Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid Lessons Learned RadarAdvies Jerry Galesloot en Klaske Gonlag November 2011
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid
Inhoudsopgave Voorwoord 3 Samenvatting 4 1 Inleiding 8 2 Regionaal actieplan: van voorbereiding naar uitvoering 10 2.1 Landelijk Actieplan Jeugdwerkloosheid 10 2.2 Regionaal actieplan Geef jongeren een kans 10 2.3 Middelen convenant 11 2.4 Facilitering Ministerie SZW 12 2.5 Samenwerking projectdirectie 12 2.6 Inhoud regionaal actieplan 13 2.7 Uitvoeringsstructuur 13 2.8 Diversiteit in aanpak 15 2.9 Meet & greet 17 2.10 Samenvattend 18 3 Jongeren in beeld 19 3.1 Ontwikkeling jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 19 3.2 Plaatsingen van jongeren op baan, leerwerkbaan of stage 22 4 Evaluatie inhoud actieplan 26 4.1 Communicatie 26 4.2 Scholing 29 4.3 Arbeidsbemiddeling 31 4.4 Begeleiding naar werk 34 4.5 Preventieve maatregelen 36 5 Evaluatie opzet en organisatie actieplan 39 5.1 Netwerken en samenwerken 39 5.2 Organisatiestructuur 42 5.3 Regionale aanpak 44 5.4 ESF aanvraag 45 5.5 Duurzaamheid 47 Bijlagen 50 1 Overzicht respondenten 50 2 Projectoverzicht 51
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 3 Voorwoord De regio Zuid-Holland Zuid heeft in de afgelopen twee en een half jaar een forse inspanning geleverd bij het bestrijden en voorkomen van jeugdwerkloosheid. Schoolverlaters en andere jongeren konden moeilijk aan het werk als gevolg van de economische crisis. Ondernemers, het beroepsonderwijs in de regio, het UWV WERKbedrijf, verschillende regionale sociale diensten en private organisaties hebben zich samen ingezet. Dit heeft voor veel jongeren in de regio nieuwe perspectieven en kansen op de arbeidsmarkt opgeleverd. Deze gezamenlijke inzet heeft tot nieuwe verbindingen en innovatieve aanpakken geleid. De arbeidsmarkt reikt verder dan de gemeentegrenzen. Er is een projectstructuur ontwikkeld waarin zowel bestuurlijk als uitvoerend bovenregionaal is gewerkt. Zo konden alle mogelijkheden zo goed mogelijk benut worden. Op het schaalniveau van Zuid-Holland Zuid hebben de drie O s (overheid, onderwijs en ondernemers) aangetoond daadwerkelijk acties te kunnen ontwikkelen. Zo zijn jongeren aan een stage, een leerwerkbaan of een baan geholpen. Het regionaal actieplan loopt eind dit jaar af. In de regio gaan wij onverminderd door met verschillende inspanningen om de participatie op de arbeidsmarkt te verhogen. Daarbij is het zinvol om lessen te trekken uit de aanpak van jeugdwerkloosheid. Deze lessen kunnen van pas komen bij de implementatie van de Wet werken naar vermogen (Wwnv). En ook breder bij het ontwikkelen en uitvoeren van regionaal arbeidsmarktbeleid. Ik heb RadarAdvies, bureau voor sociale vraagstukken, opdracht gegeven het regionaal actieplan Geef jongeren een kans te evalueren. Daarvoor hebben zij veel mensen gesproken. Waaronder: bestuurders, werkgevers, professionals uit het beroepsonderwijs, medewerkers van sociale diensten, het UWV WERKbedrijf en verschillende uitvoerders van projecten. Deze openhartige gesprekken hebben veel bruikbare informatie opgeleverd. De resultaten van de gesprekken, documenten analyses en projectbeschrijvingen vindt u in dit evaluatierapport. Dit rapport bevat veel bruikbare lessen voor verschillende organisaties die zich met scholing, werk of arbeidsbemiddeling bezig houden. Daarom vind ik het belangrijk om de informatie breed te verspreiden. Dat doe ik in de eerste plaats via de conferentie Benutten we al het talent? op 1 december 2011. Ik hoop dat de informatie in dit rapport u inspireert en uitdaagt om een gezamenlijke inspanning te blijven leveren om meer mensen aan de slag te helpen. Ik nodig u uit met innovatieve voorstellen te komen om de arbeidsmarkt toekomstbestendig te maken. Bert van de Burgt Coördinerend wethouder regionaal arbeidsmarktbeleid en voorzitter van de Stuurgroep van het Actieplan Jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 4 Samenvatting Inleiding Eind 2009 is in de regio Zuid-Holland Zuid het regionaal actieplan Geef jongeren een kans gestart. Dit actieplan is onderdeel van het landelijke Actieplan Jeugdwerkloosheid. Het doel was de bestrijding van de jeugdwerkloosheid. Na twee en een half jaar loopt het landelijke actieplan en de bijbehorende financiering en ondersteuning door het ministerie van SZW ten einde. Tegelijkertijd komen er veranderingen aan op het gebied van sociale zekerheid, met name waar het gaat om de wetgeving. Tijd voor een evaluatie van het regionaal actieplan. Bedoeld om terug te blikken: wat hebben we met elkaar gedaan en bereikt in de regio? Maar ook bedoeld om vooruit te kijken: welke werkende elementen kunnen we meenemen? En welke lessen zijn er te trekken voor het toekomstige arbeidsmarktbeleid en de regionale uitrol van de Wwnv? In deze samenvatting vindt u de hoofdlijnen van de evaluatie. Die is uitgevoerd door RadarAdvies, in opdracht van centrumgemeente Dordrecht. Regionaal actieplan Het regionaal actieplan is, onder regie van de centrumgemeente Dordrecht, met alle relevante betrokkenen uit de regio gemaakt. Dit gebeurde in de zomer van 2009 onder hoge tijdsdruk en met urgentie: de jeugdwerkloosheid moet nú aangepakt worden om erger te voorkomen. De manier waarop regionaal invulling en uitvoering is gegeven aan de plannen, was vernieuwend. Ook de aansturing door het ministerie en de vereiste verantwoording van de regio aan het ministerie was anders. Hiermee is zowel het landelijke Actieplan als de regionale inkleuring een interessant en waardevol proces geweest. Bijvoorbeeld wat betreft: het hoe en wat van regionaal samenwerken op het terrein van arbeidsmarktbeleid; de manier waarop werkgevers een rol krijgen bij het oplossen van werkloosheidsvraagstukken; de manier waarop verschillende groepen jongeren benaderd, begeleid en geplaatst worden; de manier waarop de structuur van het actieplan regionaal is opgezet (stuurgroep, projectgroep, projectmatig werken). Regionale samenwerking De regionale samenwerking betekende samenwerking tussen de twee subregio s Drechtsteden en Gorinchem en omstreken. En samenwerking tussen de drie O s: onderwijs, ondernemers, overheid. Deze regionale samenwerking is gerealiseerd in netwerken en samenwerkingsverbanden. Deze verbanden zijn sterk geworden. Het is belangrijk om die te onderhouden en hier in de toekomst ook in te blijven investeren. Werkgeversbenadering Werkgevers in de regio willen en kunnen aan de slag met de jongeren uit het actieplan jeugd werkloosheid. Hierbij is ontzorgen heel belangrijk. Werkgevers willen zo weinig mogelijk extra werk bij het aannemen van een jongere. Aanvullende begeleiding en financiële constructies zijn een manier om werkgevers te ontzorgen. Een succesvolle aanpak is werken met arrangementen. Deze arrangementen bevatten elementen van werk, onderwijs, ondersteuning en samenwerking tussen de verschillende partijen die bij een jongere betrokken zijn. Vooral de arrangementen die voortkomen uit een concrete vraag op de arbeidsmarkt waren
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 5 succesvol. Arrangementen kunnen branchegericht opgezet worden in samenwerking met overheid, werkgevers(branche) en onderwijs. Jongeren centraal Jongeren tot 27 jaar zijn dé centrale doelgroep van het actieplan. Er is in hen geïnvesteerd met gerichte communicatie, onderzoek en voorlichting. Bij de keuze van projecten is heel nauwkeurig bekeken of ze aansloten bij wat jongeren nodig hadden. Als dit niet of onvoldoende het geval was, dan was er in het actieplan ruimte en flexibiliteit om projecten eerder te stoppen of bij te sturen. Structuur In het actieplan is gewerkt met een stuurgroep en een projectteam. Het projectteam stond onder leiding van de projectleider. De projectleider was werkzaam voor de programmamanager arbeidsmarktbeleid van de gemeente Dordrecht. De rollen van de verschillende partijen in deze structuur waren duidelijk. De rolinvulling verschilde soms per persoon, functionaris of organisatie. Er is gewerkt met een projectmatige aanpak, gecombineerd met extra menskracht op de Werkpleinen en gerichte communicatie met de doelgroep. Transparantie, vertrouwen en duidelijke communicatie waren randvoorwaarden om deze structuur ook echt te laten werken. Resultaten Met de verschillende projecten die in de regio zijn uitgerold, zijn veel jongeren bereikt. De groep jongeren in de regio Zuid-Holland Zuid is geen homogene groep. Daarom waren er verschillende projecten nodig om groepen jongeren met verschillende wensen, behoeften, capaciteiten, mogelijkheden en achtergronden te bedienen. Verschillende projecten, maar met één gemeenschappelijk hoofddoel: begeleiden en plaatsen van jongeren naar werk of scholing. Als gevolg van het actieplan zijn van 2010 tot en met het tweede tertaal 2011 258 jongeren met startkwalificatie en 385 jongeren zonder startkwalificatie aan een baan geholpen. De reguliere plaatsingen van het UWV WERKbedrijf zijn hierin niet mee gerekend. Voor een leerwerkbaan zijn in dezelfde periode 68 en 230 jongeren geplaatst. En nog eens 23 en 120 jongeren hebben een stage gedaan. Ook deze cijfers zijn exclusief de reguliere plaatsingen. Onder meer door inzet van actieplanmiddelen en trajecten is de jeugdwerkloosheid in deze regio gedaald van circa 1.250 in 2010, naar iets meer dan 1.000 jongeren in 2011.
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 6 Lessons learned Communicatie Bij de inzet van communicatiemiddelen moet rekening worden gehouden met de kennis en kunde van de doelgroep (wel/niet vaardig op de digitale snelweg). Communicatieplan met analyse van de verschillende doelgroepen die moeten worden bereikt, wat de moeilijkheidsgraad van deze doelgroepen is, welke boodschap overgebracht moet worden en op welke manier dit het beste kan. Van belang dat het communicatieplan flexibel is, zodat kan worden ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen. Kennis van jongeren over en bereikbaarheid van jongeren via de digitale snelweg is beperkt; hou daar rekening mee bij de keuze van communicatiemiddelen. Persoonlijke en outreachende benadering met een voor jongeren duidelijke en eenduidige boodschap heeft de voorkeur. Vooral voor de doelgroep kwetsbare jongeren. Eigenaarschap van communicatiemedium is belangrijk om goed te regelen. Dit vergroot het bereik. Vooral voor media die een ontmoetingsplaats moeten zijn. Laagdrempelig en vrijblijvend zoeksysteem voor werkgevers die werknemers zoeken belangrijk (soort digitale kaartenbak). Externe communicatie over de aanpak is belangrijk om betrokkenen te informeren over geboekte successen en anderen te interesseren mee te doen (vertellen en verkopen van successen). Interne communicatie van belang in het kader van draagvlak onder de achterban en het kunnen aanspreken en motiveren van de achterban om mee te doen (delegeren van taken). Scholing Om arbeid en scholing meer op elkaar aan te laten sluiten, kan gekeken worden naar schoolcarving en jobcarving. Bekijk meerdere mogelijkheden (buiten vijf procentsregel) om invulling te geven aan de gemeentelijke eis van SROI / maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bijvoorbeeld door (gemeentelijke) projecten in de openbare ruimte (bouw, techniek) mede laten uitvoeren door jongeren, worden deze projecten betaalbaar en realiseerbaar. Bij projecten gericht op scholing is het van belang dat hier altijd een werkcomponent in zit. Op deze manier krijgen de jongeren een beter beeld van waar de opleiding echt voor opleidt en kan (tussentijdse) uitval voorkomen worden. Om samenwerkingsverbanden op het snijvlak van werk en opleiding ook in de toekomst te blijven benutten, is aandacht voor borging belangrijk. Hier moet expliciet op ingezet worden. Duurzaam samenwerken gaat niet vanzelf en betekent wat van de eigen autonomie inleveren. Aandacht nodig voor het matchen van de concrete opleidingsvraag van de werkgever en het aanbod van het ROC. En voor het samenwerken tussen ROC en gemeente op het gebied van werkgevers benadering (meer gebruikmaken van elkaars netwerk). Stimuleren van verbindingen tussen het reguliere aanbod van het ROC en partners die hier (mogelijk) gebruik van kunnen maken. Arbeidsbemiddeling Ontzorgen van werkgevers is een kernwoord om werkgevers méé te krijgen. Belangrijke factoren bij een succesvolle arbeidsbemiddeling: pro-actieve houding; draagvlak onder jongeren en werkgevers; outreachend werken, zowel naar jongeren als werk gevers; ervaring en kennis in de sectoren en de regio. Inzet jongerencoaches een goede manier om toeleiding van jongeren naar werk of opleiding te versterken. Website om digitale ontmoeting tussen verschillende spelers op de arbeidsmarkt te faciliteren (werkgevers, jongeren, gemeente en onderwijs) Fysieke ontmoeting faciliteren tussen jongeren en werkgevers (speedmeets bij bedrijven). Jongeren bij elkaar brengen, zodat ze ook van elkaar kunnen leren en elkaar kunnen motiveren. Ook aandacht nodig voor jongeren die niet op de Werkpleinen te vinden zijn. Het werkt als deze jongeren door één vaste regisseur (werkcoach of
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 7 werkmakelaar) outreachend worden benaderd en begeleid naar werk, scholing en eventueel hulpverlening. Duurzame relatie met werkgever bevordert matching vraag en aanbod. Persoonlijk contact, één contactpersoon en duurzame relatie zijn belangrijk voor een werkgever. Digitaal platform én persoonlijke aandacht nodig voor toeleiding naar werk of school. Gedeelte van de jongeren vindt werk of opleiding via de digitale weg. Minder kansrijke jongeren hebben meer persoonlijke begeleiding nodig. Ervaring is belangrijk voor jongeren voor het vinden van een passende baan of opleiding. Instrumenten daarvoor zijn: banen,- en scholingsmarkten, bedrijfs bezoeken, werkervaringsplekken en stages. Begeleiding naar werk Inzet van arrangementen zorgt voor goede aan - slui ting van jongeren, werk(gevers) en onderwijs. Zet arrangementen vraaggericht op, gebaseerd op behoefte van sectoren of werkgevers. Projecten die gekoppeld zijn aan werk zijn het meest succesvol gebleken. Ook kleinschalige projecten werken goed, doordat er minder risico is en snel gestart en bijgestuurd kan worden. Jongeren kunnen werkervaring opdoen. Ze doen werknemersvaardigheden op en volgen een gerichte opleiding. Zowel werkgever als jongere hebben de tijd om in de praktijk elkaar te leren kennen. Vaste begeleider vanuit arrangement. Arrangementen ontzorgen werkgevers. Weinig risico voor werkgevers door proefperiode, minder kosten, jongere wordt gericht opgeleid en begeleid door vast contactpersoon vanuit arrangement. Preventieve maatregelen Jongeren en andere kwetsbare doelgroepen zijn gebaat bij een pro-actieve, vindplaatsgerichte en persoonlijke benadering. Het netwerk en de onderlinge samenwerking rondom kwetsbare jongeren is extra belangrijk. Vooral in de overgang van onderwijs naar de arbeidsmarkt. Ook bij de aanpak van kwetsbare jongeren moet de focus op werk en scholing op de voorgrond blijven. Persoonlijke aanpak is belangrijk, bij voorkeur door één vast contactpersoon. Er kan nog meer gebruik gemaakt worden van de eigen kracht van jongeren en hun netwerk. Jonge - ren aanspreken op de eigen verantwoordelijk heid. Binnen de drie O s is meer diversiteitsbewustzijn nodig. Het gaat om de sensitiviteit voor diversiteit bij professionals. Meer awareness, bredere diversiteit en meer borging in de eigen organisatie. Regionale samenwerking Regionaal samenwerken op het niveau van de regio Zuid-Holland Zuid heeft meerwaarde. Vooral door betere resultaten, schaal- en efficiencyvoordeel. Urgentie en actiebereidheid zorgde voor succesvolle resultaten. Samenwerking tussen onderwijs, ondernemers en overheid heeft voor het actieplan gewerkt, maar dient nog meer verstevigd te worden. Verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt door werkgeversdienstverlening, school- en jobcarving. Bestuurlijk draagvlak is noodzakelijk voor regionale samenwerking. Regionale samenwerking wordt verstrekt door het projectteam samen te stellen met mensen uit de regio. Zo wordt input, bemensing en betrokkenheid uit de hele regio geborgd. Vertrouwen, transparantie en heldere communicatie (intern en extern) zijn kernwoorden voor een succesvolle, regionale samenwerking. Aangevuld met gedrevenheid en een sense of urgency om je samen voor iets in te zetten. Borging van deze samenwerking en succesvolle projecten verdient aandacht, regionaal samenwerken gaat niet vanzelf. Voor het regionaal arbeidsmarktbeleid en de regio - nale invulling van de Wet werken naar vermogen kunnen deze leerpunten van meerwaarde zijn. Ze gelden namelijk niet uitsluitend voor jongeren, maar voor een bredere doelgroep die actief moet worden op de arbeidsmarkt in Zuid-Holland Zuid.
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 8 1 Inleiding Regionaal actieplan Geef jongeren een kans Om de toenemende jeugdwerkloosheid tegen te gaan heeft het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een convenant afgesloten. Er zijn in 2009 middelen beschikbaar gesteld voor de dertig arbeidsmarktregio s. Dit budget mocht tot eind 2011 ingezet worden. De arbeidsmarktregio Zuid-Holland Zuid bestaat uit 18 gemeenten. Onder regie van centrumgemeente Dordrecht hebben zij het regionaal actieplan Geef jongeren een kans opgesteld en uitgevoerd. De aanpak van de jeugdwerkloosheid maakt onderdeel uit van het regionaal arbeidsmarktbeleid. Voor dit beleid is een programma opgesteld voor de periode 2010 2014. Een deel van de acties worden dus na afloop van de convenantperiode voortgezet. Evaluatieopdracht Ter afsluiting van het actieplan Geef jongeren een kans en voor het voortzetten van succesvolle projecten binnen het regionale arbeidsmarktbeleid, wordt op 1 december een bijeenkomst georganiseerd. Hiervoor is de vraag uitgezet om te inventariseren wat er tijdens de uitvoering van het actieplan is gedaan en wat de succesfactoren en leerpunten zijn. In dit kader heeft er in oktober - november 2011 een evaluatie van het actieplan plaatsgevonden. De opdracht luidde: Evalueer de uitvoering van het regionaal actieplan jeugdwerkloosheid en de daarbij opgezette aanpakken en instrumenten. Achterhaal de succes,- en faalfactoren van de uitvoering van het actieplan en de ingezette aanpakken en instrumenten. Doelstellingen De evaluatie is uitgevoerd met de volgende doelstellingen: inzicht krijgen in de aanpakken en instrumenten binnen het regionale actieplan jeugdwerkloosheid. En in de ervaringen, succes- en faalfactoren; beeld krijgen van de meerwaarde van het regionale actieplan voor de regio. En de manier waarop dit actieplan in de regio is uitgevoerd en aangestuurd. Met deze evaluatie ligt de focus op het doorgronden van de aanpak en het inzichtelijk maken wanneer iets heeft gewerkt en waarom. Delen, verduurzamen en motiveren De uitkomsten van deze evaluatie worden in de regio met betrokken partijen gedeeld. Met als doel om de succesvolle aanpakken in de reguliere dienstverlening te verduurzamen. Maar ook om partijen te inspireren en te stimuleren om zich in te blijven zetten. Zowel voor de jeugd als voor andere doelgroepen. Ook zijn de succes- en faalfactoren te gebruiken voor andere beleids - domeinen en toekomstige ontwikkelingen. Bijvoorbeeld de komst van de Wet werken naar vermogen. Beoogde lezers van dit rapport Dit evaluatierapport heeft verschillende doelgroepen. Om te beginnen is het geschreven voor de colleges en de gemeenteraden. Een tweede doelgroep zijn alle betrokken partijen vanuit de drie O s. Ondernemers, onderwijs en overheid hebben zich samen ingespannen. Voor hen is het belangrijk om te weten wat er de afgelopen tweeënhalf jaar is ondernomen, bereikt en geleerd. Deze informatie kan gebruikt worden bij nieuwe ontwikkelingen en uitdagingen, onder meer voor het regionaal arbeidsmarktbeleid.
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 9 Aanpak Bij de start van de evaluatie is bronmateriaal verzameld over het regionale actieplan jeugdwerkloosheid. Er is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande bronnen. Projectbeschrijvingen, verantwoordingscijfers, artikelen en andere berichten over het actieplan zijn gebruikt. Ook is er gebruik gemaakt van landelijk onderzoek over de uitvoering van het actieplan. Daarnaast zijn er gesprekken gevoerd met de stakeholders van het regionaal actieplan, stakeholders op bestuurlijk, beleidsmatig en uitvoerend niveau vanuit het onderwijs, de ondernemers en de overheid. Hierdoor is een breder en completer beeld verkregen van de opzet van het actieplan, de uitvoering en de resultaten. Leeswijzer De informatie uit de schriftelijke bronnen en de gesprekken is verwerkt in dit rapport. In hoofdstuk 2 wordt de situatie in de regio Zuid-Holland Zuid geschetst. Van de start van het actieplan tot en met november 2011. Hoofdstuk 3 geeft een cijfermatige weergave van de landelijke en regionale jeugdwerkloosheid. Ook wordt hier aangegeven hoeveel jongeren er door de inzet van het actieplan geplaatst zijn. Zowel als het gaat om een baan, een leerwerkbaan of een stage. In hoofdstuk 4 is de evaluatie van de inhoud van het actieplan beschreven. Hierbij is een onderverdeling gemaakt in de vijf thema s uit het actieplan. Deze thema s zijn: communicatie, scholing, arbeidsbemiddeling, begeleiding naar werk en preventieve maatregelen. In hoofdstuk 5 is de evaluatie van de opzet en organisatie van het actieplan beschreven. In de bijlagen vindt u een overzicht van de respondenten en een projectoverzicht.
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 10 2 Regionaal actieplan: van voorbereiding naar uitvoering In de zomer van 2009 is in de regio Zuid-Holland Zuid gestart met de voorbereiding van het regionale actieplan jeugdwerkloosheid. Samen met vertegenwoordigers uit onderwijs, onder nemers en overheid. Op 1 december 2011 wordt het regionale actieplan Geef jongeren een kans afgesloten. Dit hoofdstuk schetst het proces van plannen maken, uitvoeren en voort zetten. Het hoofdstuk is geschreven in nauwe samenwerking met Stanley Ramkhelawan, programmamanager regionaal arbeidsmarktbeleid. 2.1 Landelijk Actieplan Jeugdwerkloosheid In 2009 heeft de toenmalige staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Jetta Klijnsma) aan Hans de Boer een advies gevraagd over de aanpak van de groeiende werkloosheid onder jongeren. Het advies, getiteld Tegen de stroom in, is op 13 mei 2009 gepresenteerd. De reactie van het kabinet op dit advies was het Actieplan jeugdwerkloosheid. De vijf hoofdlijnen van het actieplan jeugdwerkloosheid zijn: jongeren langer op school houden; convenanten met dertig regio s; matching-offensief; leerwerkbanen of stages en; kansen voor kwetsbare jongeren. Het kabinet heeft 250 miljoen beschikbaar gesteld voor de regionale uitvoering van dit Actieplan. Op de Jeugdtop van 29 juni 2009 heeft het kabinet dertig coördinerende gemeenten gevraagd regionale actieplannen op te stellen. Deze centrumgemeenten zijn geselecteerd op basis van de Werkplein Plusvestiging van het UWV WERKbedrijf. 2.2 Regionaal actieplan Geef jongeren een kans Een multidisciplinair projectteam met professionals uit de drie O s 1) heeft het regionaal actieplan Geef jongeren een kans opgesteld. Input voor het regionaal actieplan is ook verkregen via de Werkgevers Drechtsteden. Zij hebben een oproep onder werkgevers gedaan om plannen te leveren voor de aanpak van jeugdwerkloosheid. Het regionaal actieplan is eerst bestuurlijk afgestemd met de betrokken wethouders uit de regiogemeenten. Daarna is het door de Stuurgroep Arbeidsmarktbeleid van centrumgemeente Dordrecht vastgesteld. Na besluitvorming in het College van B&W van Dordrecht op 1) Werkgevers Drechtsteden, Da Vinci College, UWV WERKbedrijf, Sociale Dienst Drechtsteden, Regionale Sociale Dienst Alblasserwaard Oost Vijfheerenlanden, Route 27 en Gemeente Dordrecht
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 11 8 september 2009 is het convenant Regionale aanpak voorkomen en bestrijden jeugdwerkloosheid 2009-2011 met het ministerie van SZW afgesloten. Met Dordrecht als centrumgemeente is het actieplan voor de 18 gemeenten in 2009 van start gegaan. De arbeidsmarktregio Zuid-Holland Zuid staat hier weergegeven: 2.3 Middelen convenant Op basis van de convenantafspraken in 2009, is door het ministerie van SZW 1,7 miljoen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van het regionaal actieplan. Toekenning van extra middelen was gekoppeld aan prestaties en een aanvullend plan voor 2010. In overleg met de regionale partners zijn aanvullende plannen ingediend. Zo kon er beter ingespeeld worden op de regionale problematiek. Eind 2010 heeft het ministerie nog 100.000 beschikbaar gesteld voor de aanpak van kwetsbare jongeren. Inclusief dit bedrag is er in 2010 in totaal 1.605.826 ontvangen. In 2011 zijn weer extra middelen door het ministerie verstrekt. De regio Zuid-Holland Zuid heeft toen een bedrag van 645.938 ontvangen. Hiermee is het totale subsidiebedrag uitgekomen op een bedrag van 3.951.764. De ESF gelden zijn hierin niet mee genomen. Ondertekening convenant, september 2009
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 12 2.4 Facilitering ministerie SZW De voorbereiding van het regionaal actieplan heeft in de zomermaanden van 2009 onder grote tijdsdruk plaatsgevonden. De regio s zijn op verzoek van het ministerie van SZW eind juni 2009 voortvarend aan de slag gegaan met het maken van regionale actieplannen. Echter er werd pas in de zomervakantie een handreiking verstrekt waar deze plannen aan moesten voldoen. Het regionaal actieplan Geef jongeren een kans was vrijwel afgerond. Maar dit moest alsnog aangepast worden aan de criteria uit de handreiking. De tijdsdruk werd extra groot doordat het ministerie vanwege de toetsing en politieke besluitvorming over de regionale plannen de indieningsdatum heeft vervroegd. Het gevolg was dat niet alle regionale acties goed uitgewerkt en financieel onderbouwd waren. In het convenant zijn afspraken opgenomen over rapportage verplichtingen. Het heeft enige tijd geduurd voordat de projectdirectie van het ministerie een eenduidig format had waarin gerapporteerd kon worden. Bij projectuitvoerders in Zuid-Holland Zuid heeft dit voor de nodige onduidelijkheid gezorgd. Bijvoorbeeld over de registratie van deelnemersgegeven. Met de landelijke projectleider van het ministerie is overleg gevoerd over de resultaten waarover de centrumgemeente moest rapporteren. Bijvoorbeeld als het gaat om welke plaatsingen regulier waren en welke als extra geteld konden worden? Het ministerie heeft steeds aangegeven dat er sprake was van een licht administratief en rapportage regime. Maar tegelijkertijd werd het belang van het aanvragen van financiering uit het Europees Sociaal Fonds (ESF) benadrukt. Voor deze ESF financiering werden echter wél stringente eisen gesteld. Bijvoorbeeld ten aan - zien van de aanbesteding, de financiële administratie en het deelnemersdossier. Dit heeft extra administratieve druk opgeleverd bij de coördinatie en uitvoering van het regionaal actieplan. 2.5 Samenwerking projectdirectie Het regionaal projectmanagement en de projectdirectie van SZW hebben intensief samen gewerkt. Het ministerie was op zoek naar praktijken waarin de landelijke afspraken met een sector regionaal vertaald waren. In samenwerking met het ministerie is hiervoor een themabijeenkomst georganiseerd voor de bouw- en metaalsector. Aan deze themabijeenkomst hebben dertig werkgevers, vertegenwoordigers van O&O Fondsen, jongerencoaches van het UWV WERKbedrijf en vertegenwoordigers van regionale opleidingscentra deelgenomen. Bijeenkomst met SZW
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 13 De projectdirectie heeft met de VNG de regionale projectleiders gefaciliteerd met zogenaamde Leercirkels. De regionaal projectleider en de programmamanager arbeidsmarktbeleid hebben tijdens verschillende leercirkels good practices en aanpakken gepresenteerd. De regio is ook ingegaan op het verzoek van de projectdirectie om specifieke acties voor kwetsbare jongeren te organiseren. Hiervoor is onder begeleiding van RadarAdvies een doorbraaksessie georganiseerd. Het regionaal projectmanagement heeft ook meegewerkt aan de kwantitatieve scan die door Regioplan en Research voor Beleid is uitgevoerd. Tot slot is in het kader van de afronding van het landelijke actieplan ook de regionale estafette bijeenkomst georganiseerd. Voor de estafette is de organisatie en methodiek van het project Metalent nader bekeken, waarbij de firma Hoebee is bezocht. Ook heeft de regio Zuid-Holland Zuid zich gepresenteerd op de informatiemarkt tijdens de landelijke slotbijeenkomst. 2.6 Inhoud regionaal actieplan De inhoud van het regionaal actieplan is vast gesteld met betrokken en deskundige vertegenwoordigers uit onderwijs, ondernemers en overheid. De maatregelen van het regionaal actieplan zijn onder te verdelen in twee hoofdlijnen: Jongeren die werkloos zijn geraakt helpen met het vinden van een nieuwe baan. Schoolverlaters die geen baan kunnen vinden óf aanvullend onderwijs laten volgen en/of binnen drie maanden aan een werkplek helpen (stageplaats, leerwerkbaan). Op deze twee hoofdlijnen zijn concrete acties rond de volgende thema s ingezet: communicatie en marketing; scholing; arbeidsbemiddeling; begeleiding naar werk; kansen voor kwetsbare groepen en preventieve maatregelen. 2.7 Uitvoeringsstructuur De uitvoering van het regionaal actieplan is projectmatig aangepakt. Het projectmanagement ligt bij de centrumgemeente Dordrecht. Bij de start is een externe projectleider aangesteld. Deze externe projectleider is in het laatste uitvoeringsjaar van het actieplan vervanger. Door bezuinigingen op externe inhuur is er toen een projectleider van de gemeente Dordrecht ingezet. Bij de aanpak jeugdwerkloosheid zijn veel partijen in de regio betrokken. De kunst was om de specifieke kennis en ervaring van iedereen op een slagvaardige manier te benutten. Zodat we met de regionale aanpak concrete resultaten boekten. En niet vast liepen door een complexe aansturing en overlegstructuur. Daarom is onderstaande uitvoeringsstructuur ontwikkeld. Met de uitvoeringspartners zijn per project resultaatafspraken gemaakt. Die zijn steeds in een beschikking vastgelegd. De projectleider stuurt op het behalen van deze resultaatafspraken. Vooraf was bekend dat uitvoerders afgerekend zouden worden op basis van geleverde prestaties.
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 14 Stuurgroep regionale aanpak (jeugd)werkloosheid Projectteam Communicatie Scholing Arbeidsbemiddeling Coordinatie, onderzoek Preventieve Begeleiding Benutten alle regionale arbeidsmarkt maatregelen naar werk kwaliteiten 2.7.1 Stuurgroep In de stuurgroep zitten vertegenwoordigers van de drie O s: Namens de overheid zijn dit: wethouder Bert van de Burgt, voorzitter namens de Centrumgemeente Dordrecht; wethouder Wout de Jong, namens de RSD AOV (Regionale Sociale Dienst Alblasserwaard/Vijfheerenlanden); wethouder Peter van de Ven, namens Het Land van Heusden en Altena. Namens het onderwijs: Eric van Noordenne, Commercieel directeur van het ROC Da Vinci. Hij is door overstap naar een andere baan opgevolgd door dhr. Peter Vrancken, Lid van de Raad van Bestuur van het ROC. De werkgevers in de stuurgroep worden vertegenwoordigd door Marco de Korte, directeur van Delta Metaal. De stuurgroep heeft enkele personele wisselingen gehad als gevolg van de gemeenteraadsverkiezingen in 2010, maar heeft nu de formatie zoals hiervoor aangegeven. De stuurgroep vergadert vier maal per jaar. De agenda wordt in overleg met de programmamanager regionaal arbeidsmarktbeleid voorbereid. De projectleider van het regionaal actieplan heeft de rol van secretaris van de stuurgroep. De stuurgroep is eindverantwoordelijk voor de uitvoering en realisatie van het regionaal actieplan jeugdwerkloosheid. De stuurgroep stuurt op hoofdlijnen en bemoeit zich niet met de dagelijkse aansturing van de deelprojecten. De stuurgroep ontvangt van de programmamanager en projectleider voortgangsrapportages waarin op hoofdlijnen de stand van zaken beschreven is. Deze rapportage bevat altijd: de mate van inhoudelijke doelrealisatie (behaalde resultaten), welke partijen actief betrokken zijn, de financiële stand van zaken en de realisatie in termen van planning en voortgang. De stuurgroep bewaakt of de programmamanager en projectleider hun taak goed vervullen. En of de regionale aanpak volgens de afspraken verloopt. 2.7.2 Projectteam Het projectteam is de motor van de regionale aanpak. Van hieruit vindt de dagelijkse aansturing van de diverse deelprojecten plaats. Het projectteam bestaat naast de projectleider uit professionals van de drie O s. Er zitten ambtenaren van sociale diensten, Sector Maatschappelijke ontwikkeling, UWV WERKbedrijf en het onderwijs in. Ook een bestuurslid van de Werkgevers Drechtsteden en de regio coördinator van COLO (vereniging van zeventien samenwerkende kenniscentra) zitten in het projectteam.
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 15 Het projectteam is in de startfase wekelijks en later eenmaal per twee of drie weken bij elkaar gekomen. Deze frequentie is teruggebracht naar zes keer per jaar. In het projectteamoverleg wordt de voortgang van de projecten besproken en bewaakt. Daarnaast komen inhoudelijke knelpunten aan de orde. De projectleider zit de projectteamvergaderingen voor. De projectleider heeft daarnaast wekelijks bilateraal overleg met de programmamanager om hem te informeren over de voortgang. Als het nodig is schuift de programmamanager als agendalid aan bij het projectteamoverleg. 2.7.3 Rapportage en verantwoording De centrumgemeente Dordrecht is als convenantpartner ook verantwoordelijk voor de tertaal rapportages aan het ministerie. In Zuid-Holland Zuid is een groot aantal projecten gestart. Voor de rapportages is steeds bij verschillende uitvoeringspartners informatie opgevraagd. De project leider heeft daarvoor een format beschikbaar gesteld. De coördinerende taak was ook om eventuele dubbeltellingen op basis van de BSN nummers uit te sluiten. 2.7.4 Europees Sociaal Fonds (ESF) Voor de aanpak van jeugdwerkloosheid zijn ook ESF middelen beschikbaar. De subsidie van het Rijk kon als cofinanciering worden ingezet. De regio heeft besloten ook deze middelen te benutten. De centrumgemeente Dordrecht heeft de aanvraag voor ESF subsidie ingediend. De eindverantwoording van het eerste deel van de subsidie loopt nog. De verwachting is dat circa 250.000 aan ESF gelden verkregen wordt. Voor het tweede deel is eveneens ESF subsidie aangevraagd. Dit loopt op tot circa 900.000. De projecten die hiermee gefinancierd zijn lopen tot september 2012, waarna de eindverantwoording plaatsvindt. De administratieve last voor uitvoerders van projecten is een zeer zware opgave. 2.8 Diversiteit in aanpak De financiële middelen (convenantgelden en ESF subsidie), de bestuurlijke aansturing en de projectorganisatie zijn slechts randvoorwaarden voor het uitvoeren van het actieplan. Waar het in de regionale aanpak vooral om gaat zijn de concrete projecten en acties die door de betrokken organisaties zijn uitgevoerd. Het actieplan is met inbreng van ondernemers, onderwijs en overheid tot stand is gekomen. Daardoor is er een veelheid aan projecten ontwikkeld. Het ministerie heeft middelen aan het UWV WERKbedrijf toegekend om jongeren als coach in te zetten. Deze inzet is gericht op extra menskracht om de toename van jeugdwerklozen adequaat op te vangen. In Zuid-Holland Zuid is dit versterkt door de inzet van extra fte s bij twee regionale sociale diensten. Voor jongeren Het bereiken van jongeren en werkgevers was in de beginfase van het actieplan een belangrijk punt. Een bestaande website voor jongeren is doorontwikkeld tot de interactieve site www.hoewerkjijaanjetoekomst.nl. Om jongeren te bereiken is een aantal specifieke communicatie activiteiten ingezet. Bijvoorbeeld chatsessies, Lagerhuis debatten, een banen- en scholings markt op het ROC Da Vinci. En campagnes als Game On en de Week van het Ambacht.
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 16 Voor werkgevers Voor het bereiken en faciliteren van werkgevers is de site www.drego.nl gemaakt. Er zijn ook Drego nieuwskranten onder alle werkgevers in de regio verspreid. De werkgeverscommunicatie is ondersteund door Werkgevers Drechtsteden, een onderdeel van VNO NCW. Gedeelte van de Nieuwsflits Werkgevers Drechtsteden, 2009 Sectorale projecten In de regio zijn met middelen uit het actieplan verschillende sectorale projecten ontwikkeld waar jongeren konden instromen. Voor de metaalbranche is Metalent ontwikkeld. Hier zijn jongeren begeleid naar een baan en een erkende beroepskwalificatie. Een vergelijkbaar instroomproject is Installent, voor de installatiebranche. En Werk en Vakmanschap voor het werken in de gas-, water- en loodgieterbranche. Met het project Behouden Vaart konden jongeren kennis maken met verschillende beroepen in de maritieme maakindustrie. In de Biesboschhal konden jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt en problemen op verschillende leefgebieden, kennis maken met beroepen in de (steiger)bouw. Voor de begeleiding van jongeren van de AKA-opleiding (praktijkgerichte opleiding Arbeidsmarktgekwalificeerd Assistent) is een speciale coach ingezet. De uitstroom naar werk wordt via een privaat re-integratiebedrijf begeleid. De zorgsector is de grootste werkgever in de regio. Met verschillende zorginstellingen en Calibris is op basis van sectoraal arbeidsmarktonderzoek een aantal projecten opgezet. Bijvoorbeeld de Z-factor met Rivas, het project Welslagen met verschillende verpleegen verzorgingsinstellingen en het project Kleurrijk Werk van het Zorgberaad.
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 17 Overheid als werkgever Met het regionaal actieplan doet de overheid een beroep op werkgevers om jongeren een stage of een leerwerkbaan aan te bieden. De overheid is ook werkgever en kan ook zelf jongeren perspectief bieden. Van september 2009 tot eind 2010 zijn in de Drechtsteden 183 onderzoeksof stageplaatsen voor jongeren gerealiseerd. Daarbovenop hebben nog 14 jongeren in het kader van practice what you preach werkervaring opgedaan of stage gelopen binnen de Drechtsteden. Enkele projecten worden in hoofdstuk 4 beschreven. In bijlage 2 vindt u een compleet overzicht van de projecten per thema. 2.9 Meet & greet Buiten het projectteam zijn in de regio verschillende organisaties en professionals betrokken bij het actieplan. Gemiddeld drie keer per jaar worden zoveel mogelijk betrokkenen in een soort marktplaats bijeen gebracht, onder leiding van de projectleider. Het uitwisselen van informatie over lopende en nieuwe projecten is een doel. Daarnaast gaat het ook om het matchen van vraag en aanbod. Deze meet & greet bijeenkomsten zijn zeer goed bezocht. Ze hebben bijgedragen tot kortere lijnen tussen professionals van verschillende organisaties. In de nieuwsbrief en via de website van Drego is regelmatig aandacht besteed aan het regionale actieplan. Projectleiders (2011 en 2010) en programmamanager
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 18 2.10 Samenvattend De gemeente Dordrecht heeft de rol van centrumgemeente vervuld. En dit ingevuld met o.a. het ondertekenen van het convenant, projectmanagement, rapportage, aanvraag ESF subsidie en de uitvoering van de financiële verantwoording. Het regionaal actieplan Zuid-Holland Zuid Geef jongeren een kans is een co-productie van overheid, ondernemers en onderwijs. De specifieke regionale expertise over bereik en bemiddeling van jongeren is benut via diverse professionals. Voor het plan is bestuurlijk draagvlak verkregen bij bestuurders van andere gemeenten, het onderwijs en van werkgevers. Bestuurlijke sturing en betrokkenheid van onderwijs en bedrijfsleven is op regionaal geborgd door deelname van meerdere wethouders, vertegenwoordigers van onderwijs en het bedrijfsleven. De uitvoeringspartners waren, ondanks informatie vooraf, onvoldoende toegerust om een adequate ESF administratie te voeren. Flexibiliteit in de implementatie is ingevuld door tussentijdse bijsturing en ruimte voor nieuwe initiatieven Regionale ervaringen met het actieplan zijn op verschillende manieren ingebracht in onderzoeken of bijeenkomsten van het ministerie van SZW. Om optimaal resultaat te garanderen zijn prestatieafspraken gemaakt met uitvoeringspartners in subsidiebeschikkingen en opdrachtverstrekkingen. De formule van meet & greet bijeenkomsten is succesvol zeer uiteenlopende partners in de uitvoering van het actieplan te mobiliseren en te enthousiasmeren.
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 19 3 Jongeren in beeld Dit hoofdstuk beginnen we met de ontwikkeling van de jeugdwerkloosheid in de afgelopen twee jaar in de arbeidsmarktregio Zuid-Holland Zuid. Hiervoor hebben we de cijfers van het UWV WERKbedrijf en analyses van het OCD (Onderzoekscentrum Drechtsteden) gebruikt. Vervolgens presen teren we de cijfers van het aantal jongeren dat is geplaatst op een baan, leerwerkbaan of stage. Daarvoor hebben we de tertaalrapportages gebruikt, die ook zijn gestuurd aan het ministerie van SZW. 3.1 Ontwikkeling jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Zuid-Holland Zuid WP Dordrecht WP Regio Gorinchem 2010 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december 2011 januari februari maart april mei juni juli augustus september Bron: UWV WERKbedrijf 1.116 werkloze jongeren op 1 september 2009 Jeugdwerkloosheid gaat over jongeren tot 27 jaar. Bij de officiële startdatum van het actieplan bedroeg de jeugdwerkloosheid 1.116 jongeren. Dit is het cijfer van 1 september 2009. Er kon nog niet direct gestart worden met de uitvoering. In september 2009 is begonnen met de concretisering van het actieplan, het opzetten van de structuur en het treffen van de voorbereidingen voor de uitvoering. Zoals het selecteren van de projecten en het maken van resultaatafspraken per project. De daadwerkelijke uitvoering van het actieplan begon eind 2009, begin 2010. Vandaar dat het figuur hierboven begint op januari 2010. Van circa 1.250 jeugdwerklozen in 2010 naar iets meer dan 1.000 in 2011 De werkloosheid onder jongeren is tijdens de uitvoering van het actieplan gedaald van circa 1.250 (januari 2010) naar iets meer dan 1.000 (1 oktober 2011). In het figuur zien we een golfbeweging. 2010 De werkloosheid neemt eerst fors toe. Van 1.261 in januari naar 1.364 in maart. Hierna daalt de jeugdwerkloosheid flink: 1.097 in juni. Vervolgens stijgt de werkloosheid snel tot het hoogterecord in deze regio, 1.376 in september. Daarna neemt het weer iets af tot 1.291 in oktober. Vanaf oktober stijgt de jeugdwerkloosheid langzaam tot 1.343 in januari 2011.
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 20 2011 Na januari daalt de jeugdwerkloosheid. Eerst langzaam, vervolgens steeds sneller. Tot een laagterecord van 917 werkloze jongeren in juli. De laatste maanden zien we dat de werkloosheid weer iets toeneemt, tot 1.034 op 1 oktober. Het valt op dat het aantal geregistreerde niet-werkende werkzoekende jongeren (nww-ers) in het begin van de zomer relatief laag is, om vervolgens rond augustus weer toe te nemen. Dit komt deels doordat schoolverlaters zich vaak pas na de zomervakantie gaan oriënteren op de arbeidsmarkt. De twee Werkpleinen laten nagenoeg zelfde ontwikkeling zien De twee Werkpleinen in Dordrecht en Gorinchem laten ongeveer dezelfde golfbeweging zien. Er zijn geen grote verschillen tussen de Werkpleinen, hooguit wat accentverschillen. Zo is er tussen augustus en september 2010 in Dordrecht een stijging waar te nemen. Terwijl het aantal jeugdwerklozen in Gorinchem nagenoeg gelijk blijft. Ook zien we tussen juni en juli 2011 een daling in Dordrecht, terwijl het aantal in Gorinchem stabiel blijft. Aandeel werkloze jongeren op totaal van nww ers is gedaald Eind september 2011 is 49,5% van de niet werkende werkzoekenden 45 jaar of ouder. Slechts 12,5% van hen is jonger dan 27 jaar is. De groep 45-plussers is vergeleken met een jaar eerder met 3,7 procentpunt toegenomen. De groep jonger dan 27 jaar is het afgelopen jaar juist met 2,6 procentpunt afgenomen. En de tussenliggende leeftijdsklasse van 27 tot 45 jaar is ook afgenomen, met 1,1 procentpunt. Aanbod van jongeren op arbeidsmarkt groter dan cijfers laten zien Bij deze cijfers moet een kanttekening geplaatst worden. Als we het hebben over werkloze jongeren, dan bedoelen we niet werkende werkzoekenden oftewel nww-ers. Dit is een werkzoekende zonder werk óf iemand die minder dan 12 uur per week werkzaam is, die bij het UWV WERKbedrijf is ingeschreven. Het aantal jongeren in het nww-bestand is een onderschatting van de werkelijke jeugdwerkloosheid. Want werkzoekende jongeren die geen recht op een uitkering hebben zijn niet verplicht zich als werkzoekende in te schrijven. Het aanbod is dus groter dan het aantal jongeren dat is ingeschreven bij het UWV WERKbedrijf. Dit geldt voor alle arbeidsmarkt regio s in Nederland. Aantal werkloze jongeren in Nederland in het afgelopen jaar afgenomen In Nederland is tussen augustus 2010 en augustus 2011 het aantal jongeren in het bestand nww-ers met 6.330 personen afgenomen. Dit is een afname van 11,5%. Het aantal nww-jongeren in Nederland is in augustus 2011 in totaal 48.873 personen. Er zijn aanzienlijke verschillen tussen de arbeidsmarktregio s. Van de dertig arbeidsmarktregio s kennen er 24 een daling van de jeugdwerkloosheid, oplopend tot 32%. In 6 regio s is sprake van een stabilisatie of een toename, tot 24%. Afname jeugdwerkloosheid in Zuid-Holland Zuid nu groter dan landelijk Het aantal nww-jongeren in de arbeidsmarktregio Zuid-Holland Zuid is 953 (eind augustus 2011). Ten opzichte van een jaar eerder betekent dit cijfer een afname van 27,1%. Beduidend meer dan de landelijke afname van 11,5%. Opvalt dat het aandeel vrouwen groter is dan het
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 21 aandeel mannen: 424 mannen en 529 vrouwen. Ook de instroom laat nu betere cijfers zien dan een jaar terug: de instroom van jongeren in augustus 2011 bedraagt 278, dit betekent een afname van 29% in vergelijking met augustus 2010. De uitstroom van jongeren in de maand juli 2011 (de uitstroomcijfers komen altijd met een maand vertraging beschikbaar) is 213 en komt daarmee drie personen lager uit dan dezelfde maand in 2010. Regio is lang achtergebleven bij de landelijke ontwikkelingen Bovenstaande positieve ontwikkeling in de regio is voorafgegaan door een periode waarin de ontwikkelingen juist achterbleven bij het landelijke beeld. Ondanks de vele inspanningen ter bestrijding van de jeugdwerkloosheid. CBS cijfers tonen dat de Nederlandse economie in het vierde kwartaal van 2010 vergeleken met het kwartaal daarvoor met 6% was gegroeid. En dat het aantal banen ook weer toenam. Van die ontwikkeling was toen in de regio Zuid-Holland Zuid echter nog geen sprake. Dit vertaalde zich in een relatief langzaam herstel van de jeugdwerkloosheid. Deze ontwikkeling is te verklaren vanuit een aantal regio specifieke factoren. Om te beginnen is de beroepsbevolking in onze regio gemiddeld laag opgeleid. De helft van de ingeschreven nww-ers heeft geen startkwalificatie. Dit maakt de regionale beroepsbevolking extra kwetsbaar. Met als resultaat een relatief sterke toename van de werkloosheid, met name onder jongeren en laag opgeleiden. Hun concurrentiepositie is slecht. Bij een aantrekkende economie komen zij niet als eerste weer aan een baan. In de tweede plaats had de samenstelling van de regionale economie een achterstand tot gevolg. De krimp van de werkgelegenheid in de sectoren industrie, bouw, handel en vervoer kwam extra hard aan, omdat juist deze sectoren zo sterk aanwezig zijn. Door het specifieke karakter van de banen en de competenties van de medewerkers in deze sectoren is dit niet eenvoudig te compenseren door groei van het aantal banen in de (semi-)publieke sector. Ten derde werken bedrijven steeds meer met een flexibele schil van vooral jongeren. In tijden van dalende vraag en productie zijn zij de eersten die werkloos raken. De structuur van de regionale economie maakt het aannemelijk dat dit in verhouding in deze regio veel is voorgekomen. Het duurt relatief lang voordat dit weer herstelt. Tot slot kent de regio veel maritieme maakindustrie. Deze industrie heeft een sterk cyclisch karakter. Het duurt altijd weer even voordat de orders zijn binnengehaald en de productie weer op pijl is. De regio heeft last gehad van dit na-ijleffect van de crisis. Relatief veel vacatures in de installatie-, metaal-, en elektrotechniek Informatie over de vacatures vergroot het inzicht in de problematiek van de jeugdwerkloosheid. Daarom hier een korte vermelding van de aantallen vacatures bij de beroepen op middelbaar niveau. In de periode van april tot en met juli van 2011 waren er in de regio Zuid-Holland Zuid 1.650 mbo-vacatures. De beroepsgroepen met de meeste vacatures waren: economisch administratief (280 vacatures); installatie, elektro- en metaaltechniek (270 vacatures); detailhandel (250 vacatures) en; zorg (200 vacatures). Ten opzichte van dezelfde periode in 2010 was de grootste toename van vacatures in de beroepsgroepen zorg, groothandel en transport en logistiek. In vergelijking met het landelijke beeld zijn er in de regio Zuid-Holland Zuid relatief veel vacatures voor de beroepsgroep installatie-, elektro- en metaaltechniek. Deze beroepsgroep is tijdens de crisis in de regio relatief zwaar getroffen. De actuele ontwikkelingen wijzen op een voorzichtig herstel.
Lessons Learned Evaluatie actieplan jeugdwerkloosheid Zuid-Holland Zuid 22 3.2 Plaatsingen van jongeren op baan, leerwerkbaan of stage In deze paragraaf worden de gegevens vanaf de start van het actieplan tot en met het tweede tertaal van 2011 samengevat. Hierbij moet het totaal in de overzichten als voorlopig totaal gelezen worden. Begin 2012 volgt er nog een rapportage over het derde tertaal van 2011. Tertaalrapportages Elke regio van het actieplan moest per tertaal verantwoording afleggen aan het ministerie over de inzet van de beschikbaar gestelde middelen. Vanaf de start van het actieplan zijn er zes tertaalrapportages geleverd. In elke tertaalrapportage is gerapporteerd over: Het aantal plaatsingen op een baan in de betreffende verantwoordingsperiode. Het aantal plaatsingen op een leerwerkbaan in de betreffende verantwoordingsperiode. Het aantal plaatsingen op een stage in de betreffende verantwoordingsperiode. In de rapportage over het eerste tertaal van 2011 is ook gerapporteerd over de inzet van de extra middelen voor de aanpak van kwetsbare jongeren. Plaatsingen op een baan In onderstaand overzicht worden de plaatsingen op een baan weergegeven. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen het aantal plaatsingen van jongeren zonder en het aantal plaatsingen van jongeren met een startkwalificatie. Er wordt ook onderscheid gemaakt tussen het aantal plaatsingen, zoals gerapporteerd door het UWV WERKbedrijf en het aantal aanvullende plaatsingen uit de regio. Het aantal aanvullende plaatsingen vanuit de regio is gerealiseerd door het regionaal actieplan Geef jongeren een kans. Plaatsingen op een baan 3e 1e 2e 3e 1e 2e Totaal tertaal tertaal tertaal tertaal tertaal tertaal 2009 2010 2010 2010 2011 2011 Totaal aantal plaatsingen van jongeren zonder startkwalificatie op een baan; uitstroom naar werk gerapporteerd door UWV WERKbedrijf 254 274 262 243 232 131 1.396 Totaal aantal plaatsingen van jongeren zonder startkwalificatie op een baan; aanvullende plaatsingen vanuit de regio 5 121 182 25 52 385 Totaal aantal plaatsingen van jongeren met startkwalificatie op een baan; uitstroom naar werk gerapporteerd door UWV WERKbedrijf 311 335 334 232 236 239 1.687 Totaal aantal plaatsingen van jongeren met startkwalificatie op een baan; aanvullende plaatsingen vanuit de regio 31 52 78 19 78 258