Uitwerking marktconsultatie dataloggers Onderdeel van de Europese openbare aanbesteding dataloggers Waterschap de Dommel Versie: 1.0 Datum: 22-09-2015
Inleiding Waterschap de Dommel (hierna: de Dommel) zal in het 4 e kwartaal van 2015 een aanbesteding publiceren met als doel het afsluiten van een mantelovereenkomst voor de levering van online 1 dataloggers en eventueel overige benodigde apparatuur en diensten. De levering betreft de periodieke vervanging van de bestaande online dataloggers en sensoren (i.v.m. einde technische levensduur) alsmede de aanschaf van online dataloggers ter vervanging van een deel van de, thans in gebruik zijnde, offline dataloggers. Tevens zullen er nieuwe locaties ontsloten gaan worden. Als voorbereiding op de aanbesteding wordt door een werkgroep visie gevormd ten aanzien van de wijze waarop de dataloggers de komende jaren dienen te worden ingezet. Thema s die hierbij worden behandeld zijn o.a.: Toepassingsgebieden. Binnen het proces monitoring betreft dit momenteel: o Grondwater kwantiteit; o Oppervlaktewater kwaliteit; o Oppervlaktewater kwantiteit; o Riolering kwaliteit; o Riolering kwantiteit. technische eisen per meetopstelling / toepassingsgebied (waaronder maximale afmetingen); koppelvlakken t.b.v. datatransmissie; uitwisselingsprotocol t.b.v. data ontsluiting op de beheersapplicatie; configuratie van de loggers vanuit de beheersapplicatie; service en ondersteuning. Uitgangspunten visie de Dommel Een aantal belangrijke uitgangspunten zoals de Dommel binnen de visie zal formuleren zijn: standaardisatie in het toepassen van dataloggers en sensoren voor de binnen de Dommel gebruikte toepassingsgebieden en de daarbij voorkomende meetopstellingen. Hierbij is het streven om één integrale leverancier te contracteren die gedurende de looptijd van de mantelovereenkomst invulling kan geven aan de standaardisatie; daar waar mogelijk vervangen van offline dataloggers door online dataloggers; beheersapplicatie TMX fungeert de komende jaren als standaard centrale telemetrie applicatie (hoofdpost) voor dataontvangst, -analyse, configuratie en beheer van alle in gebruik zijnde dataloggers. uitwisseling van datagegevens op basis van het FTP protocol, waarbij de communicatie naar en vanaf de centrale beheersapplicatie verloopt via een FTP server van de Dommel. De voor de communicatie benodigde verbindingen (vast of mobiel) worden altijd beschikbaar gesteld door, en vallen onder de verantwoordelijkheid van, de Dommel. Marktconsultatie Om de visie aan te scherpen en in de aanbesteding een juiste uitvraag aan de markt heeft de Dommel een 5-tal marktpartijen gevraagd input te geven op een aantal vragen. De betreffende marktpartijen zijn door de Dommel geselecteerd op basis van een zorgvuldig gekozen representatie van de dwarsdoorsnede van de haar bekende markt. De geformuleerde vragen zijn door middel van een marktconsultatie op locatie van de Dommel beantwoord, waarbij namens de Dommel de leden van de werkgroep aanwezig waren. Iedere marktpartij heeft dezelfde vragen voorgelegd gekregen teneinde een eerlijk beeld te krijgen op het probleem en iedereen van dezelfde informatie te voorzien. Voorwaarden voor deelname marktconsultatie Aan de marktpartijen die hebben deelgenomen aan de marktconsultatie zijn de onderstaande voorwaarden kenbaar gemaakt: Deelname geschiedt op vrijwillige basis en er zal geen vergoeding worden verstrekt voor deelname; Alle antwoorden op de gestelde vragen zullen in een latere fase samengevat en geanonimiseerd opgenomen worden in de aanbestedingsdocumenten; 1 Met de term online wordt hier met name bedoeld dat de datalogger in staat is om op afstand databestanden te versturen (onafhankelijk van vaste voeding en vaste telefoonlijn). Er kan ook sprake zijn van continue (realtime) monitoring. - 2 -
De marktconsultatie maakt uitdrukkelijk geen deel uit van de eventueel te houden aanbestedings(inkoop)procedure en staat daar geheel los van; Er kunnen uitdrukkelijk geen rechten worden ontleend aan de informatie die ten behoeve van de marktconsultatie wordt verstrekt; Door deelname komen deelnemers niet in een voorkeurspositie ten aanzien van de te houden aanbestedingsprocedure, noch zal deelname leiden tot uitsluiting van een dergelijke procedure. Wijze van uitwerking In de bijlage zijn alle in het kader van de uitgevoerde marktconsultatie gestelde vragen opgenomen. Per vraag is door de Dommel één integraal antwoord / toelichting uitgewerkt. Dit antwoord is gebaseerd op de door de marktpartijen gegeven informatie tijdens de marktconsultatie. Alle antwoorden zijn geanonimiseerd teneinde geen bedrijfsspecifieke informatie te verstrekken. Vooraankondiging aanbesteding Om alle marktpartijen te informeren over de te publiceren opdracht aanbesteding heeft de Dommel besloten d.d. 22 september 2015 een vooraankondiging via TenderNed te publiceren. In deze vooraankondiging is ter informatie voor alle marktpartijen tevens dit (geanonimiseerde) verslag van de marktconsultatie opgenomen. Aan de vooraankondiging kunnen door marktpartijen geen rechten worden ontleend. - 3 -
BIJLAGE Gestelde vragen en uitwerking antwoorden Hieronder zijn de specifieke vragen uitgewerkt waarop de Dommel tijdens de marktconsultatie een reactie van de te consulteren marktpartijen heeft ontvangen. Onder de vragen is een integraal (geanonimiseerd) antwoord uitgewerkt. Thema 1 Meetopstellingen A. De Dommel streeft naar uniformiteit en eenduidigheid ten aanzien van in te zetten apparatuur bij meetopstellingen, dit mede om beheersaspecten te vereenvoudigen. 1. Kan de Dommel in dit kader aan marktpartijen vragen om als meetopstelling één (1) uniform model datalogger en sensor te leveren voor alle verschillende, voor de Dommel relevante, toepassingsgebieden? 2. Is het realistisch om van de markt te vragen dat alle meetopstellingen / toepassingsgebieden door één leverancier geleverd worden? Wat zijn de eventuele aandachtspunten? 3. Ligt het voor marktpartijen voor de hand om een combinatie van datalogger én sensor te leveren? Wat zijn de eventuele aandachtspunten? Specifiek aandachtspunt voor de sensoren zijn eventuele digitale protocollen tussen sensor en logger: welke digitale protocollen zijn reeds geïmplementeerd binnen de datalogger? Is het mogelijk niet bekende protocollen te implementeren binnen de datalogger. 4. Is de uniforme datalogger standaard ook in een offline variant (dus gegevens uitlezen in de datalogger zelf) leverbaar? 1A1 Gelet op de verschillende toepassingsgebieden lijkt één fysiek uniform model datalogger en sensor wellicht niet haalbaar en wenselijk. Qua functionaliteit, bediening en onderhoud is een verregaande mate van uniformiteit echter wel realistisch. In de (water)markt bestaat de trend van standaardisatie waardoor wel naar zoveel mogelijk uniformiteit kan worden gestreefd teneinde het onderhoud en beheer te vereenvoudigen. Aanbevolen wordt om de exacte definitie van uniformiteit goed te omschrijven. 1A2 Het is realistisch en wordt ook aanbevolen om in de aanbesteding te vragen naar één integrale leverancier die de benodigde apparatuur voor alle meetopstellingen levert. Aandachtspunt hierbij is dat in algemene zin verwacht kan worden dat leveranciers soms hun specifieke kennisgebied hebben. Het uitvragen van een ruim voldoende kennisniveau van alle voorkomende toepassingsgebieden is derhalve van belang. 1A3 Het wordt aanbevolen om de benodigde apparatuur van een meetopstelling (datalogger en sensor) bij één leverancier te betrekken. Voordeel is dat er sprake is van uniformiteit en dat geen/minder aandacht hoeft te zijn voor gegevensuitwisseling/protocollen tussen datalogger en sensor. Achteraf implementeren van protocollen is in principe mogelijk, hiervoor dienen wel de juiste koppelvlakken beschikbaar te zijn en kan mogelijk sprake zijn van maatwerk. 1A4 Datagegevens kunnen in alle gevallen offline ontsloten worden. De wijze waarop kan wel verschillen, derhalve is het benodigd om, in het kader van uniformiteit, de gewenste wijze van ontsluiting (koppelvlakken, dataformaat) goed te beschrijven. Thema 2 Verbinding en koppelvlakken A. De Dommel maakt momenteel gebruik van verschillende vormen van datatransmissie, o.a. gelet op beschikbaarheid en betrouwbaarheid van verbindingen. Is door marktpartijen, mede gelet op vraag 1, de uniforme datalogger te leveren met verschillende koppelvlakken t.b.v. uitwisseling van data informatie? Het waterschap denkt hierbij aan de onderstaande data dragers : - analoge vaste lijn; - vaste verbinding t.b.v. breedband datacommunicatie; - simkaart (t.b.v. GPRS, SMS, 3G/4G); - overige toepassingen (bijv. radiogolven/sigfox). - 4 -
1. Is het voor marktpartijen ook mogelijk om, naast de fysieke meetopstelling, additioneel de verbinding ten behoeve van de uitwisseling van data informatie te leveren? 2. Wat zijn t.a.v. koppelvlakken en (levering van) verbindingen de eventuele aandachtspunten? B. Voor de Dommel is op meerdere locaties een hoge beschikbaarheid t.b.v. data ontsluiting cruciaal. Kunt u toelichten welke mogelijkheden voor een back-up functionaliteit in de datalogger aan de markt gevraagd kunnen worden? De Dommel denkt hierbij bijvoorbeeld (maar niet uitsluitend) aan 2 simkaarten (van verschillende providers) of een combinatie van een vaste verbinding en een simkaart. C. De Dommel maakt veelvuldig gebruik van mobiele dataverbindingen waarbij in de praktijk blijkt dat een provider op een locatie soms geen optimale netwerkdekking biedt. Momenteel wordt geëxperimenteerd met provider onafhankelijke simkaarten (simkaart kiest zelf de provider met de sterkste netwerkdekking). Is het t.b.v. mobiele datacommunicatie opportuun om te eisen dat een datalogger zelf altijd het op dat moment sterkste mobiele netwerk instelt en/of dat in de datalogger een veldsterkte grenswaarde (minimale dbm) is te configureren? 2A1 Nagenoeg alle geconsulteerde marktpartijen kunnen additioneel aan de apparatuur een mobiele dataverbinding (simkaart) leveren. De verwachting is dat ook andere marktpartijen dit type verbindingen kan leveren. Het leveren van andere typen verbindingen is minder gangbaar. Geadviseerd wordt om geen koppelvlak o.b.v. analoge vaste lijn uit te vragen. Deze techniek is verouderd en wordt bovendien uitgefaseerd. 2A2 Bij een mobiele dataverbinding is signaalsterkte en dekking een aandachtspunt. Daarnaast vraagt de mobiele dataverbinding relatief veel stroom. Ook dient voldoende aandacht te zijn voor aspecten als kosten, beheer en security. Momenteel is 2G/3G de standaard, maar aan opvolgers zoals 4G wordt gewerkt. 2B Als back-up is blijvende beschikbaarheid van data in de datalogger gangbaar (bijvoorbeeld via een geheugenkaart). 2 simkaarten of een combinatie van verbindingen is niet altijd standaard mogelijk. Afhankelijk van de exacte uitvraag kan maatwerk wel mogelijk zijn. Meerdere marktpartijen wijzen in dit kader ook op het gebruik van roaming simkaarten als back-up in het geval het primaire mobiele netwerk niet beschikbaar is. 2C In algemene zin wordt gewezen op het gebruik van roaming simkaarten. Hiermee wordt dan het sterkste mobiele netwerk afgedwongen. Er zijn wel aandachtspunten zoals de routering van de data. Keuze van het sterkste netwerk vanuit de datalogger is in de meeste gevallen wel mogelijk, maar dit is niet bij alle marktpartijen standaard en vereist derhalve soms maatwerk. Indien geen mobiele netwerkbeschikbaarheid gegarandeerd kan worden kan ook worden gekeken naar andere koppelvlakken (of offline uitlezen). Thema 3 Uitwisseling datagegevens A. De Dommel registreert in de door haar gewenste situatie meetgegevens van de datalogger via een FTP server. De meetgegevens worden vervolgens via de centrale telemetrieapplicatie TMX (hoofdpost) ontsloten. 1. Is in dit kader een te stellen eis dat vanuit de datalogger meetgegeven in.csv formaat (via een gestandaardiseerd FTP protocol) aan een FTP server worden aangeleverd realistisch? 2. Kunnen de meetgegevens conform een vooraf door de Dommel op te geven.csv formaat worden gegenereerd en uitgewisseld? 3. Kan op verzoek van de Dommel de benodigde protocol informatie van de datalogger, t.b.v. opbouw van berichten door de leverancier, beschikbaar worden gesteld? 3A1 Alle geconsulteerde marktpartijen geven aan dat de eis om via.csv en FTP data te ontsluiten realistisch is, maar niet in alle gevallen standaard. Nadrukkelijk wordt ook gewezen op andere mogelijkheden om de koppeling met TMX te realiseren. Dit kan bijvoorbeeld via een specifieke driver of door rechtstreekse communicatie via een API. Dit vereist sowieso maatwerk. - 5 -
3A2 3A3 Het vooraf definiëren van de velden die het.csv bestand moet bevatten lijkt mogelijk. Hiervoor zal waarschijnlijk wel maatwerk door de leverancier geleverd moeten worden. De antwoorden van de geconsulteerde marktpartijen verschillen van elkaar. In basis mag worden verwacht dat het opvragen van protocolinformatie van de datalogger in het kader van openheid en transparantie niet onredelijk is. De informatie wordt echter niet altijd standaard (op voorhand) beschikbaar gesteld. Aanvullende opmerking: het betreft protocolinformatie t.b.v. het kunnen uitwisselen van data informatie tussen datalogger en de FTP server, dus niet tussen datalogger en sensor. Thema 4 Op afstand configureren van de dataloggers A. Aanvullend op thema 3 wenst De Dommel ook op afstand alle dataloggers te kunnen configureren via de centrale telemetrie applicatie (TMX hoofdpost). In dit kader is voorzien dat de configuratie informatie via een FTP server uitgewisseld wordt via.csv bestanden en conform de routing: TMX -> FTP server -> datalogger. Rechtstreekse communicatie met de datalogger is echter ook een alternatief. 1. Is het voor marktpartijen mogelijk om aan te sluiten op het bestaande protocol van de TMX hoofdpost of door protocol informatie van de datalogger aan de TMX leverancier op te leveren (t.b.v. het schrijven van een driver). In beide gevallen ligt samenwerking met de TMX leverancier, t.b.v. het tot stand komen van de benodigde koppeling, voor de hand. Antwoord 4A1 Op basis van de ontvangen antwoorden lijkt het in voldoende mate mogelijk om de benodigde koppeling tot stand te brengen. De geconsulteerde marktpartijen zijn in de meeste gevallen ook bereid om de benodigde protocolinformatie vanuit de datalogger te verstrekken ten behoeve van het schrijven van een driver. Tevens bestaat de bereidheid om samen te werken met de TMX leverancier. Aanvullende opmerking: het betreft protocolinformatie t.b.v. het kunnen uitwisselen van data informatie tussen datalogger en de FTP server, dus niet tussen datalogger en sensor. Thema 5 Overig A. Gelet op de verschillende toepassingsgebieden / meetopstellingen zal De Dommel eisen stellen t.a.v. afmetingen en omgevingscondities betreffende de te leveren apparatuur. Zijn er op voorhand beperkingen vanuit de markt te verwachten? B. Wat is voor u minimaal benodigd om tijdens de gunningsfase van de aanbesteding gedurende een periode van maximaal een maand een gedegen testopstelling te maken, zodat de Dommel een pilot test / proof of concept van de aangeboden oplossing(en) kan uitvoeren? C. Kunt u kort toelichten wat in algemene zin in de markt de ontwikkelingen zijn m.b.t. breedband monitoring en ontsluiting van meetgegevens via een webbased applicatie? D. Kunt u kort toelichten welke mogelijkheden er zijn om de meetinstelling via duurzame energiebronnen van stroom te voorzien? 5A De geconsulteerde marktpartijen geven aan dat naar verwachting in de meeste gevallen een passende meetopstelling geleverd zal kunnen worden aangezien verschillende versies van apparatuur gebruikt kunnen worden. In de praktijk bestaat een afhankelijkheid van de uiteindelijke uitvraag qua afmetingen, zeker als de uitvraag afwijkt van hetgeen redelijkerwijs als standaard mag worden verwacht. Qua omgevingscondities wordt gewezen op goede toegankelijkheid. - 6 -
5B 5C 5D Alle geconsulteerde marktpartijen geven aan medewerking te willen verlenen aan het opzetten van (één of meerdere) testopstellingen t.b.v. een proof of concept. Gewezen wordt op een aantal aspecten: Duidelijke beschrijving verwachtingen en resultaat, wanneer is de test geslaagd Testlocatie Contactpersonen Kosten Toegang tot de FTP server Medewerking TMX leverancier t.b.v. koppeling data/configuratie aan TMX. In algemene zin wordt door de geconsulteerde marktpartijen aangegeven dat breedband monitoring en webbased ontsluiting in toenemende mate gevraagd / ontwikkeld wordt. Dit mede gelet op de gewenste hoge beschikbaarheid van informatie. Voordelen hiervan zijn o.a. dat informatie op meerdere devices beschikbaar is/komt. Belangrijke aandachtspunten zijn: beveiliging van de webbased omgeving benodigde aanwezigheid van elektriciteit (continue verbinding vraagt meer stroom) hoge(re) kosten voor mobiele datacommunicatie (meer dataoverdracht) ontsluiting van data richting andere eigen applicaties. Alle geconsulteerde marktpartijen wijzen met name op de mogelijkheden van zonnecellen en in mindere mate windenergie. In een aantal gevallen wordt aangegeven dat reeds een specifiek zonnepaneel is ontwikkeld dat naadloos bij de meetopstelling kan worden ingezet. Zonnecellen zijn altijd aanvullend, een batterij blijft benodigd. - 7 -