Onderwerp: Najaarsrapportage 2015 Nummer: Bestuursstukken\1963 Agendapunt: 4 DB: Ja 12-10-2015 BPP: Ja 28-10-2015 FAZ: Ja 28-10-2015 VVSW: Ja 28-10-2015 AB: Ja 11-11-2015 Opsteller: Eenje van Wijngaarden, 0598-693899 Financiële en Algemene Zaken Opdrachtgever: Klaas de Veen Portefeuillehouder: Jakob Bartelds Ondersteuning van de afdeling: Technisch Juridisch Financieel Staf Communicatie Externe betrokkenen: Reden: N.v.t. Samenvatting: De najaarsrapportage (NJR) 2015 geeft beleidsmatige ontwikkelingen en voortgang aan en geeft de financiële stand van zaken weer. Duurzaamheidsparagraaf: Nee Begrotingsaspecten: Nee AB Voorstel: Kennis nemen van de najaarsrapportage 2015. De tweede begrotingswijziging 2015 vaststellen. Bijlagen: Ja Bijlage I: Overzicht voor- en nadelen NJR 2015; Bijlage II: Toelichting op overzicht voor- en nadelen NJR 2015; Bijlage III: Tweede begrotingswijziging 2015. Ter inzage (bestuursnet): Nee Onderwerp(en): Besluit/opmerkingen bestuur: Paraaf secretaris-directeur: 1
Hierbij bieden wij de najaarsrapportage 2015 (NJR 2015) aan. De inhoudsopgave van deze najaarsrapportage ziet er als volgt uit: 1. Inleiding 2. Beleidsmatige voortgang 2015 3. Verloop financieel beheer, fiscale aangelegenheden, investeringsprogramma en treasury 4. Voorstel 5. Bijlagen: I: Overzicht voor- en nadelen najaarsrapportage 2015 II: Toelichting op overzicht voor- en nadelen najaarsrapportage 2015 III: Tweede begrotingswijziging 2015 1. Inleiding Met het uitbrengen van de NJR probeert het dagelijks bestuur een eerste prognose te geven van de uitkomsten van de aanstaande jaarrekening. Deze prognose wordt gebruikt en verwerkt bij het aanbieden van de begroting. Daarnaast worden belangrijke (beleids)ontwikkelingen benoemt. Uiteindelijk zal in het jaarverslag bij de jaarrekening een integraal beeld gegeven worden van de uitvoering van onze beleidsvoornemens en de bedrijfsvoering. Net als bij de voorjaarsrapportage (VJR) proberen wij als dagelijks bestuur ook deze rapportage zo beknopt mogelijk, overzichtelijk en leesbaar te houden. De begroting 2015 inclusief de bijstellingen uit de VJR 2015 sluit met een negatief saldo op de baten en lasten van 3.788.250,-. Dat negatieve saldo wordt aangevuld tot nul door onttrekkingen aan de algemene reserves van 2.607.250,- en een onttrekking aan onze bestemmingsreserves (afkoopsommen) van 1.181.000,-. De bestemmingsreserves gebruiken we om de kosten van het minder activeren (niet meer toerekenen van manuren en bouwrente aan projecten) te dekken. De omvang van de afkoopsommen is 17,6 miljoen (voor onttrekking). In deze NJR 2015 wordt een aantal voor- en nadelen ten opzichte van de begroting gemeld met per saldo een voordelig effect van 1.546.000,-. De voor- en nadelen zijn opgesomd en toegelicht in de bijlagen I en II. Dit saldo is inclusief de in de voorjaarsrapportage 2015 al gemelde voor- en nadelen. In de VJR 2015 werd nog uitgegaan van een klein nadeel van 8.000,-. De verbetering van het financiële resultaat komt aan de inkomstenkant doordat naar verwachting meer belasting zal worden ontvangen. Aan de uitgavenkant zijn de grotere meevallers: de wederom lagere rentelasten en meevallende personeelskosten. Het saldo van de begroting komt door de genoemde voor- en nadelen uit op 2.234.250,- negatief. Dit betekent dat de onttrekking aan onze algemene reserves 1.546.000,- lager uit zal vallen. Hierdoor is onze reservepositie verbeterd. In deze NJR en in de begroting 2016 komen we hierop nog terug. Het saldo van de begroting 2015 inclusief deze NJR is onze prognose voor de jaarrekening 2015 en leidt tot een bijgestelde stand van de algemene reserves. De stand van de reserves wordt betrokken 2
bij het bepalen van de begrotingsuitkomsten 2016. Van eventuele structurele effecten wordt voorgesteld deze te verwerken in de begrotingscijfers voor 2016. 2. Beleidsmatige voortgang 2015 Coalitieakkoord 2015-2019 In de bestuursvergadering van 13 mei is het coalitieakkoord 2015 2019 Zelfbewust Duurzaam Vooruit besproken en door het algemeen bestuur voor kennisgeving aangenomen. Het intussen vastgesteld beheerprogramma 2016 2021 diende als belangrijke bouwsteen. In het coalitieakkoord is een aantal strategische thema s en accenten benoemd en is aangegeven dat hierop en op nog te ontwikkeling initiatieven met een nadere uitwerking wordt teruggekomen. In deze rapportage stippen wij een aantal ontwikkelingen aan. Zuiveringsstrategie, innovatie en duurzaamheid-energie: De portefeuillehouders zijn in gesprek met de ambtelijke organisatie om de benodigde acties in 2016 te formuleren en bestuursvoorstellen te initiëren. KRW versnellen maatregelen: Via meten en monitoren brengen we momenteel de effectiviteit van de al genomen KRW maatregelen in kaart. Dit project evaluatie doelbereik KRW zal pas in 2018 inzicht kunnen geven. We gaan op de ingeslagen weg verder en proberen mee koppel kansen zo veel mogelijk te benutten. Het project Zuidlaardermeer wordt zo mogelijk versneld uitgevoerd. Communicatie: Momenteel onderzoeken we in hoeverre de naamsbekendheid bedraagt aan het waterbewustzijn. Pas daarna willen we concrete plannen opstellen. Hiermee komen we dan bij uw bestuur terug. Dierenwelzijn: Dierenwelzijn raakt vele aspecten van ons werk. Er zal een samenhangende notitie worden gemaakt waarbij al deze aspecten aan bod komen. In de reguliere onderdelen van de planning en controlcyclus (meerjarenraming, begroting, voor- en najaarsrapportage en jaarrekening) zult u op de hoogte worden gehouden van verdere ontwikkelingen en/of de eventuele financiële gevolgen. Programmaplan 2015 Ten aanzien van het laatste jaar van het huidige beheerplan 2010 2015 zijn bijna geen bijzonderheden te melden. De resterende actiepunten worden dit jaar afgerond. Een aantal actiepunten is opgenomen in het concept beheerprogramma 2016 2021 en wordt daarom ná 2015 afgerond. 8.9.b Opstellen overeenkomst met provincie Drenthe over beheer en onderhoud van vaarwegen en kaden. 3
Ambtelijk en bestuurlijk is geprobeerd om tot overeenstemming te komen. Dat is niet gelukt in verband met verschil van inzicht over verantwoordelijkheden en het beheer en onderhoud van enkele aspecten van de kanalen. We zijn nog in overleg, verwacht wordt dat een overeenkomst niet gesloten wordt op korte termijn. 8.2.3 Vispassages. Door problemen met de aannemer is de uitvoering van de vispassages Sans Sourci en Hongerige Wolf nog niet afgerond. De aannemer is in gebreke gesteld. Omtrent de financiële gevolgen is nu nog niets te zeggen. Bedrijfsvoeringsparagraaf 2015 Samenwerking Vanuit onze continue gedrevenheid om via samenwerking tot lagere maatschappelijke kosten te komen kijkt ons belastingkantoor Hefpunt samen met de gemeente Groningen naar de mogelijkheden om te komen tot een vergaande vorm van samenwerken. De oprichting van een nieuw Noordelijk belastingkantoor lijkt een interessante en reële optie om de maatschappelijke kosten van belastingheffing- en inning substantieel te verlagen. Nadat in het voorjaar van 2015 de eerste verkenningen zijn afgerond zal in het najaar de tweede onderzoeksfase starten waarin een nadere concretisering van de beoogde samenwerking plaatsvindt, als basis voor de bestuurlijke besluitvorming hieromtrent. Zodra zich hier ontwikkelingen voordoen zullen wij u informeren. 4. Verloop financieel beheer, fiscale aangelegenheden, investeringsprogramma en treasury Verloop financieel beheer Inleiding Het saldo van de voor- en nadelen in deze NJR bedraagt 1.546.000,- (positief). Voor een toelichting op de onderdelen verwijzen wij u naar de bijlagen I en II. De structurele doorwerking is in de begroting 2016 verwerkt. Financiële afwijkingen Het overzicht van voor- en nadelen is ingedeeld naar kostensoorten en onderwerpen. Voor het uitoefenen van het budgetrecht van het algemeen bestuur is een toedeling van dit overzicht naar taken van belang. Het algemeen bestuur heeft per taak budget vastgesteld. Per taak ontstaat het volgende beeld: Saldo NJR 2015: 1.546.000,- Exploitatie Belastingen Totaal taak Watersysteembeheer 1.198.340,- 387.475,- 1.585.815,- Zuiveringsbeheer - 113.291,- 73.476,- - 39.815,- 4
Totaal 1.085.049,- 460.951,- 1.546.000,- Overige ontwikkelingen Hefpunt kwartaalrapportage tweede kwartaal 2015 Op basis van de vastgelegde afspraken in de SLA (Service Level Agreement), is van Hefpunt de kwartaalrapportage over het tweede kwartaal 2015 ontvangen. Het derde kwartaal is pas medio oktober beschikbaar gekomen en kon niet meer in de cijfers worden verwerkt. De rapportage over de exploitatiebegroting van Hefpunt geeft geen aanleiding tot het geven van een nadere toelichting of het maken van opmerkingen. Diverse afwijkingen in de belastingopbrengsten worden in de bijlagen genoemd. Zie hiervoor verder de paragraaf fiscale aangelegenheden. Kapitaallasten / bespaarde rente De kapitaallasten zijn bij de (bijgestelde) begroting berekend op een te realiseren investeringsvolume van 15,6 miljoen. Dit is 2 miljoen hoger dan regulier. Door de investeringen in het Slochterdiep wordt rekening gehouden met een hogere realisatie van het investeringsvolume 2015 van 2 miljoen. De berekeningen voor deze najaarsrapportage geven aan dat de rente naar beneden bijgesteld kan worden met 217.000,- door de aanhoudend lage rentetarieven. Personeelslasten In de zomer is het principe akkoord voor een nieuwe cao voor de waterschappen door alle partijen bekrachtigd. De belangrijkste financiële afspraken zijn: - Budget opleiding en organisatieontwikkeling 1% van de loonsom. - Een individueel budget voor persoonlijke opleiding, ontwikkeling, loopbaan en vitaliteit van 1.000,- per jaar gedurende vijf jaar. - Een éénmalige bruto uitkering van 750 per medewerker in 2015. - Een salarisverhoging per 1 januari 2015 van 0,73% (uitvloeisel pensioenakkoord). - Per 1 januari 2016 een loonsverhoging van 1,5%. De financiële gevolgen voor 2015 konden binnen de geraamde personeelslasten worden opgevangen. De structurele effecten voor 2016 en verder zijn in de begroting 2016 verwerkt, waarnaar wij willen verwijzen. Momenteel wordt nog uitgezocht op welke manier het individueel budget vormgegeven kan worden. Onvoorziene uitgaven Het beschikbare budget voor onvoorzien is 214.000,-; 105.000,- voor de taak watersysteembeheer en 109.000,- voor de taak zuiveringsbeheer. Tot nu toe is het budget nog niet aangesproken. 5
Reservepositie Aangevuld met de informatie uit deze NJR ziet onze (algemene) reservepositie er als volgt uit: Stand 01.01.2015 Onttrekking (-) toevoeging (+) 2015 Saldo NJR 2015 Stand 31.12.2015 Minimum- Niveau Watersysteembeheer 7.424.000-815.000 1.586.000 8.195.000 1.145.000 Zuiveringsbeheer 1.138.000-1.784.000-40.000-686.000 855.000 Totalen 8.562.000-2.599.000 1.546.000 7.509.000 2.000.000 Zoals verwacht is het saldo voor de taak zuiveringsbeheer nu negatief. De komende twee jaren blijft deze reserve nog negatief. Zie hiervoor de MJR 2016 2019 (AB 24 juni 2015). De reservepositie voor het watersysteembeheer is verder gestegen. Zie voor een voorstel omtrent de inzet van de reserves de begroting 2016. In deze opzet gaan we er vanuit dat het saldo van de NJR ook het rekeningresultaat 2015 zal worden. Laboratorium Na het afblazen van de fusie met het laboratorium van de drinkwaterbedrijen van Groningen en Drenthe zijn we begonnen de positie van ons lab nader te duiden. Gaan we zelfstandig verder of haken we (alsnog) aan bij een ander samenwerkingsverband is een vraag die we bij voorbeeld willen beantwoorden. Pas dan kunnen meer praktische vragen als de huisvesting (nu in Assen) aan de orde komen. Bepaalde investeringen zullen we hoe dan ook moeten plegen willen we een geaccrediteerd lab blijven en voor een veilige werkomgeving zorgdragen. In de VJR 2015 hebben we aangegeven zo nodig in deze NJR met voorstellen te komen omdat in de begroting 2015 geen rekening is gehouden met investeringen voor het lab. Ten aanzien van de exploitatie zijn geen bijzonderheden te melden. Naar verwachting is de begroting toereikend. Intussen zijn wel de eerste voorbereidingen getroffen voor een tweetal investeringen. Door de lange doorlooptijd (en daarmee ook de te maken keuzes) zullen de kosten van deze investeringen drukken op de begroting 2016 en verder. Fiscale aangelegenheden Definitie natuur De Hoge Raad heeft eind vorig jaar duidelijk gemaakt wat voor de Waterschapswet natuur is en wat niet. We willen de natuurterreinbeheerders voorstellen alle bezwaren in één keer af te wikkelen door ze een totaalbedrag aan te bieden. Hierin zit het verschil tussen de door hen betaalde aanslagen waterschapsbelastingen over de jaren 2009 tot en met 2014 en de met de kennis van nu werkelijke belastingaanslagen. Daarbij vragen we de natuurterreinbeheerders alle bezwaarschriften in te trekken. De bezwaarschriften zijn nog niet afgerond, maar het zal dit jaar worden afgerond. In de jaarrekening 2014 hebben we rekening gehouden met een nabetaling van afgerond 1,6 miljoen. Het effect op de geraamde opbrengst watersysteemheffing ongebouwd en natuur in 2015 schatten we op per saldo 291.000,- negatief. Dit effect was al in de VJR 2015 verwerkt. 6
Het opleggen van de belastingaanslagen in 2015 voor eigenaren is door de natuurkwestie vertraagd. Gerechtelijke uitspraken met gevolgen voor belastingaanslagen worden in de regel in het jaar na de uitspraak verwerkt. Voor ons betekende dit dat we in 2015 juiste aanslagen wilden opleggen. Dit is gelukt, maar door de omvang van de administratief te verwerken wijzigingen heeft Hefpunt in overleg met de waterschappen moeten besluiten de aanslagen gebouwd, ongebouwd en natuur een maand later dan gepland op te leggen. Als waterschap ontvangen we hierdoor wat later onze belastingopbrengsten. De financiële gevolgen hiervan (rentekosten) zijn zeer beperkt. Het afronden van de discussie rondom de definitie van natuur heeft ook effect op de tarieven van de waterschapsbelastingen vanaf 2016. In de begroting 2016 zijn wij hierop ingegaan. Wij verwijzen u voor de inhoud en de effecten naar de begroting 2016. Tariefdifferentiatie wegen Drie gemeenten hebben in 2013 bezwaar gemaakt tegen de aanslag waterschapslasten, onderdeel wegen. Dat jaar werd een tariefdifferentiatie voor wegen ingevoerd; verharde openbare wegen betalen een 100% opslag op het reguliere tarief voor de watersysteemheffing ongebouwd. Het bezwaar richt zich op de gehanteerde definitie van wegen en de toepassing. In overleg met de gemeenten wordt naar de bestanden met wegen gekeken welke de basis vormden voor de opgelegde aanslagen. De drie gemeenten hebben hun BOR-bestand (Beheer Openbare Ruimte / wegenbestand) aangeleverd. Op basis daarvan heeft een actualisatieslag plaatsgevonden. De afrekening zal nog dit jaar tot uitvoering worden gebracht. Het aantal hectares is hierdoor nauwelijks veranderd. Vennootschapsbelastingplicht (vpb) Per 1 januari 2016 zijn overheidsondernemingen vpb-plichtig. Dit betekent dat over de fiscale winst belasting moet worden afgedragen; 20% bij een winst tot 200.000,-, 25% bij elke hogere winst. Doel van de vpb-plicht is het gelijkstellen van de fiscale behandeling van bedrijven en overheidsbedrijven. De wet die deze verplichting moet regelen is intussen van kracht en gaat per 1 januari in. Momenteel inventariseren we welke activiteiten van ons mogelijk onder de verplichting gaan vallen. Investeringsprogramma Bij de begroting 2015 is een investeringsvolume geraamd van 13,6 miljoen. Door de investeringen in het Slochterdiep wordt rekening gehouden met een hogere realisatie van het investeringsvolume 2015 van 2 miljoen. Een verwachte totale realisatie in 2015 derhalve van 15,6 miljoen. Uitvoering investeringsprogramma Ten aanzien van het uitvoering van het investeringsprogramma wordt alleen gerapporteerd over afwijkingen waarvan u op de hoogte gebracht moet worden. Dit kunnen te verwachten afwijkingen van de door u beschikbaar gestelde kredieten zijn, verschuivingen tussen kredieten of onvoorziene gebeurtenissen. Zo mogelijk kan een rapportage vergezeld gaan van een te nemen besluit door het algemeen bestuur. Een tweetal bij de begroting vrijgegeven kredieten voor baggerwerk zullen naar verwachting lager uitvallen. Uit waterbodemonderzoeken is gebleken dat de verontreiniging van de baggerspecie beduidend minder is dan in eerste instantie aangenomen. Het betreft project 690 Baggeren 7
Meedenerdiep met een verwacht voordeel van 187.000,- en project 700 Baggeren stedelijk gebied Groningen met een voordeel van 100.000,-. Bij de jaarrekening 2014 was van het krediet onderhoudsmachines 2014 (project 437) 50.000,- gereserveerd in verband met technische problemen met een mobiele kraan. De problemen zijn inmiddels opgelost zonder extra kosten. Het bedrag van 50.000,- zal derhalve niet worden besteed in 2015. Treasury. Jaarlijks wordt een liquiditeitsbegroting opgemaakt met als doel inzicht te verkrijgen of en wanneer eventuele geldleningen moeten worden aangetrokken. De liquiditeitsbegroting wordt in de loop van het jaar regelmatig geactualiseerd. In de liquiditeitsbegroting wordt een inschatting gemaakt van de uitgaven en inkomsten per maand. Volgens de Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido) mag 23% van het begrotingstotaal met kort geld worden gefinancierd. Dit wordt de kasgeldlimiet genoemd. Voor 2015 is de kasgeldlimiet 21 miljoen. Omdat kort geld goedkoper is dan lang geld proberen we zo veel mogelijk rood te staan tot aan de kasgeldlimiet. De kasstroom van de belastingopbrengst is niet gelijkmatig over het jaar verdeeld. Daarom wordt, ook in overleg met onze accountant, indien nodig gekozen voor een tijdelijke hogere financiering met kort geld en dus een tijdelijke overschrijding van de kasgeldlimiet. De Wet Fido biedt deze mogelijkheid conform Artikel 4, lid 2 indien een openbaar lichaam voor het derde achtereenvolgende kwartaal de kasgeldlimiet overschrijdt, stelt het daarvan de toezichthouder op de hoogte, en legt het de kwartaalrapportage en een plan om binnen de kasgeldlimiet te blijven ter goedkeuring voor aan de toezichthouder. De eventuele overschrijdingen van de kasgeldlimiet blijven binnen de toegestane periode. Op 21 mei 2015 is een vaste geldlening afgesloten. Een bedrag van 25 miljoen met een looptijd van 25 jaar kon tegen 1,27% rente worden aangetrokken. De verwachting is dat we tot het eind jaar binnen de kasgeldlimiet kunnen financieren met kort geld. Voorstel Kennis nemen van de najaarsrapportage 2015. De tweede begrotingswijziging 2015 vaststellen namens het dagelijks bestuur, Harm Küpers secretaris-directeur Alfred van Hall dijkgraaf 8