welstandcriteria gemeente Alkmaar afdeling RO oktober 2010

welstandcriteria gemeente Alkmaar afdeling RO oktober 2010

welstandcriteria JAAGPAD deel 1 gemeente Alkmaar afdeling RO oktober 2010

Inleiding Aan de noordzijde van het Noordhollands kanaal ligt een voormalig bedrijventerrein dat binnen een aantal jaren zal worden ontwikkeld als woongebied. Dit gebied wordt in twee deelgebieden onderscheiden, namelijk het terrein dat voormalig werd gebruikt door het bedrijf Stoel van Klaveren en een smalle strook tussen de Schermerweg en bedrijventerrein Oudorp waar voorheen o.a. de meelfabriek stond, aangeduid als Jaagpadgebied. Het totale gebied is van grote betekenis voor de bouwopgave van Alkmaar. In het gebied zullen uiteindelijk ongeveer 650 woningen worden gerealiseerd. Het gemeente streeft naar een eigentijds woongebied, met een eigenzinnige kijk op het verleden. De Welstandsnota Alkmaar, bevat geen welstandscriteria voor grote (her) ontwikkelingsprojecten. Om bouwplannen te kunnen toetsen aan redelijke eisen van welstand moeten voor deze gebieden de welstandcriteria apart opgesteld worden. De welstandcriteria dienen twee doelen: - toetsing van de bouwplannen en; - toetsing van eventuele aanpassingen en uitbreidingen binnen het plan na realisatie kunnen worden aangedragen in de vorm van referentiebeelden. Interpreteren biedt dus meer vrijheid in bijvoorbeeld de vormgeving of detaillering. Nastreven of wensen biedt veel ruimte voor interpretatie en is globaal sturend van aard. De criteria zijn beschreven aan de hand van de planontwikkeling. In het plangebied is een aantal verschillende bouwtypen te onderscheiden. De welstandscriteria worden beschreven per type gebouw. Welstandsniveau Het Jaagpad is aangeduid als bijzonder welstandsgebied. De ligging aan het Noordhollands Kanaal en de omvang van het plangebied maken een hoge ruimtelijke kwaliteit noodzakelijk. De aansluiting op de binnenstad, het beeld van het waterfront en de relatie met het Havenkwartier aan de overzijde zijn hierbij essentiële onderdelen. Welstandscriteria De hiernavolgende criteria komen voort uit het gewenste beeld voor het plangebied. Voor reclame-uitingen volstaan de welstandscriteria zoals opgenomen in de Welstandsnota Alkmaar hoofdstuk C. 8. Deze zullen onverkort van toepassing zijn. Voor de uitleg van de gebruikte termen wordt tevens verwezen naar de Welstandsnota Alkmaar, hoofdstuk B7.3. De daar gebruikte termen zullen eveneens onverkort van toepassing zijn. Bij het formuleren van de criteria is rekening gehouden met de hardheid van de criteria. Deze zijn beschreven aan de hand van een aantal werkwoorden; behouden, interpreteren en nastreven Behouden staat voor de strengste vorm van welstand. Aangezien het hier om een ontwikkelingslocatie gaat is in dit geval de term moeten gehanteerd. Voor aanpassingen na de realisatie van het plan moet dit weer gelezen worden als behouden. Interpreteren betekent vertalen of gebruik maken van bestaande beeldaspecten 4

Algemeen Ten oosten van de binnenstad en aan de noordzijde van het Noordhollands kanaal ligt het Jaagpadgebied. Het betreft een relatief smalle strook tussen het Noordhollands kanaal en de Schermerweg. Het meest westelijke deel van het Jaagpadgebied maakt deel uit van de historische binnenstad. Dit gebied is een onderdeel van de reeks gebieden welke langs het NoordHollands kanaal liggen, zijn opgenomen zijn in de visie Oostelijke kanaalzone, ontwikkeling op hoofdlijnen. In dit gebied waren van oorsprong industriële bedrijven gevestigd die een relatie met het Noordhollands kanaal hadden. Het grootste deel van het gebied ligt echter al een flink aantal jaren braak. Aan de westkant van het gebied ligt de wijk Schermereiland en in het bijzonder de twee buurtjes, t Hondsbosch en het Veneetse eiland, gebouwd in het begin van de jaren 80. Op een klein deel duplex woningen na betreft het hier grondgebonden woningen. De woningen langs de Schermerweg aan de noordkant van het plangebied zijn eveneens grondgebonden. De achterzijde op deze woningen zijn op de locatie gericht. Direct ten noorden van de Schermerweg is het bedrijventerrein Oudorp gelegen. Een klein deel van de aangrenzende bedrijven maken gebruik van de Schermerweg voor de ontsluiting. Karakter, sfeer en uitstraling Hierna volgt per blok een beschrijving van de welstandscriteria. Voor het gehele plangebied dient evenwel een sfeer, karakter en uitstraling gerealiseerd te worden die recht doet aan de positie van het plangebied binnen de gemeente Alkmaar. Het plangebied zal vooral ingevuld moeten worden op een speelse en eigentijdse wijze maar met behoud van de historische betekenis van het plangebied, van pakhuizen, industriële bedrijven en een oriëntatie naar het Noordhollands kanaal. Verticale parcellering is daarbij gewenst evenals afwisselende dakconstructies. Parallel daaraan mag het karakter van de historische binnenstad door de nieuwe bebouwing niet aangetast worden. Van een al te groot contrast met de historische binnenstad kan dus geen sprake zijn. Grote bouwvolumes kunnen enkel ontwikkeld worden indien dat harmonisch aansluit op de direct omgeving en in lijn is met de historische betekenis van het plangebied. 5

Planopzet Het plangebied zal een transformatie ondergaan van industriële bedrijvigheid naar een woongebied met verschillende woonvormen zoals binnenstedelijk benedenwoningen en appartementen met de oriëntatie op het Noordhollands kanaal.in de plannen voor het Jaagpad west en Jaagpad midden wordt de vroegere singelgracht zichtbaar gemaakt. Deze gracht wordt vooralsnog niet teruggebracht (bestaande bebouwing), maar een uitsparing, openbare ruimte, in het bebouwde weefsel markeert wel de plek. Met deze opzet wordt duidelijk een aansluiting gezocht met de bestaande bebouwde omgeving. Door de toevoeging van een uitsparing in het bebouwde weefsel wordt een schaalsprong in de bebouwing mogelijk gemaakt. Hiermee wordt het mogelijk naar de industriële achtergrond te refereren en aan te sluiten op de verdere planontwikkeling op het jaagpadgebied. De langzaam verkeersroute van de Eilandswal wordt doorgetrokken langs het kanaal en vormt een belangrijke verbindingsroute tussen het centrum en de oostkant van Alkmaar. Deze route heeft een tevens openbare recreatieve functies. Het woongebied wordt ontsloten via de bestaande infrastructuur. Het nieuwe woongebied word zo verkeersluw mogelijk ingericht. Om dit te bereiken zijn de parkeerplaatsen van de grondgebonden woningen aan de achterzijde gesitueerd. Voor de solitairen wordt het parkeren hoofdzakelijk binnen het bouwblok opgelost. Het plangebied is opgebouwd uit een drietal hoofdtypen woningen te weten. grondgebonden, stadswoningen en appartementen. - Het merendeel van de grondgebonden woningen vormen samen met de bestaande woningen langs de Schermerweg een gesloten bouweenheid. Hierdoor worden de achterkanten onttrokken aan de nieuw te creëren openbare ruimte. Binnen deze bouweenheid zal de parkeergelegenheid dienen te worden opgelost. - De stadswoningen zijn rond de uitsparing in het bebouwde weefsel gesitueerd en vormen de schakel tussen de historische binnenstad en het overige plangebied. - De appartementen staan als solitaire blokken, alzijdig van karakter langs het Noordhollands kanaal, waarvan de meeste massa op het kanaal georiënteerd dient te worden. 6

Stadswoningen aan het kanaal Stadswoningen aan de uitsparing 7 Inleiding Het deel van de kade van het Noordhollands Kanaal waar blok A gebouwd zal worden, was vroeger onderdeel van de historische binnenstad. Dit deel van die historische binnenstad was omsloten door een gracht. Het is de intentie om de loop van de oude gracht in de toekomst terug te brengen. De aanzet hiervoor wordt nu gemaakt door de ruimte te reserveren in de vorm van een uitsparing in het bebouwde weefsel. Blok A ligt enerzijds aan de uitsparing en anderzijds aan de kade van het Noordhollands Kanaal. Dit blok reageert op zijn situatie en manifesteert zich verschillend aan de beide zijden. Dit is dan ook de reden om beide zijden apart uit te werken. Blok A, stadswoning aan het kanaal en Blok A, stadswoning aan de uitsparing in het bebouwde weefsel.

De stadswoning aan het kanaal Plaatsing De woningen zijn georiënteerd op het Noordhollands Kanaal en vormen een compact blok van 3 tot 5 lagen hoog met woningen. De hoekwoning heeft het hoogteaccent van 5 lagen, de bouwhoogte loopt af naar de bestaande woningen langs Eilandswal. De woningen hebben een individuele uitstraling en zijn een moderne vertaling van de historische binnenstad. In principe hebben de woningen een voordeur aan de kade en zijn georiënteerd op het Noordhollands Kanaal. De bovenwoningen worden centraal ontsloten aan de kant van de uitsparing in het bebouwde weefsel. Deze entree is duidelijk herkenbaar in het straatbeeld. De woningen worden direct geplaatst aan de openbare ruimte, privé-voortuinen zijn hier niet gewenst. stadswoning aan het kanaal Massa en vorm - Eigentijdse architectuur in de schaal van de historische binnenstad. - Stedelijke uitstraling aan de kanaalzijde. - Begane grondverdieping moet minstens 3,50 meter hoog zijn. Dichter bij de binnenstad,richting Eilandswal, wordt de bebouwing lager en sluit in massa en typologie aan op de bestaande bebouwing van Eilandswal. Bij deze woningen mag de verdiepingshoogte van de begane grond minder dan 3.50 meter bedragen. - Verschil in verdiepings - en bouwhoogte met de belendende panden. - Voordeuren aan de kade van het Noordhollands Kanaal. - Verticale parcellering; een perceel is 5 tot 8 meter breed. De breedte van het pand is kleiner dan de hoogte. - Dakvorm moet in overeenstemming met de gekozen architectuur zijn. - Hoogte accent op de hoek aan de uitsparing in het bebouwde weefsel. - Strakke gevellijnen. - Het is toegestaan balkons toe te passen, uitsluitend als deze de compositie van de gevel accentueren en de plasticiteit van het gebouw benadrukken. - Toekomstige aan-, en uitbouwen en bijgebouwen dienen aan te sluiten op de gekozen architectuur. Gevelkarakteristiek - Eenvoudig en rustig. - Eenduidige vormtaal. - Individuele gevels; ieder pand moet zijn eigen gezicht hebben. 8

- Verticale parcellering benadrukken in hoogte, kleine verspringingen, en/of door middel van kleur - en materiaalgebruik. - Elk pand heeft aan alle gevels een eenduidige uitstraling. Alle gevels, zowel de buitengevels als de binnengevels, zijn belangrijk en moeten in samenhang worden ontworpen. - De gebouwen staan op de grond, het materiaal van de gevel eindigt op straatniveau. - Geen blinde plinten. - Ter voorkoming van de verstoring van de gevelkarakteristiek moeten er voorzieningen aanwezig zijn zodat het individueel plaatsen van schotels, antennes e.d. vermeden kan worden. Of, indien dit niet vermeden kan worden, de schotels en antennes wel zo geplaatst moeten worden dat er toch een evenwichtig en rustig beeld ontstaat. Detaillering, kleur en materiaalgebruik - Het materiaal dient overwegend baksteen in een donkere tint te zijn, incidenteel afgewisseld met pleisterwerk. - Voor bijzondere details en accenten kan materiaal als beton, hout en staal verwerkt worden. - Variatie in kleur en materiaalgebruik per pand aan de kade van het Noordhollands Kanaal. - Materiaalgebruik en detaillering volgens het gemeentelijk beleid duurzaam bouwen. 9

Stadswoningen aan de uitsparing Plaatsing - Deze woningen zijn gesitueerd aan de kant van de historische binnenstad van de uitsparing in het bebouwde weefsel. - Het zijn compacte blokken van 4 en 5 lagen, met boven - en benedenwoningen. De hoekwoning heeft een het hoogteaccent van 5 lagen. De woningen van blok A vormen een gesloten bouwblok. - In principe hebben de woningen een voordeur aan de uitsparing en zijn georiënteerd op de uitsparing. De bovenwoningen worden centraal ontsloten aan de kant van de uitsparing. Deze entree is duidelijk herkenbaar in het straatbeeld. Parkeren gebeurt op eigen terrein binnen het gesloten bouwblok. Hiervoor is een poort in de gevel noodzakelijk. Deze poort dient en onderdeel te zijn van het gevelbeeld en niet de concurrentie aan te gaan met het entree van de woningen. Stadswoningen aan de uitsparing Massa en vorm - Eigentijdse architectuur in de schaal van de historische binnenstad. - Stedelijke uitstraling aan de uitsparing in het bebouwde weefsel. - Begane grondverdieping moet minstens 3,50 meter hoog zijn. Verschil in verdiepings - en bouwhoogte met de belendende panden. - Verticale parcellering; een perceel is 5 tot 8 meter breed. De breedte van het pand is kleiner dan de hoogte. - Dakvorm moet in overeenstemming met de gekozen architectuur zijn. - Hoogte accent op de hoek aan de uitsparing. - Strakke gevellijnen. - Het is toegestaan balkons toe te passen, uitsluitend als deze de compositie van de gevel accentueren en de plasticiteit van het gebouw benadrukken. - Achterliggend parkeerterrein wordt via een poort ontsloten. Gevelkarakteristiek - Eenvoudig en rustig. - Eenduidige vormtaal. - Individuele gevels; ieder pand moet zijn eigen gezicht hebben. - Verticale parcellering benadrukken in hoogte, kleine verspringingen, en/of door middel van kleur - en materiaalgebruik. - Elk pand heeft aan alle gevels een eenduidige uitstraling. Alle gevels, zowel de buitengevels als de binnengevels, zijn belangrijk en moeten in samenhang worden ontworpen. 10

- De gebouwen staan op de grond, het materiaal van de gevel eindigt op straatniveau. - Geen blinde plinten. - Het beeld van bergingen, garages en opslagfuncties als onderdeel van de gevels dient te worden vermeden. - De zijgevel aan straatzijde dient als zodanig ontworpen te zijn, en eventuele ontwikkeling in de vorm van het doortrekken van de grachten niet in de weg te staan. - Entree van de bovenwoningen herkenbaar vormgeven. - Ter voorkoming van de verstoring van de gevelkarakteristiek moeten er voorzieningen aanwezig zijn zodat het individueel plaatsen van schotels, antennes e.d. vermeden kan worden. Of, indien dit niet vermeden kan worden, de schotels en antennes wel zo geplaatst moeten worden dat er toch een evenwichtig en rustig beeld ontstaat. Detaillering, kleur en materiaalgebruik - Het materiaal dient overwegend baksteen in een donkere tint te zijn, incidenteel afgewisseld met pleisterwerk. - Voor bijzondere details en accenten kan materiaal als beton, hout en staal verwerkt worden. - Variatie in kleur en materiaalgebruik per pand aan de uitsparing in het bebouwde weefsel. - Materiaalgebruik en detaillering volgens het gemeentelijk beleid duurzaam bouwen. 11

Inleiding De grote blokken B en C noemen we de twee solitairen Ieder blok grenst met één zijde aan de kade van het Noordhollands Kanaal. De andere zijden van de blokken grenzen aan respectievelijk de straat en aan de openbare ruimte, de agora c.q. de uitsparing in het bebouwde weefsel. De blokken refereren naar de vroegere watergebonden bedrijvigheid en industrie, zoals scheepswerven en graanpakhuizen. Elk blok heeft zijn eigen volume. De huisvesting van een watergebonden bedrijf kenmerkt zich in een heldere compositie van massa s. De referentie voor een pakhuis: een robuust gebouw uit één stuk, direct gerelateerd aan het water met gevelopeningen die sterk bijdragen aan het gevelbeeld. Bovendien heeft de gevel een duidelijke bovenkant. De uitwerking van de gevels refereert aan hun situering. Zo zijn in het straatprofiel uitkragende balkons niet gewenst, terwijl dat aan de kanaalzijde dit wel mogelijk is. Voor de solitairen wordt het parkeren hoofdzakelijk binnen het bouwblok opgelost. Solitairen Plaatsing De positie van de solitairen staat vast. Ook bij eventuele herbouw wordt hier niet van afgeweken. De footprint van de solitair bestaat uit een duidelijk waarneembaar basisvorm. Het binnenterrein wordt omsloten door hogere bebouwing aan de zijde van het Noordhollands Kanaal en lagere bebouwing aan de overige zijden. De bouwmassa s aan het kanaal vormen de hoogteaccenten aan de kade. Massa en vorm - Elke solitair is opgebouwd uit diverse bouwhoogtes, samen vormen ze een afwisselend en dynamisch beeld langs de kade. - Interpreteren van het industrieel gebouw c.q. het begrip pakhuis. - Eigentijdse architectuur. - Elk solitair dient een robuust bouwblok uit één stuk te zijn. Dit betekent geen verkleining of repetitie van gevelelementen en de solitairheeft weinig gedetailleerde gevelonderdelen. - De begane grondlaag moet minstens 3,5 meter hoog zijn. - De buitenruimtes moeten grotendeels binnen de footprint van het gebouw gerealiseerd worden. - De beëindiging van het bouwvolume moet deel uit maken van de totaalcompositie; de beëindiging van de gevel moet deel uitmaken van het totaalvolume. Er zijn geen afwijkende dakopbouw toegestaan bijvoorbeeld: de liftopbouw geïntegreerd in de massa, geen los element op het dak. - De noodtrap is een onderdeel van het gevelbeeld, deze is als zodanig ontworpen. - Elk gebouw heeft zijn eigen parkeeroplossing. 12

Gevelkarakteristiek - Een rustig gevelbeeld is verplicht. - Het gevelbeeld bestaat uit een compositie van elementen in plaats van repetitie. - Grote gebaren verzorgen de plasticiteit van het gebouw. - De nadruk ligt op verticaliteit, geen parcellering (interpreteren). - Voornamelijk strakke gevellijnen. - Het is toegestaan balkons toe te passen. Deze moeten dan wel de compositie van de gevel accentueren en de plasticiteit van het gebouw benadrukken. - Het gebouw heeft aan alle gevels een eenduidige uitstraling. Alle gevels, zowel de buitengevels als de binnengevels, zijn belangrijk en moeten in samenhang worden ontworpen. - Gebouw staat op de grond, het materiaal van de gevel eindigt op straatniveau. Geen blinde plinten toegestaan. - Toegang tot parkeergarage en fietsenstalling is onderdeel van het gebouw en is als zodanig ontworpen. - Het entree vormt een duidelijk element in het gevelbeeld - Ter voorkoming van de verstoring van de gevelkarakteristiek moeten er voorzieningen aanwezig zijn zodat het individueel plaatsen van schotels, antennes e.d. vermeden kan worden. Of, indien dit niet vermeden kan worden, de schotels en antennes wel zo geplaatst moeten worden dat er toch een evenwichtig en rustig beeld ontstaat. Detaillering, kleur en materiaalgebruik - Detaillering, kleur en materiaalgebruik benadrukt het robuuste karakter van de gebouwen. - De solitair is opgebouwd uit materialen die refereren aan de industriële geschiedenis van het gebied en zijn nautisch karakter zoals bijvoorbeeld, beton, staal, hout en baksteen. - Materiaalgebruik en detaillering volgens het gemeentelijk beleid duurzaam bouwen. 13

14

15

Inleiding De woningen sluiten aan op de bestaande woningen van de Schermerweg en gaan mee de hoek om het plangebied in. Samen met de bestaande bebouwing creëren de nieuwe woningen een bijna gesloten bouwblok. Hierdoor worden achterkantsituaties aan de nieuwe straat voorkomen. Vanuit de binnenplaats wordt een extra toegang gemaakt naar het plangebied. Het parkeren wordt in het binnenterrein opgelost. Herenhuizen aan de uitsparing Plaatsing De grondgebonden woningen liggen op de kop van de uitsparing van het bebouwde weefsel aan het begin van de straat. Deze woningen vormen samen met solitair B en blok A de wanden van de uitsparing. De herenhuizen zijn op zichzelf staande individuele panden. De woningen worden direct geplaatst aan de openbare ruimte, privé-voortuinen zijn hier niet gewenst. Herenhuizen aan de uitsparing Massa en vorm - Eigentijdse architectuur. - Verticale parcellering; een perceel is 5 tot 8 meter breed. De breedte van het pand is kleiner dan de hoogte. - Dakvorm moet in overeenstemming met de gekozen architectuur zijn. - Begane grondverdieping is minimaal 3,50 meter hoog. - Strakke gevellijnen. - Het is toegestaan balkons toe te passen, uitsluitend als deze de compositie van de gevel accentueren en de plasticiteit van het gebouw benadrukken. Gevelkarakteristiek - Individuele gevels, ieder pand moet zijn eigen gezicht hebben. - Verticale parcellering benadrukken in hoogte, kleine verspringingen, of kleur - en materiaalgebruik. - Elk pand heeft aan alle gevels een eenduidige uitstraling. Alle gevels, zowel de buitengevels als de binnengevels, zijn belangrijk en moeten in samenhang worden ontworpen. - Geen blinde plinten. - Het beeld van bergingen, garages en opslagfuncties e.d. als onderdeel van de gevels dient te worden vermeden. - De kopgevel dient zodanig ontworpen te zijn, dat het eventuele ontwikkelingen in de vorm van het doortrekken van de gracht niet in de weg staat. De zijgevel 16

dient als kopgevel te worden uitgevoerd. - Ter voorkoming van de verstoring van de gevelkarakteristiek moeten er voorzieningen aanwezig zijn zodat het individueel plaatsen van schotels, antennes e.d. vermeden kan worden. Of, indien dit niet vermeden kan worden, de schotels en antennes wel zo geplaatst moeten worden dat er toch een evenwichtig en rustig beeld ontstaat Detaillering, kleur en materiaalgebruik - Het materiaal dient overwegend baksteen in een donkere tint te zijn, incidenteel afgewisseld met pleisterwerk. - Voor bijzondere details en accenten kan materiaal als beton, hout en staal verwerkt worden. - Variatie in kleur en materiaalgebruik per individueel pand aan de uitsparing in het bebouwde weefsel. - Materiaalgebruik en detaillering volgens het gemeentelijk beleid duurzaam bouwen. 17

Eengezinswoningen aan de straat Plaatsing De grondgebonden woningen aan de Schermerweg en de nieuw te maken straat vormen gezamenlijk een gesloten bouwblok. Op het binnenterrein van dit blok is ruimte voor het parkeren. Een smalle doorsteek in de vorm van een steeg verzorgt de extra ontsluiting van het plangebied. Anders dan aan de Schermerweg worden de woningen direct geplaatst aan de openbare ruimte, privé-voortuinen zijn hier niet gewenst. De achtergevels van de woningen reageren op de achtergelegen parkeeroplossing of groenvoorziening. De voorgevelwand verspringt in reactie op de tegenoverliggende solitairen. Eengezinswoningen aan de straat Massa en vorm - Eigentijdse architectuur. - Verticale parcellering; een perceel is 5 tot 8 meter breed. De breedte van het pand is kleiner dan de hoogte. - Dakvorm moet in overeenstemming met de gekozen architectuur zijn. - Strakke gevellijnen. - Het is toegestaan balkons toe te passen, uitsluitend als deze de compositie van de gevel accentueren en de plasticiteit van het gebouw benadrukken. Gevelkarakteristiek - Individuele gevels, ieder pand moet zijn eigen gezicht hebben. - Verticale parcellering benadrukken in hoogte, kleine verspringingen, of kleur- en materiaalgebruik. - Elk pand heeft aan alle gevels een eenduidige uitstraling. Alle gevels, zowel de buitengevels als de binnengevels, zijn belangrijk en moeten in samenhang worden ontworpen.geen blinde plinten. - Het beeld van bergingen, garages en opslagfuncties e.d. als onderdeel van de gevels dient te worden vermeden. - Ter voorkoming van de verstoring van de gevelkarakteristiek moeten er voorzieningen aanwezig zijn zodat het individueel plaatsen van schotels, antennes e.d. vermeden kan worden. Of, indien dit niet vermeden kan worden, de schotels en antennes wel zo geplaatst moeten worden dat er toch een evenwichtig en rustig beeld ontstaat - De achtergevel reageert op de daar te maken parkeeroplossing of groenvoorziening. 18

19 Detaillering, kleur en materiaalgebruik - Het materiaal dient overwegend baksteen in een donkere tint te zijn, incidenteel afgewisseld met pleisterwerk. - Voor bijzondere details en accenten kan materiaal als beton, hout en staal verwerkt worden. - Variatie in kleur en materiaalgebruik aan de straatzijde. - Materiaalgebruik en detaillering volgens het gemeentelijk beleid duurzaam bouwen.