Regiobijeenkomst Noord-Holland 26 januari 2016 Heemstede
Voorwoord De NVTZ wil meer de regio in. Door het verkleinen van de (reis)afstand wil de NVTZ de drempel verlagen voor toezichthouders om deel te nemen aan collegiale kennisdeling, reflectie en deskundigheidsbevordering. Daarnaast kan op regionaal niveau beter ingespeeld worden op de specifieke thematiek die daar leeft. Op 26 januari vond de eerste NVTZ-regiobijeenkomst plaats in Noord-Holland. Samen met 39 andere toezichthouders heeft u hieraan deelgenomen. Dit document geeft u een beknopt verslag van de bijeenkomst. Terugblik op de bijeenkomst In deze eerste NVTZ-regiobijeenkomst in Noord-Holland hadden de deelnemers de keuze uit twee verschillende workshops. Op deze manier was het programma aansprekend voor toezichthouders uit verschillende sectoren van zorg en welzijn. De twee workshops betroffen shared governance en toezicht op vastgoed en bouwprojecten. Na een plenaire inleiding van de twee thema s respectievelijk door Roland Peppel, CC zorgadviseurs en Hans Klein Breteler, toezichthouder bij o.a. Amstelring, gingen de deelnemers uiteen in twee groepen om deel te nemen aan de workshops. Hieronder worden de onderwerpen die aan bod kwamen kort beschreven. Shared Governance Onder leiding van Roland Peppel werden twee praktijkverhalen gedeeld in de workshop, vanuit verschillende sectoren. Nastasja Cornelissen (VieCuri) vertelde een bevlogen verhaal over hoe shared governance in het ziekenhuis waar zij werkzaam is gebruikt wordt om de verpleegkundigen hun vak weer terug te geven. Hiermee zijn zeer goede resultaten geboekt, de directe tijd die verpleegkundigen aan de patiënt besteden is toegenomen van 18% naar maar liefst 60%. Deze verbetering is deels tot stand gekomen door verpleegkundigen zelf kort cyclisch verbeteringen te laten doorvoeren. Dat doe je door simpel de vraag te stellen waar je nu niet tevreden over bent en wat je morgen al anders zou kunnen doen. Om het proces van de shared governance te begeleiden vanuit het ziekenhuis is gekozen voor een reisgids. VieCuri heeft geen regels of een te volgen stappenplan opgelegd aan de verpleegkundigen, maar een kompas meegegeven. Vanuit eigenaarschap en betrokkenheid heeft men steeds gefocust op het veranderproces en niet op het resultaat. Dit vanuit de gedachte dat het resultaat wel zou volgen als de verandering zou zijn ingezet. Aletta Koops vertelde over de ervaring met shared governance binnen Espria (vvt, ggz, vg, jgz). Espria zit verspreid door de noordelijke helft van Nederland, maar toch bestond daar de doelstelling om shared governance wijdverspreid in te voeren binnen het programma Excellente zorg. Hiertoe hebben ze sessies gehouden door heel het land om aan te geven wat ze van de verpleegkundigen verwachtten en ook om te horen wat de verpleegkundigen zelf wilden. Er is aan hen nadrukkelijk de ruimte geboden om zelf beleid vorm te geven. Een voorbeeld hiervan is het beleid rondom de medicatietoedieningsregistratie. Waar in eerste instantie vanuit beleidsmedewerkers hier beleid werd neergelegd bij de verpleegkundige met verwachtingen hoe zij het moesten uitvoeren, hebben 1
de verpleegkundigen hier zelf de essentie uitgehaald, bepaald wat ze ermee moesten doen en het vertaald naar de praktijk. Hiervoor wordt dan steeds een tijdelijke expertgroep in het leven geroepen. De doelstelling om de verpleegkundigen maximaal inhoud te laten geven aan hun vak is succesvol, zowel de verpleegkundigen als de cliënten waarderen de verandering. Bij de deelnemers aan de workshop leefde vooral de vraag waar de Raad van Toezicht in dit verhaal voor komt. Dit zou aan bod kunnen komen bij de commissie kwaliteit en veiligheid, maar ook in gesprek met de bestuurder kan worden gevraagd naar de inbreng van de Verpleegkundige Adviesraad of hoe de verbinding tussen de medisch professional en de verpleegkundigen is. Een andere vraag ging over de meetbaarheid van het succes van het beleid. Bij VieCuri ziet men onder anderen, als gevolg van de toegenomen directe tijd voor de patiënt, dat ze beter scoren op de CQindex: dat valincidenten zijn verminderd en dat de pijnregistratie is verbeterd. Toezicht op vastgoed en bouwprojecten Deze workshop werd geleid Wim Meijer van Adviescentrum voor Zorghuisvesting. Hij leidde het thema in met de taken van de Raad van Toezicht bij vastgoed en bouwprojecten. De Zorgbrede Governance Code zegt hier feitelijk heel weinig over, terwijl dit regelmatig projecten betreffen waarbij de uitvoering niet overeenkomt met het voorgenomen plan van aanpak, tijdslijn en budget. Zijns inziens dient de Raad van Toezicht het deskundig opdrachtgeverschap van de bestuurder te bewaken en de continuïteit als maatschappelijke onderneming. De investering dient het voortbestaan van de zorgorganisatie te verbeterens en niet riskanter te maken. Verder dient de Raad van Toezicht de procesbeheersing over lange termijn te monitoren: op vaste momenten de voortgang van het proces tegen het licht te houden en hoe daarover wordt gerapporteerd moet van tevoren afgesproken worden. Als laatste noemt Wim Meijer de bewaking van integriteit en balans. Vastgoed en zorg zijn andere werelden en dat kan tot uiting komen in keuzes in processen, personen en contracten. De Raad van Toezicht dient dit in de gaten te houden en te zorgen dat de zorgorganisaties wel de controle houdt en dat de kwaliteit geborgd wordt. Hans van Zanten van ZRi en Henk Vermaas van Cure+Care Consultancy presenteerden een aantal casus. Hans van Zanten beschreef een casus waarin de opdrachtgever ervoor koos om de ontwerpende partijen en de uitvoerende partijen in één entiteit onder te brengen. Het voordeel daarvan is dat de rafelrandjes tussen de verschillende disciplines verdwijnen in een groter geheel. Daarmee worden discussies over was dit nu werktuigbouw of elektrotechniek voorkomen. Verder werd gekozen voor een bouw commissioning voor de monitoring van het bouwproject. Dit houdt in dat op gestructureerde manier de bouwopgave van initiatief tot oplevering wordt gevolgd op de beheersaspecten met als doel vroegtijdig signaleren en bestuurlijk bijsturen. Een bouw commissioning wordt soms door een Raad van Bestuur ingehuurd en soms door een Raad van Toezicht. Hans Vermaas presenteerde een casus waarin gedurende het proces de bestuurder op non-actief werd gesteld en waarin op een later moment de aannemer failliet ging. Dit zijn regelmatig voorkomende risico s. Aan de hand van deze casus werden een aantal aspecten rondom risicobeheersing behandeld, zoals het maken van duidelijke spelregels met relatie tot vastgoed en 2
bouwprojecten, zoals welke rol de Raad van Toezicht wil spelen, wanneer de Raad van Toezicht geïnformeerd wil worden (vooraf, achteraf, bij calamiteiten) en de frequentie van rapportages. Het komt nogal eens voor dat het initiële plan en de uiteindelijke uitvoering niet overeenkomen. Dat kan een aantal redenen hebben, zoals onvoldoende heldere uitgangspunten, een te hoog ambitieniveau, doordat een plan te veel eigendom is van één persoon, doordat personele mutaties optreden tijdens het proces en een veranderende buitenwereld. Wim Meijer sloot de workshop af met het noemen van een aantal complexiteiten en een aantal aanbevelingen. Bij het eerste noemde hij de lange doorlooptijd van projecten en de veelheid van betrokken partijen, de mindere mate van controle gedurende de uitvoeringsfase van het project, het bouwproces zelf dat uniek is, het feit dat de opdrachtgever vaak aan het korte eind trekt bij geschillen en het verschil in cultuur tussen bouw- en zorgwereld. Als aanbevelingen gaf Wim Meijer het opstellen van een meerjarig zorgondernemingsplan naast de financiële jaarcyclus, het opstellen van vastgoedbeleidsplan en een goede projectbeheersingsmonitoring. Hieronder treft u een beeldende verhaallijn over de bijeenkomst. 3
Voortgang NVTZ-regio Noord-Holland De deelnemers hebben in de evaluatie aangegeven dat zij deze intercollegiale bijeenkomst zeer op prijs gesteld hebben. Later dit jaar zal opnieuw een bijeenkomst worden georganiseerd. We hopen u en uw collega s daar weer te treffen. De opmerkingen en wensen van de deelnemers geven daarvoor een mooie input. Dank daarvoor! Ideeën voor toekomstige regioactiviteiten blijven uiteraard zeer welkom. Tevens wordt het zeer gewaardeerd als u zich als klankbord beschikbaar stelt om de bijeenkomsten op basis van input van de leden te kunnen organiseren. U kunt uw ideeën en eventueel beschikbaarheid aangeven bij Christel Deckers. Zij is te bereiken via: (E) nvtzregio.nh@gmail.com (M) 06-10264610 Met vriendelijke groet, Christel Deckers, regioambassadeur