Microbioom diagnostiek 2.0. Nazan van Gelderen

Vergelijkbare documenten
FECESDONATIE TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN EN UITKOMSTEN 13 OKTOBER

Het wel en wee van onze darmflora. Cisca Wijmenga Universitair Medisch Centrum Groningen

C.M. van der Beek. Promotores: Prof. dr. C.H.C. Dejong Prof. dr. A.A.M. Masclee. Copromotor: Dr. K. Lenaerts

Diagnose, Pagina 1 van 6. Risicobeoordeling. Prikkelbaredarmsyndroom Depressie

AUTISME IN DE HERSENEN

Mijn hond of kat heeft darmproblemen

gezond voedingspatroon,

UvA-DARE (Digital Academic Repository) The role of gut microbiota in human metabolism Vrieze, A. Link to publication

Het intestinale microbioom

Haver en gezondheid. Luud Gilissen. Wageningen UR Plant Science Group - Bioscience. Gelderse Vallei

Grad. Enterotyp. Extern Nr. Naam Voornaam. Muster Muster. Opdrachtnr. Ingangsdatum. Geboortedatum Geslacht mannelijk

Mijn kat heeft darmproblemen wat nu?

Middagseminar Zit gezondheid in de genen? Houten, 25 september Verslag. Auteur: ir. Lisette de Jong

AARDAPPELS. voedzaam & veelzijdig

Gezonde leefstijl, hoe pak je dit op?

Koolhydraten en de preventie van welvaartsziekten

Voedingsrichtlijn Diabetes 2015

Gezondheid & Voeding

Flora & darmtransit: een kwestie van evenwicht! Health in in harmony with Nature* *La Santé en harmonie avec la Nature

Voorbeeld van klinische implementatie: microbiotamanagement. transplantatie

Immuun- en detoxmechanisme van het darmmicrobioom

CGM/ Advies classificatie van de darmbacteriën Akkermansia muciniphila en Faecalibacterium prausnitzii

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid

Diagnose, Pagina 1 van 14. Gisten en schimmels

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Gezonde voeding

SYMPOSIUM VAN ZATERDAG 15 OKTOBER 2011 DARMFLORA, VOEDING EN GEZONDHEID

ROL VAN DE DARMFLORA BIJ INFLAMMATOIR DARMLIJDEN GEVOLGEN VOOR HET IMMUUNSYSTEEM

Praktische opdracht ANW Obesitas

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Gezonde toepassingen van Granen Themadag Granen 20 februari 2008 Johan Plijter

bio vis Diagnostik Vakinformatie 7/2017 Microbioom 2.0 Microbioom 2.0

Gezondheid & Voeding

Nederlandse samenvatting

Gezondheid & Voeding

Immuuncompetentie. VDI-1 Huub Savelkoul. Immuuncompetentie

IBS in de huisartsenpraktijk

Af en toe diëten, werkt dat?

Hoe voeding onze darmmicrobiota en zijn werking beïnvloedt

MAART No Guts No Glory. Nieuwsmagazine Het belang van microbiota voor de gezondheid. voor zorgprofessionals, niet voor consumenten

Nederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden

Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking

Microbioom 2.0. bio vis DIAGNOSTIK. We weten nog lang niet alles, maar we weten al veel - een update.

Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?)

Do s and Don ts bij Voedselallergie

Er gaat niets boven Groningen! 1. Rol van dieet en samenstelling voeding. Inhoud. Waarom afvallen

PB ASSIST+ ProBiotic verdedigingsformule Ondersteund een gezonde spijsvertering en immuniteit


Zuivelproducten voor sporters Effect van melkeiwit en micronutriënten voor prestatie. Jan Steijns

Voor een blijvend fit en slank lichaam. Trainer Hormoonfactor- voeding en lifestyle coach

Programma. IBS in de huisartsenpraktijk. IBS diagnostiek Multifactoreel probleem:

Nederlandse samenvatting

Catherina (Karen) Koning. Catherina (Karen) Koning BACTERIËN DARMFLORA MICROBIOTA. Darmmicrobiota. Dr. Karen Koning

Optimale biggen voeding Hoe verteerd een big en hoe kan ik hem daarbij helpen?

Rol van dieet, samenstelling voeding en bewegen bij de behandeling van Nonalcoholic Fatty Liver Disease

Biomarkers voor leeftijdsgebonden maculadegeneratie Afdelingen Oogheelkunde en Genetica Radboudumc, Nijmegen

Preventie 2.0. Voer voor gezonde darmen. Hoe voorkomt u dat infecties binnenkomen op uw bedrijf en omslaan in ziektes?

Bij allergie werkt optimale voeding waarschijnlijk preventief en therapeutisch

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

Prikkelbare Darm Syndroom

Kanker en Voeding. een Alpe D HuZes/KWF leerstoel. Ellen Kampman, 14 mei 2014

Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding

Homo sapiens, een superorganisme

Multiple Sclerose en voeding. Kan 't ook

Voedsel en vertering. havo 5

Volwaardige voeding 1

Samenvatting Biologie H2: Voedsel en vertering

Voeding, leefstijl en DARMKANKER DE BESTE ADVIEZEN UIT ONDERZOEK

Nederlandse samenvatting - voor niet-vakgenoten -

Wist je dat...? In dit nummer: Moedermelk is de gouden standaard NESTLÉ

Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.

Hoe verklein ik mijn kans op kanker? Volg de kleuren!

Samenvatting. 128 Chapter 7

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

INFOBLAD. Meeste invloed. Gezond leven

3.1 Inleiding Suiker en suikers

Het microbioom Nieuw indianenverhaal in de media? Marleen Finoulst Arts-journalist Centrum voor Evidence-Based Medicine

Over kleine dierkens en grote gevolgen

Het programma. Weg met de koolhydraten bij diabetes? Even voorstellen: Vroeger en Nu. Vroeger en Nu Door: Anne Mesman-de Winter, Diëtist

Gezondheid & Voeding

Eindexamen biologie compex vmbo gl/tl I

Anti-inflammatoir dieet en het effect op gingivitis

Het begint met je DNA.

VOEDINGS ADVIEZEN IN DE (HUISARTSEN) PRAKTIJK. 19 november 2015

T.GD.00. Inleiding op de darmwerking en probiotica

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

GEZONDE EN ONGEZONDE KOOLHYDRATEN

Moeten mensen er echt mee leren leven of... zou het ook aan onze voeding kunnen liggen?

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

Samenvatting voor niet ingewijden

Feed4Foodure. Interacties in de darm. darm 30/10/2013. Voeding, darmgezondheid en immuniteit (VDI) Technieken en procedures.

Voeding en Dieet Stomazorg Symposium De Naakte Waarheid

1 gram verteerbare koolhydraten levert 4 kcal (afkorting verteerbare koolhydraten =

SKIN CARE DIET VOOR DE HOND

Voeding en inflammatoire darmziekten

Darmbacteriën vormen de mens

WELLNESS CATFOOD DOG & CAT WELLNESS DOGFOOD HI-TEC BALANCED NUTRITION

Het leveren van energie aan je lichaam Het creëren van een goede voedingsbodem voor de darmbacteriën, ook wel darmflora genoemd.

Gezonde Leefstijl: Alcohol

Onze darmmicrobiota, voorheen darmflora

Transcriptie:

Microbioom diagnostiek 2.0 Nazan van Gelderen

Microbioomanalysen Klassieke kweekmethoden versus moleculair-genetische analysen bluepuzzle.org Microbiologya.blogspot.de

Excursie technologie

Wist u dat...de mens tijdens het leven 56 ton water 14 ton koolhydraten en minimaal 2,5 ton vet en eiwit eet.dus ca. 1000 x zijn eigen lichaamsmassa

72,5 ton komt overeen met.. 13 olifanten!!!

Invloed van voeding op het microbioom Voeding beïnvloedt de samenstelling van het microbioom en daarmee ook de biochemische reacties in de darm. Voedselbestanddelen zoals aminozuren of ballaststoffen worden door de microbiota omgezet in bioactieve stoffen. Biogene amine (bijv. histamine) Aminozuur metaboliten (serotonine, GABA) Korteketen vetzuren (butyraat, acetaat, propionaat)

Invloed van voeding op het microbioom Hemarajata, P. and Versalovic, J: Ther Adv Gastroenterol (2013) 6(1) 39-51

De ideale voeding??? Leefstijl: Hetzelfde voedsel beïnvloedt de bloedsuikerspiegel verschillend bij dezelfde persoon, afhankelijk van bijvoorbeeld beweging of slaap Op basis van het door de onderzoekers opgestelde persoonlijke dieet waren sommige voedingsmiddelen slecht voor de een en juist goed voor de ander Binnen een week na het inzetten van een persoonlijke voeding reageerde de bloedsuikerspiegel gunstig De op het individu afgestemde gunstige diëten weerspiegelden een consistente verandering in de microbioom samenstelling. Zeevi et al., 2015 Personalized Nutrition by Prediction of Glycemic Responses, http://dx.doi.org/10.1016/j.cell.2015.11.001

Het ideale microbioom.??? Hoge diversiteit Hoge aantallen butyraat producerende bacteriën (bijv. F. prausnitzii, Eubacterium rectale, Roseburia spp., R. bromii) voeding en energie voor epitheelcellen werkt anti-inflammatoir Hoge aantallen Akkermansia muciniphila stabiliseert darmbarrière Lage aantallen gram-negatieve Proteobacteriën LPS endotoxines inflammatie en immuunrespons veroorzaken

Prebiotica De term prebiotica werd pas in 1995 voor het eerst wetenschappelijk omschreven: Een prebioticum wordt gedefinieerd als een niet-verteerbaar voedselingrediënt, dat de gastheer beïnvloedt door selectief de groei en/of activiteit te stimuleren van één of een aantal bacteriesoorten in het colon, waardoor de gezondheid van de gastheer verbetert. Galacto-oligosaccharide, inuline, arabinogalactaan, resistent zetmeel, pectine, betaglucaan en xylo-oligosaccharide (XOS)

Prebiotica Roberfroid offered a refined definition in the March 2007 Journal of Nutrition stating: "A prebiotic is a selectively fermented ingredient that allows specific changes, both in the composition and/or activity in the gastrointestinal microflora that confers benefits upon host well-being and health: Galacto-oligosaccharide, inuline, arabinogalactaan, resistent zetmeel, pectine, betaglucaan and xylo-oligosaccharide (XOS)

Prebiotica

Ballaststoffen en polyfenolen

Ballastoffen en polyfenolen Interventiestudie 8 weken, dubbelblind, placebogecontroleerd 80 gezonde overgewichtige en obese personen (BMI 25-35) met een voedingspatroon laag aan groenten en fruit Groep 1: witte meel producten Groep 2: volkoren meel producten Resultaten in de volkoren groep : Toename ferulazuur in feces en serum Toename van Bacteroidetes en Bifidobacteriën Afname van pro-inflammatoire cytokine (TNF-alfa) Toename van anti-inflammatoire cytokine (IL-10)

Relatie tussen levensstijl en intestinale microbiota Levensstijl beïnvloed diversiteit Norman Industrialisierte Städter Matses Jäger-Sammler Tunapuco Traditionelle Kleinbauern Ingmar Zude Obregon-Tito et al. 2015 Nature Communications

Diversiteit - invloedfactoren: antibiotica, infecties, leeftijd, roken, voeding, - Ziektes die in verbinding worden gebracht met een verlaagde diversiteit: Obesitas, leververvetting (NAFLD), DM2, M. Alzheimer, darmkanker, IBD,

Gevolgen van een verminderde diversiteit Verminderde diversiteit van darmbacteriën wordt geassocieerd met diverse ziektebeelden, zoals obesitas, ontstekingsziekten, etc. Faecalibacterium prausnitzii Akkermansia muciniphila

Faecalibacterium prausnitzii Faecalibacterium prausnitzii behoort tot de Firmicutes Faecalibacterium prausnitzii produceert butyraat en geeft substanties af, die de activering van NF- KB en de productie van IL-8 blokkeert, en daarmee anti-inflammatoir werkt. Harry Sokol et al., PNAS, 2008, Vol. 105:16731-16736

Faecalibacterium prausnitzii de krachtigste butyraat-producerende bacterie Productie van butyraat (SCFA) wordt vooral gevormd door Firmicutes. Eubacterium rectale, Roseburia sp. en Ruminococcus sp. zijn butyraatproducerende bacteriën. Krachtigste butyraat-producerende bacterie is Faecalibacterium prausnitzii.

Faecalibacterium prausnitzii SCFA hebben positief effect op de gezondheid: Stimulerend effect op darmmotiliteit Belangrijkste energiebron voor colonocyten Beschermen tegen celdegeneratie Anti-inflammatoir, verminderen ontstekingsreacties Preventief effect op colorectaal carcinomen

Bedankt voor uw aandacht!