'Voer belasting op CO₂-uitstoot stapsgewijs in'

Transcriptie

1 Bert van Dijk Gisteren E N E R G I E 'Voer belasting op CO₂-uitstoot stapsgewijs in' De angst dat een in het regeerakkoord aangekondigde nationale CO₂-heffing leidt tot een verslechterende concurrentiepositie en verlies aan werkgelegenheid, is maar ten dele terecht. Dat schrijft hoofddocent economie Steven Poelhekke van de Vrije Universiteit in de pre-adviezen van de Koninklijke Vereniging voor de Staathuishoudkunde, die vandaag verschijnen. Beprijzing van CO₂ kán leiden tot een verlies aan concurrentiepositie met handelspartners, maar uit de literatuur blijkt dat dit risico niet moet worden overdreven.' Sluiting van de vijf actieve Nederlandse kolencentrales, waaronder de Hemwegcentrale in Amsterdam (foto), moet een maximale bijdrage leveren aan de kabinetsambitie om de CO₂-uitstoot in 2030 met 49% terug te dringen. Foto: Hollandse Hoogte / Berlinda van Dam Poelhekke deed onderzoek naar beprijzing van CO₂, een

2 broeikasgas dat wordt gezien als een van de oorzaken van klimaatverandering. Hij pleit voor de invoering van een heffing die stapsgewijs en voorspelbaar omhoog wordt gebracht. Zo zijn de negatieve effecten voor bedrijven beperkt en weten die waar ze op langere termijn aan toe zijn. 'Hoe eerder we daar mee beginnen, des te beter, want als je het uitstelt, zullen de aanpassingen later groter zijn. Klimaatverandering wacht daar niet op', aldus Poelhekke in een toelichting. Een verschuiving van CO₂-intensieve naar schone sectoren vergt volgens hem aanpassingen aan de structuur van de economie. Maar het effect op de totale werkgelegenheid is waarschijnlijk zeer klein. Stok achter de deur De coalitiepartijen hebben afgesproken dat er een CO₂-heffing komt in de elektriciteitssector. Ook wil minister Eric Wiebes van Economische Zaken & Klimaat een CO₂-heffing voor de industrie als stok achter de deur introduceren. De industrie en energiebedrijven zijn daar fel tegen gekant, omdat ze bang zijn dat daardoor meer CO₂ wordt geïmporteerd en een kostennadeel ontstaat in Nederland.

3 Steven Poelhekke. Poelhekke erkent die zorgen. Het doel van de CO₂-heffing is een daling van de uitstoot door eigen productie. Maar als die heffing ertoe leidt dat vraag en productie zich naar het buitenland verplaatsen, is de impact op de wereldwijde uitstoot minder dan gehoopt. Dit weglekeffect is vooral een zorg voor kleine open economieën zoals de Nederlandse, schrijft Poelhekke. Volgens hem zullen de macro-economische effecten zich echter beperken tot de energie-intensieve sectoren. Een reductie van uitstoot met 20% leidt daar tot een verlies aan activiteit met 5% en aan export met 7%, maar nauwelijks tot welvaartseffecten op nationaal niveau. Emissiehandel Poelhekke wijst ook op het Europese emissiehandelssysteem ETS. Dat beprijst de uitstoot van bedrijven in Europa en zou ook tot een concurrentienadeel moeten hebben geleid ten opzichte van bedrijven die niet onder het ETS vallen. Toch is

4 dat effect nauwelijks opgetreden. Evaluaties van het ETS geven aan dat het vooral de emissie-intensiteit van bedrijven aanzienlijk heeft verminderd. In Duitsland leidde het tot een vermindering van uitstoot van 26% door efficiënter gebruik van warmte en minder gebruik van olie en aardgas, aldus Poelhekke. De literatuur levert volgens Poelhekke geen bewijs dat Duitse bedrijven onder het ETS achterop raakten ten opzichte van de meest productieve Duitse bedrijven die niet onder het ETS vielen. Behalve de effecten op individuele bedrijven en op de handel, bestaat er ook de mogelijkheid dat bedrijven meer in het buitenland gaan investeren via buitenlandse directe investeringen. Maar ook deze effecten zijn volgens Poelhekke beperkt en in sommige sectoren zelfs tegenovergesteld. Mogelijk correleert een strengere regulering in deze sectoren met de hoogwaardige productie, of wegen de reputatie, het duurzame beleid en maatschappelijk verantwoord ondernemen hier zwaarder. Poelhekke pleit er voor om een eventuele CO₂-heffing samen met belangrijke handelspartners in te stellen om het weglekeffect zo klein mogelijk te houden. Door Bert van Dijk Meest gelezen De rek is eruit bij Brexitdeal wankelt Geen doorbraak

5