Samnvatting Hoofdstuk bschrijft d problmatik di ht ondrwrp vormt van dz studi; ht intmationaal rfrcht. Dit hoofdstuk bvat tvns ht plan van bhandling voor d bsprking daarvan. Bij dz bsprking staan d volgnd zvn thma's cntraal: nhidsstlsl vrsus splitsingsstlsl; nationalititvrsus domicili; rchtskuzbvogdhid of nit; omvang van d topasslijk rfwt; hrvrwijzing n afstmming; Niihrbrchtigung n rtorsi; n intrrgionaal rfrcht. Hoofdstuk 2 bvar n uitgbrid bschrijving van ht huidig Ndrlands intrnationaal rfrcht. Dz bschrijving is mt nam van blang om n vrglijking t kunnn trkkn tussn d wrking van d huidig rfrchtlijk conflictrgls n d wrking van d in ht Haags Erfrchtvrdrag 1989 nrglgd rgls van intrnationaal rfrcht. Zoals in Ë 2.2.1 blijkt is d vrrving van n intrnational nalatnschap naar Ndrlands intrnationaal privaatrcht in bginsl ondrworpn aan d national wt van d rflatr tn tijd van ovrlijdn. Dz vrwijzingsrgl kan in d praktijk chtr tot moilijkhdn lidn wannr: a) d rflatr n nationalitit hft wírarm hij nit wrklijk vrbondn is (n zognaamd vrwatrd nationalitit); b) d rflatr mrdr nationalititnhft; c) d rflatr staatloos is; d) d rflatr vluchtling is; ) d nationalitit van d rflatr nit mt zkrhid kan wordn vastgstld; f; d rflatr ondrdaan is van n staat mt n mrvoudig rchtsstlsls naast lkaar. ln $ 2.2.2 wordt bsprokn ho mn in d litratuur n d jurisprudnti oplossingn zokt voor dz moilijkhdn. ï 2.2.3 gaat in op d vraag of d rflatr ondr ht huidig intrnationaal rfrcht rchtskuzbvogdhid tokomt. n d litratuur n d jurisprudnti wrd rds lang tijd aanvaard dat d rflatr d bvogdhid hft om ht op d vrrving van zijn nalatnschap topasslijk rcht aan t wijzn voorzovr hij hirdoor d dwingnd bpalingn van ht objctiftopasslijk (national) rcht nit schndt (n zognaamd matrilrchtlijk rchtskuz). Tot voor kort was chtr onduidlijk of d rflatr daarnast d bvogdhid tokomt om n zognaamd conflictnrchtlijk rchtskuz uit t brngn; n kuz waardoor d dwingnd bpalingn van d objctif topasslijk wt opzij wordn gzt. n $ 2.2.3 wordt btoogd dat n conflictnrchtlijk rchtskuz in conflictnrchtlijk vnwichts- 331
situatis aanvaard dint t wordn. S 2.2.4 richt zich op d tstamntair rfopvolging ondr ht huidig Ndrlands intrnationaal rfrcht. Dri ondrwrpn komn daarbij aan d ord: a) d innrlijk gldighid n gvolgn van n uitrst wilsbschikking; b) d forml gldighid van tstamntair bschikkingn; n c) d bkwaamhid tot ht makn van n uitrst wil. Erstgnomd ondrwrp is ondrworpn aan d rgls di wrdn bsprokn in $ 2.2.2 n $ 2.2.3 : ht door d rflatr gkozn rcht, of bij gbrk daarvan door zijn national rcht tn tijd van ovrlijdn. Ht twd ondrwrp, d forml gldighid van tstamntair bschikkingn, wordt bhrst door ht Haags Tstamntsvormnvrdrag 1961. n S 2.2.4 wordí uitvorig inggaan op d wrking van dit vrdrag. D bkwaamhid tot ht makn van n uitrst wil, tnslott, is ondrworpn aan ht national rcht van d rflatr tn tijd van zijn ovrlijdn. n $ 2.2.5 wordt d wrking van n aantal algmn lrstukkn in ht intrnationaal rfrcht bhandld. Achtrnvolgns vindn bsprking: buitn d Ndrlands rchtsord ontstan rchtsvrhoudingn n afstmming; hrvrwijzing; Niihrbrchtigung n rtorsi; voorvraag; op basis van ht vrtrouwnsbginsl vrkrgn rchtn; opnbar ord; voorrangsrgls; n aanpassing. Tvns wordt in 5 2.2.5 ht dnkbld van d bprkt functi van ht conflictnrcht ontwikkld. Volgns dit dnkbld is d functi van ht Ndrlands conflictnrcht bprkt tot ht op zo dolmatig moglijk n rchtvaardig moglijk wijz rgln van ht intrnational rchtsvrkr voorzovr dit rchtsvrkr zich afsplt binnn d Ndrlands rchtsord. D wrking van ht Ndrlands conflictnrcht is drhalv nit onbgrnsd maar bprkt tot di gvalln waarbij d Ndrlands rchtsord wznlijk is btrokkn. D hirvoor gnomd lrstukkn wordn bhandld in ht licht van dit dnkbld van d bprkt functi van ons conflictnrcht. n S 2.2.6 wordt ondrzocht wlk ondrwrpn bhorn tot ht topassingsgbid van d conflictrgl inzak d vrrving. g 2.3 is gwijd aan d afwikkling van d nalatnschap volgns ht huidig Ndrlands intrnationaal rfrcht. Bij d afwikkling van n intrnational nalatnschap zijn dri kwstis t ondrschidn: a) d wijz van ovrgang van d rchtn n vrplichtingn dr nalatnschap op d rfgnamn; b) d vrffning van d nalatnschap; n c) d vrdling van d nalatnschap. Vrddigd wordt dat d vraag ofd rchtn, d vrplichtingnn ht bzit van d nalatnschap bij ovrlijdn mtn ovrgaan op d rfgnamn in bginsl is ondrworpn aan d rfwt ($ 2.3.2). D lx ri sita kan zich hirbij ondr omstandighdn voor topassing opdringn. D vrffning van d nalatnschap wordt bhrst door d wt van ht
strfhuis, dat is d woonplaats als bdold in artikl 1:10 BW rn tijd van ovrlijdn. n $ 2.3.3 wordt vrdr aandacht bstd aan ht topassingsgbid van d conflictrgl inzak d vrffning n aan d vraag wlk rcht d bvogdhdn van d vrffnaar bhrst. D vrdling van d nalatnschap komt aan d ord in $ 2.3.4. n dz paragraaf wordt btoogd dat bij d vrdling van n intrnational nalatnschap n ondrschid mot wordn gmaakt tussn ht topasslijk rcht op d vrbintnisrchtlijk aspctn van d vrdling n ht topasslijk rcht op d godrnrchtlijk aspctn van d vrdling. Vrddigd wordt dat bij d bpaling van ht op d vrbintnisrchtlijk aspctn van d vrdling topasslijk rcht aansluiting kan wordn gzocht bij d vrwijzingsrgls van ht Europs Ovrnkomstnvrdrag 1980. Tvns wordt aandacht bstd aan ht topasslijk rcht op d vorm van d vrbintnisrchtlijk aspctn van d vrdling. Hirbij wordt ondr mr bsprokn wlk rcht bpaalt of n notariël akt n/of rchtrlijk godkuring vrist is. Tot slot wordt in g 2.3.4 btoogd dat d godrnrchtlijk aspctn van d vrdling zijn ondrworpn aan d lx ri sita. t t n hoofdstuk 3 wordt ht huidig Ndrlands-Antilliaans n Arubaans intrnationaal rfrcht bsprokn. Volgns n nagnog constant rchtspraak is d vrrving van n intrnational nalatnschap volgns Ndrlands-Antilliaans n Arubaans ipr in bginsl ondrworpn aan ht rcht van ht land waar d rflatr zijn gwon vrblijfplaats had tn tijd van ovrlijdn. $ 3.2,1 bvat n bsprking van ht bgrip "gwon vrblijfplaats ". n d daaropvolgnd paragraaf wordt vrddigd dat d nalatnschap bij gbrk van n gwon vrblijfplaats is ondrworpn aan ht all omstandighdn in aanmrking gnomn nauwst vrbondn rcht. D vraag of ondr ht huidig Ndrlands-Antilliaans n Arubaans intrnationaal rfrcht n conflictnrchtlijk rchtskuz kan wordn uitgbracht wordt bvstignd n bantwoord; n drglijk kuz is moglijk in zognaamd conflictnrchtlijk vnwichtssituatis. E 3.2.4 richt zich op d tstamntair rfopvolging. D innrlijk gldighid n gvolgn van n uitrst wilsbschikking wordn bij gbrk van n rchtskuz bhrst door ht rcht van d laatst gwon vrblijfplaats van d rflatr, n bij gbrk daarvan door ht all omstandighdn in aanmrking gnomn nauwst vrbondn rcht. Tn aanzin van d forml gldighid van uitrst wilsbschikkingn dint n ondrschid t wordn gmaakt n s o 'è 3t tussn ht Ndrlands-Antilliaans n ht Arubaans ipr. Ht Arubaans ipr is op dit punt glijk aan ht Ndrlands ipr; ht Haags Tstamntsvormnvrdrag 1961 is ook voor dit rijksdl van kracht. Voor d Ndrlands Antilln gldn chtr
dlusrs rsëgrj, [wgjrrsd ugtrrirlclrug u(' vurlrl villl urlctstc wusucsgllláálubctr wutuër.l bhrst door d facultativ conflictrgl van artikl 12 NAAB. Volgns dz rgl is n uitrst wilsbschikking wat d vorm btrft in idr gval gldig wannr d vormvoorschriftn zijn gvolgd van d wt van d plaats van handling (lx loci actus), danwl van d wt di d vrrving zlfbhrst (lx causa). Tn aanzin van prsonn mt gwon vrblijfolaats in d Ndrlands Antilln gldt daarnaast n spcial vormrgl. Gnomd prsonn kunnn slchts n uitrst wil makn di qua vorm voldot aan d vristn wlk tr plaats van opmakn wordn gstld aan n authntik akt. D vraag of d rflatr bkwaam is om n uitrst wilsbschikking t makn wordt op grond van artikl 7 NAAB bhrst door ht rcht van d gwon vrblijfplaats van d tstatur tn tijd van ht makn van di bschikking. Hft d rflatr op dat momnt gn gwon vrblijfplaats dan wordt dz kwsti bhrst door ht all omstandighdn in aanmrking gnomn rcht. D in hoofdstuk 2 bsprokn algmn lrstukkn hbbn in ht Ndrlands- Antilliaans ipr dzlfd wrking als in ht Ndrlands ipr. g 3.2.6 bvat n opsomming van d ondrwrpn di wordn bhrst door d conflictrgls inzak ht op d vrrving topasslijk rcht. n $ 3.3 wordt aandacht bstd aan d afwikkling van d nalatnschap. Ook hir valt t ondrschidn tussn ht topasslijk rcht op: a) d wijz van ovrgang van d rchtn n vrplichtingn dr nalatnschap op d rfgnamn; b) d vrffning van d nalatnschap; n c) d vrdling van d nalatnschap. Dz kwstis wordn naar Ndrlands-Antilliaans intrnationaal rfrcht op nagnog dzlfd wijz bnadrd als in ht hirvoor bschrvn Ndrlands intrnationaal rfrcht. Hoofdstuk 4 bvat n bsprking van ht intrrgionaal rfrcht in ht Koninkrijk dr Ndrlandn. $ 4.2 is gwijd aan ht intrgionaal privaatrcht in ht algmn. n dz paragraaf wordt ondr mr inggaan op d bginsln waarop dit ondrdl van ons rcht brust. n g 4.3 vindt ht intrrgionaal rfrcht bsprking. Ht intrrgionaal rfrcht valt vnals ht intmationaal rfrcht van d dri Ndrlands rijksdln uitn in tw ondrdln: vrrving n afwikkling. D vrrving van n intrrgional nalatnschap is ondrworpn aan ht rcht van d laatst gwon vrblijfplaats van d rflatr. Bij d bpaling van hr ropasslijk rcht op d afwikkling valt wr t ondrschidn tussn d vrffning n d vrdling. Vrddigd wordt dat d vrffning is ondrworpn aan ht rcht van ht strftruis: d laatst intrnrchtlijk woonplaats. Ht op d vrbintnisrchtlijk n godrnrchtlijk aspctn van d vrdling topasslijk rcht wordt bpaald aan J)+
335 ordn rgl r d )x loci,anzin arnaast makn gstld uitrst loor ht van di m wordt an rcht. ldands- )vat n :ls inzak Ook hir )rgang van 'rffning is wordn :lfd wijz cht.. Koninkrijk :t algmn' [t ondrdl rrking. Ht dri Ndr- D vrrving an d laamt :lijk rcht op d vrdling' r ht stríhuis: rchtlijk n :dt bpaald aan d hand van dzlfd rgls als in ht intrnationaal rfrcht van d dri landn van ht Koninkrijk. n $ 4.4 wordt inggaan op d intrrgional bpaaldhid van ht ipr van d vrschillnd koninkrijksdln; strkt d functi van ht intrrgionaal conflictnrcht zich md uit tot ht bpaln van ht topasslijk intrnationaal conflictnrcht? Achtrnvolgns wordn d volgnd vir situatis bsprokn: a. n vrmdling is gdomicilird in één dr rijksdln; b. n Ndrlandr is gdomicilird in ht buitnland, hij hft strk bandn mt één dr rijksdln; c. n Ndrlandr is gdomicilird in ht buitnland, hij hft gn bijzondr bandn mt één dr rijksdln; d. n vrmdling is gdomicilird in ht buitnland. Btoogd wordt dat mn dz situatis dint t bnadrn vanuit ht dnkbld van d bprkt functi van ht intrrgionaal conflictnrcht n d bprkt functi van ht intrnationaal conflictnrcht. n $ 4.5 wordt n lans gbrokn voor wtgving inzak ht intrrgionaal privaatrcht. n ht kadr van d Haags Confrnti zijn rds rdr pogingn ondrnomn tot codificati van ht intrnationaal rfrcht. n hoofdstuk 5 passrn d Haags Confrntis van 1893, 1894, 1900, 1904,1925 n 1928 achtrnvolgns d rvu. D bsprking van dz confrntis richt zich op d rdr gnomd zvn thma's. Mt nam d tgnstllingn tussn nhidsstlsl n splitsingsstls nationalititsaanknoping n domiciliair aanknoping, n in mindr mat d omvang van d rfut vormdn tijdns d confrntis d struiklblokkn voor d totstandkoming van n rfrchtvrdrag. n hoofdstuk 6 wordt ht Haags Erfrchtvrdrag 1989 bsprokn aan d hand van rdr gnomd zvn thma's. Na n global schts van ht vrdrag in $ 6.2 komt in $ 6.3 ht rst thma aan d ord; nhidsstlsl vrsus splitsingsstls Ht vrdrag gaat uit van ht nhidsstlsl (art. 7 lid 1). Op dit uitgangspun wordn n aantal (schijn)uitzondringn gmaakt. Zo bidt artikl 6 d rflatr uitdrukklijk d moglijkhid tot ht makn van n matrilrchtlijk rchtskuz; hir is sprak van n schijnuitzondring. En wrklijk inbruk op ht nhidsstlsl wordt moglijkgmaakt door artikl 15; bijzondr rfrchtsrgims waíuaan bpaald onrornd godrn, ondrnmingn of andr bijzondr catgoriën godrn in ht land waarin zij zich bvindn zijn ondrworpn blijvn bhrst door ht daarop topasslijk rcht. Gzin ht opn karaktr van artikl 15 zal d topassing van d daarin nrglgd rgling in d praktijk nog tot d nodig onduidlijkhid aanliding gvn. Voorts maakt topassing van d hirna t bsprkn afstm-
mingsrgl van artikl 4 doorbrking van ht nhidsstlsl moglijk. Ook topassing van d opnbar ord xcpti van aíikl 18 kan lidn tot splitsing van d nalatnschap. n $ 6.4 vindt ht twd thma bsprking; nationalitit vrsus domicili. Artikl 3 van ht vrdrag bvat n zorgvuldig uitgbalancrd rgling waarin vnwicht is gzocht tussn nationalitits- n domiciliair aanknoping. n $ 6.4 wordt tvns stilgstaan bij d problmn di zich kunnn voordon wannr n rflatr mrdr nationalititn hft danwl staatloos is. Ook d in artikl 3 ghantrd aanknopingsfactorn "gwon vrblijfplaats" n "vrblijfplaats" wordn op hun mrits gtotst. Voorts bvat $ 6.4 n uitvorig bsprking van d vrschillnd door artikl 3 bstrkn situatis. Gconcludrd wordt dat artikl 3 n nit al t ingwikkld rgling bvat di chtr in d praktijk tot moilijkhdn kan lidn wannr d gwon vrblijfolaats van d rflatr mot wordn vastgstld. D gwon vrblijfplaats vormt n voor di praktijk t onbpaald bgrip. En nadr dfiniti van d wtgvr is drhalv noodzaklijk. $ 6.5 gaat in op d rchtskuzbvogdhid, ht drd thma. Ht vrdrag gft zowl n rgling tn aanzin van d matrilrchtlijk rchtskuzbvogdhid als d conflictnrchtlijk rchtskuz. D matrilrchtlijk rchtskuz brngt tn opzicht van ht huidig intrnationaal rfrcht nits niuws (art. 6). Dit ligt vnwl andrs tn aaruin van d conflictnrchtlijk rchtskuz (art. 5). Dz bprkt zich namlijknit tot conflictnrchtlijk vnwichtssituatis. D rflatr is bvogd om t kizn voor; ht rcht van ht land waarvan hij d nationalitit bzit tn tijd van kuz danwl tn tijd van ovrlijdn; of voor ht rcht van ht land waar hij zijn gwon vrblijfplaats hft tn tijd van kuz danwl tn tijd van ovrlijdn. n $ 6.5.4 wordt nadr inggaan op dz vir kuzmoglijkhdn, waarbij ook d formulring van d rchtskuz wordt bsprokn. $ 6.5.3 richt zich op d vorm van d rchtskuz. ngvolg aíikl 5 lid 2 dint d aanwijzing van ht topasslijk rcht t wordn uitgdrukt in n vrklaring di wat d vorm btrft voldot aan d vristn di wordn gstld aan uitrst wilsbschikkingn. D forml gldighid van tstamntair makingn wordt naar Ndrlands n Arubaans ipr bpaald door ht Haags Tstamntsvormnvrdrag 1961. Volgns Ndrlands-Antilliaans ipr gldt hir d facultativ conflictrgl van aíikl 12 NAAB n d bijzondr rgl van artikl9tl BW. Dz rgls zijn bsprokn in $ 2.2.4 n $ 3.2.4. Ht bstaan n d matriël gldighid van d rchtskuz is ondrwrp van bsprking in $ 6.5.4, d hrroping van d rchtskuz in $ 6.5.5. n laatstgnomd paragraaf wordt tvns aandacht bstd aan ht vrval van d rchtskuz x lg. Artikl 5 lid bpaalt dat n uitgbracht rchtskuz altdd d ghl nalatnschap btrft. ( 336
c. Ook ing van vrsus rgling ng. n $ nr n artikl 3 " wordn g van d : artikl 3 ilijkhdn t wordn onbpaald $ 6.5 gaat zowl n rid als d brngt tn ligt vnwl,z bprkt r is bvogd zit tn tijd and waar hij n ovrlijdn. rarbij ook d d vorm van topasslijk rldot aan d l gldighid bpaald door rtilliaans ipr zondr rgl. Ht bstaan sprking in $ nd paragraaf g. Artikl5 rschap btrft' D hirm gpaard gaand moilijkhdn wordn bsprokn in g 6.5.6. Ht vird thma, ht topassingsgbid van d vrwijzingsrgl, komt aan d ord in g 6.é Artikl 1 lid 1 bpaalt dat ht vrdrag van topassing is op rfopvolging. Ht twd lid van aíikl 1 zondrt n aantal ondrwrpn daarvan uit. Artikl 14 boogt i dit vrband ht intrnationaal trustrcht n ht intrnationaal rfrcht op lkaar i t stnrmn. Artikl 7 lrd Z gft aan wlk ondrwrpn in ht bijzondr word bstrkn door ht ingvolg ht vrdrag topasslijk rcht. Ht drd lid va artikl 7 vrmldt tn ovrvlod dat ht vrdragsluitnd statn vrij staat om oo andr ondrwrpn ondr ht matriël topassingsgbid t brngn. D vraag rijr of ook d in artikl lid 2 uitgzondrd ondrwrpn aldus wr ondr d topasslijk rfwt kunnn wordn gbracht. D Mmori van Tolichtin bantwoordt d vraag bvstignd maar gft nit aan wlk ondrwrpn via aíikt 7 lid 3 alsnog ondr d rfwt wordn gbracht. Btoogd wordt dat aldus n voc d praktijk hoogst onwnslijk situati ontstaat di door middl van uitvoringsw gving bhoort t wordn vrbtrd. n $ 6.6.6 wordt aandacht bstd aan hr nzijdig karaktr van d conflictrgl wlk is nrglgd in artikl 4 W conflictnrcht rfopvolging n aan d daarin ghantrd aanknopingsfact "gwon vrblijfplaats". $ 6.6.7 richt zich op d vraag wlk rcht van topassi is op d wijz van ovrgang van d rchtn, vrplichtingn n ht bzit van d nalatnschap op d rfgnamn. D Wt conflictnrcht rfopvolging ondrwrp dz kwsti aan ht rcht dat d vrffning bhrst. Btoogd wordt dat wijzigin van voornomd wt in dit opzicht noodzaklijk is. n g 6.6.8 wordt nadr ingga op d vrffningsrgl van artikl 4 lid Wt conflictnrcht rfopvolging. Hirb komt ondr mr d positi van d vrffnaar aan d ord. $ 6.6.9 bvat bsprking van d in artikl 4 lid 2 Wt conflictnrcht rfopvolging nrglgr rgl btrffnd d vrdling van d nalatnschap. Vrddigd wordt dat r voorgstld rgling gwijzigd zou motn wordn ovrnkomstig htgn t' aanzin van d vrbintnisrchtlijk n d godrnrchtlijk aspctn van vrdling is bschrvn in $ 2.3. Ht vijfd thma, hrvrwijzing n afstmming, vindt bsprking in $ 6.7. Erfrchtvrdrag vrwrpt d moglijkhid van hrvrwijzing uitdrukklijk (art. Aan d andr kant wordt chtr n afstmmingsrgl gïntroducrd in artik di gldt voor situatis waarin d rflatr gn rchtskuz hft uitgbracht. D bpaling komt r kort gzgd op nr dat wannr d vrdragsrgling ht rcht n nit-vrdragsland A als topasslijk aanwijst, ht ipr van land A chtr ht rr
van nit-vrdragsland B als topasslijk aanwijst, n ht ipr van land B zijn ign rcht vnns topasslijk acht, d tussn land A n B bstaand bslissingsharmo- 1 ni nit mag wordn doorbrokn. Btoogd wordt dat ht wnslijk is om ht voorbhoud van artikl 24 lid sub b t makn. waardoor artikl 4 nit bhoft t wordn togpast door d Ndrlands rchtspraktijk. Hirto wordt ondr mr aangvord dat artikl 4 d notariël rfrchtpraktijk onnodig complicrt nu d praktisch hantrbaarhid van dz bpaling gring is, artikl 4 nit strookt mt n dnkbld van Mijrs ovr dz problmatik n dat artikl 4 in strijd is mt ht dnkbld van d bprkt functi van ht conflictmcht. D N?ihrbrchtigung n rtorsi, ht zsd thma vindt bsprking in $ 6.8. Ht vrdrag gft gn rgling tn aanzin van dz problmatik. n artikl 2 Wt conflictnrcht rfopvolging is wl n vrrkningsrgl opgnomn. Dz bpaling stuit op n aantal bzwarn. Btoogd wordt dan ook dat wijziging van artikl 2 noodzaklijk is. Vrrkning dint slchts moglijk t zljn wírnnr d rflatr zijn gwon vrblijfplaats tn tijd van ovrlijdn in Ndrland had. Ht zvnd thma, ht intrrgionaal privaatrcht, wordt bsprokn in $ 6.9. n dz paragraaf wordt ondrzocht ho d in artikl 19 van ht Erfrchtvrdrag nrglgd intrrgional conflictrgl wrkt wannr ht door ht vrdrag aangwzn rcht n naar gbidsdln vrschillnd rchtsstlsl knt. Tvns wordt aandacht bstd aan d vraag wat d btknis van artikl 19 is voor ht huidi "Ndrlands" intrrsionaal rfrcht. Ht ondrzok wordt afgslotn mt nkl bschouwingn ovr d in artikl 7 Wt confl ictnrcht rfopvolging nrglgd rgl van ovrgangsrcht. T s s l c ( ( ( j 338