Waarom zijn er seizoenen?

Transcriptie

1 Waarom zijn er seizoenen? Waarom zijn er seizoen? Vorig weekeinde was het ineens zover. Volop zomer op zaterdag met ruim 24 graden en een zonnetje, de dag erna was het herfst met 15 graden en gemiezer. Waarom zijn er seizoenen op aarde? Zijn er ook seizoenen op andere planeten? In deze blog een antwoord op deze twee vragen. Seizoenen op aarde

2 Dat de aarde seizoenen kent is hoofdzakelijk te danken aan het feit dat de aarde niet recht staat. De aarde staat in een hoek van 23,5 graden. Dit joemen we de axiale hoek Hoe dit is gekomen weten wetenschappers niet precies. Waarschijnlijk is het een flinke botsing geweest met een ander object in de tijd dat de aarde zich vormde uit materie van een geëxplodeerde ster waaruit ons zonnestelsel is ontstaan. Het zit zo. Stel je de aarde voor als een bal. Steek een stok in de bovenkant (noordpool) recht naar de onderkant (zuidpool) van de bal. Pak dan de stok en zet de bal 23,5 graden naar links. Dat is op de klok ca 4 minuten voor 12. Omdat de aarde in een (bijna) cirkel om de zon draait krijg je dat aan een kant van de baan de bovenkant het noordelijk halfrond het dichtst bij de zon staat. Dit is 21 juli. Het is dan warmer en dus zomer. Aan precies de tegenovergestelde kant van de baan staat de onderkant van de aarde het zuidelijk halfrond het dichtst bij de zon en is het daar zomer. Dit gebeurt op 21 december. Aan beide kanten tussenin staan de polen even ver van de zon en is het op of rond 20 maart en op of rond 23 september het begin van het voorjaar, respectievelijk de herfst. De zon staat dan loodrecht op de evenaar. Op deze data zijn de dagen en de nachten overal op de wereld even lang. Dit noemen we de (lente- en herfst-) equinox. Op het zuidelijk halfrond is het precies andersom. Iets te abstract? Kijk dan dit filmpje van Youtube.

3 Seizoenen op andere planeten Zon Mercurius Venus Aarde Mars Jupiter Saturnus Uranus Neptunus Het verst van de zon staat Pluto, die geen planeet meer wordt genoemd, maar onder de dwergplaneten wordt gerekend Elke planeet in ons zonnestelsel kent seizoenen. Die zijn vaak anders zoals wij die hier op aarde kennen met een lente, zomer, herfst en winter. Er zijn twee oorzaken van seizoenen op een planeet aan te wijzen. De eerste oorzaak is de helling van de as van de planeet, de axiale as. De tweede is dat de baan die sommige planeten om de zon maken niet zuiver rond is, maar elliptisch. Dat betekent dat de planeet in zijn ronde om de zon soms dichter bij de zon staat en soms er verder van af. Een elliptische baan beïnvloedt het gehele klimaat van de planeet. Omdat de baan van de aarde (bijna) rond is, is het algemene klimaat op aarde redelijk stabiel. Mercurius en Venus Mercurius en Venus staan het dichtst bij de zon. Omdat ze een baan hebben die tussen de aarde en de zon loopt, noemen we ze wel de binnenplaneten. Mercurius draait zo n kleine baan dat het moeilijk te zeggen is welke seizoen het is. Op Venus zijn wel iets van seizoenen. Venus heeft een axiale hoek van -3 graden en dat heeft niet zo veel effect.

4 Mars Op Mars zijn de seizoenen extreem. De afstand van de zon varieert in een Mars-jaar (een rondje om de zon) tussen de grofweg 200 miljoen kilometer en 250 miljoen kilometer. Bovendien heeft Mars een axiale hoek die groter is dan die van de aarde, nl 25,19 graden. Een Mars jaar duurt 1,88 Aarde jaar, de seizoenen duren dan ook langer. Op het Noordelijk halfrond duur de lente 7 maanden, de zomer 6 manden de herfst 5,3 maanden en de winter slechts 4. Dat de seizoenen niet precies even lang zijn ligt aan de elliptische baan. Het blijft trouwens altijd wel koud op Mars. In de zomer wordt het soms 20 o C, en daalt het s nachts naar 100 o C. Jupiter Jupiter kantelt net als Venus maar -3 graden. Dat heeft nauwelijks invloed. Vanwege de afstand tot de zon zijn er wel seizoenen. Die duren 3 Aarde jaren. Saturnus Saturnus staat in een hoek van 26,75 graden, vergelijkbaar met de aarde. Er zijn dus ook vier seizoen op Saturmus. Deze duren zeven jaar. Op deze gasreus merken ze er niet veel van. Als gevolg van seizoensinvloeden wisselt het klimaat niet zo veel. Uranus Uranus heeft een vrijwel cirkelvormige baan. De as van Uranus is maar liefst 82 graden gekanteld. Hij hangt zowat op zijn zij. Een seizoen duurt hier 20 jaar en het weer wisselt sterk, een jaar 84 Aardse jaren. Een ding is zeker, het is er altijd heel koud.

5 Neptunus Neptunus heeft een kanteling van 28,5 graden, lijkt op de aarde dus. Neptunus is de verste planeet van ons zonnestelsel. Over de seizoenen op Neptunus is niet veel bekend. Hoewel wetenschappers zeggen dat beelden van de Hubble Space Telescoop veranderingen tonen in de helderheid van de wolken op het zuidelijk halfrond in de lente. Een seizoen op Neptunus duurt 40 jaar.