Aan de Raad Made, 6 december 2011 Agendapuntnummer: 17 Raadsvergadering: 22 december 2011 Registratienummer: Casenr: Onderwerp: Najaarsnota 2011 Portefeuillehouder: Bijlagen: Ter inzage: J.A. van Meggelen Ambtelijke coördinatie: Middelen Steller: W. van Mourik Raadsbesluit Najaarsnota 2011 SAMENVATTING Door middel van de Najaarsnota 2011 wordt financieel en beleidsmatig verantwoording afgelegd over de periode tm het derde kwartaal. Op basis van de Najaarsnota wijzigt het begrotingssaldo nagenoeg niet. Het begrotingssaldo verbetert in 2011 met ca. 4.000 tot ca. 33.000 positief. Daar de meeste afwijkingen incidenteel van aard zijn, blijft ook het meerjarenperspectief positief. De verbetering van het begrotingssaldo in 2011 is met name het gevolg van incidentele meevallers zoals afrekening van het regiobureau en minder WMO aanvragen. Hier tegenover staan tegenvallende marktomstandigheden en daardoor dalende inkomsten van met name de leges omgevingsvergunning. VOORGESCHIEDENIS De begroting 2011 is in november 2010 vastgesteld met een positief saldo van ruim 118.000. Voor de zomer van 2011 is de Voorjaarsnota vastgesteld waarbij het positieve saldo afnam tot ca. 29.000. De overige raadsbesluiten hebben het saldo niet beïnvloed m.u.v. de verkoop aandelen Intergas. De financiële gevolgen van de septembercirculaire zijn verwerkt in de voorliggende Najaarsnota. WAT WILLEN WE BEREIKEN? Door middel van de Najaarsnota 2011 wordt informatie verschaft over de financiële en beleidsmatige ontwikkelingen zodat verantwoording kan worden afgelegd over de periode tot en met het derde kwartaal. WAT GAAN WE DOEN? In de Najaarsnota worden, indien de verwachte programma-uitgaven hoger zijn dan in de begroting zijn vastgesteld, deze toegelicht. Ten behoeve de beleidsverantwoording worden per programma de items toegelicht die niet volgens planning verlopen (stoplichtenmethode). NAJAARSNOTA 2011 1.1 Financieel perspectief De Najaarsnota is de laatste rapportage die een financieel beeld verschaft van dit begrotingsjaar en geeft dus, op basis van de huidige informatie, een indicatie van het te verwachten rekeningsaldo. We verwachten voor 2011 een klein positief resultaat en het meerjarenperspectief wordt nagenoeg niet beïnvloed gezien het incidentele karakter van de meeste mutaties.
Tabel 1.1 Meerjarenperspectief Omschrijving (bedragen x 1.000) 2011 2012 2013 2014 2015 Primaire begroting 2011/ 2012 (Saldi) 118 V 184 V 508 V 462 V 88 V Besluitvorming begroting 2012 Krediet meerpalen - 1 N - 2 N - 2 N - 2 N Krediet verkeersregelinstallaties - 16 N - 16 N - 16 N - 15 N Krediet sneeuwploegen - 1 N - 2 N - 2 N - 2 N Voorziening civieltechnische kunstwerken - 20 N - 30 N - 30 N - 30 N Opslagcapaciteit digitale bestanden - 20 N - 10 N - 10 N Financiele gevolgen vaststelling begroting 2012-58 N - 60 N - 60 N - 49 N Najaarsnota 2010-7 N Financiele gevolgen raadsbesluiten t/m sept 2011 Aandelenverkoop Intergas 1 40 V Kerntakendiscussie - 13 N Voorjaarsnota 2011 - Kadernota 2012-110 N Financiele gevolgen raadsbesluiten t/m sept 2011-83 N 0-0 - 0-0 - Begrotingssaldo voor Najaarsnota 29 V 126 V 448 V 402 V 39 V Financiële gevolgen Najaarsnota 2011 4 V - 52 N - 52 N - 5 N - 5 N Verwacht begrotingssaldo 33 V 74 V 396 V 397 V 34 V In de volgende paragraaf 1.2 wordt vermeld welke wijzigingen invloed hebben op het begrotingssaldo. 1.2 Afwijkingen Najaarsnota 2011 Tussen de vorige bestuursrapportage, de Voorjaarsnota, en de Najaarsnota ligt een half jaar. In deze periode hebben verschillende zaken zich voort gedaan welke op het financieel perspectief van invloed zijn. De belangrijkste zijn in onderstaande tabel opgenomen en zijn bij de programma s toegelicht. Tabel 1.2 Voorjaarsnota besluitvorming vereist Nr. Omschrijving (bedragen x 1.000) Progr. 2011 2012 2013 2014 2015 1 Bijdrage woningbouwverenigingen wijkgericht werken 1 11 V 2 Voorziening APPA 1-36 N 3 Olielekkage 2-12 N 4 Leerlingenvervoer 6-47 N -47 N -47 N p.m. p.m. 5 Omgevingsvergunning 7-298 N 6 Overige Grondzaken: snippergroen / leidingen nutsbedrijven 7-60 N 7 Volkshuisvesting: overschot liquidatie Regioburo 7 159 V 8 Verkoop huurwoning Prinsenpolderstraat (Optimaliseringsslag) 7 304 V Planon (Optimaliseringsslag) div. -271 N 9 Wet BUIG 8-5 N -5 N -5 N -5 N -5 N 10 Bijstandsbesluit zelfstandigen 8 29 V 11 WMO voorzieningen 8-54 N 12 WMO huishoudelijke verzorging 8 228 V 13 Sociale werkvoorziening 8 40 V 14 Bodemsanering Drimmelenseweg te Made 9-85 N 15 Versterking peuterspeelzaalwerk 11 47 V 16 Post onvoorzien 11 50 V 17 Toerekening van minder uren aan tariefsgebonden producten 3,7,9-191 N 18 Lagere indirecte kosten / bedrijfsvoering 11 186 V diversen 10 N Totaal 4 V -52 N -52 N -5 N -5 N Het begrotingssaldo wordt met name sterk beïnvloed door. 1. Omgevingsvergunning Onder invloed van de onrustige en tegenvallende marktomstandigheden en de situatie bij projectontwikkelaars zijn veel grote projecten uitgesteld. Deze projecten zijn samen goed voor ongeveer 50% van de verwachte bouwkostenomzet en daarmee ongeveer 50% van de verwachte bouwleges. Op basis van reeds verleende en nog in behandeling zijnde vergunningen, wordt verwacht dat het tekort over 2011 305.000 zal bedragen. Tevens vallen ook de legesopbrengsten van de omgevingsvergunning ruimtelijke ordening lager uit dan verwacht (minder aanvragen). Dit betekent een neerwaartse bijstelling van ca. 27.000. Door bovenstaande redenen (teruglopen aantal vergunningen etc.) zijn minder kosten gemaakt. Daarnaast is terughoudend omgesprongen met inhuur derden ( 34.000 voordelig) waardoor per saldo het nadeel uitkomt op 298.000. Momenteel vind een analyse plaats met betrekking tot de structurele effecten van een 'stagnerende markt' en wat eventueel de consequenties zijn voor de organisatie. In een later stadium zal hierop worden terug gekomen en zal de gemeenteraad worden geïnformeerd over de resultaten. 2. Toerekening minder uren aan tariefsgebonden producten. De teruggang in de economie heeft ertoe geleid dat minder uren nodig waren voor de Grondbedrijfprojecten (Programma 7). Hierdoor kunnen minder kosten worden doorberekend aan externe partijen. Dit heeft dus een
negatief resultaat van 149.000 op het begrotingssaldo. Ook leiden de urenmutaties m.b.t rioleringsreinigingswerkzaamheden (Programma 3 en 9) per saldo tot een nadeel leidt van 42.000. 3. WMO huishoudelijke verzorging De kosten voor WMO huishoudelijk verzorging vallen naar verwachting ca. 169.000 lager uit mede vanwege het succes van de alphahulpconstructie. De toename van het aantal cliënten blijft daardoor beperkt. Tevens zijn de inkomsten uit de eigen bijdrages hoger ( 80.000) a.g.v. verruiming mogelijkheden heffing eigen bijdrage a.g.v. de gewijzigde regelgeving vanaf 1 januari 2011. Door het succes van de alfahulpconstructie stijgen uitgaven m.b.t. de PGB wel met ca. 20.000. 4. De liquidatie van het Regiobureau leidt tot een eenmalig voordeel van 159.000. De meeste afwijkingen zijn incidenteel van aard. Alleen het leerlingenvervoer heeft een meer structureel karakter. Desondanks blijft het meerjarenperspectief positief. Voor toelichting op de overige afwijkingen wordt verwezen naar de Najaarsnota. Het financiële meerjarenperspectief is nu als volgt: 1.3. Financieel meerjarenperspectief na Voorjaarsnota Omschrijving (bedragen x 1.000) 2011 2012 2013 2014 2015 Begrotingssaldo voor Najaarsnota 29 V 126 V 448 V 402 V 39 V Financiële gevolgen Najaarsnota 2011 4 V - 52 N - 52 N - 5 N - 5 N Verwacht begrotingssaldo 33 V 74 V 396 V 397 V 34 V 1.3 Algemene uitkering o.b.v. septembercirculaire Na de Voorjaarsnota waarin de meicirculaire was verwerkt heeft het Ministerie van Binnenlandse Zaken de septembercirculaire uitgebracht. De financiële gevolgen hiervan waren met name van belang voor 2012 en verder; de effecten voor 2011 zijn zeer gering. De toename van de Algemene uitkering in 2011 bedraagt 141. Enerzijds wordt dit veroorzaakt door een hoger bedrag voor 2011 van 10.688 mede a.g.v. ontwikkeling van de uitkeringsbasis en uitkering verdeelreserve 2009. Hier tegenover staat een correctie over de jaren 2009 en 2010 a.g.v. vaststelling gewijzigde parameters ( 10.547 nadelig). 1.4 Bezuinigingen Kerntakendiscussie en coalitieakkoord In de Voorjaarsnota van 2010 heeft besluitvorming plaatsgevonden over de bezuinigingen op grond van het coalitieakkoord van in totaal 826.000. Deze bezuinigingen zijn grotendeels gerealiseerd. Op dit moment moet nog 30.000 van de 140.000 ( 100.000 personeelskosten en 40.000 bedrijvencontactfunctionaris) aan bezuinigingen op de personeelskosten worden gerealiseerd o.a. doordat de bezuiniging op de bedrijvencontactfunctionaris 9.000 lager uitvalt. De bezuiniging 2010 wordt incidenteel afgedekt. Voor 2012 wordt de bezuinigingstaakstelling toegevoegd aan de KTD opdracht van 250.000. De KTD besluitvorming heeft voor 2011 geleid tot een taakstelling van ruim 58.000. Deze wordt voor ongeveer 70% gerealiseerd. De oorzaak is in de meeste gevallen dat de besluitvorming over de KTD in mei plaats vond waardoor al veel verplichtingen waren aangegaan. De verwachting is dat vanaf 2012 de taakstelling 2011 volledig wordt gerealiseerd. Op de verschillende programma s is per taakstelling de voortgang toegelicht en in bijlage 2 van de Najaarsnota is een totaaloverzicht opgenomen. Twee bezuinigingen van in totaal 5.300 zullen niet (volledig) worden gerealiseerd. Dit betreffen het afstoten van de aandelen Brabant Water (programma 5), reeds toegelicht bij de begroting 2012, en het verwijderen van de bloembakken (Programma 3; Raad heeft besloten de bloembakken gedeeltelijk te verwijderen i.p.v. volledig, de bezuiniging is echter op hetzelfde niveau gehouden). De taakstelling zal nu worden verschoven naar Programma 11 en op andere vlakken zal deze bezuiniging worden gerealiseerd. 1.5 Risico s In de begroting worden in de paragraaf Weerstandsvermogen de financiële risico s afgezet tegen de vrij beschikbare reserves. Het betreffen hierbij risico s die niet (volledig) zijn afgedekt door verzekeringen of voorzieningen. Middels de Voor- en Najaarsnota wordt dit overzicht gewijzigd door toevoeging/verwijdering van risico s en aanpassing van de inschatting van de omvang van risico s. De nieuwe risico s zijn:
1. Leges burgerzaken (Programma 1) In de 2 e helft van 2011 zijn minder rijbewijzen aangevraagd dan verwacht. De verwachting is dat die tendens in 2012 gaat voortzetten, zeker nu jongeren vanaf 16,5 jaar rijlessen mogen gaan nemen. Deze jongeren zullen hoogstwaarschijnlijk geen bromfietsrijbewijs meer gaan halen. Dit is echter nog niet zeker. Indien de dalende tendens doorzet, heeft dat gevolgen voor de inkomsten (ca. 25.000). Als zich een natuurlijk moment voordoet, dan zal de formatie daarop aangepast worden. 2. Bezoekerscentrum Biesbosch (Programma 5) Evaluatie vindt in december 2011 plaats. Over de doorstart wordt de raad geïnformeerd. 3. Exploitatiebijdrage 2011 WAVA/!GO (Programma 8) Over de eerste 9 maanden scoort WAVA/GO een negatief resultaat van 312.080,--. Als deze trend zich voortzet komt dit op jaarbasis voor 2011 uit op een tekort van circa 320.000,--. De belangrijkste oorzaken hierbij zijn: de achterblijvende omzet reïntegratie ten opzichte van de begroting; de licht negatieve ontwikkelingen bij industrie, welke goede kans maken in de loop van het jaar rechtgetrokken te worden en de achterblijvende invulling additionele netto omzet gemeenten. Dit hogere nadelige saldo zal dan moeten worden aangezuiverd door de participanten. Het aandeel hierin van de gemeente Drimmelen zou dan 38.400 bedragen. 4. Gevolgen financiële positie ABP (Bedrijfsvoering) De dekkingsgraad van ABP is in het derde kwartaal 2011 fors gedaald van 112% naar 90%. Deze daling wordt vooral veroorzaakt door de lagere rente. Met die rente moeten pensioenfondsen hun verplichtingen, de pensioenen van nu en in de toekomst, waarderen. De Nederlandse Bank eist dat er een dekkingsgraad is van 105%. Aanvullende maatregelen worden door het ABP overwogen. Dit kan betekenen het verlagen van pensioenen, het kan ook betekenen extra premie gaan vragen aan de deelnemers. Een en ander hangt af van de dekkingsgraad eind december 2011, 1% meer ABP-premie betekent voor ons als werkgever een globale verhoging aan werkgeverslasten van 60.000. 1.6 Reservemutaties De Najaarsnota heeft effect op de reserves in 2011 en verder zoals toegelicht op diverse programma s. De belangrijkste mutaties betreffen: Tabel 1.6 Mutaties reserves Prg. Mutatie reserves 2011 2012 2013 2014 2015 Onttrekkingen: 6 Scouting Terheijden 1 V 3 Grondbedrijf: Reserve Groenaanleg 16 V 7 Grondbedrijf: Algemene reserve 186 V 7 Grondbedrijf: Reserve Bovenwijkse voorzieningen 237 V 7 Bestemmingsreserve Bestemmingsplannen - 15 N Totaal onttrekkingen 425 V 0-0 - 0-0 - Stortingen: 3 Egalisatiereserve Riolering - 115 N 5 Intergas: Algemene reserve - 428 N 7 Grondbedrijf: Algemene reserve 1.871 V 7 Grondbedrijf: Reserve Bovenwijkse voorzieningen 34 V 7 Grondbedrijf: Reserve Ruimtelijke ontwikkelingen - 178 N 7 Grondbedrijf: Groenaanleg - 49 N 9 Egalisatiereserve Hondenoverlastbestrijding - 19 N 9 Egalisatiereserve Reiniging - 48 N 11 Rentebijschrijving - 36 N Totaal stortingen 1.032 V 0-0 - 0-0 - Totaal mutaties reserves 1.458 N 0-0 - 0-0 - Bovenstaande reservemutaties zijn conform in eerder stadium vastgesteld beleid. Voor verdere toelichting zie de Najaarsnota. 1.7 Claims Bij de jaarrekening 2010 heeft de Raad ingestemd om een bedrag van 372.574 over te hevelen naar 2011. De verwachting is dat deze bedragen in 2011 grotendeels besteed gaan worden. Van een drietal claims is de verwachting dat de middelen pas in 2012 volledig worden besteed. Dit betreffen:
Uitvoering bomenbeleidsplan ( Programma 3, 25.000) vanwege de hoeveelheid vragen als reactie op de voorpublicatie voor de kapvergunning en het feit dat de notitie Bermen en Bermsloten veel meer tijd gevergd heeft dan geraamd. Risicomanagement (Bedrijfsvoering, 12.500) vanwege prioriteit werkzaamheden Kerntakendiscussie. Beveiligingsplan/sluitplan (Bedrijfsvoering, 32.928) vanwege langdurige ziekte medewerker. Op dit moment is reeds duidelijk dat de budgetten t.b.v. Reduceren knotwilgen en bolbomen (Programma 3, KTD 201.1) Speelvoorzieningen, verwijderen van 10 zandbakken in openbaar gebied (Programma 3, KTD Nr. 236.2) Verwijderen verkeersborden (Programma 4, KTD nr. 86.1 21.000) niet in 2011 besteed gaan worden. Voorgesteld wordt om reeds bij de Najaarsnota in te stemmen met overheveling van deze budgetten naar 2012 zodat de bezuinigingen wel in 2012 worden gerealiseerd. Indien met de besteding van deze middelen wordt gewacht tot vaststelling van de jaarrekening 2011 treedt verdere vertraging op in de uitvoering. Om deze reden wordt voorgesteld reeds nu in te stemmen met overheveling van de restantbudgetten naar 2012. 1.8 Investeringsplan 2011 Middels vaststelling van de begroting 2011 zijn kredieten gevoteerd voor de investeringen 2011. Voorgesteld wordt echter voor onderstaande zaken het investeringsplan 2011 te wijzigen. Programma 3 Maatregelen rioolinspectie 2007 aframen met 175.000 (vervallen i.h.k.v. vastgestelde Waterbeleidsplan) Rioolvervanging Grijze Wijk Hooge Zwaluwe aframen met 38.000 (afgerond) Rioolvervanging Groenendijk bijramen met 358.000 (nieuwe besteksraming: reparatie / vervanging fundering, ongunstige ligging kabels en leidingen, groter deel afkoppeling) Aanvullende maatregelen stelsels Terheijden / Wagenberg aframen met 45.000 (afgerond) Kredietsneeuwploegen verschuiven van 2012 naar 2011 (beschikbaar deze winter) Programma 6 St. Jan / Frederik Hendrikschool bijramen met 15.000 (recente jurisprudentie, hertegelen grond onder noodlokalen, BTW advies) Programma 10: Renovatiewerkzaamheden gymzaal Romboutsstraat opheffen (tlv Planon uitgevoerd) Bedrijfsvoering Helpdesk aframen met 20.000 (langere afschrijvingstermijn) Planning en Control software aframen met 6.000 (afgerond) Ten slotte wordt gevraagd de bestemming van het krediet Herstructurering / ruiming oude begraafplaatsen te veranderen. Op het krediet staat een positief saldo van 19.000 inclusief BTW. Voorgesteld wordt om dit positieve saldo in te zetten voor de voorbereiding en uitvoering van het opruimen van grafstenen op de Algemene Begraafplaats Leeuwerikstraat te Made. Op de algemene begraafplaats zijn graven aanwezig waarvan de grafrechten zijn vervallen of verlopen, maar waarvan ongeveer 110 gedenkstenen nog steeds op de graven staan. Conform de Wet op de Lijkbezorging is het mogelijk om grafstenen wanneer de grafrechten vervallen of verlopen zijn te verwijderen. De nabestaande c.q. rechthebbende moet dan wel eerst de kans hebben gekregen om zelf het gedenkteken te verwijderen. 1.9 Financiering Conform het treasurystatuut wordt in de tussentijdse rapportages ingegaan op de financiering. Beschikbaarheid financieringsmiddelen Per ultimo oktober 2011 heeft de gemeente een overschot aan financieringsmiddelen van ca. 5,3 miljoen. Dit is hoofdzakelijk het gevolg van uw besluit van 12 mei 2011 tot verkoop van het gemeentelijk aandelenpakket in Intergas Energie B.V. Op een tegoed in rekening-courant wordt ingevolge de actuele financieringsovereenkomst met de Bank Nederlandse Gemeenten een rente vergoed gebaseerd op 1-maands Euribor met een afslag van 25 basispunten. Omdat deze rentevergoeding hoger is dan die voor belegging in deposito blijven de gelden in rekening courant. Bijkomend voordeel hiervan is dat over het volledige bedrag terstond beschikt kan worden. Renterisico
Het renterisico op de vaste schuld is onveranderd laag gebleven. Er is in 2011 geen vaste geldlening aangetrokken en naar verwachting zal dit ook in het resterende deel van 2011 niet het geval zijn. Kredietrisico Het kredietrisico uit borgstelling is tengevolge van het raadsbesluit van 24 februari jl. uitgebreid tot 14 miljoen. Met de kapitaalinjectie wordt Biesbosch Marina Drimmelen geacht in staat te zijn om de exploitatie kostendekkend voort te zetten. De inspanningen zijn primair gericht op afstoting/herontwikkeling van het campingterrein waardoor de exploitatie van de haven rendabel is. Wij streven er naar om u in januari/februari 2012 nader te informeren. WAT IS DE VERVOLGPROCEDURE? Na vaststelling van de Najaarsnota vindt de eindverantwoording in 2012 plaats bij de behandeling van de jaarrekening 2011 Burgemeester en wethouders van Drimmelen, drs. C. Smits Secretaris drs. G.L.C.M. de Kok Burgemeester
De raad van de gemeente Drimmelen; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 6 december 2011 gelet op de financiële verordening gemeente Drimmelen ex. Artikel 212 Gemeentewet ; B e s l u i t : 1. In te stemmen met de begrotingswijziging waarin alle financiële consequenties zijn verwerkt 2. In te stemmen met de onttrekkingen en stortingen uit de reserves. 3. In te stemmen met het opheffen van de kredieten: a. Renovatiewerkzaamheden gymzaal Romboutsstraat b. In te stemmen met de mutatie van de kredieten: c. Maatregelen rioolinspectie 2007 aframen met 175.000 d. Rioolvervanging Grijze Wijk Hooge Zwaluwe aframen met 38.000 e. Rioolvervanging Groenendijk bijramen met 358.000 f. Aanvullende maatregelen stelsels Terheijden / Wagenberg aframen met 45.000 g. St. Jan / Frederik Hendrikschool bijramen met 15.000 h. Helpdesk 2005 aframen met 20.000 i. Planning & Controlsoftware aframen met 6.000 j. In te stemmen om het restant van het krediet Herstructurering / ruiming oude begraafplaatsen Made (ca. 19.000) aan te wenden voor de voorbereiding en uitvoering van het opruimen van grafstenen op de Algemene Begraafplaats Leeuwerikstraat te Made. k. In te stemmen met verschuiven van het krediet sneeuwploegen van 2012 naar 2011 4. De volgende claims reeds voor 2012 te honoreren: a. Uitvoering bomenbeleidsplan ( Programma 3, 25.000) b. Risicomanagement (Bedrijfsvoering, 12.500) c. Beveiligingsplan/sluitplan (Bedrijfsvoering, 32.928) d. Reduceren knotwilgen en bolbomen (Programma 3 - KTD 201.1, 30.700) e. Speelvoorzieningen, verwijderen van 10 zandbakken in openbaar gebied (Programma 3 - KTD Nr. 236.2, 20.000) f. Verwijderen verkeersborden (Programma 4 - KTD nr. 86.1, 21.000) Made, 22 december 2011 de raad voornoemd, mr. M.J.N. Schetters-Schuurbiers drs. G.L.C.M. de Kok Griffier voorzitter