agendapunt : B-3 vergaderdatum : 3 september 2015 onderwerp : BO MIRT najaar 2015 aangemeld door : behandelend ambtenaar : paraaf afdelingshoofd : Portefeuillehouder Verkeer Edwin Konings, Chiel de Jager Gevraagde beslissing: 1. Kennis te nemen van de achtergrond van het BO MIRT 2. Kennis te nemen van de opzet van het BO MIRT d.d. 14-10-2015 bestaande uit de onderdelen Gebiedsagenda, MIRT Sloterdijk, Westas en de reguliere MIRT projecten 3. In te stemmen met de concept verhaallijn voor de pitch Gebiedsagenda voor het BO MIRT d.d. 14-10-2015. Korte toelichting Op 14 oktober a.s. vindt het bestuurlijk overleg MIRT plaats (BO MIRT). Een delegatie van de samenwerkende overheden in de Metropoolregio Amsterdam schuift hierbij aan. Dit overleg wordt eenmaal per jaar georganiseerd samen met het rijk en de NV Utrecht. Op dit moment wordt gewerkt aan de voorbereiding van dit overleg. In dit overleg liggen dan ook nog geen definitieve stukken voor. De stukken bieden echter voldoende houvast om een indruk te krijgen over de opzet van het BO MIRT. Het DB wordt gevraagd in te stemmen met de concept verhaallijn over de Gebiedsagenda. Iedere MRA-koker heeft een delegatielid voor het BO MIRT naar voren geschoven. De MRA wordt in het BO MIRT vertegenwoordigd door: Eric van der Burg (Platform Ruimtelijke Ordening (PRO); Adam Elzakalai (Platform Ruimtelijk Economische Samenwerking (PRES); Elisabeth Post (Platform Bereikbaarheid MRA (PBMA). Aan de zijde van het Rijk zit in ieder geval minister Schultz van Haegen (IenM) staatssecretaris Mansveld (IenM) en minister Blok (Wonen) aan tafel. Minister Kamp (EZ) wordt nog benaderd, omdat dit jaar economie nadrukkelijk op de agenda staat. De delegatie uit NV Utrecht bestaat uit een Gedeputeerde van de provincie Utrecht en een wethouder van de gemeente Utrecht. Ad 1) Achtergrond vernieuwing BO MIRT Het Ministerie IenM actualiseert jaarlijks het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT). Onderwerp van het MIRT is het ruimtelijk/fysiek domein, waarvoor specifieke visies, programma s en projecten zijn opgesteld om uitvoering te geven aan het landelijke beleid. Traditioneel gezien is het programma vooral gevuld met acties op het gebied van bereikbaarheid, maar in 2008 is met de toevoeging van de R aan MIRT ook de koppeling gelegd met ruimtelijke opgaven. Jaarlijks wordt een bestuurlijk overleg georganiseerd tussen het Rijk en de landsdelen. Op verzoek van het Rijk wordt het overleg met de Noordvleugel ook met de regio Utrecht gehouden. Doel van het BO MIRT is om gezamenlijke projectafspraken te (her)bekrachtigen, strategie te bepalen en eventuele knelpunten te bespreken. Naast de reguliere overleggen die elk project of programma kent, is het BO MIRT dus het moment om centraal als regio met het Rijk in overleg
te treden. Een belangrijke basis voor het overleg is de Gebiedsagenda Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. Deze is in het BO MIRT van 2013 vastgesteld en biedt zowel Rijk als regio een gezamenlijk handvat van de opgaven die komende jaren aan de orde zijn. Vorig jaar is het BO MIRT voor de eerste keer in een vernieuwde setting georganiseerd. Aanleiding hiervoor is onder andere de veranderende context in de relatie tussen Rijk en regio s, en nieuwe trends en ontwikkelingen in de samenleving. Er zijn geen gelden meer beschikbaar voor grootschalige nieuwe initiatieven. Dit vraagt om nadenken en het gesprek aan gaan over de huidige vorm van het MIRT en de bijbehorende samenwerking. Ad 2) Opzet BO MIRT 2015 De vernieuwing laat zich op verschillende manieren zien in de agenda. Vorig jaar is het overleg voor het eerst op locatie in de regio gehouden, op Utrecht Science Park. Dit jaar is het overleg op Amsterdam Sloterdijk, en zal tevens een werkbezoek aan het gebied omvatten. Ook is een tekenmoment voorzien om nadere afspraken te maken tussen Rijk en regio over het stationsgebied. Het is hiermee een mooie evolutie van de afspraken die vorig jaar in het BO MIRT zijn gemaakt over de omgeving Sloterdijk. Een andere wijziging zit in het type onderwerpen en de omvang van de stukken. In het verleden werd gewerkt met uitgebreide documenten en teksten met constateringen en te maken afspraken. Het idee is om op een andere manier te komen tot een gesprek op strategisch niveau. Dit jaar wordt na het werkbezoek afgetrapt met een pitch over de actuele stand van zaken rondom de Gebiedsagenda, die de algemene context schetst van waar we nu staan als Noordvleugel en welke opgaven nog voor ons liggen. Vanuit de MRA leggen we dan ook de nadruk op de ambities zoals gesteld in de nog definitief te maken MRA Agenda. Specifiek wordt dan ingezoomd op twee strategische onderwerpen: de Westas MRA en Stationsgebied Utrecht. Beide gesprekken worden gevoerd met ook input uit het lokale bedrijfsleven, met als doel te komen tot nadere afspraken voor de gebieden. Gezocht wordt naar maatregelen waar het Rijk van meerwaarde is. Met het meer strategisch invullen van de agenda is het niet per definitie zo dat afzonderlijke opgaven en projecten niet meer behandeld worden tijdens het BO MIRT, de bedoeling is wel dat deze zo veel als mogelijk van tevoren kunnen worden behandeld in het DO MIRT, of de eigen stuurgroepen en overleggen die zijn georganiseerd rondom het onderwerp. Voorbeeld: De spoor gerelateerde onderwerpen zullen op de speciaal daarvoor ingerichte spoortafels samen met de spoorsector behandeld worden. Onderwerpen waar niettemin spanning op blijft zitten, kunnen worden geëscaleerd naar het laatste uur van het BO MIRT programma. Uitvoering Gebiedsagenda In het BO MIRT wordt de uitvoering van de Gebiedsagenda uit 2013 tegen het licht gehouden. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de beleidsmatige analyse van de monitor gebiedsagenda 2015, de concept MRA agenda en actuele beleidsontwikkelingen binnen de context van het MIRT. Eric van der Burg (PRO) wordt benaderd om hierover de pitch te verzorgen. De pitch eindigt met een aantal te maken afspraken over het samenwerken aan de uitvoering van de Gebiedsagenda. (zie ook beslispunt 3) MIRT besluiten Sloterdijk De MRA heeft de ambitie om in het BO MIRT sluitende afspraken te maken over een gezamenlijke aanpak van de gebiedsontwikkeling Sloterdijk. Het gaat over de statuswijziging naar een stedelijke weg van de Haarlemmerweg, de knooppuntontwikkeling van station Sloterdijk en het verplaatsen van het spooremplacement ter hoogte van de Zaanstraat. Ambtelijk worden onderhandelingen gevoerd over de te maken afspraken. Amsterdam neemt hierin het
voortouw. Het is op dit moment nog onzeker in hoeverre er afspraken gemaakt kunnen worden over deze thema s. Betrokken partijen hebben nog geen overeenstemming over een mogelijke aanpassing van de Haarlemmerweg ter hoogte van station Sloterdijk. Een eventuele aanpassing is alleen bespreekbaar als dat geen nadelige gevolgen heeft voor de doorstroming op het omliggende netwerk en aantoonbare voordelen oplevert voor de gebiedsontwikkeling van Sloterdijk. Over knooppuntontwikkeling op station Sloterdijk wordt al jaren zonder succes gesproken, terwijl knooppuntontwikkeling op alle bestuurlijke agenda s prominent voorkomt. De consequenties voor verplaatsen van het spooremplacement Zaanstraat voor de realisatie van PHS Amsterdam CS (besluitvorming zomer 2014) zijn nog onvoldoende bekend. MIRT besluiten Westas Voor het komend BO MIRT lanceert de MRA samen met de private sector de Westas als nieuwe case voor het strategische gesprek. Het strategische gesprek bestaat uit een pitch, een gesprek over de belangrijkste issues en het maken van afspraken. De MRA heeft de ambitie om dé metropool van de circulaire economie te worden. De Westas is één van de gebieden binnen de MRA die zich volledig hierop gaat richten. De MRA is van mening dat tegen de achtergrond van de Gebiedsagenda en de vernieuwing van het MIRT ook het rijk mee zou moeten doen. De Westas raakt immers de gebiedsopgaven Noordzeekanaalgebied en SMASH de Gebiedsagenda en uit de concept storyline Gebiedsagenda blijkt bovendien dat circulaire economie één van de nieuwe speerpunten voor de uitvoering van de Gebiedsagenda moet zijn. Net als bij de case Sloterdijk is het de ambitie om commitment te verkrijgen over een gezamenlijke aanpak van de Westas. In bijgevoegde notitie wordt ingegaan op de urgentie, de concrete opgave, de link met gebiedsagenda en de te maken afspraken. Reguliere MIRT Projecten Het BO MIRT eindigt met een gesprek over lopende MIRT projecten waar spanning op zit, en die niet via de reguliere gremia kan worden besproken. Voor de MRA worden de volgende MIRT projecten waarschijnlijk geagendeerd: Schiphol Plaza (capaciteitsprobleem perrons en stijgpunten). In de spoortafels wordt de uitkomst van de Herijking van de lange termijn spooragenda besproken. Het ziet er naar uit dat er niet of nauwelijks budget voor de problematiek Schiphol Plaza hiervoor beschikbaar komt. Het ministerie I&M is daarom naarstig op zoek naar andere financieringsbronnen. Het idee is dat in het BO MIRT een aantal kansrijke financieringsbronnen worden geselecteerd, waarop het TOP overleg op 12 november a.s. een gesprek kan voeren. SMASH. De uitvoeringsagenda SMASH is gereed, maar kan pas tot uitvoering worden gebracht als er een besluit over transformatie binnen de 20 ke zone genomen gaat worden. Hierop wordt al minstens een jaar gewacht. Binnen het kabinet is er een patstelling tussen Staatssecretaris Mansveld (luchtvaart) en Minister Blok (wonen). Het kabinet vergadert volgens onze informatie medio september over deze kwestie. MIRT Stedelijke Bereikbaarheid. De urgentie voor het onderzoek MIRT stedelijke bereikbaarheid wordt ook in de verhaallijn onderschreven. Meer Bereiken. I&M wil de stand van Meer Bereiken studies (zoals Amsterdam Oost, Noordwest Amsterdam, Bereikbaarheid Lelystad Airport) agenderen. Meer informatie is bij het schrijven van deze flap nog niet bekend. Ad 3) Verhaallijn voor pitch Gebiedsagenda De verhaallijn (concept) voor de pitch Gebiedsagenda is bijgevoegd. Algemene beeld is dat de uitvoering van de Gebiedsagenda loopt. Vooral aan de bereikbaarheid doelstelling van de Gebiedsagenda wordt hard gewerkt, gelet op de vele MIRT projecten binnen de MRA. Echter, de druk op de steden neemt een zodanige vlucht naar voren dat de uitvoering van de Gebiedsagenda hierop toegespitst moet worden. Het gaat dan om het prioriteren van acties op
het gebied van verstedelijking (passende woonmilieus), stedelijke bereikbaarheid, gezonde verstedelijking, circulaire economie, knooppuntontwikkeling (Sloterdijk en Schiphol Plaza) en transformatiemogelijkheden in 20 ke zone (SMASH). Het DB wordt gevraagd akkoord te gaan met de verhaallijn. Ook Gedeputeerde Staten van de provincies Flevoland en Noord-Holland buigen zich over de verhaallijn van de gebiedsagenda. Indien alle Noordvleugelpartijen akkoord zijn met de verhaallijn zal de lay-out van de powerpoint worden aangepakt met het nodige beeldmateriaal. In de verhaallijn is tevens ruimte gereserveerd om het Rijk en Utrecht uit te nodigen de actielijnen uit het 2e concept van de MRA agenda de komende maanden tot het moment dat de MRA agenda wordt gelanceerd (MRA congres) samen uit te werken. Leden van het MRA agenda team en de MRA MIRT coördinatie hebben hierover gesprekken gevoerd met het Rijk en NV Utrecht. Meegezonden stukken / ter inzage gelegde stukken Bijlage 1. Pitch Gebiedsagenda (concept v10) Behandeling in portefeuillehoudersoverleg Het onderwerp is behandeld in het portefeuillehouderoverleg Verkeer en Vervoer. Behandeling in Commissie Algemene Zaken/Werkwijze Behandeling in Regioraad De resultaten van het BO MIRT zullen ter kennisgeving worden geagendeerd in de Regioraad van december 2015. Wijze van voorbereiding Intern overleg Voorbereiding en coördinatie BO MIRT agenda via de ambtelijke Werkgroep MIRT waar vertegenwoordigers uit de regio zitting in hebben (provincies Noord-Holland en Flevoland, gemeentes Amsterdam en Almere, Rijkswaterstaat West-Nederland Noord), gevoed door de afzonderlijke projecttrekkers uit de regio West Noord Nederland. Ook is er samenwerking en afstemming van de agenda met de regio Utrecht. Extern overleg De BO MIRT agenda wordt gezamenlijk met de rijksvertegenwoordigers bij het Ministerie IenM voorbereid. Vervolgacties Financiële paragraaf Communicatie Niet aan de orde op dit moment: acties en afspraken uit het BO MIRT in het najaar geven mogelijk wel aanleiding voor publicaties. Communicatie van de gemaakte afspraken op 13 oktober, vindt plaats nadat de minister de Tweede Kamer op de hoogte heeft gesteld van de uitkomsten van de diverse MIRT overleggen. De verwachting is dat dit medio november zal gaan plaats vinden. Tekstvoorstel voor Nieuws uit het DB: Het DB stemt in met de BO MIRT agenda op hoofdlijnen. Eén keer per jaar wordt het bestuurlijk overleg MIRT georganiseerd met het Rijk, de regio Utrecht en de Metropoolregio Amsterdam (MRA). Het MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport en is hét gremium waar Rijk en
regio centraal met elkaar kunnen praten over onderwerpen in het ruimtelijk domein. Vanuit de Stadsregio wordt centraal de input van de MRA gecoördineerd. Juridische Zaken Besluit Dagelijks Bestuur: