Werkstuk door een scholier 3185 woorden 13 mei 2004 6,1 174 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Waarom ik dit onderwerp heb gekozen. 3. Mensen die met Het Heelal te maken hadden. 3.1 Galileo Galilei 3.2 Nicolaus Copernicus 4. Ruimtevaart 5. Kometen 6. Sterren 6.1 Hoe ontstaat een ster? 6.2 Waarom twinkelen sterren? 7. De Melkweg 8. De Zon 9. De Maan 10. Mercurius 11. Venus 12. De Aarde 13. Mars 14. Jupiter 15. Saturnus 16. Uranus 17. Neptunus 18. Pluto 19. Bijzonderheden 19.1 Wat is een Lichtjaar? 19.2 Het Noorderlicht 19.3 De Oerknal 19.4 Een Zonsverduistering 20. Hoe ik het vond om dit werkstuk te maken. 21. Informatiebronnen 1. Inleiding https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 1 van 13
In dit werkstuk kun je van alles over Het Heelal vinden. Bijvoorbeeld: sterren, al de planeten in ons zonnestelsel, ruimtevaart en nog veel meer. Ik hoop dat je het leuk zal vinden om dit werkstuk te lezen. 2. Waarom ik dit onderwerp heb gekozen. Ik heb dit onderwerp gekozen omdat dit me een leuk, moeilijk en interessant onderwerp leek. Gelukkig had ik veel informatie en wist ik van bepaalde onderwerpen die met Het Heelal te maken hebben zelf ook al wat. 3. Mensen die met Het Heelal te maken hadden. 3.1 Galileo Galilei Galileo Galilei was een Italiaanse sterrenkunde en natuurkundige. Hij werd geboren in het jaar 1564 en is gestorven in het jaar 1642. Galilei beweerde dat De Aarde rond De Zon draait. De Rooms-Katholieke Kerken in die tijd wilden hem niet geloven. Zij dachten dat De Aarde het middelpunt van Het Heelal was. Galilei bleef maar theorieën maken over zijn gedachte over De Aarde en weigerde zijn bevelen op te volgen die hij uit Rome kreeg, want hij was tenslotte Italiaans. Als straf is Galilei tot levenslang veroordeeld en is hij dus in Rome, in de gevangenis die daar toen stond, gestorven. 3.2 Nicolaus Copernicus Copernicus was een beroemde Poolse astronoom. Hij beweerde dat De Aarde en andere planeten rond De Zon draaiden. Hij had zijn theorie ± in het jaar 1500 bedacht. Maar Nicolaus was bang dat hij kritiek uit de wetenschappelijke hoek kreeg. Toen de wetenschappelijke kant het toch te weten kreeg werd zijn theorie meteen afgewezen. Maar ± in het jaar 1800 was zijn theorie de bekendste van allemaal. Over Het Heelal natuurlijk. 4. Ruimtevaart Mensen komen de ruimte in met een space-shuttle of bijvoorbeeld een raket. In zo n ruimtevaartuig is geen zwaartekracht. https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 2 van 13
Dat betekent dat alles in een ruimtevaartuig zweeft, dus ook de mensen erin. Als je na ± één jaar uit een ruimtevaartuig komt moeten de astronauten meestal weer leren lopen. In het jaar 1969 heeft de Amerikaan Neil Armstrong als eerst een voet op De Maan gezet. (De voetstappen van Neil Armstrong staan er nog steeds.) Hij is daar gekomen met de Apollo 11, een ruimtevaaartuig. This is a small step for men, but a giant step for mankind. ( Dit is een kleine stap voor de mens, maar een grote stap voor de mensheid. ) Dit zijn de bekende woorden van Neil Armstrong die hij zei toen hij zijn voet op De Maan had gezet. Het pak dat Neil hier aanheeft is een speciaal ruimtepak om in te kunnen ademen. Hij droeg dat omdat er op De Maan geen zuurstof is. Ook de Nederlanders zijn natuurlijk ook in de ruimte geweest. Op 30 oktober tot 6 november in het jaar 1985 is de Nederlander Wubbo Ockels op ruimtereis geweest. Hij ging dan wel met de Amerikaanse spaceshuttle de Challenger weg, maar toch is er ook een Nederlander in de ruimte geweest. 5. Kometen Een komeet is eigenlijk een aardappelvormige stofklomp. Hij heeft ook nog twee staart die beide ± paar honderd miljoen kilometers lang zijn. Het stof, bevroren gas en waterijs waaruit een staart van een komeet bestaat, wordt gevormd doordat het dicht bij De Zon in de buurt komt. De deeltjes smelten dan bij elkaar en vormen zo een staart. De Engelse sterrenkunde Edmond Halley begreep als eerste wat een komeet was. De komeet van Halley is dus ook naar hem vernoemd. De komeet van Halley is een van de bekendste kometen. De ruimtesonde Giotto naderde de komeet tot ± 600 kilometer en had toen allerlei foto s van de komeet gemaakt. Kometen kunnen in de ruimte ook botsingen op bijvoorbeeld planeten maken. Dat deed de komeet Shoemaker-Levy op Jupiter. Daar ontstond toen een enorme vuurbal. 6. Sterren 6.1 Hoe ontstaat een ster? https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 3 van 13
In Het Heelal zweven allerlei dingen rond, zoals wolken van gas en stof. Je kan ze alleen zien met een telescoop. Binnen in de wolk wordt telkens meer gas en stof verzameld. De druk in het centrum van de wolk wordt zwaarder en zwaarder. Uiteindelijk wordt het binnen in de wolk ook steeds warmer. Als de temperatuur binnen in de wolk ± één miljoen graden is, ontstaan er kernreacties. Op dat moment is de ster geboren. 6.2 Waarom twinkelen sterren? Sterren twinkelen wanneer lichtstralen op weg naar De Aarde in onze dampkring verschillende warme en koude luchtlagen moeten passeren. 7. De Melkweg Het Heelal bestaat uit miljarden melkwegstelsels en één daarvan is die van ons. Ons stelsel bestaat uit een zon, 9 planeten, 61 manen en ± 200 miljard sterren. Onze Melkweg is eigenlijk een afgeplatte spiraalvormige sterrenhoop die zo groot is dat als je er met ± 250 kilometer per seconde omheen zou vliegen dat je er dan ± 200 miljoen jaar over zal doen. Verder zijn er dus nog miljarden melkwegstelsels en de 32 bekendste daarvan worden bij elkaar de Lokale Groep genoemd. Die van ons hoort daar bij en bijvoorbeeld het bekende Andromedamelkwegstelsel en dus nog 30 andere melkwegstelsels. 8. De Zon De Zon is één van de biljoenen sterren in Het Heelal. Het is eigenlijk een reusachtige energiebron die voor licht en warmte zorgt. De energie die De Zon geeft maakt heeft het leven op De Aarde mogelijk gemaakt. Zij is ontstaan uit gassen van dode sterren. Het buitenste deel van De Zon heet de fotosfeer. Op de fotosfeer is het ± 5500º. En dan moet je nagaan dat de fotosfeer het koelste gedeelte van De Zon is. De koelste gebieden van De Zon zijn de zonnevlekken. Ze zien eruit als zwarte vlakken. In het midden van De Zon is het echt heel heet. Het is daar ± 14 miljoen graden. Als bijvoorbeeld een mens ook maar in de buurt van De Zon zou komen dan zou hij meteen zijn verbrand. https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 4 van 13
Op De Zon barsten soms vlammen uit. Zij heten protuberansen. Soms vliegen ze wel duizenden kilometers de ruimte in. Het gene wat men ook niet moet doen is vanaf De Aarde recht in De Zon kijken. De gevolgen daarvan kunnen zijn dat men blind wordt. 9. De Maan De Maan is een satelliet, oftewel een maan van De Aarde. De Maan staat ± 385.000 kilometer van De Aarde af. Zij doet er ± 27 dagen en 8 uur over om om De Aarde heen te draaien. Zij doet er ± even lang over om om haar eigen as te draaien. Op De Maan is er geen licht of water en er leven ook geen planten of dieren. De Maan is eigenlijk een grijze bol met kraters, zeeën, heuvels en bergen. Een krater is een diep gat op een planeet. Hij wordt gevormd door bijvoorbeeld een komeet die op de planeet inslaat. Een komeet kan zo op De Maan inslaan omdat De Maan geen dampkring heeft. Een dampkring is iets dat bijvoorbeeld kometen tegenhoudt. Een zee op De Maan is niet zo n soort zee die we op Aarde hebben, maar een groot donker vlak dat bedekt is met grijze vulkanische stoffen. 10. Mercurius Mercurius is de planeet die van alle planeten het dichtst bij De Zon staat. Mercurius ligt ± 58 miljoen kilometer van haar vandaan. Omdat de planeet heel dicht bij De Zon staat is hij meestal slecht te zien. Wij mensen weten natuurlijk ook wat van Mercurius af en we hebben er zelfs foto s van gemaakt want de ruimtesonde Mariner 10 heeft van ± 20.000 kilometer afstand haarscherpe foto s van de planeet gemaakt. Pluto is de kleinste planeet en Mercurius de een na kleinste. Mercurius is dus een kleine planeet die geen manen heeft, zoals De Aarde. Mercurius is net iets kleiner dan De Maan. Hij lijkt dan ook sprekend op De Maan. Een dag op Mercurius duurt op Aarde ± 58,6 dagen. Een jaar op Mercurius duurt op Aarde ± 88 hele dagen. Het oppervlak van Mercurius bestaat uit kraters en rotsen. https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 5 van 13
Er zijn geen heuvels, bergen of water. De atmosfeer van Mercurius bestaat uit heliumsporen. Op alle planeten in ons zonnestelsel is er zwaartekracht, dus ook op Mercurius. Net als op De Maan is er op Mercurius geen dampkring. De temperatuur op Mercurius is ± 170º tot ± 350ºc. Mercurius is vernoemd naar de Romeinse boodschapper-god. Op de volgende pagina zijn nog een paar verschillende foto s van Mercurius te zien. 11. Venus Venus staat ± 50 miljoen kilometer van Mercurius vandaan en ± 108 miljoen kilometer van De Zon vandaan. Venus heeft geen enkele maan, net als Mercurius. Ook net als van Mercurius heeft de ruimtesonde Mariner 10 foto s van Venus gemaakt. Een dag op Venus duurt op Aarde ± 243 dagen. Een jaar op Venus duurt op Aarde ± 225 dagen. Het oppervlak van Venus bestaat voor 85% uit lava-vlakten en de 15% die overblijft zijn vulkanische hooglanden. Venus heeft een atmosfeer die bestaat uit kooldioxide en sporen van stikstof. De temperatuur op Venus is ± 490º. Als er een ruimtevaarder/ster op Venus zou landen die tegen die hitte zou kunnen zou hij/zij stikken door de kooldioxide en oplossen door het zwavelzuur op Venus. Venus ziet er s avonds uit als een ster terwijl het een planeet is. We noemen die planeet ook wel de Avondster. Venus schijnt s ochtends ook. Dan noemen we haar de Morgenster. Wij kunnen Venus vanaf De Aarde goed zien omdat Venus het dichtst bij De Aarde in de buurt komt. Venus is ook vernoemd naar een god, zoals Mercurius naar de Romeinse boodschapper-god is vernoemd. Venus is vernoemd naar de Romeinse liefdesgodin. 12. De Aarde https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 6 van 13
De Aarde staat ± 149,7 miljoen kilometer van De Zon vandaan. De Aarde is de enige planeet in ons zonnestelsel waar mensen op kunnen leven. Dat komt omdat De Aarde de enige planeet is waar zuurstof in de atmosfeer zit. Ieder mens, plant en dier op Aarde heeft de zuurstof natuurlijk nodig om te ademen, dus te leven. Die zuurstof zit dus in de atmosfeer samen met een gedeelte stikstof en waterdamp. Op De Aarde is zwaartekracht. Dat betekent dat als een mens bijvoorbeeld omhoog springt dat hij/zij dan meteen weer naar beneden komt. De Aarde heeft een dampkring, dus er kunnen bijvoorbeeld geen kometen of meteoren inslaan. De Aarde heeft één maan en dat is natuurlijk De Maan. (hoofdstuk 9) Een dag op Aarde duurt ± 23 uur en 56 minuten. Een jaar duurt 365 dagen of 366 dagen als het dat jaar een schrikkeljaar is. Als het geen schrikkeljaar is dan zal een jaar ± 8599 uur en ± 40 minuten duren. Als het wel een schrikkeljaar is dan duurt een jaar ± 8622 uur en ± 96 minuten. Het oppervlak van De Aarde bestaat voor 71% uit water, de rest bestaat uit heel veel verschillende oppervlaktes, zoals: bossen, bergen heuvels, ijs, zand, vulkanen en rotsen. De gemiddelde temperatuur op Aarde is ± 22º. Op de volgende pagina zijn een paar verschillende foto s van De Aarde te zien. 13. Mars Mars staat ± 228 miljoen kilometer van De Zon vandaan. Mars heeft twee manen. Ze heten Deimos en Phobos. Ze zijn niet rond zoals alle andere manen, maar aardappelvormig. Dat komt omdat het waarschijnlijk asteroïden zijn. Asteroïden zijn een soort meteorieten. Meteorieten zijn stukken steen die in Het Heelal rondzweven. Een dag op Mars duurt op Aarde ± 24,6 dagen. Een jaar op Mars duurt op Aarde ± 687 dagen. Het oppervlak van Mars bestaat uit dode vulkanen en donker gesteente. https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 7 van 13
De atmosfeer op Mars bestaat uit kooldioxide, stikstof, sporen van argon en zuurstof. De temperatuur op Mars is ± -120 tot +25º. Mars wordt ook wel de Rode planeet genoemd. Hij wordt zo genoemd omdat hij s nachts een rood-oranje kleur heeft. Het is bewezen door verschillende ruimtesondes dat Mars een roestrode kleur heeft door foto s naar Aarde te sturen. Mars is vernoemd net als Mercurius en Venus. Mars is vernoemd naar de Romeinse oorlogskoning, die Mars heette. 14. Jupiter Jupiter staat ± 778 miljoen kilometer van De Zon vandaan. Het is de grootste planeet van ons zonnestelsel. Hij wordt ook wel de koning van de planeten genoemd. Jupiter heeft 16 manen. De vier grootste van deze manen zijn: Ganymedes, Callisto, Io en Europa. De grootste van die vier is Ganymedes. De andere 12 planeten heten: Metis, Adrastea, Amalthea, Thebe, Leda, Himalia, Lysithea, Elara, Ananke, Carme, Pasiphae en Sinope. Een dag op Jupiter duurt op Aarde ± 9,8 uur. Op Aarde zal een jaar op Jupiter ± 11,8 jaar duren. De atmosfeer van Jupiter bestaat uit waterstof en helium. Hij heeft net als De Aarde, Saturnus, Uranus en Neptunus water in zichzelf zitten. Het oppervlak van Jupiter wordt gevormd door de atmosfeer. De kleuren, rood, oranje en geel komen door de zwavel en fosfor. Fosfor zit in de atmosferische gassen. De gemiddelde temperatuur op Jupiter is ± -150º. Hier links zie je de Grote Rode Vlek. Het is een storm op Jupiter die er al ± 300 jaar heen en weer raast. Alleen de storm is al drie keer zo groot als De Aarde. Hij is daar gekomen toen er materiaal uit de diepte van Jupiter naar boven is gekomen en toen op het zonlicht is gaan reageren. https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 8 van 13
15. Saturnus Saturnus staat ± 1427 miljoen kilometer van De Zon vandaan. Saturnus heeft 18 manen en is dan ook de planeet met de meeste manen. De grootste manen van Saturnus zijn Titan, Iapetus, Dione, Rhea en Tethys. De grootste van hun is Titan. Al de andere planeten heten Pan, Atlas, Prometheus, Pandora, Epimetheus, Janus, Mimas, Enceladus, Telesto, Calypso, Helene, Hyperion en Phoebe. Een dag op Saturnus duurt op Aarde ± 10,2 dagen. Een jaar op Saturnus duurt op Aarde ± 29,5 dagen. Net als het oppervlak van Jupiter wordt het oppervlak van Saturnus gevormd door de atmosfeer. De atmosfeer van Saturnus bestaat uit waterstof en heluim. Net als Jupiter, Uranus en Neptunus is Saturnus een grote gasbol. De kleuren van Saturnus worden dus gemaakt door de gassen in de atmosfeer. De gemiddelde temperatuur op Saturnus is ± -180º. Galileo Galilei vond Saturnus de mooiste planeet die er bestond. Hij noemde haar de geringde planeet. Dat vond hij door Saturnus haar ringen. De ringen van Saturnus zijn eigenlijk miljarden ijs- en steenbrokken. Hier links zie je de tien fases bij het draaien van de as van de ringen van Saturnus. In fases vier en tien kan men vanaf De Aarde de ringen het best zien. In dit jaar zijn ze weer op hun best te zien. 16. Uranus Uranus staat ± 2869 kilometer van De Zon vandaan. Uranus heeft 15 manen. De vijf grootste manen heten Tinania, Oberon, Umbriël, Ariël en Miranda. De grootste maan van die vijf is Titania. De andere tien heten Cordelia, Ophelia, Bianca, Cressida, Desdemona, Juliët, Portia, Rosalind, Belinda en Puck. Men denkt dat Miranda is getroffen door een meteoor. Ze was vroeger een vrij gladde maan en ze is nu een rommeligachtige bol. Een dag op Uranus duurt op Aarde ± 17,2 dagen. https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 9 van 13
Een jaar op Uranus duurt op Aarde ± 84 jaar. Net als al de andere grote planeten wordt het oppervak door de atmosfeer gevormd. In de atmosfeer van Uranus zit waterstof, helium en methaan. Over de hele planeet zijn er nog allerlei verschillende gassen verspreid. Vooral door de gassen wordt het oppervlak gevormd. De methaangassen in de atmosfeer van Uranus hebben de planeet blauwkleurig gemaakt. De ringen van Uranus zijn veel dunner dan die van Saturnus. De ringen van Uranus zijn nog geen 10 kilometer breed. Haar ringen bestaan uit pikzwarte ijsblokken. Op Uranus zweven net als op Aarde wolken rond. De gemiddelde temperatuur op Uranus is ± -210º. Uranus is naar een Griekse hemelgod vernoemd. 17. Neptunus Neptunus staat ± 4496 miljoen kilometer van De Zon vandaan. Neptunus heeft 8 manen. De grootste van de acht heet Triton. De andere zeven heten Naiade, Thalassa, Despina, Galatea, Larissa, Protreus en Nereïde. Een dag op Neptunus duurt op Aarde ± 16,1 dagen. Een jaar op Neptunus duurt op Aarde ± 164,8 jaar. Neptunus is één van de vijf grootste planeten in ons zonnestelsel en net als op de andere vier grote planeten wordt op Neptunus het oppervlak door de atmosfeer gevormd. De atmosfeer van Neptunus bestaat uit waterstof, helium en methaan. Net als op Uranus wordt het oppervlak op Neptunus door de methaangassen gevormd. De ringen van Neptunus bestaan net als de ringen van Uranus uit ijsbrokken. Rond Neptunus zweven net als Op Aarde en op Uranus wolken. Eén bepaalde wolk van Neptunus heeft zelfs zijn eigen naam gekregen. Hij heet: de scooter. De gemiddelde temperatuur op Neptunus is ± -220º. https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 10 van 13
18. Pluto Pluto is de kleinste planeet en de planeet die het verst van De Zon vandaan staat. Pluto staat ± 5914 miljoen kilometer van De Zon vandaan. Pluto heeft 1 maan. Zij heet Charon. Pluto is de enige planeet waar men bijna niks van afweet. Er is zelfs geen ruimtesonde in de buurt van Pluto geweest omdat zij waarschijnlijk te ver weg is. Dat is heel jammer want anders had men veel meer informatie over Pluto gehad. Men had dan bijvoorbeeld informatie over het oppervlak van Pluto. Men denkt dat het oppervlak van Pluto helemaal van ijs is. Het is dan geen ijs dat kan smelten maar waarschijnlijk een mengsel van stikstof, koolmonoxide en methaan. Men denkt dat de atmosfeer van Pluto uit stikstof en methaan bestaat, maar het is nog nooit bewezen. Men weet wel dat Pluto de koudste planeet is. De gemiddelde temperatuur op Pluto is namelijk ± -220º. De gemiddelde temperatuur op Neptunus is namelijk ook 220º maar toch zegt men dat Pluto de koudste planeet is. Een dag op Pluto duurt op Aarde ± 6,4 dagen. Een jaar op Pluto duurt op Aarde ± 248 jaar. Men denkt dat Pluto vroeger een maan van een planeet is geweest en zichzelf heeft laten wegzweven. 19. Bijzonderheden 19.1 Wat is een Lichtjaar? Een lichtjaar is de afstand die het licht in één jaar aflegt. Dat is ± 9.460.528.405.000 kilometer. Het is zo n een groot getal omdat het licht met een snelheid van ± 300.000 kilometer per seconde gaat. Een voorbeeld hiervan is dat men bijvoorbeeld een ruimtevaartuig neemt die met n snelheid van 100 kilometer per uur de ruimte in gaat. Het ruimtevaartuig doet er dan gauw al zo n 10.000.000 (10 miljoen) jaar over om slechts één lichtjaar af te leggen. Een ander voorbeeld: men neemt een voertuig die met n snelheid van 1000 kilometer per uur gaat. Het voertuig doet er dan nog 1 miljoen jaar over om slechts één lichtjaar af te leggen. https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 11 van 13
Zelfs als je met n voertuig zou kunnen vliegen, welke met een snelheid van 1 miljoen kilometer per uur vliegt zou je er nog 10 jaar over doen om slechts één lichtjaar af te leggen. 19.2 Het Noorderlicht Het noorderlicht is een mooi, kleurrijk verschijnsel dat ontstaat als er deeltjes van De Zon in de magnetische bel die De Aarde bij de Noord- en Zuidpool heeft zweven, worden aangetrokken. 19.3 De Oerknal De oerknal was een grote explosie van het toen nog bestaande heelal die ± 15 miljard jaar geleden is geweest. Hij heeft er voor gezorgd dat er verschillende melkwegstelsels gingen ontstaan met sterren en in ons melkwegstelsel dan ook planeten en manen. Of de oerknal in andere melkwegstelsels ook planeten en manen heeft gevormd weet men niet. Het nu bestaande heelal groeit door de oerknal nog steeds. 19.4 Een Zonsverduistering Een zonsverduistering is iets dat meestal één of meerdere keren per jaar verschijnt. Hij verschijnt wanneer De Maan tussen De Aarde en De Zon schuift. 20. Wat ik er zelf van vond om dit werkstuk te maken. Ik vond het heel moeilijk, maar wel leuk om dit werkstuk te maken. Het leukste hoofdstuk om te maken vond ik Mensen die met Het Heelal te maken hadden. De moeilijkste hoofdstukken om te maken vond ik toch wel de planeten. Nou, ik hoop vooral dat je het leuk en interessant vond om dit werkstuk te lezen. 21. Informatiebronnen Boeken: 1. Sterren kijken. ISBN: 3 8290 6771 2 schrijver: Robert Burnham 2. De Aarde verklaard. ISBN: 90 5426 745 3 schrijfster: Barbara Taylor https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 12 van 13
3. De ongelofelijke reis naar de planeten. ISBN: 90 5426 040 8 schrijver: Nicholas Harris 4. De ruimte in. ISBN: 90 5764 153 4 schrijver: David Owen 5. De mens in Het Heelal. ISBN: 90 10 01772 9 schrijver: Chriet Titulaer 6. De wereld en het heelal. ISBN: 90 276 0755 9 schrijver: Jean Pierre Verdet 7. Zon, sterren en planeten. ISBN: 90 6976 213 7 schrijver: Tom Stacey serie: Wist je dat 8. Ruimte Atlas. ISBN: 90 6091 331 0 schrijver: Robin Kerrod 9. Het Heelal. ISBN: 90 6248 137 X schrijver: Nigel Henbest serie: Natuurwijzers Computer: 1. Microsoft Encarta 98 https://www.scholieren.com/verslag/16683 Pagina 13 van 13