Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

Vergelijkbare documenten
Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft

Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA)

Startnotitie Energietransitie. November 2018

Waterstof. Hoe het kleinste element in het periodiek systeem een grote drijvende kracht vormt voor de energie- en chemische industrie transitie

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

Raadsakkoord energietransitie. Februari 2019

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Duurzame biomassa. Een goede stap op weg naar een groene toekomst.

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

Raadsakkoord energietransitie. April 2019

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Zonder kernenergie of fossiel, kan dat? Frans Rooijers directeur CE Delft

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt

Tweede Kamer der Staten-Generaal

RWE Power. CCS Werbeagentur 10/07. Energiecentrale Eemshaven. RWE Power AG Essen Keulen (Duitsland) I Dertien vragen

Vertaling strategische Visie Biomassa 2030 naar Klimaattafels

Gas is geen aardgas, en hard nodig. Frans Rooijers - 4 november 2016

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening:

'Voer belasting op CO₂-uitstoot stapsgewijs in'

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16

NEW BUSINESS. Guy Konings

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

Energie voor morgen, vandaag bij GTI

Strategische visie Biomassa drs. Marten Hamelink Directie Topsectoren & Industriebeleid

Na aardgas komt zonneschijn

Transitie naar een. CO -neutrale toekomst

Thema-afdeling Duurzaam

Missiegedreven Innovatiebeleid: in het teken van de Energieen Klimaattransitie

Biomassa meestook als belangrijke pilaar van de energietransitie en uitgangspunt voor totstandkoming van de biobased economie

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

Change. Hoe moet het morgen met de energievoorziening? Document. magazine

Tussenstand Klimaatakkoord. 5 september 2018

Hernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft

H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program

WKK en decentrale energie systemen, in Nederland

Nationaal klimaatbeleid en de betekenis van landgebruik in de mitigatieopgave. door Gert Jan van den Born

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Biomassa: brood of brandstof?

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;

Ministerie van Economische Zaken De Minister van Economische Zaken H.G.J. Kamp Postbus EK DEN HAAG

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen

Bio-energiecentrales Eindhoven

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011

PVV Nissewaard. Stem PVV

Wie betaalt de rekening van de energietransitie?

Van Gasbel Naar Waterbel

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.

Rapport. Klimaatvoetafdruk 2010 van Van Vessem & Le Patichou. (openbare versie)

Hoe snel verandert de energiemarkt?

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten

Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas

28 november Onderzoek: Klimaattop Parijs

Duurzaamheid. Openbare wijkraad vergadering 15 nov 2018

Van fossiele brandstoffen naar waterstof: de overgang

Beheer van energie en broeikasgas

Uitgangspunten Doelen Klimaatakkoord Parijs Houd ruimte in beschikbare carbon budget voor BV

Wat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)?

Biomassa. in het klimaatakkoord en de energietransitie

Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2

Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden. Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden

Duurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie

Tabellenbijlage. Michiel Hekkenberg (ECN) Martijn Verdonk (PBL) (projectcoördinatie) Oktober 2014 ECN-O

Nationale Energieverkenning 2014

De rol van biomassa in de energietransitie.

SAMEN OP WEG NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING. Wat kunnen wij voor u betekenen?

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Net voor de Toekomst: samenvatting

De rol van elektrisch rijden en de laadpaal in de energietransitie. ELaadNL/ RAI Vereniging 19 april 2017, Willem Alting Siberg, Wout Benning

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Oude IJsselstreek energieneutraal 2030

Energie. Gebruik, kosten & transitie. Frans Rooijers directeur CE Delft

Duurzame energie De Wereld, Nederland en Nieuwegein

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen.

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Duurzame Industrie. De overgang van energie-intensief naar energie-efficient

PROGRAMMA 11:00-11:20 PLENAIRE OPENING + UITLEG KIVI KLIMAATTAFELS 11:30-12:15 1E RONDE KIVI KLIMAATTAFELS 12:15-13:00 LUNCH

Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat.

Beheer van energie en broeikasgas

INVESTEER IN DE TOEKOMST MET OPTINEX /KSW

1 Nederland is nog altijd voor 92 procent afhankelijk van fossiele brandstoffen

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort

Empyro Van concept naar eerste pyrolysefabriek

Samen voor duurzaam. Jaarverslag 2013 Eneco Holding N.V.

Transcriptie:

Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie

Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren! Discussie: wat is de beste wijze?

Door Kabinet vertaald in een uitdagende ambitie Met nieuwe, nationale maatregelen Doel: CO 2 reductie van 49% (in 2030 t.o.v. 1990) door Invoering minimum CO 2 prijs Kolencentrales dicht voor 2030 20 Mton opslag CO 2 Nieuw Klimaat en Energie Akkoord Ik ben op tonnenjacht Klimaatwet

Te weinig effectieve maatregelen om doel te halen En Nederland wordt beschouwd als een eiland in Europa PBL: Zo komen we maar tot de helft 30 oktober 2017 CO 2 minimumprijs voor e-sector leidt tot: Hogere prijzen elektriciteit (+ 10%) Verslechtering concurrentiepositie NL Meer import van stroom uit Duitsland Geen vermindering van CO 2 op Europese schaal Verlies aan welvaart in NL CO 2 afvang en opslag (CCS) van 20 Mton/jaar: Industrie gelooft er niet in Nog geen voorbeelden van deze omvang Hoge kosten 5 Mton/jaar lijkt mogelijk over aantal jaar?

Onze wereld van vandaag Gebaseerd op een fossiele koolwaterstof economie Feiten: Elektriciteitssector: verantwoordelijk voor 1/4 broeikasgassen 2016: 6% van onze energie is duurzaam Hiervan 2/3 biomassa Elektriciteit Warmte CO 2 -equivalent (ton NL) Energie Industrie, huishoudens, transport, etc. Gevoed door fossiele grondstoffen (C x H y ), olie, gas, kolen Bron: CBS/NEV 2017

CO 2 reductie Waar staan we nu? Feiten: 1990-2016 Reductie 12% CO 2 -eq in broeikasgassen Omvang van de economie +70% Doelstelling 2020 25% CO 2 -eq reductie wordt gerealiseerd (?) Groot gedeelte door verdubbeling duurzame energie (6% 14%) - 12% in 2016 t.o.v. 1990-25% in 2020 CO 2 -equivalent (ton NL) Bijdrage RWE : 80% biomassa op Amer en 15% op Eemshaven staat gelijk aan meer dan 1000 van de grootste windmolens Energie Industrie, huishoudens, transport, etc.

Het klimaatakkoord van Parijs Wat betekent dit voor ons? Meer dan energietransitie! CO 2 -equivalent (ton NL) Verduurzaming totale energievoorziening Besparing en hergebruik Doelstelling: > 85-90% reductie in 2050 Elektrificatie Omzetting fossiel naar biobased Energie Industrie, huishoudens, transport, etc.

Onze wereld van morgen Gebaseerd op duurzame energie en biobased economie Energie volledig duurzaam opgewekt, betaalbaar en betrouwbaar Verdere elektrificatie van transport, verwarming, etc. Bio-brandstoffen en grondstoffen voor de industrie en zwaar transport Waterstof vanuit duurzame energie Koolstof uit biomassa En een nauwere integratie van Industrie en Energie Elektriciteit Warmte Waterstof CO 2 Bio-residuen Energie CO 2 -equivalent (ton NL) Industrie, huishoudens, transport, etc. Wind, zon en biomassa Biomassa grondstoffen (C x H y )

Biomassa: meer dan energie Cascadering leidt tot een nog efficiënter gebruik Biomassa Bio-materiaal (glucose) Bio-brandstof (lignine)

Centrales en CO 2 reductie? Hoe gaan we hier slimmer en met meer impact mee om? Sluiting kolencentrales Biomassa centrales met CCUS Kolen sluiting -22 miljoen ton Vervangende productie +14 miljoen ton Kolen naar biomassa -20 miljoen ton Besparing X 2,5 Besparing CO 2 afvang, hergebruik en/of opslag 8 miljoen ton 20 miljoen ton -15 miljoen ton X 4 Besparing 35 miljoen ton

Biomassa Opgeslagen zonne-energie. Een natuurlijke batterij CO2 neutrale brand- en grondstof Veel meer dan alleen hout, ontwikkeling naar agro-residuen Beschikbaar in voldoende hoeveelheid om alle Nederlandse centrales en de industrie te voorzien Koolstof uit biomassa cruciaal om op termijn de industrie te voorzien van grondstof voor bio-materialen en biobrandstoffen

Biomassa Zonder biomassa gaan we het niet redden Biomassa zorgt voor betrouwbare en betaalbare duurzame energie Een unieke kans voor Nederland om voortrekker te zijn in de biobased economie

Hartelijk dank voor uw aandacht Graag beantwoorden wij uw vragen