Toelichting over de behandeling van: HAMERSTUK Raadsvoorstel Voorbereiding transitie Jeugdzorg en functie Begeleiding Van: Het college van B&W van 22 mei 2012 Doel: Toelichting: Besluiten Voorliggende besluitvorming De raad wordt voorgesteld begrotingswijziging BW-01192 vast te stellen, waarbij de middelen zoals door het Rijk beschikbaar gesteld voor de voorbereiding op de decentralisatie Jeugdzorg en functie begeleiding zijnde: 386.000 (AWBZbegeleiding) + 65.315 (Jeugdzorg) in 2012 en 260.000 (AWBZ- bgeleiding) in 2013 worden toegevoegd aan het Programma Zorg en Welzijn, product Welzijn. Achtergrond Voor de voorbereiding van de decentralisatie Jeugdzorg en functie begeleiding zijn vanuit het Rijk middelen beschikbaar gesteld. Dit voorstel voorziet in besluitvorming over de overheveling van deze middelen om de decentralisatie van deze taken goed voor te bereiden. Portefeuillehouder: B. Frings Naam steller: André van Ginkel Tel. steller: 024 329 2695 E-mail steller: a.van.ginkel@nijmegen.nl Bijlagen: 1. Raadsvoorstel Voorbereiding transitie Jeugdzorg en functie Begeleiding 2. Begrotingswijziging BW-01192
Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 6 juni 2012 / 76/2012 Fatale termijn: besluitvorming vóór: z.s.m. Onderwerp Voorbereiding transitie Jeugdzorg en functie Begeleiding Programma / Programmanummer Zorg & Welzijn / 1051 Portefeuillehouder B. Frings Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d. 22 mei 2012 Samenvatting In het Bestuursakkoord tussen het rijk en gemeenten zijn afspraken gemaakt die een grote impact hebben op het programma Zorg en Welzijn. Concreet gaat het om de decentralisatie van de taken op het gebied van de Jeugdzorg en van de functie extramurale begeleiding vanuit de AWBZ naar de gemeente. Het is noodzakelijk om ons als gemeente hier goed op voor te bereiden. Vanuit het rijk zijn hiertoe middelen beschikbaar gesteld. Dit voorstel voorziet in besluitvorming over de inzet van deze middelen om de decentralisatie van deze taken goed voor te bereiden. Voorstel om te besluiten 1. De middelen zoals door het Rijk beschikbaar gesteld voor de voorbereiding op de decentralisatie Jeugdzorg en functie begeleiding zijnde: 386.000 (AWBZ-begeleiding) + 65.315 (Jeugdzorg) in 2012 en 260.000 (AWBZ-begeleiding) in 2013 toe te voegen aan het Programma Zorg en Welzijn, product Welzijn (61198). 2. De bijgevoegde begrotingswijziging met nummer BW-01192 vaststellen. Opgesteld door, telefoonnummer, e-mail André van Ginkel, 2695, a.van.ginkel@nijmegen.nl
Aan de Raad van de gemeente Nijmegen 1 Inleiding In het Bestuursakkoord tussen het rijk en gemeenten zijn afspraken gemaakt die een grote impact hebben op het programma Zorg en Welzijn. Concreet gaat het om de decentralisatie van de taken op het gebied van de Jeugdzorg en van de functie extramurale begeleiding vanuit de AWBZ naar de gemeente. Het is noodzakelijk om ons als gemeente hier goed op voor te bereiden. Vanuit het rijk zijn hiertoe ook middelen beschikbaar gesteld. Dit voorstel voorziet in besluitvorming over de inzet van deze middelen om de decentralisatie van deze taken goed voor te bereiden. We kunnen er van uitgaan dat de decentralisatie van AWBZ- en Jeugdzorgtaken doorgang vindt, ondanks het vallen van kabinet Rutte. Er is in de Tweede Kamer een ruime meerderheid voor deze overheveling van taken. Mogelijk wordt de decentralisatie van de AWBZ getemporiseerd en worden de condities gewijzigd waaronder de transitie plaats vindt. We zullen echter evenveel tijd nodig hebben om de transities vorm te geven. Evident is dat de transities met bezuinigingen gepaard gaan, wat de transities tot een complexe opgave maakt die een zorgvuldig en intensief voorbereidingstraject vergt met de bijbehorende tijdsinvestering. 1.1 Wettelijk kader of beleidskader Het wettelijk kader wordt gevormd door de Wet maatschappelijke Ondersteuning. De nieuwe taken zullen binnen de prestatievelden 1 tot en met 9 een plek moeten krijgen. Meer in het bijzonder krijgt de gemeente een nieuwe opdracht in het kader van de compensatieplicht (art. 4 Wmo). Dit is de plicht om de burger te compenseren op het vlak van zelfredzaamheid. 1.2 Relatie met programma De decentralisatie van de taken Jeugdzorg en de functie begeleiding raken het gehele programma Zorg en Welzijn. Meer in het bijzonder bestaat een sterke relatie met het project van de Kanteling die we Wmo-breed maken door onder meer het realiseren van de sociale wijkteams. Voor meer achtergrond verwijzen wij naar het Wmo beleidsplan Solidair, Samen en Solide. Verder zien wij relaties met de ontwikkelingen in de programma s Werk en Inkomen (nieuwe Wet Werken Naar Vermogen: WWNV), (Passend) Onderwijs en het programma Veiligheid daar waar het gaat over voorkomen en beperken van overlast. Er zijn echter, gelet op de activiteiten ook relaties te leggen richting het terrein van wonen en maatschappelijk vastgoed. Of het nu gaat om het accommoderen van residentiële jeugdzorg of vormen van dagbesteding: allen kennen ze een huisvestingscomponent. 2 Doelstelling Met dit voorstel willen wij de door het rijk beschikbaar gestelde middelen voor de decentralisaties Jeugdzorg en de functie begeleiding toevoegen aan het programma Zorg en Welzijn. Op deze wijze kan vanuit dit programma de voorbereiding in 2012 en 2013 ter hand worden genomen met als doel om de nieuwe taken uit te kunnen voeren. 3 Argumenten 1. De decentralisatie van taken op het gebied van de Jeugdzorg en de functie begeleiding AWBZ betreft een majeure opgave die zorgvuldige voorbereiding behoeft middels een projectorganisatie. In de presentatie door wethouder Frings tijdens de Raadskamer van 1 februari jongstleden is globaal het beeld geschetst van de nieuwe taken die op ons afkomen. Hieronder zullen wij deze nog eens kort schetsen.
2 Jeugdzorg De decentralisatie van de Jeugdzorg betreft de provinciale jeugdzorg, de jeugdbescherming, jeugdreclassering, geestelijke gezondheidszorg voor jeugd (jeugd-ggz) en zorg voor licht verstandelijk gehandicapte jongeren (jeugd-lvg). In onze regio gaat het wat betreft jeugdzorg, jeugdbescherming, jeugdreclassering over het totale aanbod van Bureau Jeugdzorg Nijmegen en Entrea jeugdzorg. Daarnaast zijn er landelijk werkende (semi-)gesloten residentiële jeugdzorginstellingen, bijv. de Hoenderloo Groep en landelijke voogdij-instellingen (jeugdbescherming), zoals de William Schikker groep. De Jeugd-GGz wordt aangeboden door ProPersona (voorheen GGzNijmegen) en Karakter kinder- en jeugd-psychiatrie. DeJeugd-lvg wordt in onze regio door een veelheid aan instellingen aangeboden, zoals MEE, Pluryn, Kleur, Dichterbij, Driestroom, s Heerenloo Druten, enzovoort. Het gaat bij de transitie niet om justitiële jeugdinrichtingen, zoals de Hunnerberg. Deze blijven direct onder het Ministerie van Justitie vallen. Ook de Raad voor de Kinderbescherming zal hier blijven. Op dit moment ligt de verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg, jeugdbescherming en jeugdreclassering bij de provincie Gelderland. Binnen de jeugd-ggz ligt de verantwoordelijkheid bij de zorgverzekeraars en het zorgkantoor tenslotte is vanuit de AWBZ verantwoordelijk voor de Jeugd-lvg en de verstrekking van PGB s, waarvoor zorg ingekocht kan worden. Hieronder geven wij een kort overzicht van het aanbod en de aantallen. Instellingen Vormen van aanbod Aantallen regionaal Bureau Jeugdzorg -aanmelding, diagnose, indicatiestelling, casemanagement; -jeugdbescherming (voogdij, AMK) en jeugdreclassering - 1.746 aanmeldingen, waarvan 1.115 acceptaties. - 645 cliënten Entrea jeugdzorg -ambulante jeugdzorg zowel thuis als op locatie (jeugdhulp) en vrij toegankelijke hulp; observatiediagnostiek; ambulante spoedhulp. -verblijf, dwz (semi-)residentiële zorg; -pleegzorg; 1449 cliënten totaal: - intensief ambulant 743- - dagbehandeling 100 - verblijf, residentieel 246 - pleegzorg 360 Jeugd GGz alle varianten 3.000 jeugdigen (+/-) Jeugd lvg alle varianten 500 jeugdigen (+/-) Kortom, het totaal aantal jeugdigen (en hun ouders) die zorg ontvangen van de jeugdzorg, jeugd- GGz en jeugd-lvg in onze regio bedraagt ongeveer 5.700. Het percentage van het totaal aantal jeugdigen in de regio is ongeveer 1%. Het bestuursakkoord tussen Rijk, gemeenten en provincies geeft zicht op de Invulling die het Rijk aan de plannen wil geven, maar een aantal zaken moet nog uitgewerkt worden. Zo is nog niet
3 duidelijk of de kabinetsplannen In de volledige breedte zullen worden doorgezet of dat wellicht enkele groepen worden uitgesloten. Er ligt nog geen wetsvoorstel. In de jeugdzorgregio Nijmegen gaat het globaal om de volgende bedragen: Sector Provinciale Jeugdzorg Landelijke gesloten jeugdzorg Jeugd-ggz Jeugd-lvg TOTAAL Bedrag 27 mln. 3 mln. (omgerekend) 16 mln. 15 mln. 61 mln. Van bovenstaande is grofweg de helft toe te rekenen aan de stad Nijmegen, ongeveer 30-32 mln. De andere helft aan de regiogemeenten. Het Rijk wil met de decentralisatie van de jeugdzorg een bezuiniging van zo n 10% realiseren. Functie Begeleiding Begeleiding in de AWBZ is bedoeld om de zelfredzaamheid van personen te bevorderen, te behouden of te compenseren. Begeleiding binnen de AWBZ is mogelijk in de vorm van individuele begeleiding of als begeleiding in groepsverband (dagbesteding). De decentralisatie heeft alleen betrekking op extramurale begeleiding. Daar waar sprake is van verblijf in een instelling (intramuraal) zal de begeleiding nog steeds worden geleverd vanuit die instelling en bekostigd vanuit de AWBZ. De activiteiten die nu in de AWBZ worden geleverd zijn zeer divers. Denk bijvoorbeeld aan: woonbegeleiding, praktische pedagogische thuishulp en gezinsondersteuning, begeleiding tijdens voortgezet speciaal onderwijs, thuisbegeleiding; dagactiviteiten voor GGZ (DAC),dagbesteding voor verstandelijk beperkten, zaterdagopvang voor kinderen met verstandelijke beperking, activerende psychiatrische thuiszorg; inloophuizen, ontmoetingsgroepen, etcetera. Gelet op de diversiteit aan doelgroepen die gebruik maakt van de functie begeleiding hebben we ook te maken met een scala aan aanbieders in onze regio verdeeld over de sectoren verpleging en verzorging, gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg. In Nijmegen gaat het om ruim 10 aanbieders. Naast deze aanbieders, zijn er ook veel kleinere aanbieders en diverse kleine aanbieders in de vorm van het persoonsgebondenbudget (hierna: PGB). Voor het PGB geldt dat in het wetsvoorstel is opgenomen dat gemeenten straks vrij zijn om al dan niet een keuze te maken voor het instellen van een PGB. Hieronder schetsen wij het totaal aantal cliënten en maken wij een onderscheid naar grondslag. Het aanbod van begeleiding kan zoals gezegd uit diverse vormen bestaan. Uit de tabel wordt duidelijk dat de grootste groep mensen met begeleiding (primair) met een psychiatrische aandoening/ziekte te maken heeft. De groep mensen met een zintuiglijke handicap is het kleinst. Grondslag Aantallen cliënten Somatische aandoening/ziekte 675
4 Psychogeriatrische aandoening/ Ziekte 285 Psychiatrische aandoening/ziekte 1.625 Lichamelijke handicap 330 Verstandelijke handicap 1.200 Zintuiglijke handicap 115 TOTAAL 4.110 Op basis van de gegevens die tot nog toe door het Zorgkantoor zijn verstrekt zou het gaan om de volgende bedragen voor de gehele Zorgkantoor Regio (dus inclusief deel Rivierenland en Gennep en Mook en Middelaar): Sector Begeleiding Individueel Begeleiding groep vervoer Verpleging en 6,6 mln. 10,5 mln. 1,9 mln. verzorging (V&V) Gehandicaptenzorg 11,0 mln. 15,4 mln. 2,6 mln. (GZ) Geestelijke 6,1 mln. 1,7 mln. - Gezondheidszorg (GGz) TOTAAL 24,7 mln. (60% = 14,8) 27,6 mln. (60%= 16,6) 4,5 mln. (60% = 2,7) Een schatting is dat 60% van deze omvang in onze regio wordt omgezet. Decentralisaties met grote impact: zorgen voor een inhoudelijk en financieel duurzaam beleid De decentralisaties zullen een grote impact hebben, zowel inhoudelijk als financieel. Het gaat om zeer kwetsbare doelgroepen waarvoor de juiste ondersteuningen en zorg moet worden geboden. Regelen we dit niet goed, dan kan dit betekenen dat kwetsbare groepen tussen wal en schip vallen. Dit is wat we absoluut willen voorkomen. De organisatie moet hier ook aantoonbaar op ingericht zijn. Het afbreukrisico is dan ook erg groot. Daarnaast gaat het om een ontwikkeling van een zeer grote financiële omvang: het programma Zorg en Welzijn zal in omvang twee keer zo groot worden. Er moet rekening gehouden worden met het feit dat het Rijk een efficiencykorting zal doorvoeren van minimaal 5%. Daarnaast is er bij de functie begeleiding een substantieel deel (zo n 25%) sprake van een persoonsgebonden budgetten (PGB s). Het PGB voor extramurale begeleiding is afgeschaft per 1 januari 2012. Het Lenteakkoord maakt een deel van die afspraken deels ongedaan, maar de precieze uitwerking is onbekend. Deels lopen deze PGB s nog door tot 2014. Dit betekent dat een deel van deze bezuiniging op de schouders van de gemeente terecht komt. Immers men krijgt geen PGB meer, de gemeente heeft dit niet in het budget meegekregen, maar heeft wel de opdracht om vanaf dan begeleiding te bieden (vanuit de compensatieplicht in de Wmo). Ook zal het voor een deel om een open einde regeling gaan: het beroep op ondersteuning en zorg is nooit volledig te voorspellen. Aan ons de taak om bij decentralisatie van de functie begeleiding, en de jeugdzorg, te zorgen voor een inhoudelijk en financieel duurzaam beleid.
5 2. Door het Rijk zijn middelen beschikbaar gesteld om de decentralisatie van taken voor te bereiden. In de septembercirculaire zijn voor de voorbereiding op de decentralisatie (transitiekosten) van de AWBZ functie begeleiding middelen toegevoegd aan de Algemene uitkering. Het betreft een bedrag van 386.000 voor het jaar 2012 en een bedrag van 260.000 voor het jaar 2013. Voor de Jeugdzorg is voor het jaar 2012 een bedrag van 65.315 beschikbaar gesteld. De bijdrage voorbereidingskosten vanuit het Rijk voor de Jeugdzorg in 2013 is op dit moment nog niet bekend. 4 Risico s Dit voorstel kent op zichzelf geen risico s. De decentralisaties zelf brengen wel risico s met zich mee, zowel inhoudelijk als financieel (zie paragraaf 3). Een goede gedegen voorbereiden op de taken en de nodige inzet hierop is daarom gewenst. 5 Financiën Zoals gezegd gaat het om decentralisaties met een grote impact. Om ons als gemeente hier goed op voor te bereiden zijn door het Rijk middelen beschikbaar gesteld. Het betreft een bedrag van in totaal 386.000 (begeleiding) en 65.315 (jeugdzorg) = 451.315 voor het jaar 2012. Om de implementatie goed vorm te geven is extra inzet nodig, zeker gelet op de korte voorbereidingstijd. Inzet die niet alleen vanuit de huidige organisatie gepleegd kan worden. We geven daarom voor de komende jaren de decentralisaties vorm door een tijdelijke organisatie in te richten om de reeds gestarte activiteiten en uitvoering goed in te bedden en aan te sturen. De door het Rijk beschikbaar gestelde middelen voor 2012 en 2013 willen wij inzetten om de implementatiekosten voor de twee decentralisaties te dekken. De inzet die wij hiertoe willen plegen ziet er financieel vertaald als volgt uit: AWBZ 2012 2013 Projectmanagement en beleid, 1,5 fte * 84.000 126.000 75.000 Adviseringskosten intern (communicatie, financieel, juridisch, 110.000 75.000 inkoop, contractmanagement) 1,5 fte * 75.000 Advieskosten extern (inkoop, juridisch e.d.) 25.000 - Implementatie uitvoering (administratieve organisatie, ict, 100.000 100.000 accountbeheer, etc.) Werkbudget (conferenties, presentaties, onvoorzien e.d.) 25.000 10.000 TOTAAL AWBZ 386.000 260.000 Jeugd 2012 2013 Projectmanagement en beleid 1,0 fte 65.315 n.t.b. TOTAAL Jeugd 65.315 n.t.b. Met de inzet zoals hierboven genoemd leveren wij op beide terreinen in samenspraak met (organisaties van) cliënten en aanbieders op beide terreinen in elk geval de volgende producten op: - een regionaal plan van aanpak inclusief 0-meting (verdiepende rapportage huidig aanbod), waarin duidelijk wordt wat we regionaal en wat we lokaal oppakken (zomer 2012); - een uitgangspunten- c.q. keuzenota met de wijze waarop we de toegang/indiactiestelling gaan regelen, de inkoopstrategie en beleid ten aanzien van eigen bijdragen en persoonsgebonden budgetten (oktober 2012);
6 - een inkoopplan/subsidiebestek (eerste kwartaal 2013) en in vervolg hierop de overeenkomsten (2013); - een implementatieplan inclusief de inrichting van de (administratieve)organisatie (tweede helft 2013); - een communicatieplan en vormgeving van het interactieve traject (2012/2013). Voor de Jeugdzorg geldt dat de inzet in 2012 met name zal bestaan uit het voorbereidende werk als opstellen projectplan en eerste beleidsdocumenten. Gelet op de samenhang zal niet alleen qua inhoud, maar ook bij bijvoorbeeld het organiseren van bijeenkomsten, conferenties e.d. waar mogelijk gezamenlijk met het AWBZ-traject opgetrokken worden. Het zwaartepunt voor de decentralisatie Jeugd zal komen te liggen in 2013. Op dit moment is nog niet duidelijk welke (financiële) inzet wij hierop zullen kunnen plegen. Wij beschouwen de middelen zoals deze beschikbaar gesteld worden door het Rijk als taakstellend om de decentralisaties vorm te geven. 6 Communicatie Als onderdeel van het implementatietraject zal een communicatieplan op worden gesteld. 7 Uitvoering en evaluatie De voorbereidingen op de decentralisaties zijn voor een deel al gestart. De regionale visienotitie wordt in mei ter vaststelling voorgelegd aan het college van B en W. Daarna volgt een uitwerkingsnotitie met concrete keuzes op het vlak van inkoop, toegang/indicatiestelling, PGB s en eigen bijdrage. College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.F.M. Bruls drs. B. van der Ploeg Bijlage : Begrotingswijziging
Aanleveren begrotingswijziging Stelier BW Soort wijziging Soort besluit Besluttperiode Omschrijving L. Bral<s BW-01192 jeugdzorg ^ Lei Begrotingswijziging BESL-RAAD 201204 jeugdzorg & begeleid lees eerst irkinstructie die op het intranet staat. kp!/ product Verrekeningen debet Verrekeninpen credit Saldo goed goed goed goed goed Totaal debet Totaai credit 0.00 Saico goed goed goed goed goed wiik unctie Deb/ xosien- product specificatie soort Cred Soort mutatie MV Meerjr.var. MV Meerjr.var. Document soort WYZ-MV WYZ-MV 61198 SI 788 43039 D 386.00 260.00 60780 SI 982 40000 T004310-386.00-260.00 61198 SI 795 43039 D 65.315,00 60780 SI 982 40000 T004450-65.315,00 2012 2013 2014 2015 2016 Omschrijving BP1 Transitiekosten AWBZ BP1 Transitiekosten AWBZ BP1 Transitiekosten Jeugdzorg BP1 Transitiekosten Jeugdzorg Pagina 1 van 1