossing leidt of slechts een deel van de zorgvraag oplost, zal de mogelijkheid van een maatwerkvoor-ziening worden geboden. Alleen bij toekenning van een maatwerkvoorziening hebt u de keuze voor een pgb. Let op: De gemeente moet u in de gelegenheid stellen voor een pgb te kiezen. Uw gemeente kan uw verzoek om een pgb niet zomaar weigeren. Een algemene voorziening kan volledig toereikend zijn om u passende ondersteuning te bieden. Om die reden mag de gemeente uw pgb-aanvraag wél afwijzen. Uw individuele situatie bepaalt of u een pgb kunt krijgen. De beschikbaarheid van zorg in natura is geen argument om een pgb te weigeren. Of de aangeboden zorg in natura een goede oplossing biedt bepaalt u zelf en niet de gemeente (lees ook op pagina 6: uw redenen voor een pgb). Meer informatie over het onderzoek van de gemeente en tips bij het aanvragen van een pgb vindt u in het slimme lijstje Keukentafelgesprek. 7
Waarom kiest ú voor een pgb? De gemeente zal u vragen waarom u kiest voor een pgb, waarom u zelf uw zorg wilt organiseren. Uw redenen kunnen bijvoorbeeld zijn: u wilt eigen regie om zorgverleners in te kunnen schakelen die rekening houden met uw levensovertuiging of die u door en door kennen vanwege uw aandoening ( zoals bij autisme) u wilt zorgverleners aannemen die u goed kent en die u op de juiste manier helpen u wilt zorgverleners die snel en/of op de juiste manier kunnen ingrijpen u wilt zorg op verschillende plaatsen en/ of op wisselende, mogelijk ongebruikelijke tijden u hebt zorg nodig op niet te plannen momenten en/of u wilt een zorgverlener die 24 uur per dag op afroep beschikbaar is Ondersteuning Het kan best lastig zijn om zelf uw zorgvraag of die van uw kind onder woorden te brengen. Het is daarom altijd mogelijk om daar iemand bij in te schakelen. Deze persoon kan u helpen bij de melding, kan aanwezig zijn bij het keukentafelgesprek en kan u eventueel helpen wanneer u het oneens bent met het besluit van uw gemeente. Deze ondersteuner kan iemand zijn uit uw eigen omgeving, iemand die u daarvoor geschikt vindt. Maar u kunt ook een beroep doen op de zogenoemde onafhankelijke cliëntondersteuner, die de gemeente op uw verzoek beschikbaar stelt. Gaat het om uw kind met een aanvraag voor jeugdzorg, dan is de gemeente verplicht u in de gelegenheid te stellen om met een vertrouwenspersoon te praten. Vraag ernaar bij uw gemeente of kijk op de website akj.nl of zorgverandert.nl. De Nationale en Kinderombudsman zien erop toe dat gemeenten hun taken goed uitvoeren. Denkt u dat uw rechten worden geschonden dan kunt u dit melden bij Nationale Ombudsman of www.dekinderombudsman.nl. Besteding van uw pgb Hoogte van het pgb De gemeente mag zelf de hoogte van de tarieven voor het pgb bepalen. Het tarief moet wel voldoende zijn om hulp in te kopen die kwalitatief vergelijkbaar is met zorg in natura. Over het algemeen wordt ervan uitgegaan dat pgb-tarieven lager kunnen liggen dan de tarieven van zorg in natura. Gemeenten kunnen in de verordening onderscheid maken tussen ondersteuning die wordt geleverd door professionele zorgverleners en ondersteuning geleverd door het sociale netwerk van de aanvrager. Zo kan ook onderscheid gemaakt worden tussen ondersteuning die wordt geleverd door zorgverleners die werken volgens bepaalde kwaliteitsstandaarden en ondersteuning geleverd door zorgverleners die dat niet doen (zoals werkstudenten, en zzp ers zonder gespecialiseerde opleiding). De gemeente kan geen pgb weigeren met als reden dat de voorziening te duur is. In dat geval moet de gemeente u de keuze bieden om het in natura tarief in een pgb te ontvangen (en de eventuele meerkosten zelf bij te betalen). Let op: u moet bij het berekenen van het budget dat u nodig denkt te hebben rekening houden met het maximum uurtarief van uw gemeente. Vraag hier dus naar en houd daarbij ook rekening met de eventuele werkgeverslasten die u moet betalen bij een arbeidsovereenkomst voor meer dan drie dagen per week. Het totaal toe te kennen budget door de gemeente moet in die gevallen hoger zijn dan alleen de som van de uurtarieven, om de werkgeverslasten te kunnen voldoen. U moet zelf al tijdens het keukentafelgesprek of in uw persoonlijk plan bij de gemeente kunnen aangeven of u voor uw zorgverlener werkgeverslasten moet gaan betalen. Meer informatie hierover vindt u in het slimme lijstje De budgethouder als werk- of opdrachtgever. 8
Eigen bijdrage Volwassenen die zorg krijgen vanuit de Wmo en (jong) volwassenen, tot uiterlijk hun 23-ste in de Jeugdwet, betalen een eigen bijdrage. Het CAK bepaalt aan de hand van uw inkomen en vermogen de maximale eigen bijdrage. Daarnaast wordt gekeken naar welke voorziening u krijgt. Voor een schatting van uw eigen bijdrage kunt u de rekenmodule op de website van het CAK invullen. Uw gemeente heeft de vrijheid om de eigen bijdrage te verlagen of zelfs af te schaffen. De gemeente mag geen hogere eigen bijdrage vragen dan uw door het CAK vastgestelde maximale eigen bijdrage. Uw gemeente moet u goed informeren over de geschatte hoogte van de eigen bijdrage in uw geval. Deze mag niet hoger zijn dan de kostprijs van de voorziening. Het CAK is de instantie die de eigen bijdrage int. Kijk voor meer informatie op de website het CAK. Administratie en uitbetaling Gemeenten betalen het pgb uit via de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Dit wordt trekkingsrecht genoemd en gaat als volgt. De gemeente bepaalt de hoogte van het pgb en stort dit bedrag op de rekening van de SVB. U sluit een contract af met uw zorgverlener en stuurt dit ter controle op naar de gemeente. De SVB heeft modelovereenkomsten beschikbaar waarvan u gebruik kunt maken. De gemeente zorgt er vervolgens voor dat het contract naar de SVB wordt gestuurd. U stuurt de rekeningen van uw zorgverlener naar de SVB en de SVB controleert vervolgens of deze overeenkomen met het contract dat u hebt afgesloten met de zorgverlener. Als alles klopt betaalt de SVB vervolgens uw zorgverlener uit. U kunt ook maandelijks een vast bedrag laten uitbetalen. Wanneer het budget niet wordt opgemaakt, stort de SVB dit aan het eind van het jaar weer terug naar de gemeente. Wat doet uw gemeente? De gemeente is verantwoordelijk voor de inhoudelijke controle van de zorgovereenkomsten die u afsluit. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om het soort zorg dat u inkoopt, het type zorgverlener (professioneel/niet-professioneel, opleidingsniveau) en het uurtarief. De gemeente vergelijkt hiervoor uw contracten met uw persoonlijk plan. Wat doet de SVB? Zonder goedkeuring van de gemeente kan de SVB geen uitbetalingen doen. De SVB toetst de zorgovereenkomsten vanuit arbeidsrechtelijk oogpunt. Denk hierbij onder meer aan het overeenkomen van een redelijk uurloon, het doorbetalen van loon bij ziekte en het hanteren van een redelijke opzegtermijn. De SVB heeft hierbij ook een signalerende functie, afhankelijk van de afspraken die de gemeente hierover maakt met de SVB. Verder informeert de SVB de Belastingdienst over de uitbetalingen die u doet aan uw zorgverleners. Verantwoording Gemeenten bepalen zelf hoe ze willen dat u de bestedingen uit uw pgb verantwoordt. Zij moeten u hierover informeren. De verantwoording zal meer individueel gericht zijn. Hebt u een persoonlijk plan gemaakt dan is dat hierbij goed te gebruiken, omdat u hierin beschrijft welke zorg u nodig hebt, welke zorgverleners u inschakelt op welke momenten, op welke plaatsen, met welk doel. Met het persoonlijk plan kunt u laten zien of er is gebeurd wat er is afgesproken, of de hulp de beschreven doelen dient (hebt u zichzelf goed kunnen redden, staat u zelfverzekerder in het leven, hebt u minder last van paniekaanvallen, meer vrienden gemaakt en weet u die te behouden etc.). De verantwoording gebeurt bij voorkeur in een persoonlijk gesprek. De controle op de financiële administratie wordt gedaan door de SVB. Huisbezoek Het kan zijn dat de gemeente naast het gebruikelijke keukentafelgesprek een afspraak bij u thuis maakt. Dat kan zijn: als onderdeel van het onderzoek naar de inzet van zorg en ondersteuning als er vermoeden bestaat dat er geen gebruik wordt gemaakt van de toegekende voorziening als niet de juiste voorziening is toegekend of er iets anders aan de hand is als er sprake is van een gegrond vermoeden van oneigenlijk gebruik/misbruik van de individuele of maatwerkvoorziening en het pgb; gegrond houdt in dat aantoonbare feiten en omstandigheden wijzen op onrechtmatigheden 9
als laatste middel om gegevens van de budgethouder bevestigd of weerlegd te krijgen de feitelijke situatie bij u thuis vast te stellen om te kijken of u recht hebt op een voorziening Plichten U heeft als (vertegenwoordiger van een) budgethouder inlichtingenplicht en meewerkplicht. Als u niet meewerkt kan dat leiden tot het intrekken van de individuele of maatwerkvoorziening en vervolgens tot een terugvordering van het pgb. Een andere mogelijkheid is dat de consulent of toezichthouder besluit om een onaangekondigd huisbezoek af te leggen. In dit geval moet u voor het betreden van de woning ook weer toestemming geven nadat aan u is uitgelegd waar het bezoek voor is en wat de gevolgen zijn van een eventuele weigering. U moet dus uitdrukkelijk toestemming verlenen voor een huisbezoek. De gemeente moet kunnen aantonen dat u toestemming heeft verleend. Hiervoor bestaat een speciaal formulier. Kunt u niet tekenen? In dat geval moet dit in goed overleg worden opgelost. U kunt uw toestemming op elk moment intrekken. Als u dat doet, moet de consulent of toezichthouder de woning verlaten. Bestedingsvrijheid Wanneer u voor een pgb kiest, kunt u dit inzetten voor alle vormen van zorg beschreven in de betreffende wet. Voor jeugdhulp ook voor behandeling en opvoedondersteuning. Is het nodig dat u of uw kind de ene week meer of minder uren zorg moet kunnen inkopen bij één of meerdere zorgverleners? Geef dit dan direct (gemotiveerd) aan in het keukentafelgesprek met uw gemeente en in uw persoonlijk plan. Gemeenten hebben beleidsvrijheid als het gaat om bestedingsvrijheid. Per Saldo vindt het belangrijk dat het hart van het pgb (keuzevrijheid en flexibiliteit) niet wordt aangetast en er niet zodanig strikte eisen aan de besteding worden gesteld, dat de eigen regie wordt aangetast of zelfs verloren gaat. Er is nog geen bestedingsvrijheid mogelijk tussen de verschillende wetten. Per Saldo lobbyt hier wel voor. Vrij besteedbaar bedrag Budgethouders die al voor 2015 een pgb hadden, konden rekening houden met een vrij besteedbaar bedrag. Dat is een deel van het pgb dat besteed kon worden aan eigen doeleinden die wel de zorg betreffen. Uw gemeente bepaalt zelf of er wel of geen sprake is van een vrij besteedbaar bedrag. U kunt dit navragen bij uw eigen gemeente. Afwijzing pgb Gemeenten mogen, zowel in de Jeugdwet als in de Wmo, het pgb weigeren wanneer: blijkt dat de u onjuiste of onvolledige gegevens heeft verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een andere beslissing zou hebben geleid u niet voldoet aan de aan het pgb verbonden voorwaarden u het pgb niet of voor een ander doel gebruikt u niet langer op de individuele of maat werkvoorziening en het daarmee samenhangende pgb bent aangewezen de individuele of maatwerkvoorziening of het daarmee samenhangende budget niet meer toereikend is te achten Beslistermijn en bezwaar maken De gemeente moet een onderzoek instellen wanneer u zich bij hen meldt met een zorgvraag. De gehele procedure vanaf uw melding tot het afgeven van de beschikking mag in de Wmo acht weken duren. Anders dan bij de Wmo staan in de Jeugdwet geen beslistermijnen vermeld vanaf de melding. Lees hierover meer in het slimme lijstje Bezwaar en beroep in Jeugdwet en Wmo. 10
Relevante cursussen Voor budgethouders: Jeugdwet/Wmo: pgb via uw gemeente Voor professionals: Pgb van de gemeente Workshop Wmo voor ambtenaren en (Wmo-) raadsleden Relevante slimme lijstjes» Keukentafelgesprek, aanvraag gemeente» Begeleiding, regeling per wet» Persoonlijk plan» Bezwaar en beroep in Jeugdwet en Wmo» Wetten en loketten, waar moet ik zijn?» Alle bedragen bij de hand 11
Wat doet Per Saldo? Per Saldo is de vereniging van mensen met een pgb. Een sterke belangenvereniging met 25.000 leden en abonnees. Per Saldo zet zich in voor een toegankelijk en werkbaar pgb in alle wetten met zoveel mogelijk eigen regie Daarvoor moeten nog altijd de nodige stappen worden gezet, waar wij ons als gedreven belangenorganisatie actief voor inzetten. Verder levert Per Saldo de volgende diensten. Informeren Via telefoon, mail, cursussen, ledenvergaderingen en andere ontmoetingen staan we dagelijks in contact met onze leden en abonnees. Hun signalen zijn belangrijk en we trekken zo nodig aan de bel bij overheid, instanties of gemeenten. Advieslijn Leden en abonnees kunnen via de speciale ledenlijn bellen met een pgb-consulent van maandag tot en met donderdag met al hun vragen, zo vaak zij willen bellen via deze ledenlijn brengt geen extra kosten met zich mee, naast de gebruikelijke gesprekskosten van uw telefoon. Juridische ondersteuning Bent u Pluslid van Per Saldo dan kunt u aanspraak maken op juridische ondersteuning. Bijvoorbeeld bij het indienen van een bezwaarschrift. Meer informatie over het pluslidmaatschap vindt u op onze www.pgb.nl. Cursussen en ledenbijeenkomsten Voor budgethouders Ledenbijeenkomsten Voor wooninitiatieven Cursussen voor professionals Aanmelden kan (bij voorkeur) via www.pgb.nl. U kunt ook bellen met de ledenservice. Hebt u behoefte aan een cursus of bijeenkomst die er niet bij staat? Meld het ons! Website www.pgb.nl is de website van Per Saldo. Met veel informatie over het pgb. Leden en abonnees hebben een streepje voor; zij krijgen toegang tot alle informatie. Actuele informatie Om goed op de hoogte te blijven van alle nieuws rondom het pgb leest u voor actuele berichten het nieuws op www.pgb.nl over het pgb. Met eigen berichten, berichten in andere media en de weblog van de directeur over haar activiteiten in het belang van budgethouders. Nieuwsbrief Eenmaal per 14 dagen verstuurt Per Saldo een nieuwsbrief. Kijk op www.pgb.nl. Slimme lijstjes Dit slimme lijstje is er een van een hele reeks. Slimme lijstjes zijn exclusief voor leden. Wegwijzers op bepaalde onderwerpen, waarbij u tot in detail wordt geïnformeerd. De slimme lijstjes worden aangepast aan de veranderingen in de zorg. Tijdschrift EigenWijs, met actuele achtergrondinformatie, ervaringsverhalen, columns. Kijk op www.pgb.nl. Leden krijgen dit tijdschrift vier keer per jaar automatisch toegestuurd. Contact Telefoon (advieslijn) Van maandag t/m vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur:» 0900 742 48 57 ( 0,20 per minuut)» of via het speciale ledennummer zonder extra kosten, bekend bij leden of kijk ingelogd op www.pgb.nl E-mail: stuur uw bericht via het contactformulier Deze slimme lijst is in januari 2018 geactualiseerd. Wilt u opmerkingen maken over deze slimme lijst? Vul het contactformulier in met als titel Slim lijstje Pgb van uw gemeente. 12