Haver en gezondheid. Luud Gilissen. Wageningen UR Plant Science Group - Bioscience. Gelderse Vallei

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Haver en gezondheid. Luud Gilissen. Wageningen UR Plant Science Group - Bioscience. Gelderse Vallei 27-10-2014"

Edith Hendriks
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Haver en gezondheid Luud Gilissen Wageningen UR Plant Science Group - Bioscience Gelderse Vallei

2 Aanleiding: Dutch Celiac Disease Consortium Veilige voeding, verbeterde preventie, goede diagnostiek, effectieve behandeling

3 Haver: gezond voedzaam duurzaam glutenvrij

4 Haver Olie, vetzuren

5 Haver verleden en heden 3000 jaar geleden: als gewas ontwikkeld in W en NW Europa Haver is óns gewas Nu: marginaal gewas t.g.v. Mechanisatie landbouw Varkens, koeien, kippen stalmest Maïs en tarwe

6 Haver is belangrijke bron van gezondheid Teelt Voeder Voeding

7 Teelt Voordelen Robuust en duurzaam Lage stikstofbehoefte Lage ziektegevoeligheid Past goed in diverse teeltrotaties Gunstig effect op bodemgezondheid Goed inzetbaar in biologische teelt Uitdaging Past niet in de economie van de huidige landbouw Focus op veeteelt Opbrengst kg/ha; )

8 Voeder Voordelen Bevordering darmgezondheid Energierijk Rustgevend Gewichtbeheersing Uitdaging Concurrentie met andere granen (maïs, tarwe) en soja

9 Gezondheid, wat zijn de problemen? Leefstijl Chronische ziekten: Hart- en vaatziekten Diabetes Obesitas Kanker Immuun-gerelateerde ziekten Ziekten van de luchtwegen

10 Makkelijk te veranderen Meer bewegen Niet roken Goede voeding Haver helpt Nutritioneel Gezondheid bevorderend

11 Haver: veel goede voedingsstoffen Eiwit Totaal eiwitgehalte: 15-20% Verteerbaarheid: 90% Hoog gehalte essentiële aminozuren Zetmeel Totaal zetmeelgehalte: 60% Langzame, totale verteerbaarheid (lage glycemische index; gunstig bij diabetes en obesitas) Vet Totaal vetgehalte: 3-15 % Vooral onverzadigde vetzuren (goed voor hart- en bloedvaten; officiële gezondheidsclaim) Vezels Totaal gehalte beta-glucanen: 4,5% (oplosbaar) Vertraging maaglediging: betere spijsvertering; verlengd verzadigingsgevoel; gunstig bij diabetes en obesitas; Verlaging cholesterol (officiële gezondheidsclaims) Bioactieve stoffen: (poly)fenolen en sterolen

12 Vijf gezondheidsclaims van toepassing EC 432/2012: Beta-glucanen dragen bij aan de instandhouding van normale cholesterolgehalten in het bloed (3g/dag) Beta-glucanen dragen bij aan de vermindering van de bloed-glucose stijging na de maaltijd (4g/30g koolhydraten) Havervezels dragen bij aan de toename van de fecale bulk Voeding met een lage of verminderde hoeveelheid verzadigd vet dragen bij aan de instandhouding van normale cholesterolgehalten in het bloed EC 1160/2011 Beta-glucanen verlagen aantoonbaar het bloed-cholesterolgehalte; hoog cholesterol is een risicofactor bij de ontwikkeling van coronaire hartziekten ten gevolge van aderverkalking (3g/dag)

13 Enkele voorbeelden Mam s havermikske (glutenvrij haverbrood) (FreeOf)

14 Andere initiatieven (niet glutenvrij) Eén oathie bevat 4 gram aan bèta-glucanen vezels (133%) die dagelijks nodig zijn om de cholesterol te verlagen. Bak Speciaal: haver-tarwe Versie Stolk Wageningen 100% haver

15 Hoeveel van wat voor 3 g/dag? 100 g volkoren haver bevat 3.5 g beta-glucaan 2 borden havermoutpap (à 40 g haver) 2.8 g 1 bord havermoutpap (40 g haver 1.4 g) met 1 eetlepel haverzemelen (à 12 g met 10% beta-glucaan) (à 1.2 g) 2.6 g 6 sneetjes (à 30 g) puur haverbrood (Bak Speciaal) 2.8 g 6 sneetjes (à 40 g) glutenvrij haverbrood (FreeOf) (met 70% haver) 3 g 1 Oathie 4 g

16 Haver en coeliakie T-cell stimulatie (Koning et al., 2005) Veilig graan voor >99% van mensen met CD (Pulido et al., 2009) Epitopen in Tarwe, Gerst en Rogge zijn alle afwezig in haver (Londono et al., 2013) Consumptie van haver stimuleert spijsvertering bij mensen met CD (Kaukinen et al., 2013; Gatti et al., 2013)

17 Opbrengsten: 2009: 7.9 ton/ha 2010: 8.2 ton/ha 2011: 7.8 ton/ha 2012: 9.7 ton/ha 2013: 8.2 ton/ha

18 Hoog-rijzend glutenvrij haverbrood (Londono et al., 2014)

19 Dank voor uw aandacht: Proost CDC consortium PRI Frits Koning Ingrid van der Meer Hetty van den Broeck Diana Londono Elma Salentijn Rene Smulders Ed Hendrix Partners in De Nederlandse Haverketen Brouwerij Witte Klavervier Freek Ruis

Niet-coeliakie tarwe/gluten sensitiviteit: wat is het?

21 Negatieve waardering van tarwe Tarwe niet gezond? (Gluten; FODMaPs) 4x toename coeliakie in laatste 50 jaar Niet-coeliakie tarwe/gluten sensitiviteit: wat is het? 6-10% van de bevolking? Terug naar traditioneel voedsel? Oude tarwesoorten (spelt, emmer, einkorn) Rol voor haver Seite 21

Coeliakie Gluten intolerantie tarwe, gerst, rogge Chronische ontsteking dunne darm darmafvlakking Chronische symptomen diarrhea, vermoeidheid, gewichtsverlies, buikpijn, slechte

22 Coeliakie Gluten intolerantie tarwe, gerst, rogge Chronische ontsteking dunne darm darmafvlakking Chronische symptomen diarrhea, vermoeidheid, gewichtsverlies, buikpijn, slechte voedselopname, hoofdpijn, ataxia, bot-ontkalking, dermatitis herpetiformis, verminderde vruchtbaarheid, abortus, darmkanker 1-3% van de Westerse populatie Levenslang strikt glutenvrij diet

23 Makkelijker gezegd dan gedaan Tarwe is mondiaal gewas Sterke groei toepassingen vitaal gluten in voedingsindustrie Blikgroenten Zuivelproducten Visproducten Tarwe en gluten in >30% van voedingsproducten in supermarkt

Vergelijkbare documenten

Waarom haver past in een gezond glutenvrij dieet

Waarom haver past in een gezond glutenvrij dieet Luud Gilissen NCV 16 april 2016 Context Kosten gezondheidszorg Toename kosten gezondheidszorg (6%/jaar) Budget 2014 in NL: ~100 B Toename prijzen medicijnen