onze datum: 31 maart 2016 onderwerp: begroting 2017 e.v. WBA en jaarstukken 2015 RAWB

Beukenlaan 1d 4731 CD OUDENBOSCH T +31(0)165-331283 F +31(0)165-310680 info@regionaalarchiefwestbrabant.nl www.regionaalarchiefwestbrabant.nl Aan de besturen van de deelnemers aan het Regionaal Archief West-Brabant (RAWB) onze datum: 31 maart 2016 onderwerp: begroting 2017 e.v. WBA en jaarstukken 2015 RAWB uw datum: uw kenmerk: Geacht bestuur, Hierbij bieden wij u de ontwerp begroting 2017 van het West-Brabants Archief (WBA) aan, waarin opgenomen de meerjarenbegroting 2018-2020. Zoals u weet heeft de GR RAWB vanaf 1 juli 2016 vier nieuwe deelnemers en zal worden voortgezet als GR WBA. Voor een toelichting verwijs ik u naar de aanbiedingsnota van de begroting op pagina 2. Behalve de ontwerp begroting 2017 treft u hierbij eveneens de concept jaarstukken over 2015 van de huidige GR RAWB aan, bevattende het jaarverslag, de jaarrekening en een reeks bijlagen. De accountantsrapportage en verklaring zijn eveneens bijgevoegd. Deze jaarstukken worden u ter kennisname aangeboden. U ziet daarin dat er over 2015 een voordelig saldo is van 20.729. In de vergadering van 2 maart jl. heeft het algemeen bestuur besloten om dit resultaat toe te voegen aan onze algemene reserve. In diezelfde vergadering is besloten om de deelnemers hun evenredig deel van de algemene reserve te restitueren in de vorm van een korting op de bijdrage van het tweede kwartaal 2016. De jaarstukken 2015 worden nog door het algemeen bestuur van het RAWB vastgesteld en wel op 29 juni. Op vrijdag 1 juli 2016 wordt de begroting 2017 door het algemeen bestuur van het WBA vastgesteld. Daarom verzoeken wij u om voor die datum uw zienswijze op de begroting 2017 toe te sturen. Vertrouwende u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd, Met vriendelijke groet, namens het Dagelijks Bestuur van het RAWB, J.H.M. Janssen directeur Rabobank 1598.21.657 IBAN NL68RABO0159821657 K.v.K. 20171320 BIC RABONL2U BTWnummer NL.8068.34.511.B.01

Aan de raad van de gemeente Bergen op Zoom, 20 januari 2016 Betreft: Kaderbrief GR WBA inzake begroting 2017 Geachte leden van de gemeenteraad, Zowel de Zes kaderstellende spelregels verbonden partijen (bijgevoegd) als de Wet Gemeenschappelijke Regelingen (Wgr) verlangen voor 1 februari een brief van onze binnenkort in te stellen gemeenschappelijke regeling West-Brabants Archief (GR WBA), waarin onze kaders voor het volgende begrotingsjaar worden toegelicht. Die kaders dienen gebaseerd te zijn op richtlijnen (beleidsmatig en financieel) die u de verbonden partijen in november daaraan voorafgaand heeft toegestuurd. Wij constateren dat deze nieuwe werkwijze nog maar gedeeltelijk is geïmplementeerd. De genoemde spelregels zijn pas zeer recent door gemeenten overgenomen. Er heeft dan ook geen overleg vooraf met onze GR plaats kunnen vinden en er zijn nog geen richtlijnen toegezonden. Wij hebben er uiteraard begrip voor dat dit vanwege de korte verwerkingstijd achterwege is gebleven. Maar wij zijn met u van mening dat dit een goede naleving van de kaderstellende spelregels het voor de toekomst mogelijk maakt, om de samenwerking tussen uw gemeente en onze GR zo optimaal mogelijk te laten verlopen. Dat er voor het begrotingsjaar 2017 nog geen richtlijnen beschikbaar zijn is in het geval van onze GR WBA niet bezwaarlijk. Wij zijn namelijk nog niet operationeel. Momenteel vindt er in de raden van de gemeenten die deel gaan nemen aan de GR WBA besluitvorming plaats over die nieuwe GR. Deze zal in werking treden op 1 juli aanstaande. Onze begroting voor 2016 wordt gelijktijdig met de GR behandeld in de raden van de deelnemende gemeenten. Het mag duidelijk zijn dat wij op dit moment geen andere beleidsmatige of financiële kaders kunnen hanteren voor onze begroting 2017, dan die voor de begroting over 2016. Daarom volstaan wij in deze kaderbrief met u te berichten dat de binnenkort door ons aan te bieden begroting 2017 noch beleidsmatig, noch financieel zal afwijken van die van 2016 en de daarin opgenomen meerjarenbegroting 2016-2019. Hieronder treft u die meerjarenbegroting aan.

Recapitulatie baten en lasten Lasten 2016 2017 2018 2019 Bedrijfsvoering 2.012.309 2.012.309 2.012.309 2.012.309 Archiefbeheer 389.500 389.500 389.500 389.500 Totaal 2.401.809 2.401.809 2.401.809 2.401.809 Baten Bijdragen deelnemers Bergen op Zoom 843.824 843.824 843.824 843.824 Roosendaal 576.316 576.316 576.316 576.316 Etten-Leur 116.027 116.027 116.027 116.027 Halderberge 223.766 223.766 223.766 223.766 Moerdijk 239.305 239.305 239.305 239.305 Rucphen 93.236 93.236 93.236 93.236 Zundert 91.164 91.164 91.164 91.164 Steenbergen 125.971 125.971 125.971 125.971 Woensdrecht 92.200 92.200 92.200 92.200 Totaal 2.401.809 2.401.809 2.401.809 2.401.809 U kunt ervan uit gaan dat het WBA zich als verbonden partij zal houden aan de door u vastgestelde spelregels. Vertrouwende u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd, De stuurgroep WBA Voor dezen, Drs. W.F.L. Reijnders Kwartiermaker/beoogd directeur

CONCEPT BEGROTING 2017 (met meerjarenbegroting 2018-2020) Bergen op Zoom Etten-Leur Halderberge Moerdijk Roosendaal Rucphen Steenbergen Woensdrecht Zundert 24 maart 2016

INHOUD 1. Aanbiedingsnota... 2 2. Inleiding... 3 2.1 Algemeen... 3 2.2 Kaderbrief... 3 2.3 De bijdragen van de deelnemers:... 4 2.4 Kerngegevens... 4 3. Vaststellingsbesluit... 4 4. begroting 2017-2020... 5 5. Toelichting begroting... 6 5.1 Programma Bedrijfsvoering... 6 5.2 Programma Archiefbeheer... 8 6. Bijdragen deelnemende gemeenten... 9 7. Paragrafen... 10 Financieringsparagraaf... 10 Bedrijfsvoeringsparagraaf... 10 Weerstandsvermogen en risicobeheersing... 11 8. Bijlagen... 1 A) Overzicht investeringen pand Oudenbosch... 1 B) Overzicht reserves en voorzieningen... 2 C) Overzicht geldleningen... 2 1

1. AANBIEDINGSNOTA Hierbij bieden wij u de begroting 2017 en de meerjarenbegroting 2018-2020 van het West-Brabants Archief (WBA) in oprichting aan. De begroting 2017 is opgesteld op het moment dat de contouren van de West-Brabantse archiefsamenwerking tussen Bergen op Zoom, Steenbergen, Woensdrecht, Roosendaal en de deelnemers van het Regionaal Archief West-Brabant (RAWB) door de colleges en raden van de negen gemeenten zijn geaccordeerd. Onvoorziene omstandigheden daargelaten zal het WBA vanaf 01 juli 2016 operationeel zijn, met als vestigingsplaats Bergen op Zoom. In de kadernota is aangekondigd dat de begroting 2017 grotendeels is gebaseerd op de voorgaande begroting 2016. Het boekjaar 2017 wordt het eerste volledige jaar van het nieuwe archief waarbij de begrote bedragen omgezet gaan worden in reële uitgaven. Om die reden is er voor gekozen om geen grote wijzigingen door te voeren in de voorliggende begroting. Wel is rekening gehouden met de cao-verhoging voor 2016 en 2017 en tevens is rekening gehouden met de lagere exploitatielasten van het pand in Oudenbosch als gevolg van het oversluiten van de aan dit pand gekoppelde geldlening. West-Brabants Archief Drs. W.F.L. Reijnders kwartiermaker 2

2. INLEIDING 2.1 ALGEMEEN In 2016 wordt het West-Brabants Archief (WBA) opgericht. Drie instellingen waarin negen gemeenten zijn vertegenwoordigd werken samen in het WBA. De hoofdreden om deze stap te maken is gelegen in het feit dat de overheid zich steeds meer gaat focussen op de digitale archivering. Gemeenten maken in rap tempo de omslag naar een digitale informatievoorziening. Papier heeft zijn langste tijd gehad, het moment is niet ver meer dat er volledig digitale archieven zullen worden overgedragen. Het WBA zal daar een belangrijke rol in moeten nemen. Het is immers een wettelijke plicht om geselecteerde informatie, dus ook de digitale, voor het nageslacht te bewaren en belangrijker nog is het blijvend kunnen raadplegen. Daarvoor dient het E-depot. Een intensieve relatie met de deelnemende gemeenten is van groot belang om ook de digitale toekomst in een E-depot te kunnen borgen. Kort gezegd zijn de doelstellingen van de samenwerking: - Een bijdrage leveren aan een efficiënte en effectieve borging van de digitale informatie voor de bedrijfsvoering, verantwoording en controleerbaarheid nu en voor erfgoed in de toekomst. - Door de samenvoeging van de instellingen dienen de taakstellingen per instelling gerealiseerd te worden en binnen de nieuwe organisatie, met minder personeel voor de klassieke taken, te komen tot een goede organisatie die de wettelijke taken kan borgen. Daarnaast dient de organisatie te voorzien in het oppakken van nieuwe taken rondom het E-depot. - Goede kwaliteit van beleidsontwikkeling en de uitvoering van kerntaken die voortvloeien uit de Archiefwet 1995 en lokale regelingen. - Geringe kwetsbaarheid van de uitvoering van kritische taken op het gebied van archiefbeheer en wettelijk toezicht op de nog niet overgebrachte archiefbescheiden. - Goede kwaliteit van innovatieve en eigentijdse dienstverlening aan de interne en externe klanten tegen gelijke kosten. Het jaar 2017 wordt het eerste volledige boekjaar voor het WBA. 2.2 KADERBRIEF In het kader van de Zes kaderstellende spelregels verbonden partijen en de Wet Gemeenschappelijke Regelingen (Wgr) is vóór 1 februari een kaderbrief toegestuurd aan alle deelnemers van het WBA voor het begrotingsjaar 2017, mede vanwege het ontbreken van centrale begrotingsrichtlijnen. Dat er voor het begrotingsjaar 2017 nog geen richtlijnen beschikbaar zijn is in het geval van onze GR WBA niet bezwaarlijk. De WBA is nog niet operationeel. Besluitvorming over de GR WBA wordt afgerond in maart 2016. De begroting van het WBA voor 2016 wordt gelijktijdig met de GR behandeld in de raden van de deelnemende gemeenten. Het mag duidelijk zijn dat we op dit moment geen andere beleidsmatige of financiële kaders kunnen hanteren voor onze begroting 2017, dan die voor de begroting over 2016. Daarom vermeldt de kaderbrief dat de binnenkort door ons aan te bieden begroting 2017 noch beleidsmatig, noch financieel zal afwijken van die van 2016 en de daarin opgenomen meerjarenbegroting 2016-2019. Na het indienen van de kaderbrief is de CAO-aanpassing voor het gemeentepersoneel bekend geworden. Dit betreft een algemene stijging van 3,4%. Deze stijging is verwerkt in de begroting voor 2017. Daarnaast heeft een renteaanpassing plaatsgevonden voor de hypotheek op de stichtingskosten van het pand in Oudenbosch. 3

Hierdoor dalen de huisvestingskosten. Per saldo neemt de bijdragen voor de gemeenten in 2017 toe met 23.000, tot een totaalbedrag van 2.425.276. De meerjarenbegroting geeft de ontwikkelingen op programmaniveau weer. In de meerjarenbegroting zijn naast bovengenoemde aanpassingen - verder geen kosten- of opbrengstenstijging opgenomen. Zowel in de begroting als in de meerjarenraming zijn geen baten opgenomen, omdat er nog geen concreet zicht is op het werkelijk verwerven van inkomsten, bijv. uit de verhuur van het pand te Oudenbosch. 2.3 DE BIJDRAGEN VAN DE DEELNEMERS: Bijdragen 2017 Deelnemers plustaken bijdragen Totaal Bergen op Zoom 58.421 793.717 852.138 Roosendaal 82.203 501.295 583.498 Etten-Leur 116.969 116.969 Halderberge 225.583 225.583 Moerdijk 241.248 241.248 Rucphen 93.993 93.993 Zundert 91.904 91.904 Steenbergen 126.995 126.995 Woensdrecht 92.948 92.948 Totaal 140.624 2.284.652 2.425.276 De bevoorschotting van de gemeentelijke bijdragen vindt per kwartaal plaats, in concreto: 1 januari 2017 40% van het gemeentelijk aandeel 1 april 2017 20% van het gemeentelijk aandeel 1 juli 2017 20% van het gemeentelijk aandeel 1 oktober 2017 20% van het gemeentelijk aandeel 2.4 KERNGEGEVENS Het WBA is per 1 juli 2016 ingesteld. Aan de gemeenschappelijke regeling nemen negen gemeenten deel. Het werkgebied heeft in totaal ca. 340.000 inwoners. 3. VASTSTELLINGSBESLUIT Aldus vastgesteld door het Algemeen Bestuur De voorzitter, De secretaris, 4

4. BEGROTING 2017-2020 De lasten voor de nieuwe archieforganisatie zijn in onderstaande tabel opgenomen. De toelichting per onderdeel is in het volgende hoofdstuk opgenomen. Rekening Begroting Begroting Meerjarenraming 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Programma Bedrijfsvoering personele lasten 1.396.309 1.441.979 1.441.979 1.441.979 1.441.979 huisvesting 553.120 528.797 527.464 526.130 524.796 accountantskosten 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 dienstverlening (DVO's) 60.000 60.000 60.000 60.000 60.000 2.014.429 2.035.776 2.034.442 2.033.109 2.031.775 Programma Archiefbeheer bibliotheek abonnementen 2.500 2.500 2.500 2.500 2.500 kantoorbenodigdheden 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000 overige kosten 7.000 7.000 7.000 7.000 7.000 automatisering werkplekken 41.200 50.000 50.000 50.000 50.000 digitalisering archieven 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 restauratie 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 conserveringsmateriaal 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 hosting / website 75.000 75.000 75.000 75.000 75.000 fotokopieën 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 aanschaf koffie en thee 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 PR en educatiemateriaal 5.000 5.000 5.000 5.000 5.000 E-depot 150.000 160.000 170.000 180.000 190.000 onvoorzien 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 kapitaallasten 8.800 389.500 389.500 389.500 389.500 389.500 Totaal 2.403.929 2.425.276 2.423.942 2.422.609 2.421.275 5

5. TOELICHTING BEGROTING 5.1 PROGRAMMA BEDRIJFSVOERING PERSONELE LASTEN: omschrijving lasten Rekening Begroting Begroting Meerjarenraming 2015 2016 2017 2018 2019 2020 salarissen 1.343.231 1.343.231 1.343.231 1.343.231 1.343.231 CAO-stijging 3,4% 45.670 45.670 45.670 45.670 reiskosten woning werk 17.000 17.000 17.000 17.000 17.000 dienstreizen 3.875 3.875 3.875 3.875 3.875 opleidingen 21.000 21.000 21.000 21.000 21.000 flexibele schil 11.203 11.203 11.203 11.203 11.203 Totaal 0 1.396.309 1.441.979 1.441.979 1.441.979 1.441.979 De in de begroting opgenomen loonkosten zijn gebaseerd op de streefformatie van 20,5 fte inclusief 1 fte voor cultuureducatie die volledig door de gemeente Bergen op Zoom betaald wordt en 1 fte voor de frontoffice cultuurcluster in Roosendaal die volledig door de gemeente Roosendaal betaald wordt. Dit betreft de zogenaamde plustaken. Kosten woon- werkverkeer zijn gebaseerd op 875,- per fte (afgerond op 17.000). Voor dienstreizen is een bedrag geraamd van 3.875,- en voor opleidingskosten is rekening gehouden met 1.000,- per fte. Voor 2016 bedraagt de CAO-stijging 3,0% en met ingang van 2017 stijgt deze met 0,4%. Met deze stijging is voor 2017 rekening gehouden. Het zal duidelijk zijn dat, wegens verplichtingen jegens het huidige personele, de streefformatie bij de start van de GR niet direct gerealiseerd zal zijn. In de loop van 2016 en volgende jaren zal daarom uitgebreid aandacht worden besteed aan personeelsbeleid, loonsomsturing, inzet generatiepact, strategische personeelsplanning e.d. Daarnaast is rekening gehouden met jaarlijkse periodieken. Tevens is de eindejaarsuitkering verwerkt. 6

HUISVESTINGSLASTEN: omschrijving lasten Rekening Begroting Begroting Meerjarenraming 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Huisvesting Oudenbosch energie 19.000 19.000 19.000 19.000 19.000 schoonmaak 5.117 5.200 5.200 5.200 5.200 klein dagelijks onderhoud 14.020 14.020 14.020 14.020 14.020 correctief onderhoud 2.120 2.100 2.100 2.100 2.100 belasting en verzekering 8.500 8.500 8.500 8.500 8.500 brandmelding / beveiliging 3.800 3.800 3.800 3.800 3.800 storting onderhoudsfonds 7.812 7.800 7.800 7.800 7.800 kapitaallasten 107.751 83.377 82.044 80.710 79.376 Huisvesting Koetshuis huur en overige lasten 120.000 120.000 120.000 120.000 120.000 Huisvesting depot / boz huur all-in 265.000 265.000 265.000 265.000 265.000 Totaal - 553.120 528.797 527.464 526.130 524.796 Ten aanzien van de huisvesting wordt het volgende opgemerkt. Het Koetshuis in het Markiezenhof wordt van de gemeente Bergen op Zoom gehuurd voor de huisvesting van de medewerkers en de dienstverlening aan het publiek. Het pand voldoet bij intrek aan alle wettelijke arboverplichtingen. Reguliere preventieve onderhoudswerkzaamheden worden door de gemeente Bergen op Zoom verzorgd op basis van de huurovereenkomst. De totale exploitatiekosten bedragen 120.000. Dit is huur, inclusief overige lasten als energie, schoonmaak, klein dagelijks onderhoud, etc.; De benodigde depotcapaciteit van ruim 10 kilometer aan het Wilhelminaveld in Bergen op Zoom wordt gehuurd van de gemeente Bergen op Zoom. Het pand voldoet aan alle wettelijke eisen die worden gesteld aan archiefbewaarplaatsen. Reguliere preventieve onderhoudswerkzaamheden worden door de gemeente Bergen op Zoom verzorgd op basis van de huurovereenkomst. De kosten hiervoor bedragen 265.000 voor de all-in huur van een deel van het ondergronds depot op het Wilhelminaveld in Bergen op Zoom, waar de centrale opslag van archieven plaatsvindt; Het pand aan de Beukenlaan in Oudenbosch is eind mei 2006 in gebruik genomen en is eigendom van de GR. Dit pand voldoet aan alle wettelijke eisen die worden gesteld aan archiefbewaarplaatsen. Vanaf de ingebruikname vinden de reguliere preventieve onderhoudswerkzaamheden plaats. Tevens is een voorziening voor groot onderhoud gevormd. In 2012 is het meerjarenonderhoudsplan vastgesteld, de storting in de onderhoudsvoorziening is hierop gebaseerd. De capaciteit van ruim 5 kilometer van het depot is nodig om het materiaal van de deelnemende gemeenten tot 2020 op te vangen. Rekening wordt gehouden met het stoppen van papieren inbreng per die datum. De kosten hiervoor bedragen 144.000 voor de exploitatie van het huidige RAWB pand in Oudenbosch. Dit pand heeft ook uit een eigentijds kantoorgedeelte, waarvoor een nieuwe bestemming moet worden gevonden. 7

Accountantskosten: Voor de jaarlijkse accountantskosten is een bedrag geraamd van 5.000. Ondersteunende processen: Het WBA zal geen eigen personeel in vaste dienst nemen voor ondersteunende processen als financiën, P&O / salarisadministratie, juridische zaken en inkoop, zoals opgenomen in het bedrijfsplan. Deze personele ondersteuning wordt zoveel mogelijk afgenomen bij de deelnemende gemeenten op basis van dienstverleningsovereenkomsten. Hiervoor is een budget beschikbaar van 60.000. 5.2 PROGRAMMA ARCHIEFBEHEER Materiële productiekosten (totaal): Deze kosten bestaan o.a. uit kantoorbenodigdheden, werkplekken, digitalisering, conserveringsmateriaal en webhosting, maar ook kosten voor bijvoorbeeld PR en educatie. Hierbij worden criteria en sleutels aangehouden die ook bij vergelijkbare GR-instellingen zijn toegepast, zoals het Werkplein. Voor de ICT inrichting van werkplekken is bijvoorbeeld een budget van 1.850 per werkplek geraamd. De totale raming voor de materiële productiekosten bedraagt 179.500. E-depot: Digitaal gevormde archieven moeten worden bewaard en beheerd in een E-depot. Dit stelt een breed scala aan eisen aan o.m. de wijze waarop bestanden worden gevormd, ontsloten en aangeboden. De bewaaromgeving van het E-depot bestaat uit hard- en software. Er is nog weinig bekend over de kosten (eenmalig en structureel) daarvan. Het is de intentie om in een periode van maximaal vijf jaar na de start van het WBA een volledig werkend E-depot te hebben gerealiseerd. Dit betekent dat het WBA zorgt voor structurele opslag en beheer van digitale archiefbescheiden in een E-depot voor de aangesloten gemeenten. Hiervoor hebben we in de meerjarenbegroting een bedrag van 160.000 in 2017 opgenomen oplopend met 10.000 per jaar. Dit bedrag is gerelateerd aan de uitkomsten van een onderzoek in de gemeente Haarlem, waar een jaarlijkse kostenindicatie van circa 95.000 is berekend. Extrapolatie van dit bedrag voor een gemeente met het inwoneraantal van 155.000 naar de WBA situatie met een inwoneraantal van circa 340.000 lijkt daarom aanvaardbaar en komt uit op een benodigd budget van 200.000. Dit budget verwachten wij over vijf jaar na de start van het WBA nodig te hebben. Onvoorzien: De vorming van een nieuwe organisatie gaat altijd gepaard met zaken die niet voorzien zijn of waarvoor een raming is opgenomen op basis van de op dit moment bekende feiten en omstandigheden. Hiervoor is in 2017 een bedrag van 50.000 opgenomen teruglopend met 10.000 per jaar, evenredig aan de verhoging van het budget voor het E-depot. De GR West-Brabants Archief beschikt bij aanvang niet over een eigen vermogen (in lijn met de regionale afspraken rondom verbonden partijen). Dit betekent dat eventuele tegenvallers opgevangen moeten worden binnen de post onvoorzien, naast het gegeven dat de deelnemers volledig garant staan voor de kosten van eventuele (financiële) tegenvallers. 8

6. BIJDRAGEN DEELNEMENDE GEMEENTEN Als verdeelsleutel is gehanteerd het aantal strekkende meters archief zoals die op 1-1-2017 in de archiefbewaarplaats opgenomen dienen te zijn. Peildatum is, op grond van de archiefwet die een overbrengingstermijn van 20 jaar kent, al het materiaal wat per 1-1-1997 van iedere deelnemer is. Deze verdeelsleutel doet het meest recht aan een zuivere kostenverdeling, gericht op de te verrichten werkzaamheden en af te nemen diensten en producten met betrekking tot het klassieke, analoge archief. Daarbij is een doorkijk gemaakt naar de aanwas van analoge archieven - zowel overheids- als particuliere archiefcollecties - tot en met 2020. Als de digitalisering van de archiefinformatie van de gemeenten doorgaat zoals nu voorzien dan zal rond het jaar 2020 de toestroom van analoge archieven opdrogen en nog slechts digitaal gevormde archiefcollecties worden opgenomen. Die fundamentele verandering zal leiden tot een heroverweging van de verdeelmaatstaf. Bijdragen 2017 Deelnemers plustaken bijdragen Totaal Bergen op Zoom 58.421 793.717 852.138 Roosendaal 82.203 501.295 583.498 Etten-Leur 116.969 116.969 Halderberge 225.583 225.583 Moerdijk 241.248 241.248 Rucphen 93.993 93.993 Zundert 91.904 91.904 Steenbergen 126.995 126.995 Woensdrecht 92.948 92.948 Totaal 140.624 2.284.652 2.425.276 Aangezien de plustaken betrekking hebben op loonkosten zijn deze ten opzichte van 2016 verhoogd met de CAO-stijging. VERDEELSLEUTEL meters % Bergen op Zoom 3.800 35 Roosendaal 2.400 22 Etten-Leur 560 5 Halderberge 1.080 10 Moerdijk 1.155 11 Ruchpen 450 4 Zundert 440 4 Steenbergen 608 6 Woensdrecht 445 4 10.938 100 9

7. PARAGRAFEN De paragrafen waaraan in de begroting verplicht aandacht moet worden besteed zijn: Financiering en Bedrijfsvoering. In de begroting willen wij ook nog kort aandacht besteden aan de paragraaf Weerstandsvermogen. De overige in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) genoemde paragrafen zijn voor het West Brabants Archief niet aan de orde. FINANCIERINGSPARAGRAAF Liquiditeitsplanning De exploitatielasten van het West Brabants Archief worden gedekt door bijdragen van de deelnemers. De in de begroting opgenomen gemeentelijke bijdragen worden per de eerste van het kwartaal bij de deelnemers in rekening gebracht. Omdat de exploitatielasten merendeels gelijkmatig over het kalenderjaar worden uitgegeven ontstaat gedurende het begrotingsjaar een liquiditeitsoverschot dat voor een deel op een bedrijfsspaarrekening wordt belegd. Het gedeelte van het saldo boven 250.000 zal bij een van de deelnemende gemeenten belegd worden. Op 10 februari 2014 heeft het Agentschap Schatkistbankieren meegedeeld dat aan het RAWB een uitzondering is verleend voor het schatkistbankieren en daarom geen eigen rekening courant bij de schatkist hoeft aan te houden. Financieringsbehoefte Bij de gemeente Moerdijk is een vaste geldleningen gesloten voor de financiering van de nieuwbouw en de inrichting van het pand in Oudenbosch. Voor eventuele nieuwe investeringen zal financiering gezocht worden bij reguliere financiële instellingen. Rentevisie, -kosten en -opbrengsten De rente op korte beleggingen is sterk gedaald. In de begroting 2017 wordt geen renteopbrengst geraamd. De rente op de investeringen wordt geacht gelijk te zijn aan de rente op de geldleningen, waardoor in de exploitatie geen rentebaten of lasten zijn geraamd. BEDRIJFSVOERINGSPARAGRAAF Personeel In juli 2016 zullen aanvankelijk 21 personen in vaste dienst zijn, die gezamenlijk minder FTE vormen dan de streefformatie van 20,5 FTE. Naast deze formatie krijgt het WBA hulp van enthousiaste vrijwilligers. De kosten van de formatie worden voor 2017 geraamd op afgerond 1.442.000. Het ziekteverzuim van het personeel wordt ingeschat op 3,0%. Huisvesting Het Koetshuis in het Markiezenhof wordt van de gemeente Bergen op Zoom gehuurd voor de huisvesting van de medewerkers en de dienstverlening aan het publiek. Het pand voldoet aan alle wettelijke arbo-verplichtingen. 10

De benodigde depotcapaciteit van ruim 11 kilometer aan het Wilhelminaveld in Bergen op Zoom wordt gehuurd van de gemeente Bergen op Zoom. Het pand voldoet aan alle wettelijke eisen die worden gesteld aan archiefbewaarplaatsen. Het pand aan de Beukenlaan in Oudenbosch is eind mei 2006 in gebruik genomen en is eigendom van de GR. Dit pand voldoet aan alle wettelijke eisen die worden gesteld aan archiefbewaarplaatsen. De capaciteit van ruim 5 kilometer van het depot is nodig om het materiaal van de gemeentes tot 2020 op te vangen. Rekening wordt gehouden met het stoppen van papieren inbreng per die datum. Automatisering In 2016 komt er een volledig nieuwe website die de content van de voormalige drie instellingen op een uniforme wijze zal presenteren voor het publiek en de deelnemende gemeenten. De website voldoet aan de webrichtlijnen overheidswebsites en aan de normen van Drempels Weg. In het Koetshuis wordt een nieuw pc netwerk aangelegd wat tevens volledig draadloos opereert. Bedrijfszekerheid, beveiliging en ondersteuning van het beheer dient hierbij gegarandeerd te zijn. WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING In deze paragraaf wordt ingegaan op de vraag in hoeverre de organisatie in staat is om financiële tegenvallers en risico s op te vangen. Om dat te kunnen beoordelen is inzicht nodig in de omvang en achtergronden van de aanwezige risico s en de aanwezige weerstandscapaciteit. In het kader van risicomanagement wordt minimaal één keer per jaar de belangrijkste risico s geïnventariseerd. Omdat het WBA een organisatie in oprichting is, heeft deze inventarisatie nog niet plaatsgevonden. De vorming van een nieuwe organisatie gaat altijd gepaard met zaken die niet voorzien zijn of waarvoor een raming is opgenomen op basis van de op dit moment bekende feiten en omstandigheden. Hiervoor is voor 2017 een post onvoorzien van 50.000 opgenomen. Het WBA beschikt niet over eigen vermogen en heeft daardoor verder geen mogelijkheden om eventuele tegenvallers op te vangen. De deelnemende gemeenten staan garant voor financiële tegenvallers. 11

8. BIJLAGEN A) OVERZICHT INVESTERINGEN PAND OUDENBOSCH Staat van investeringen Omschrijving van kapitaaluitgaven Rente percentage oorspronkeljk bedrag 1/1/2017 vermeerder ingen 2017 verminderingen Oorspronkelijk bedrag per 31/12/2017 Totaal Afschrijving afschrijving en 2017 en Boekwaard e 1/1/2017 Boekwaarde 31/12/2017 Rente 2017 Kapitaallasten 2017 Afschrijving Afsluitprovisie leningen - annuitair 40 jaar Stichtingskosten nieuwbouw 1,27% 1.325.984 1.325.984 162.207 32.510 1.131.267 1.098.757 14.367 46.877 annuitair 40 jaar Inrichtingskosten nieuwbouw 4,28% 467.467 467.467 342.809 31.165 124.658 93.493 5.335 36.500 lineair 15 jaar Totaal 1.793.451 - - 1.793.451 505.016 63.675 1.255.925 1.192.250 19.702 83.377 Berekening kapitaallasten 2018-2020 2018 2019 2020 Boekwaarde 1/1 afschrijving rente Boekwaarde 1/1 afschrijving rente Boekwaarde afschrijving rente Stichtingskosten nieuwbouw 1.098.757 32.923 13.954 1.065.834 33.341 13.536 1.032.493 33.764 13.113 Inrichtingskosten nieuwbouw 93.493 31.165 4.002 62.328 31.165 2.668 31.163 31.165 1.334 Totaal 64.088 17.956 64.506 16.204 64.929 14.446 Totaal kapitaallasten 82.044 80.710 79.376 1

B) OVERZICHT RESERVES EN VOORZIENINGEN Naam reserve of Begroting 2017 voorziening Saldo per Vermeer- Vermin- Saldo per 1-1-2017 deringen deringen 31-12-2017 2017 2017 Reserves: Algemene reserve - - - - Voorzieningen: Meerjarenonderhoud nieuwbouw 100.101 7.800-107.901 C) OVERZICHT GELDLENINGEN Nr Oorspronkelijk bedrag van de geldlening Datum besluit AB Jaar (laatste) aflossing Rentepercentage Restantbedrag geldleningen per 1/1/2017 In de loop van Rente of 2017 op te nemen rentebestanddeel 2017 Aflossing 2017 Restant bedrag geldleningen 31/12/2017 Opmerkingen 3 1.800.000 4-11-2003 2045 1,27% 1.131.267 14.367 32.510 1.098.757 annuïtair 4 700.000 4-11-2003 2020 4,28% 125.400 5.367 31.350 94.050 lineair 1.256.667-19.734 63.860 1.192.807 2

JAARSTUKKEN 2015

1

Inhoud Bladzijde JAARSTUKKEN 2015 1. JAARVERSLAG 2015 Aanbiedingsnota 6 Kerngegevens 7 Programmaverantwoording 8 Paragrafen 12 2. JAARREKENING 2015 Inleiding jaarrekening 17 Overzicht van baten en lasten 19 Balans 21 Grondslagen van de financiële verslaglegging 23 Toelichting op het overzicht van baten en lasten 25 Overzicht WNT 28 Toelichting op de balans 29 Vaststellingsbesluit 33 Controleverklaring 34 BIJLAGEN BIJ DE JAARSTUKKEN 2015 36 2

3

1.JAARVERSLAG 4

5

Aanbiedingsnota jaarverslag 2015 Met genoegen bieden wij u het jaarverslag over 2015 van het Regionaal Archief West-Brabant (RAWB) aan. In 2015 beleefde het RAWB een bijzondere primeur. De gemeente Moerdijk bracht als eerste gemeente een digitaal archiefbestand over naar het RAWB, namelijk de gedigitaliseerde bouwdossiers van de vijf voormalige gemeenten Fijnaart en Heijningen, Klundert, Standdaarbuiten, Willemstad en Zevenbergen. Omdat voor deze digitalisering vervanging was toegepast, zijn het de originele archiefbescheiden. Het RAWB zou voor de opslag en beheer over een e-depot moeten beschikken. Maar aangezien dit er nog niet is, is gekozen voor een meervoudige opslag zowel bij het RAWB als bij een betrouwbare marktpartij. Daarmee is voldoende zekerheid ingebouwd dat dit eerste digitale archiefbestand in de oorspronkelijke staat blijft tot aan opname in het eigen e-depot over enkele jaren. Met betrekking tot dit e-depot is zeer vermeldenswaard dat het RAWB in 2015 samen met het Streekarchief Heusden Langstraat en Altena (SALHA) een leertraject heeft doorlopen wat heeft geresulteerd in een bruikbaar eindrapport en ambitieuze vervolgplannen. De gemeente Etten-Leur participeerde in dit leertraject. Maar dit jaar stond, net als 2014, vooral in het teken van het samenwerkingstraject met de archiefdiensten van de gemeenten Bergen op Zoom (en daaraan gekoppeld Steenbergen en Woensdrecht) en Roosendaal. Het RAWB is al vanaf 2010 in gesprek met de regio om de archieffunctie te versterken. De eigen kleinschaligheid (en dus kwetsbaarheid), de bezuinigingen en de digitale uitdagingen noopten en nopen het RAWB om partners te vinden om de schaal te vergroten. Uiterlijk per 1 juli 2016 dient dit nieuwe West-Brabantse archief (WBA) te zijn gerealiseerd. De vestigingsplaats zal Bergen op Zoom worden, hetgeen een verhuizing van personeel en archieven tot gevolg zal hebben. Het RAWB pand, dat van 2006 dateert, blijft gedeeltelijk in functie als bewaarplaats, maar zal in zijn geheel worden overgenomen. In 2015 werden voor de samenwerking belangrijke documenten zoals een herziene Gemeenschappelijke Regeling, een begroting 2016, een Plan van Aanpak en een Bedrijfsplan opgesteld en aangeboden aan de negen deelnemende gemeenten. Op het moment van samenstelling van dit jaarverslag lagen deze stukken (uitgezonderd het Plan van Aanpak) ter besluitvorming en zienswijze bij de verschillende gemeentebesturen. In het verslagjaar verloor het RAWB het waterschap Brabantse Delta als deelnemer. Er was geen sprake van een uittreding conform de GR, maar van een bijzondere, overeengekomen exit-regeling op grond van art. 37 van de GR. Het waterschap heeft de keuze gemaakt om vanaf de datum van inwerkingtreding WBA zelf voor de eigen archieven te gaan zorgen. Over de financiële gevolgen van dit vertrek werden na onderhandeling afspraken gemaakt. In financiële en bedrijfsvoeringszin was 2015 wederom een succesvol jaar. Het jaar werd afgesloten met een voordelig saldo van 20.730,--. Met het jaarverslag over 2015 hebben wij een evenwichtige verslaglegging op hoofdlijnen willen realiseren. Oudenbosch, februari 2016 6

Kerngegevens 2015 De gemeenschappelijke regeling Regionaal Archief West-Brabant is per 1 januari 1998 ingesteld en is laatstelijk gewijzigd bij bestuursbesluit van 3 november 2011. Aan de gemeenschappelijke regeling nemen vijf gemeenten en één waterschap deel. Het werkgebied heeft na de aansluiting van de gemeente Rucphen in totaal ca. 159.000 inwoners (aantallen volgens CBS per 1-1-2015). Als bestuursorganen treden op: a. het algemeen bestuur b. de voorzitter Bestuursleden Voorzitter Secretaris-penningmeester Leden Adviseurs : de heer ir. P.J. Bons, vertegenwoordiger van Halderberge : de heer J.P van Hal, vertegenwoordiger van Etten-Leur de heer J.P.M. Klijs, vertegenwoordiger van Moerdijk de heer C.J. Evers, vertegenwoordiger van Rucphen mw. L.C. Poppe de Looff, vertegenwoordiger van Zundert de heer L. van der Kallen, vertegenwoordiger van Brabantse Delta : drs. I.J.H. Koch, Provinciaal Archiefinspecteur in Noord-Brabant de heer J.H.M. Janssen, directeur Regionaal Archief West-Brabant Totale bijdrage aangesloten deelnemers: Rekening 2014 : 754.997,-- Begroting 2015 : 746.913,-- Rekening 2015 : 746.343,-- (na bestemming resultaat) Kosten per inwoner Rekening 2014 : 4,76 Begroting 2015 : 4,71 (geraamd inwoneraantal 158.200) Rekening 2015 : 4,69 (werkelijk inwoneraantal 159.000) Aantal doorberekende uren 2015: 8.869 uur Tarief doorberekende uren 2015: 55,10 (2014: 49,56) 7

Verslag over programmaplan 2015 Programma Behouden Gelijktijdig met het ordenen en beschrijven (= bewerken) van archieven en collecties, is aandacht geschonken aan de materiële verzorging van de archiefbestanddelen. Er waren geen afzonderlijke projecten op dit gebied. Ter voorbereiding op de verhuizing van de archieven naar het depot in Bergen op Zoom medio 2016, werd extra gewerkt aan het etiketteren en her-verpakken van archieven. Het gewijzigde archieftoezicht voorziet in de uitvoering van een onderzoek naar de kwaliteit van de informatievoorziening bij gemeenten volgens tien Kritische Prestatie Indicatoren, de zgn. KPI s. Deze worden in de regel jaarlijks dan wel tweejaarlijks uitgevoerd door de archivaris, maar voor 2015 lag het accent nu eenmaal op de archiefsamenwerking, zodat daar geen tijd voor was. Een geplande KPI bij de gemeente Zundert werd vanwege vertraging bij de implementatie van een nieuw document management systeem aldaar doorgeschoven naar 2015. Wel doorgang vond de KPI bij de belastingsamenwerking (BWB). Het RAWB heeft een contract met de BWB gesloten voor archieftoezicht en toekomstig beheer van over te brengen archieven van die BWB. Daarvoor is de BWB een vergoeding verschuldigd. Er staan vele ingrijpende veranderingen op stapel rond de gemeentelijke informatiehuishouding. Het RAWB zal meer dan ooit daarbij betrokken moeten zijn, digitalisering van informatie wacht niet maar vereist acute bemoeienis van de toekomstige beheerder. Alle gemeenten in het werkgebied van het RAWB bevinden zich in meer of mindere mate in een traject naar volledig digitaal werken met dus ook een volledig digitaal informatiebeheer. In het proces van analoog naar digitaal vervult de archivaris een spilfunctie, bijvoorbeeld als belangrijkste adviseur bij vervanging van papieren documenten in digitale vorm. In 2015 vond enkele keren overleg plaats met de gemeenten rond deze thematiek. Zoals in de aanbiedingsparagraaf al uitvoerig vermeld, vond overbrenging van de digitale bouwdossiers van Moerdijk plaats in 2015. In 2016 zal de gemeente Rucphen volgen en met de gemeente Zundert zijn, in samenspraak met de provincie, afspraken gemaakt over digitalisering van de bouwdossiers in 2017. Al met al is er een stroom aan inbreng van digitale bestanden op gang gekomen, weliswaar nog beperkt tot bouwdossiers, maar dit zal in de nabije toekomst groeien en naar verwachting na 2020 explosief toenemen. Uiterlijk dan moet de nieuwe archiefdienst WBA klaar zijn met het e-depot. Maar vanzelfsprekend zal het WBA zich inspannen om eerder een e depot te realiseren. Op landelijk, regionaal en lokaal gebied is er veel in beweging en ontwikkeling mbt dit e-depot. Het RAWB volgt de ontwikkelingen op de voet en probeert waar mogelijk ook de gemeenten daarin mee te nemen. We hadden het eerder al over het leertraject hiervoor samen met het SALHA. Daarnaast was het RAWB medeorganisator van een provinciebreed informatieprogramma over de nieuwe wijze van metadatering van digitaal gevormde archieven. In de begroting 2016 en verder van het WBA zijn de kosten voor een E depot opgenomen! Daarmee anticipeert het WBA op de digitale toekomst. Het leertraject samen met het SALHA maakt daar ook deel van uit. Programma Bewerken Het RAWB heeft zich ook in 2015 gericht op het toegankelijk maken (bewerken) van de kernarchieven en het nader toegankelijk maken van informatierijke seriebestanden. De meeste kernarchieven zijn inmiddels afdoende ontsloten door een goede inventaris. Onder de kernarchieven worden verstaan de archieven van de gemeentelijke overheden vanaf ca. 1500 tot ca. 1996. Daaronder ook begrepen de archieven van de notarissen, de schepenbanken, de dorps- en stadsbesturen en de archieven van de voormalige waterschappen. In 2014 werd de bewerking van het archief van de gemeenten Rucphen periode 1975-2000 en Zevenbergen 1930-1996 afgerond, alsmede de laatste nog niet ontsloten waterschapsarchieven. 8

Alle nieuw verworven archieven zijn direct beschreven en toegankelijk gemaakt. Zes enthousiaste vrijwilligers waren actief met de invoer van gegevens uit de notariële akten, beschreven fotocollecties en zorgden voor volledigheid van het aanbod aan genealogische toegangen. Ter vervanging van het te dure en te complexe archiefbeheerprogramma ABS/Archeion, werd een nieuw product aangeschaft: Memorix Archieven. Met dit programma kunnen we niet alleen de depotadministratie beheren, maar ook alle toegangen in een internationaal erkende standaard (EAD). Daarvoor was een intensieve conversie nodig van de tot dan toe in Joomla (het CMS van onze website) ingevoerde inventarissen naar Memorix Archieven. Deze is inmiddels afgerond. Nu wordt energie gestoken in controle en correctie van (nog) niet volledig of niet foutloos geconverteerde toegangen en worden de laatste nieuwe toegangen ingevoerd. Programma Benutten Archieven zijn er om gebruikt te worden, om kennis te nemen van de inhoud ervan. De Archiefwet regelt de openbaarheid van de archieven en geeft iedere burger het recht om gratis archieven te raadplegen. Het RAWB bood in 2015 wederom twee mogelijkheden daartoe, namelijk fysieke raadpleging in de studiezaal te Oudenbosch en digitale raadpleging op de website. Op de website zijn naast de toegangen ook de gescande documenten die nuttig zijn voor stamboomen historisch onderzoek en veel foto s online raadpleegbaar. In 2015 werden tal van nieuwe bestanden toegevoegd aan de website. Circa 66.000 bezoekers brachten ruim 143.000 bezoeken aan www.regionaalarchiefwestbrabant.nl. Er werden iets meer dan 2,6 miljoen webpagina s bekeken. Ruim 90% van de gebruikers van de website is afkomstig uit Nederland. De web-statistiek van 2015 toont overigens wel een terugloop ten opzichte van eerdere jaren. Dit is beslist niet verontrustend, het gebruik van onze website ligt nog ruim boven het landelijk gemiddelde. De studiezaal was gedurende twee en een halve dag per week geopend. Er was sprake van een kleine stijging van het fysieke archiefbezoek (van 1159 in 2014 naar 1202 in 2015). Onverminderd werden opgevraagde dossiers wekelijks ter plekke gebracht en gehaald door RAWB medewerkers. Het aantal uitleningen van dossiers steeg aanmerkelijk t.o.v. eerdere jaren. Het RAWB participeerde ook in 2015 weer samen met het gemeentearchief van Roosendaal, het stadsarchief Breda en het Markiezenhof Bergen op Zoom in lezingenreeksen rond de thema s Vriend en Vijand en Tussen Droom & Daad. Deze lezingenreeksen worden geheel gefinancierd door de Mastboom Brosens stichting en heten daarom de Henri Mastboom Lezingencyclus. De activiteiten trokken veel belangstelling en kregen goede waardering. Het educatief programma voor basisscholen werd beëindigd. Programma Bedrijfsvoering Het bestuur van het RAWB vergaderde in het verslagjaar viermaal. Belangrijkste agendapunten waren steeds de ontwikkeling rond de archiefsamenwerking en het vertrek van het waterschap. Over dat laatste onderwerp is afdoende opgemerkt in de aanbiedingsbrief. Voor de archiefsamenwerking was een belangrijk markeerpunt de besluitvorming over de businesscase in april 2015. Dit gaf het startschot voor de kwartiermakersfase, die op 1 juli 2015 van start ging. Een stuurgroep, bestaande uit de verantwoordelijke vakwethouders van Bergen op Zoom en Roosendaal en de voorzitter van het RAWB zorgt voor de bestuurlijke aansturing. De projectgroep bestaat uit de kwartiermaker/beoogd directeur (afkomstig uit Bergen op Zoom), de gemeentearchivaris van Roosendaal en de directeur van het RAWB. Deze wordt begeleid door een extern adviseur. De vele aspecten van het samenwerkingsproces werden mede ingevuld door materiedeskundigen van de betrokken organisaties. Uiteindelijk kon medio december een gewijzigde Gemeenschappelijke Regeling, een Begroting 2016 en een Bedrijfsplan alsmede een brochure Het Magazijn worden opgeleverd en aangeboden aan de gemeentebesturen ter vaststelling. Die definitieve besluitvorming vindt pas in het voorjaar van 2016 plaats. Ter voorbereiding ervan hield de directeur van het RAWB aan het begin van 2015 in alle gemeenteraden een presentatie over de archiefsamenwerking. Belangrijk is te melden dat in dit samenwerkingsproces de medewerkers centraal staan. Maandelijks worden gezamenlijke bijeenkomsten georganiseerd, waarbij relevante thema s worden besproken of 9

worden toegelicht. Op taakgebieden zijn medewerkers intensief betrokken bij de voorbereidingen van het WBA. Inzet en enthousiasme zijn groot en geven volop vertrouwen voor het WBA. De nieuwe organisatie zal op 1 juli 2016 van start gaan. Om gelijkwaardig in het samenwerkingsproces op te kunnen trekken met de ondernemingsraden van Bergen op Zoom en Roosendaal, stelde het RAWB in 2015 een Personeelsvertegenwoordiging (PVT) in, die voor de duur van het samenwerkingsproces OR bevoegdheden kreeg toegekend. Onze PVT maakte een vliegende start met een eendaagse training en onderhoudt goede contacten met de collega-ondernemingsraden en met de projectleiding. Anderzijds was merkbaar dat dit nieuwe fenomeen voor wat onduidelijkheid zorgde, waardoor o.a. de tijdige aanlevering van samenwerkingdocumenten aan de PVT niet vlekkeloos verliep. In augustus namen we afscheid van een medewerker die ruim 36 jaar werkzaam is geweest bij het RAWB. Daarmee bedroeg de formatie vanaf medio 2015 nog maar 6,13 FTE. Gelukkig konden we een tijdelijke (ex-)medewerkster in blijven huren voor ondersteuning in de studiezaal. Tenslotte huurde het RAWB ook nog een P en O adviseur in, om voor het RAWB in de archiefsamenwerking dat aspect te behartigen. Op het gebied van het gebouwbeheer speelde de nasleep van de lekkage; met verzekeringen werd veelvuldig gecommuniceerd, maar tot nu toe heeft dat nog steeds niet tot een bevredigende afloop geleid. Vermeldenswaard is tenslotte dat de fiscus een controle heeft uitgevoerd naar de fiscale status van het RAWB. Deze bleef na onderzoek gehandhaafd d.w.z. het RAWB blijft de ondernemersstatus houden. Dit is een gunstig resultaat, zeker met het oog op de toekomst van het West-Brabants Archief. 10

Recapitulatieoverzicht baten en lasten programma s Behouden Begroting 2015 Rekening 2015 Lasten 51.339 48.904 Baten 0 0 Saldo 51.339 48.904 Bewerken Begroting 2015 Rekening 2015 Lasten 173.533 171.415 Baten 0 0 Saldo 173.533 171.415 Benutten Begroting 2015 Rekening 2015 Lasten 209.609 205.596 Baten 6.600 6.451 Saldo 203.009 199.145 Bedrijfsvoering Begroting 2015 Rekening 2015 Lasten 344.168 312.926 Baten 5.136 1.570 Saldo 339.032 311.356 Samenvatting programma s: Totaal Begroting 2015 Rekening 2015 Totaal programma s 766.913 730.820 Bijdrage deelnemers 746.913 746.343 Saldo voor mutatie reserves -/- 20.000 15.523 Mutaties in reserves 20.000 5.206 Resultaat na mutaties in reserves 0 20.729 11

Paragrafen Bij de inwerkingtreding van de Wet dualisering gemeentebestuur zijn de verordeningen conform artikel 212 en 213 van de Gemeentewet door het algemeen bestuur goedgekeurd. In titel 3 van de verordening ter zake het financieel beleid zijn de verplichte paragrafen voor de begroting vastgelegd. De paragrafen waaraan in de begroting verplicht aandacht moet worden besteed zijn: Financiering en Bedrijfsvoering. In de begroting 2015 is tevens aandacht besteed aan de paragraaf Weerstandsvermogen. Artikel 26 BBV schrijft voor dat in jaarrekening en jaarverslag dezelfde paragrafen opgenomen moeten worden die ook in de begroting opgenomen zijn. Het BBV schrijft daarnaast nog voor dat ook de paragrafen Verbonden Partijen, Grondbeleid en Lokale Heffingen hier dienen te worden opgenomen. Voor het RAWB zijn deze echter niet relevant: het RAWB is een verbonden partij, aan grondbeleid wordt niet gedaan en er worden geen lokale heffingen geheven. Weerstandsvermogen en risicobeheersing Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen, en mogelijkheden waarover het RAWB beschikt om niet begrote kosten te dekken en alle risico s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het RAWB beschikt over een algemene reserve die kan worden ingezet ter dekking van tegenvallers. De algemene reserve van het RAWB bedraagt voor bestemming van het resultaat 2015 per 31 december 2015 afgerond 72.600 en dient ter opvang van incidentele tekorten en / of tegenvallers. In het eerste kwartaal 2016 zal het bestuur een voorstel worden gedaan om een besluit nemen over de bestemming van de algemene reserve, met het oog op de samenwerking in het West- Brabants Archief Financieringsparagraaf Liquiditeitsplanning De exploitatielasten worden gedekt door bijdragen van de deelnemers. De in de begroting opgenomen bijdrage in het exploitatietekort wordt in vier voorschotten aan de deelnemers in rekening gebracht. Het eerste voorschot ter grootte van 25% van het begrote aandeel dient door de deelnemers te worden voldaan vóór 1 februari; het tweede voorschot dient te zijn voldaan vóór 1 mei; het derde voor 1 augustus en het vierde voor 1 november van het begrotingsjaar. Omdat de exploitatielasten niet helemaal gelijkmatig over het kalenderjaar worden uitgegeven ontstaat gedurende het begrotingsjaar een liquiditeitsoverschot dat op een bedrijfsspaarrekening wordt belegd. Voor wat betreft het nieuwe schatkistbankieren werd het RAWB op de lijst van uitzonderingen geplaatst. Dat houdt in dat overliquiditeit via de rekening schatkistbankieren van een van deelnemers wordt afgezonderd. Ultimo 2015 was op die wijze 100.000 op de schatkistrekening belegd. Het RAWB heeft verder te maken met een financieringsoverschot. Het totaal aan vaste geldleningen en reserves / voorzieningen is hoger dan de boekwaarde van de investeringen. Dat overschot aan middelen bedroeg per 1-1-2015 162.500. Per 31-12-2015 bedraagt het financieringsoverschot 187.500. De toename van het financieringsoverschot wordt voornamelijk veroorzaakt doordat het voordelig resultaat 2014 ad 22.800 aan de algemene reserve is toegevoegd. Verder werd aan de voorziening onderhoud gebouw een bedrag toegevoegd van 7.400 en werd een bedrag van 5.200 aan de reserve transitiekosten onttrokken ter dekking van de in 2015 gemaakte transitiekosten. Financieringsbehoefte Omdat het liquiditeitsoverschot van tijdelijke aard is dienen investeringen in de nieuwbouw en in overige uitgaven met een meerjarig economisch nut gefinancierd te worden met vaste geldleningen, waarvan de looptijd wordt gekoppeld aan de afschrijvingstermijn van die activa. Er zijn bij de gemeente Moerdijk vaste geldleningen gesloten voor de financiering van de nieuwbouw en de inrichting daarvan en voor de financiering van een hypothecaire geldlening aan een van de personeelsleden. 12

Rentevisie, -kosten en -opbrengsten Ten tijde van het opstellen van de begroting 2015 werd verwacht dat de korte rente zou gaan dalen. Als gevolg van de kredietcrisis en tegenvallende ontwikkelingen van belangrijke opkomende landen, recente prijsdalingen op de financiële en grondstoffenmarkten en de aanhoudende geopolitieke risico's daalde de rente op korte beleggingen in de loop van 2015 sterk. De gemiddelde rente op depositobeleggingen bedroeg in 2015 ± 0,05%. De gemiddelde rente die wij op de bedrijfsspaarrekening ontvingen was 0,5%. De rente voor langlopende leningen bedroeg eind december 2015 tussen 1,00% en 2,00% naar gelang de looptijd van de lening. In de meerjarenramingen wordt uitgegaan van rentekosten over investeringen gebaseerd op het huidige renteniveau. Bedrijfsvoeringsparagraaf In artikel 15 van de Verordening op de uitgangspunten voor het financieel beleid en beheer is opgenomen dat in de paragraaf bedrijfsvoering in de jaarstukken en begroting aandacht moet worden besteed aan tijdelijke en actuele onderwerpen die aandacht behoeven. Tevens zijn de onderwerpen opgesomd waaraan speciaal aandacht dient te worden gegeven, zoals aantal personeelsleden, verloop, ziekteverzuim, personeelskosten en kosten inhuur. Daarnaast zijn de huisvesting, automatiseringssystemen en de kosten daarvan onderwerp van de bedrijfsvoeringsparagraaf. Personeel In 2015 zijn 8 (vanaf augustus 7) personen in dienst van het RAWB. De formatie bedraagt echter nog maar 5,8 Fte. Er is tijdelijk een medewerkster toegevoegd voor 0,33 Fte. Naast deze formatie krijgt het RAWB hulp van een zes enthousiaste vrijwilligers. Voor de uitvoering van de P en O advisering in het samenwerkingproces is een externe deskundige ingehuurd. Zijn kosten worden betaald uit het vacaturevoordeel. Het ziekteverzuim van het personeel in 2015 bedroeg 5,9 % (in 2014: 5,2 %). Huisvesting Het pand aan de Beukenlaan in Oudenbosch is eind mei 2006 in gebruik genomen en voldoet aan alle wettelijke eisen die worden gesteld aan archiefbewaarplaatsen. In 2015 vond het reguliere onderhoud plaats, en enkele malen correctief onderhoud. Verschillende kleine storingen werden verholpen. Met inzet van het inkoopbureau West-Brabant werden nieuwe overeenkomsten voor levering van energie (gas en elektra) afgesloten die ingaan op 1 januari 2017. Met enkele leveranciers werden aflopende contracten voor beperkte duur verlengd met het oog op het vertrek uit het pand in de loop van 2016. Automatisering De nieuwe website is op 16 oktober 2010 officieel de lucht ingegaan. De vormgeving van de homepage is in 2013 aangepast. De website wordt veelal gebruikt door genealogen. Vrijwel alle voor genealogen relevante registers uit de periode 1587 1963 zijn online te raadplegen. Daarnaast functioneert een databestand waarin op persoonsnaam kan worden gezocht en waarbij direct vanuit de gevonden persoon kan worden doorgeklikt. Met name het raadplegen van registers online en de koppeling van de persoonsgegevens aan het register was uniek in Nederland en heeft sindsdien veel navolging gekregen. Het RAWB streeft er al enkele jaren naar om de digitale dienstverlening uit te breiden. Dit moet o.a. zichtbaar worden in een toename van het aanbod aan digitale archieven. De beoogde interactiviteit is nog niet gerealiseerd, maar in 2015 zijn wel vele nieuwe digitale databases beschikbaar gekomen. De financiële administratie wordt bijgehouden in het softwarepakket Davilex Account. 13

Begrotingsrechtmatigheid De begroting wordt ieder jaar al in een zeer vroeg stadium (februari voorafgaand aan het begrotingsjaar) opgesteld. De kans dat om die reden werkelijke lasten afwijken van begrote lasten is daarmee aanzienlijk. In totaal zijn de lasten ± 39.800 lager dan geraamd. De baten waren ± 19.100 lager. In onderstaande tabel zijn de verschillen opgenomen per programma. Programma Lasten Verschil Baten Verschil Saldo V / N Begroot Werkelijk Begr-Werk Begroot Werkelijk Begr-Werk Behouden 51.339 48.904 2.435 - - - 2.435 V Bewerken 173.533 171.415 2.118 - - - 2.118 V Benutten 209.609 205.596 4.013 6.600 6.451 149-3.864 V Algemene Zaken 344.168 312.926 31.242 25.136 6.207 18.929-12.313 V totaal 778.649 738.841 39.808 31.736 12.658 19.078-20.730 V 14

15

2.JAARREKENING 16

Inleiding jaarrekening 2015 Met deze jaarrekening willen wij verantwoording afleggen over het in 2015 gevoerde financiële beheer. U heeft in de loop van het jaar een tussentijdse rapportage mogen ontvangen. Daarin bent u zowel organisatorisch als inhoudelijk en financieel op de hoogte gebracht van de belangrijkste ontwikkelingen binnen het RAWB. In deze jaarrekening is rekening gehouden met art. 17 BBV waarin wordt bepaald dat mutaties in reserves ná de resultaatbepaling dienen te worden verwerkt. Het boekjaar 2015 sluit met een positief resultaat vóór mutaties in de reserves van 15.523. Na verwerking van de mutaties in de reserves bedraagt het resultaat over 2015 20.729. De belangrijkste oorzaken die tot het positieve resultaat hebben geleid zijn (V=voordelig; N=nadelig): Lagere personeelskosten 4.000,-- V De salariskosten over 2015 kwamen 6.000 lager uit. Voor een bedrag van 1.500 wordt dat veroorzaakt door lagere reiskostenvergoeding woning-werk dan geraamd. Verder was in de begroting vacatureruimte opgenomen die niet geheel is benut. Daardoor ontstond een voordeel van 1.700. Het restant verschil ad 2.800 wordt veroorzaakt doordat in de begroting rekening was gehouden met een loonsverhoging van 2% per 1 januari 2015 terwijl de CAO uitkomsten voor 2015 lager uitkwamen. Tenslotte werd een medewerker ingehuurd. Die inhuur ad 2.000 was niet geraamd Lagere kosten programma behouden - 2.000,-- V De kosten van conserveringsmateriaal bleven 2.000 achter bij de raming. Lagere kosten programma benutten - 2.200,-- V De aanschaf van koffie/thee voor de studiezaal en die van PR en educatiemateriaal bleef tezamen 2.400 achter bij de raming. De opbrengst wegens onderzoek en overige inkomsten bleven per saldo 200 achter bij de raming Lagere kosten management bedrijfsvoering - 6.000,-- V De kosten van administratie en controle, onderzoek toekomstscenario en telecommunicatie bleven tezamen 6.000 achter bij de raming.. Gebouwenbeheer - 9.900,-- V Vooral als gevolg van een meevallende energierekening (ruim 6.500 lager dan begroot) kwamen de kosten van gebouwbeheer 9.900 lager uit. Het restant voordelig verschil werd veroorzaakt door lagere kosten belasting en verzekering en lagere kosten brandmelding en beveiliging. Lagere rente bank - 3.700,-- N Als gevolg van de renteontwikkeling is de rente van de bedrijfsspaarrekening 3.700 lager dan geraamd. Overige kleinere verschillen per saldo voordeliger - 300,-- V In het hierna opgenomen overzicht treft u een opstelling aan van de bijdrage per deelnemer en van het resultaat 2015 vóór bestemming. Afgezet tegen het over 2015 in rekening gebrachte voorschot kunt u per deelnemer het bedrag terugvinden dat verrekend kan worden dan wel anders kan worden bestemd. Het totale voordelige resultaat na verwerking van de mutaties in de reserves is voorlopig ter nadere bestemming door het algemeen bestuur afzonderlijk op de balans opgenomen onder het eigen vermogen. deelnemers bijdrage 2015 Vaste bijdrage aandeel mutaties bijdrage 2015 bijdrage 2015 Saldo Toevoeging aan voor mutaties 2015 in reserves na mutaties voorschot 2015 algemene reserve Etten-Leur 100.902 742-100.160 103.114 2.954-2.954 Halderberge 171.852 1.263-170.589 175.620 5.031-5.031 Moerdijk 212.355 1.561-210.793 217.011 6.218-6.218 Rucphen 83.837 22.735 616-105.956 108.409 2.453-2.453 Zundert 81.288 598-80.691 83.070 2.379-2.379 Brabantse Delta 57.851 425-57.425 59.119 1.694-1.694 708.085 22.735 5.206-725.614 746.343 20.729-20.729 17

De deelnemersbijdrage 2015 is met toepassing van een overeengekomen verdeelsleutel omgeslagen over de deelnemers. Deze sleutel wordt gehanteerd vanaf 2012. In dat jaar is Rucphen toegetreden als deelnemer en zijn tevens de percentuele bijdragen aangepast aan de werkelijk omvang van de per deelnemer beheerde archieven op 1 januari 2011. Het bestuur heeft deze verdeling op 3 maart 2011 vastgesteld. Rechtmatigheid In het kader van de uitvoering van de begroting is een inventarisatie gemaakt van de interne regelgeving en de vaststelling van een toetsingskader voor de controle van de rechtmatigheid. Vanuit Wet, regelgeving en besluiten is aangegeven welke artikelen van belang zijn en vervolgens op welke processen deze uiteindelijk van invloed zijn. Voor de processen inkoop, verkoop, salarisbetalingen, investeringen, opstellen verantwoording en begroting zijn procesbeschrijvingen gemaakt. In de vergadering van het algemeen bestuur van 16 maart 2006 is de mandaatregeling van het RAWB aangepast en opnieuw vastgesteld. Ondernemerschap voor de omzetbelasting Naar aanleiding van een ingesteld boekenoverzicht over de jaren 2001 2005 heeft de inspectie omzetbelasting in januari 2006 geconcludeerd dat de vrijstellingsbepaling van artikel 11 lid 1 letter u van de wet omzetbelasting niet op het RAWB van toepassing is. Het RAWB maakt fiscaal gezien winst of verlies doordat de bijdrage van de deelnemers niet wordt beperkt tot het aandeel in de kosten van de exploitatie. Dat houdt in dat het RAWB belast ondernemer is voor de omzetbelasting en als gevolg daarvan alle in rekening gebrachte omzetbelasting mag verrekenen. 18

Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening 2015 Raming begrotingsjaar voor wijziging Raming begrotingsjaar na wijziging Realisatie begrotingsjaar Programma Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo Behouden 0 51.339-51.339 0 51.339-51.339 48.904-48.904 Bewerken 0 173.533-173.533 0 173.533-173.533 171.415-171.415 Benutten 6.600 209.609-203.009 6.600 209.609-203.009 6.451 205.596-199.145 Bedrijfsvoering 5.136 324.168-319.032 5.136 344.168-339.032 1.570 312.926-311.356 Subtotaal programma's 11.736 758.649-746.913 11.736 778.649-766.913 8.021 738.841-730.820 Algemene dekkingsmiddelen Bijdragen deelnemers 746.913 0 746.913 746.913 0 746.913 746.343 0 746.343 Resultaat voor bestemming 758.649 758.649 0 758.649 778.649-20.000 754.364 738.841 15.523 Toevoeging / onttrekking Programma Behouden 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Programma Bewerken 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Programma Benutten 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Programma Bedrijfsvoering 0 0 0 20.000 0 20.000 5.206 0 5.206 Subtotaal mutaties reserves 0 0 0 20.000 0 20.000 5.206 0 5.206 Resultaat na bestemming 758.649 758.649 0 778.649 778.649 0 759.570 738.841 20.729 19

20

Balans per 31 december 2015 ACTIVA 31-12-2015 31-12-2014 Omschrijving ( ) ( ) Vaste activa Immateriële vaste activa Kosten sluiten geldleningen 11.005 11.185 Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut 1.312.363 1.369.124 Financiële vaste activa Leningen u/g 238.000 244.000 Totaal vaste activa 1.561.368 1.624.309 Vlottende activa Uitzettingen korter dan één jaar Overige vorderingen 47.018 2.859 Liquide middelen Banksaldi 151.626 228.064 SKB tegoed 100.000 Kas 65 122 Overlopende posten Nog te ontvangen bedragen 7.124 20.128 Vooruitbetaalde bedragen 9.894 9.025 Kruispost kasafdracht 75 - Totaal vlottende activa 315.802 260.198 Totaal generaal 1.877.170 1.884.507 21

PASSIVA 31-12-2015 31-12-2014 Omschrijving ( ) ( ) Vaste passiva Eigen vermogen Algemene reserve 72.590 69.774 Bestemmingsreserves 14.794 - Te bestemmen resultaat 20.730 22.816 Voorzieningen Onderhoud gebouw en inventaris 103.418 95.967 Vaste schulden - Kapitaalverstrekking gem. Moerdijk 1.558.089 1.621.085 Totaal vaste passiva 1.769.621 1.809.642 Vlottende passiva Netto vlottende schuld - Overige schulden 12.620 1.769 Overlopende posten - Vooruitontvangen bedragen 29.586 - - Nog te betalen bedragen 65.342 73.096 Totaal vlottende passiva 107.548 74.865 Totaal generaal 1.877.170 1.884.507 22

Grondslagen van de financiële verslaglegging. Inleiding Onderstaande samenvatting van de grondslagen, waarop de financiële verslaglegging is gebaseerd, is bedoeld als leidraad voor een juiste interpretatie van de financiële overzichten. De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het betreffende balanshoofd anders is vermeld worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskostengerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personeelskosten echter toegerekend aan het jaar waarin de uitbetaling plaatsvindt. Er is geen voorziening opgenomen voor arbeidskostengerelateerde verplichtingen of op andere wijze een verplichting opgenomen. Balans Vaste activa Immateriële vaste activa In afwijking van het bepaalde in de verordening art. 212 heeft het bestuur bij de vaststelling van de jaarrekening 2005 besloten de afsluitprovisie van de lening voor de nieuwbouw in 40 jaar annuïtair af te schrijven. Materiële vaste activa De activa zijn gewaardeerd tegen historische uitgaafprijs verminderd met de afschrijvingen. De investeringen in de nieuwbouw worden wat het gebouw en depotstellingen betreft annuïtair afgeschreven in 40 jaar. De investeringen in de inrichtingskosten van de nieuwbouw worden afgeschreven in 15 jaar lineair. De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen in jaren: Stichtingskosten nieuwbouw 40 jaar annuïtair Inrichtingskosten nieuwbouw 15 jaar lineair Computernetwerk en programmatuur 5 jaar lineair Financiële vaste activa De financiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Vlottende activa De vlottende activa zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De risico s op kortlopende vorderingen kunnen als verwaarloosbaar worden beschouwd. Reserves De algemene reserve is ontstaan uit enkele voormalige bestemmingsreserves die zijn opgeheven en is verder gevoed met eerdere rekeningoverschotten. 23

Voorzieningen De voorziening onderhoud gebouw en inventaris is gebaseerd op het in 2012 nieuw opgestelde meerjaren onderhoudsplan. De jaarlijkse storting voor het vervangend onderhoud is gebaseerd op een reeks van 10 jaren te rekenen vanaf 2013. Op grond van die berekeningen bedraagt de storting in 2015 7.451,--. De werkelijke kosten vervangend onderhoud worden ten laste van de onderhoudsvoorziening gebracht. Langlopende schulden en vlottende passiva De langlopende schulden en vlottende passiva zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Grondslagen voor resultaatbepaling Het saldo van lasten en baten is berekend op basis van het stelsel van lasten en baten. Dat houdt in dat de kosten en opbrengsten verantwoord worden in het boekjaar waarop zij betrekking hebben. In de jaarrekening is zoveel mogelijk met verplichtingen rekening gehouden. Eventuele afwikkelingsverschillen worden in het volgende boekjaar functioneel verantwoord. De verdeling van de kostenplaats personeelskosten is gebaseerd op de door de werknemers werkelijk gemaakt uren in 2015 en op die basis doorberekend aan de producten. 24

Toelichting op het overzicht van baten en lasten 2015 In dit deel van de jaarrekening presenteren wij u de belangrijkste verschillen tussen de realisatie en de begroting na wijziging over het boekjaar 2015. De analyse vindt plaats voor ieder afzonderlijk deel van de programmarekening. Programma Behouden Realisatie 2015 Begroting 2015 na wijziging Begroting 2015 voor wijziging Lasten 48.904 51.339 51.339 Baten 0 0 0 Resultaat voor bestemming 48.904 51.339 51.339 Toevoeging/onttrekking reserves 0 0 0 Resultaat na bestemming 48.904 51.339 51.339 Het voordelig resultaat op het programma Behouden bedraagt 2.400. Dit verschil wordt veroorzaakt door: Lagere doorbelasting van de kostenplaats personeelslasten 400 Voordelig Lagere uitgaven conservering en restauratie 2.000 Voordelig Doorbelasting kostenplaats personeelslasten Het werkelijk aantal bestede uren aan het programma behouden was weliswaar hoger dan begroot (888 t.o.v. 841) maar het uurtarief kwam 3,48 lager uit dan begroot ( 55,10 t.o.v. 58,58). Dat resulteerde voor dit programma in een voordelig verschil van 400. In 2015 werden nauwelijks kosten aan conserveringsmateriaal uitgegeven. Die kosten worden over het algemeen voor enkele jaren tegelijk gemaakt vanwege korting op grotere afname. Daardoor bleven de kosten 2.000 achter bij de raming. Programma Bewerken Realisatie 2015 Begroting 2015 na wijziging Begroting 2015 voor wijziging Lasten 171.415 173.533 173.533 Baten 0 0 0 Resultaat voor bestemming 171.415 173.533 173.533 Toevoeging/onttrekking reserves 0 0 0 Resultaat na bestemming 171.415 173.533 173.533 Het voordelig resultaat op het programma Bewerken bedraagt 2.100. Dit verschil wordt veroorzaakt door: Lagere doorbelasting van de kostenplaats personeelslasten 1.400 Voordelig Lagere kosten externe indicering 700 Voordelig Doorbelasting kostenplaats personeelslasten Het werkelijk aantal bestede uren aan het programma behouden was weliswaar hoger dan begroot (3.104 t.o.v. 2.945) maar het uurtarief kwam 3,48 lager uit dan begroot ( 55,10 t.o.v. 58,58). Dat resulteerde voor dit programma in een voordelig verschil van 1.400. Kosten externe indicering De kosten externe indicering zijn in 2015 beperkt gebleven tot de afgesproken vergoedingen voor de vrijwilligers. 25

Programma Benutten Realisatie 2015 Begroting 2015 na wijziging Begroting 2015 voor wijziging Lasten 205.596 209.608 209.608 Baten 6.451 6.600 6.600 Resultaat voor bestemming 199.145 203.008 203.008 Toevoeging/onttrekking reserves 0 0 0 Resultaat na bestemming 199.145 203.008 203.008 Het voordelig resultaat op het programma Benutten bedraagt 3.900. Dit verschil wordt veroorzaakt door: Lagere doorbelasting van de kostenplaats personeelslasten 1.700 Voordelig Lagere kosten PR en educatiemateriaal 1.400 Voordelig Overige verschillen 800 Voordelig Doorbelasting kostenplaats personeelslasten Het werkelijk aantal bestede uren aan het programma behouden was weliswaar hoger dan begroot (3.548 t.o.v. 3.366) maar het uurtarief kwam 3,48 lager uit dan begroot ( 55,10 t.o.v. 58,58). Dat resulteerde voor dit programma in een voordelig verschil van 1.700. PR en educatiemateriaal Het budget voor PR en educatie bedroeg 4.100. De werkelijke kosten zijn beperkt gebleven tot lezingen uit de lezingenreeks. Daarmee was een bedrag gemoeid van 2.700. Overige verschillen Het gaat om een aantal geringe verschillen ten opzichte van de begrote bedragen. Aan koffie / thee en kopieën werd tezamen 1.100 minder uitgegeven dan geraamd. De opbrengsten wegens dienstverlening kwamen 300 lager uit dan geraamd Programma Bedrijfsvoering Realisatie 2015 Begroting 2015 na wijziging Begroting 2015 voor wijziging Lasten 312.926 344.168 324.168 Baten 1.570 5.136 5.136 Resultaat voor bestemming 311.356 339.032 319.032 Toevoeging/onttrekking reserves 5.206 20.000 0 Resultaat na bestemming 306.150 319.032 319.032 Het voordelig resultaat op het programma Bedrijfsvoering voor bestemming bedraagt 27.700. Dit verschil wordt veroorzaakt door: Transitiekosten 14.800 V De totale transitiekosten om te komen tot het Werst-Brabants Archief worden geraamd op 180.000. Het RAWB draagt daarvan 1/3 deel ofwel 60.000. Van die kosten werd 20.000 verwacht in 2015 en het restant ad 40.000 in 2016. Het aandeel in de transitiekosten in 2015 bedroeg 5.200 en is gedekt uit de algemene reserve. Lagere doorbelasting personeelskosten - 600 V Het werkelijk aantal bestede uren aan het programma behouden was weliswaar hoger dan begroot (1.330 t.o.v. 1.262) maar het uurtarief kwam 3,48 lager uit dan begroot ( 55,10 t.o.v. 58,58). Dat resulteerde voor dit programma in een voordelig verschil van 600. Managementkosten - 6.000 V De kosten van administratie en controle, onderzoek toekomstscenario en telecommunicatie bleven tezamen 6.000 achter bij de raming. 26

Lagere kosten energie 6.500,-- V Door een daling van de energiepijs in 2015 kwamen de kosten van energie 6.500 lager uit dan geraamd. Lagere overige kosten gebouwbeheer - 3.000 V Het restant voordelig verschil op gebouwenbeheer werd veroorzaakt door lagere kosten belasting en verzekering, kosten brandmelding en beveiliging en lagere kosten schoonmaak Lagere rente bank - 3.700,-- N Als gevolg van de renteontwikkeling is de rente van de bedrijfsspaarrekening 2.700 lager dan geraamd. Overige verschillen per saldo nadeliger - 500,-- V 27

Overzicht WNT naam functie duur dienst- omvang beloning door belastbare vaste voorzieningen beëindigings- Totaal motivering betrekking dienstbetrekking werkgever en variabele betaalbaar uitkeringen betaalde onkostenver- op termijn sv-premies goedingen J.H.M. Janssen directeur 1-1-2015 t/m 36 uur per w eek 78.818,00 8.253,00 3.513,00 11.152,00 0,00 101.736,00 31-12-2015 P.J. Bons voorzitter 1-1-2015 t/m 36 uur per w eek 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 31-12-2015 J.P. van Hal secretaris - 1-1-2015 t/m 36 uur per w eek 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 penningmeester 31-12-2015 J.P. Klijs lid ab 1-1-2015 t/m 36 uur per w eek 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 31-12-2015 C. Evers lid ab 1-1-2015 t/m 36 uur per w eek 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 31-12-2015 L.C. Poppe-de Looff lid ab 1-1-2015 t/m 36 uur per w eek 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 31-12-2015 L van der Kallen lid ab 1-1-2015 t/m 36 uur per w eek 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 31-12-2015 28

Toelichting op de balans Activa Vaste activa Immateriële vaste activa De post immateriële vaste activa bestaat uit: Boekwaarde ultimo 2015 2014 Kosten afsluiten geldleningen 11.005,00 11.185,00 Totaal 11.005,00 11.185,00 Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2015: Boekwaarde 1-1-2015 Investeringen Afschrijvingen Boekwaarde 31-12-2015 Kosten sluiten geldleningen 11.185,00 0,00 180,00 11.005,00 Totaal 11.185,00 0,00 180,00 11.005,00 Materiële vaste activa De materiële vaste activa bestaan uitsluitend uit investeringen met economisch nut. En kunnen als volgt worden onderverdeeld: Boekwaarde ultimo 2015 2014 Bedrijfsgebouwen 1.156.541,00 1.175.374,00 Machines, apparaten en installaties 155.822,00 193.750,00 Totaal 1.312.363,00 1.369.124,00 Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de investeringen met economisch nut weer: Boekwaarde 1-1-2015 Investeringen Afschrijvingen Boekwaarde 31-12-2015 Bedrijfsgebouwen 1.175.374,00 0,00 18.833,00 1.156.541,00 Machines, apparaten en installaties 193.750,00 0,00 37.928,00 155.822,00 Totaal 1.369.124,00 0,00 56.761.00 1.312.363,00 Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2015 wordt in onderstaand overzicht weergegeven: Boekwaarde Investeringen Afschrijvingen/ Boekwaarde 1-1-2015 aflossingen 31-12-2015 Overige langlopende leningen 244.000,00 0,00 6.000,00 238.000,00 Totaal 244.000,00 0,00 6.000,00 238.000,00 29

Vlottende activa Uitzettingen korter dan één jaar Saldo 31-12-2015 Voorziening oninbaarheid Saldo 31-12-2014 Overige vorderingen 47.018,00 0,00 2.859,00 Totaal 47.018,00 0,00 2.859,00 Liquide middelen Het saldo van de liquide middelen bestaat uit de volgende componenten: 2015 2014 Kassaldo 65,00 122,00 Banksaldi 151.626,00 228.064,00 Schatkistbankieren 100.000,00 0,00 Totaal 251.691,00 228.186,00 Overlopende activa De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden: 2015 2014 Vooruitbetaalde bedragen 9.894,00 9.025,00 Nog te ontvangen bedragen 7.124,00 20.128,00 Kruispost kasafdracht 75,00 0,00 Totaal 17.093,00 29.153,00 Ultimo 2015 waren de volgende bedragen vooruitbetaald: Hosting website 2016 9.893,94 9.893,94 Ultimo 2015 waren de volgende bedragen nog te ontvangen: Belastingdienst terug te ontv BTW oninbare posten 164,23 ABP correctie IP-AP premie 2015 196,51 Rabobank rente spaarrekening 2015 1.308,57 Interpolis claim op aannemer waterschade 5.455,00 7.124,31 30

Passiva Vaste passiva Eigen vermogen Het in de balans opgenomen Eigen Vermogen bestaat uit de volgende posten: 2015 2014 Algemene reserve 72.590,00 69.774,00 Bestemmingsreserves: overige bestemmingsreserves 14.794,00 0,00 Eigen vermogen voor bestemming 87.384,00 69.774,00 Toe te voegen resultaat 20.730,00 22.816,00 Totaal 108.114,00 92.590,00 Het verloop in 2015 wordt in onderstaand overzicht per reserve weergegeven. Reserves Saldo 1-1-2015 Toevoeging Onttrekking Toevoeging resultaat 2014 Vermindering tbv dekking afschrijvingen Saldo 31-12-2015 Algemene reserve 69.774,00 0,00 20.000,00 22.816.00 0,00 72.590,00 Reserve transitiekosten 0,00 14.794,00 0,00 0,00 0,00 14.794,00 Totaal 69.774,00 14.794,00 20.000,00 22.816,00 0,00 87.384,00 Bij de 1e begrotingswijziging 2015 werd besloten een bedrag van 20.000 uit de algemene reserve te gebruiken ter dekking van de transitiekosten 2015. De transitiekosten in 2015 bedroegen uiteindelijk slechts 5.206,00. Het restant van de geraamde kosten wordt in 2016 gemaakt. Het bestuur van het RAWB heeft daarom besloten ter dekking van de nog te maken transitiekosten een bestemmingsreserve in te stellen. Als gevolg van dat besluit werd in 2015 een bedrag van 14.794,00 aan de algemene reserve onttrokken en in de bestemmingreserve gestort. Voorzieningen De in de balans opgenomen voorzieningen bestaan uit de volgende posten: 2015 2014 Onderhoud gebouw en inventaris 103.418,00 95.967,00 Totaal 103.418,00 95.967,00 Het verloop in 2014 wordt in onderstaand overzicht per voorziening weergegeven. Voorzieningen Saldo 1-1-2015 Toevoeging Onttrekking Saldo 31-12-2015 Onderhoud gebouw en inventaris 95.967,00 7.451,00 0,00 103.418,00 Totaal 95.967,00 7.451,00 0,00 103.418,00 In 2012 is voor het RAWB een nieuw meerjaren onderhoudsplan gebouw opgesteld. In het nieuwe Meerjaren Onderhoudsplan is onderscheid gemaakt in preventief, correctief en vervangend onderhoud. Preventief en correctief onderhoud worden ten laste van de jaarlijkse exploitatie verantwoord. Voor het vervangend onderhoud is een voorziening gevormd. Het saldo van de voorziening bedroeg per 1 januari 2015 95.967. Om het vervangend onderhoud in de komende jaren te kunnen uitvoeren is jaarlijks een storting nodig van 7.451,--. De werkelijke kosten van vervangend onderhoud worden ten laste van de voorziening gebracht. Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar Saldo 1-1-2015 Vermeerderingen Aflossingen Saldo 31-12-2015 Onderhandse leningen 1.621.085,00 0,00 62.996,00 1.558.089,00 Totaal 1.621.085,00 0,00 62.996,00 1.558.089,00 31

De rentelast van de vaste schulden 2015 bedroeg 66.413,00 Vlottende passiva Onder de vlottende passiva zijn opgenomen: 2015 2014 Schulden < 1 jaar 12.620,00 1.769,00 Overlopende passiva 94.928,00 73.096,00 Totaal 107.548,00 74.865,00 De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2015 2014 Bank- en girosaldi 0,00 0,00 Overige schulden 12.620,00 1.769,00 Totaal 12.620,00 1.769,00 Alle per 31 december 2015 te betalen crediteuren waren eind januari 2016 afgewikkeld. De specificatie van de overlopende passiva is als volgt: 2015 2014 Vooruit ontvangen bedragen 29.586,00 0,00 Nog te betalen bedragen 65.342,00 73.096,00 94.928,00 73.096,00 Ultimo december 2015 waren de navolgende bedragen nog te betalen: Belastingdienst BTW 4e kwartaal 2015 38.757,00 Loonheffing december 2015 22.893,87 Gemeente Tholen inhuur 2015 1.100,00 Enexis electriciteitstransport 340,94 Saval controle brandblussers 1.511,20 Gemeente Moerdijk kantoorartikelen 2015 655,64 Rabo bankkosten 2015 83,38 65.342,03 Ultimo december 2015 waren de navolgende bedragen voouit ontvangen: Bijdragen R'daal / BoZoom transitiekosten 29.586,00 29.586,00 32

Vaststellingsbesluit Aldus vastgesteld door het algemeen bestuur van het Regionaal Archief West-Brabant in de openbare vergadering van 23 juni 2016: De voorzitter, (ir. P.J. Bons) de secretaris, (J.P. van Hal) 33

Controleverklaring Deze is afzonderlijk bijgevoegd. 34

35

BIJLAGEN BIJ DE JAARSTUKKEN 2015 36

BIJLAGEN Toelichting op de kostenplaats personeelskosten Overzicht van salarissen en sociale lasten Overzicht geactiveerde kapitaaluitgaven Overzicht reserves en voorzieningen Overzicht opgenomen geldleningen Investerings- en financieringsoverzicht Overzicht kapitaallasten Overzicht deelnemersbijdragen Verdelingsmatrix 37

Toelichting op de kostenplaats personeelskosten Omschrijving Categorie Begroting 2015 Rekening 2015 Verschil Lasten Salarissen 1.0 483.154,00 477.234,00-5.920,00 Inhuur personeel 3.0 0,00 2.722,00 2.722,00 Niet duurzame goederen en diensten 3.4.1 9.750,00 8.802,00-948,00 Kapitaallasten 6.1 7.800,00 7.613,00-187,00 Totaal - lasten 500.704,00 496.371,00-4.333,00 Baten Ontvangen rente 2.1 7.800,00 7.613,00-187,00 Overige inkomsten 3.4 0,00 0,00 0,00 Overige inkomensoverdrachten 4.2.2 0,00 0,00 0,00 Totaal - baten 7.800,00 7.613,00-187,00 Per saldo door te berekenen 492.904,00 488.758,00-4.146,00 Toelichting verschillen: Salarissen De salariskosten over 2015 kwamen 6.000 lager uit. Voor een bedrag van 1.500 wordt dat veroorzaakt door lagere reiskostenvergoeding woning-werk dan geraamd. Verder was in de begroting vacatureruimte opgenomen die niet geheel is benut. Daardoor ontstond een voordeel van 1.700.. Het restant verschil ad 2.800 wordt veroorzaakt doordat in de begroting rekening was gehouden met een loonsverhoging van 2% per 1 januari 2015 terwijl de CAO uitkomsten voor 2015 lager uitkwamen. Inhuur personeel In 2015 werd gedurende een kortere periode een medewerker ingehuurd. De kosten daarvan bedroegen 2.722 en waren niet geraamd. Niet duurzame goederen en diensten De overige personeelslasten waren 948 lager o.a. door lagere studie- en opleidingskosten en overige personeelskosten. 38

Overzicht van salarissen en sociale lasten 2015 Uitgaven uit hoofde van: Salarissen en uitkeringen Reiskosten Sociale lasten Bruto inhouding toelagen woning-werk Netto lasten 1 2 3 4 5 5 7 Huidig personeel 325.576,01 0,00 50.494,76 93.483,73 7.679,15 477.233,65 Totaal 325.576,01 0,00 50.494,76 93.483,73 7.679,15 477.233,65 Specificatie netto lasten: tot 15/7-2015 na 15/7-2015 2015 Aantal vaste personeelsleden 8 7 bruto salaris 318.192,02 Aantal fte's 6,8 6,1 gratificatie pensionering 2.584,80 cao gemeenten 2.229,40 aankoop verlof 1.165,21- werkg.bijdr.zorgverzekering 800,00 BHV vergoeding 765,00 inzet cafetariamodel 2.170,00 vakantietoelage 26.588,65 eindejaarsuitkering 19.133,09 levensloopbijdrage 4.773,02 sociale lasten 93.483,73 reiskosten woning werk 7.679,15 477.233,65 39

Overzicht van geactiveerde kapitaaluitgaven Omschrijving Oorspronkelijk Vermeer- Verminde- Oorspronkelijk Percentage Totaal der van de bedrag der deringen ring (anders bedrag der en maat- aflossingen/ kapitaaluitgaven kapitaal- 2015 dan door af- kapitaal- staf van afschrijving uitgaven lossing/af- uitgaven afschrijving op kapitaal- 1-1-2015 schrijving 31-12-2015 uitgaven 2015 1-1-2015 1 2 3 4 5 6 7 Verstrekte hypothecaire Geldleningen personeel: 01-09-2006 250.000 250.000 3,12% 6.000 Vervanging computernetwerk 33.816 33.816 2,29% 27.053 Nieuwb O'bosch stichtingskosten 1.325.984 1.325.984 4,29% ann 40 jr 139.425 Nieuwb O'bosch inrichtingskosten 467.467 467.467 4,28% lin. 15 jr 280.480 2.077.267 - - 2.077.267 452.958 Omschrijving Afschrijving Aflossing Boekwaarde Boekwaarde Toegere- Totaal van Ten laste van de kapitaal- op kapitaal- 1-1-2015 31-12-2015 kende de kapitaal- van kapitaaluitgaven uitgaven uitgaven rentelasten lasten 2015 2015 2015 2015 1 8 9 10 11 12 13 14 Verstrekte hypothecaire Geldleningen personeel: 01-09-2006 6.000 244.000 238.000 7.613 7.613 kpl. pers.lasten Vervanging computernetwerk 6.763 6.763-155 6.918 bedrijfsvoering Nieuwb O'bosch stichtingskosten 19.013 1.186.559 1.167.545 50.903 69.917 gebouwenbeheer Nieuwb O'bosch inrichtingskosten 31.164 186.987 155.822 8.003 39.168 gebouwenbeheer 56.941 6.000 1.624.309 1.561.367 66.674 123.615 40

Overzicht reserves en voorzieningen Naam reserve of Dienstjaar 2015 voorziening Saldo per Vermeer- Overige vermeer- Vermin- Saldo per 1-1-2015 deringen 2015 deringen 2015 deringen 31-12-2015 wegens rente 2015 1 2 3 4 5 6 Bestemmingsreserves: Transitiekosten - - 14.794-14.794 Algemene reserve 69.774-22.816 20.000 72.590 Voorzieningen: Onderhoud gebouw / inventaris 95.967-7.451-103.418 165.741-45.061 20.000 190.802 41

Overzicht opgenomen leningen Oorspronkelijk Datum besluit Jaar van Renteper- Restantbedrag In de loop van Rente of het Aflossing of Restant bedrag Opmer- Lening bedrag van de algemeen (laatste) centage geldleningen 2015 rentebestand- aflossings- van de geld- kingen nr. geldlening bestuur aflossing per 1-1-2015 opgenomen deel 2015 bestanddeel lening per 2015 31-12-2015 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 4 250.000 01-09-2006 2036 3,12 244.000 7.613 6.000 238.000 aflossingsvrij 6 1.800.000 04-11-2003 2045 4,29 1.182.284 50.721 18.945 1.163.339 annuïtair 7 700.000 04-11-2003 2020 4,28 188.100 8.051 31.350 156.750 lineair 9 33.500 09-03-2010 2015 2,29 6.700-28 6.700 - lineair 2.783.500 1.621.085-66.413 62.995 1.558.089 42

Investerings- en financieringsoverzicht Nr. Omschrijving Stand per mutaties overige Stand per 1-1-2015 rente mutaties 31-12-2015 1. vaste activa 1.624.309-62.942-1.561.367 2. reserves en voorzieningen 165.741-25.061 190.802 3. opgenomen langlopende geldleningen 1.621.085-62.995-1.558.089 162.517 fin.overschot 187.525 43

Overzicht kapitaallasten Geraamde Werkelijke Geraamde Werkelijke LASTEN lasten 2015 lasten 2015 BATEN baten 2015 baten 2015 Rente gespecificeerd naar: Doorberekende kapitaallasten aan: - rente (en premies) van aangegane 66.725 66.413 - kostenplaatsen 7.800 7.613 langlopende geldleningen - producten 116.002 116.002 - rente en kosten kortlopende leningen - - Renteresultaat op producten - - - rente over eigen financiële middelen - - Rekening courantrente - - - renteresultaat 136 261 - afschrijvingen 56.941 56.941 123.802 123.615 123.802 123.615 44

Overzicht deelnemersbijdragen Totaal Etten-Leur Halderberge Moerdijk Rucphen Zundert Brabantse Delta Aandeel in de kosten: 14,25% 24,27% 29,99% 11,84% 11,48% 8,17% Programma behouden 48.904 6.969 11.869 14.666 5.790 5.614 3.995 Programma bewerken 171.415 24.427 41.602 51.407 20.296 19.678 14.005 Programma benutten 199.145 28.378 48.332 59.724 23.579 22.862 16.270 Programma bedrijfsvoering - Management 51.024 7.271 12.384 15.302 6.041 5.858 4.169 - Gebouwbeheer 165.592 23.597 40.189 49.661 19.606 19.010 13.529 - Aandeel kostenplaats personeelskosten 73.314 10.447 17.793 21.987 8.680 8.416 5.990 Geldleningen en uitzettingen 1.309-186- 318-392- 155-150- 107- Totaal 708.085 100.902 171.852 212.355 83.837 81.288 57.851 Bijdrage deelnemers vóór en na mutaties in reserves deelnemers bijdrage 2015 Vaste bijdrage aandeel mutaties bijdrage 2015 bijdrage 2015 Saldo Toevoeging aan voor mutaties 2015 in reserves na mutaties voorschot 2015 algemene reserve Etten-Leur 100.902 742-100.160 103.114 2.954-2.954 Halderberge 171.852 1.263-170.589 175.620 5.031-5.031 Moerdijk 212.355 1.561-210.793 217.011 6.218-6.218 Rucphen 83.837 22.735 616-105.956 108.409 2.453-2.453 Zundert 81.288 598-80.691 83.070 2.379-2.379 Brabantse Delta 57.851 425-57.425 59.119 1.694-1.694 708.085 22.735 5.206-725.614 746.343 20.729-20.729 45

Verdelingsmatrix Verdelingsmatrix lasten en balansmutaties 2015 Volgnr en Totaal 1.1 2.1 2.3 3.0 3.1 3.4.1 3.4.3 5.6 6.0 6.1 6.2 omschrijving loonbetaling werkelijk afschrijving inhuur energie Betaalde aankopen niet langlopende reservering/ kap.lasten kostensoc.lasten betaalde rente belastingen duurz. goederen leningen voorzieningen plaatsen en diensten A: producten Behouden 48.905 29 0 48.876 Bewerken 171.415 350 171.065 Benutten 205.596 10.093 0 195.503 Bedrijfsvoering - Management 73.759 66.841 0 6.918 - Gebouwbeheer 165.854 16.340 7.745 25.234 7.451 109.084 - Personeelskosten 73.314 73.314 mutaties in reserves 0 0 738.843 0 0 0 16.340 7.745 102.547 0 7.451 116.002 488.758 B: kapitaallasten 123.615 66.413 56.941 261 C: Balansmutaties Geldleningen 62.216 62.216 Vaste activa 0 Reserves 5.206 5.206 67.422 62.216 5.206 D: Kostenplaatsen 496.370 477.234 2.722 8.802 7.613 Totaal A t/m D 1.426.251 477.234 66.413 56.941 2.722 16.340 7.745 111.349 62.216 12.657 123.615 489.019 Af: Verrekeningen 625.290 12.657 123.615 489.019 Totaal uitgaven 800.961 477.234 66.413 56.941 2.722 16.340 7.745 111.349 62.216 0 0 0 Verdelingsmatrix baten en balansmutaties 2015 Volgnr en Totaal 2.1 3.4 4.2.2 6.0 6.1 6.2 omschrijving werkelijk overige overige inkomens- reser- kap.lasten kostenontvangen goederen en overdrachten veringen plaatsen rente diensten van de overheid A: producten Behouden 49.401 49.401 Bewerken 173.156 173.156 Benutten 214.135 6.451 207.684 Management 97.305 97.305 Gebouwbeheer 219.059 0 218.798 261 geldleningen en uitzettingen 1.309 1.309 mutaties in reserves 5.206 5.206 759.572 1.309 6.451 746.344 5.206 0 261 B: kapitaallasten 123.615 123.615 C: Balansmutaties Geldleningen 0 Vaste activa 0 Reserves en voorzieningen 7.451 7.451 7.451 0 0 0 7.451 0 0 D: Kostenplaatsen 496.370 7.613 0 488.757 Totaal A t/m D 1.387.007 8.922 6.451 746.344 12.657 123.615 489.018 Af: Verrekeningen 625.290 12.657 123.615 489.018 Totaal inkomsten 761.717 8.922 6.451 746.344 0 0 0 46