Ontslagprocesrecht onder de WWZ Willem Bouwens
Hoofdlijnen Redelijke grond ü Art. 669 lid 1: voor opzegging is redelijke grond vereist; ü Herplaatsing binnen redelijke termijn in andere passende functie, al dan niet na scholing, niet mogelijk of ligt niet in de rede (art. 7:669 lid 1) ü Art. 669 lid 3 en 4: limitatieve opsomming van redelijke gronden ü Geldt niet bij opzegging tijdens proeftijd (art. 7:669 lid 7) ü Ook niet na faillissement of WSNP (art. 40 en 313 Fw)
Hoofdlijnen Voor rechtsgeldige opzegging door de wg is in beginsel schriftelijke instemming van de werknemer nodig (art. 7:671) Uitzonderingen: - Toestemming UWV/cao-toetsingscommissie - Tijdens proeftijd - (Terecht) ontslag op staande voet - Huishoudelijke hulp < 4 dagen p.w. - Bestuurder - Geestelijk ambt - Pensioenontslag (mits contract daarvoor aangegaan) - Identiteitsontslag bijzonder onderwijs
Hoofdlijnen Beëindiging op initiatief werkgever als werknemer niet instemt en zich geen van de uitzonderingen voordoet preventieve toets - Bij bedrijfseconomische ontslagen en langdurige arbeidsongeschiktheid (art. 7:669 lid 2 a en b): UWV/cao-commissie (art. 7:671a) - Bij tussentijds niet-opzegbare arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd,(overige) in persoon gelegen redenen en verstoorde arbeidsverhouding (art. 7:669 lid 2 onder c-h): kantonrechter (art. 7:671b)
Vernietigbare opzegging Opzegging zonder de vereiste instemming van de werknemer, in strijd met bijzonder opzegverbod of in strijd met de wederindienstnemingsverplichting Werknemer kan de kantonrechter verzoeken (art. 7:681): A. de opzegging te vernietigen; B. een billijke vergoeding toe te kennen Geen vernietiging buiten rechte.
Toestemming UWV verleend Opzegging door de werkgever is geldig (behoudens toepasselijkheid bijzondere opzegverboden en schending wederindiensttredingsvoorwaarde); Werknemer kan verzoeken: A. herstel (art. 7:682 lid 1 sub a); B. billijke vergoeding; alleen bij ernstig verwijt werkgever (art. 7:682 lid 1 sub b en c). Herstel kan met terugwerkende kracht; Voorzieningen voor onderbreking
Ontbindingsroute Op verzoek werkgever (art. 671b lid 1) a. bij in persoon gelegen redenen, verstoorde arbeidsverhouding, verschil van inzicht (art. 669 lid 3 c-h) b. bij weigering toestemming UWV/caotoetsingscommissie bij bedrijfseconomisch ontslag of langdurige arbeidsongeschiktheid, en c. op grond van bedrijfseconomische redenen of langdurige arbeidsongeschiktheid bij tussentijds niet opzegbare arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd
Vergoedingen - Vergoeding in verband met het voortijdig einde van de arbeidsovereenkomst ( gefixeerde schadevergoeding ) (art. 671b lid 9; art. 671c lid 3; art. 672 lid 9 en 10; en art. 677) - Transitievergoeding (art. 673-art. 673d) - (Additionele) billijke vergoeding (art. 671b lid 9; art. 671c lid 3 art. 681; art. 682; en art. 683)
Korte vervaltermijnen Art. 686a lid 4 - Gefixeerde schadevergoeding; vernietiging opzegging; herstel arbeidsovereenkomst of billijke vergoeding twee maanden na de dag waarop de arbeidsovereenkomst is geëindigd; - Transitievergoeding drie maanden na de dag waarop de arbeidsovereenkomst is geëindigd - Schending wederindienstnemingsverplichting twee maanden na de dag waarop de werknemer op de hoogte is of redelijkerwijs had kunnen zijn, maar uiterlijk twee maanden na de dag waarop de termijn van 26 weken
Korte vervaltermijnen Art. 686a lid 4 - Weigering ontslagvergunning twee maanden na weigering - Aanzegverplichting drie maanden na de dag waarop de verplichting is ontstaan. Vervaltermijnen; kunnen niet gestuit worden. Binnen termijn moet verzoekschrift zijn ingediend. MvT: periode van onzekerheid zo kort mogelijk houden
Verzoekschriftprocedure Art. 686a - lid 2: gedingen gebaseerd op, bij of krachtens het bepaalde in afdeling 9 van titel 7.10 worden ingeleid bij verzoekschrift; - lid 3: daarmee verband houdende andere vorderingen kunnen in hetzelfde geding worden ingediend met een verzoekschrift; - lid 10:splitsing in twee of meer zaken door de rechter wanneer verzoek en vorderingen zich naar het oordeel van de rechter niet lenen voor gezamenlijke behandeling.
Verzoekschriftprocedure Art. 284 Rv: bewijsrecht is van overeenkomstige toepassing, tenzij de aard van de zaak zich hiertegen verzet - MvT: Ter beoordeling van de rechter; bij vraag of sprake is van terecht ontslag op staande voet kan zulks aangewezen zijn; ook een aanverwant geschil zal al snel als zodanig kwalificeren; - MvA EK: ook bij vraag of sprake is van ernstige verwijtbaarheid van wg of wn ligt toepassing voor de hand; - NV EK: afhankelijk van factoren als het al dan niet spoedeisende karakter en de complexiteit van de zaak.
Hoger beroep en cassatie: art. 683 - HB en cass. tegen ontbinding, vernietiging opzegging of herstelveroordeling: geen schorsende werking (lid 1) - Als ontbinding door kantonrechter ten onrechte toegewezen dan wel vernietiging of herstel ten onrechte afgewezen: alsnog herstel of billijke vergoeding (lid 3) - Als ontbinding door kantonrechter ten onrechte afgewezen, dan wel vernietiging of herstel ten onrechte toegewezen: alsnog beëindiging (lid 6) - HB en cass. tegen een op verzoek van de werknemer toegewezen ontbinding kunnen uitsluitend betrekking hebben op de vergoeding (lid 2)
Casus Een eenvoudig ontslag op staande voet Wat verzoekt/vordert u namens de werknemer? Welk verweer/tegenverzoek verwacht u van de werkgever?
Voorlopige voorziening Art. 223 Rv: iedere partij kan tijdens een aanhangig geding vorderen dat de rechter een voorlopige voorziening zal treffen voor de duur van het geding; voorwaarde de vordering moet samenhangen met de hoofdvordering. HR 5 december 2014, ECLI:NL:HR:2014:3533:de wet en aard van de verzoekschriftprocedure verzetten zich niet tegen overeenkomstige toepassing op die procedure.
Switch Art. 7:681: vernietiging of billijke vergoeding - Vernietiging + loonvordering + feitelijke tewerkstelling + samenhangende vorderingen - Billijke vergoeding + transitievergoeding + gefixeerde schadevergoeding + samenhangende vorderingen Binnen twee maanden in verband met vervaltermijn (art. 686a lid 4, 2º)?
Switch Art. 283 Rv: Zolang de rechter nog geen eindbeschikking heeft gegeven, is de verzoeker bevoegd het schriftelijk te veranderen of te vermeerderen. Is geen sprake is van een nieuwe rechtsvordering, dan is voor tijdstip verjaring indiening verzoekschrift beslissend. HR: - heeft de rechtsvordering dezelfde juridische en feitelijke grondslag? Zie o.m. LJN: BA7021. Vgl. HR 20 maart 1992, NJ 1992,495 (herstel, billijke vergoeding); - strijd met de eisen van goede procesorde?
Voorwaardelijke procedures Blijft mogelijk bij omstreden (voort)bestaan arbeidsovereenkomst, bijv. - arbeidsovereenkomst of andere relatie? - betwiste overgang van onderneming - (dreigende) vernietiging opzegging NB - Route niet meer vrij; - Hoger beroep en cassatie staan open.
Voorwaardelijke procedures Voorwaardelijk tegenverzoek werknemer: - Transitievergoeding (art. 673 lid 1 onder a, 2º) - Billijke vergoeding (art. 671b lid 8 onder c) Opeisbaarheid: - HR HR 5 september 1997, JAR 1997/215: 'voor zover rechtens vereist' betekent dat ontbinding van de arbeidsovereenkomst afhankelijk wordt gesteld van de nietigheid van het ontslag, en niet van (het in kracht van gewijsde gaan van) een rechterlijke uitspraak omtrent die nietigheid. - NB Rechterlijke uitspraak wordt constitutief!
Voorwaardelijke procedures Ook met het oog op mogelijke herstelveroordeling? In eerste aanleg bij etikettenprobleem? - Tegen: arbeidsovereenkomst is geeindigd - Vóór: sanctie is herstel (mogelijk met terugwerkende kracht); effect vergelijkbaar met vernietiging. In hoger beroep na ontbinding of afwijzing vernietiging door kantonrechter? - Tegen: Hof kan steeds billijke vergoeding toekennen