Sarcopenie in obesitas en na bariatrische chirurgie. Prof. Dominique Hansen, PhD, FESC

Vergelijkbare documenten
DE IMPACT VAN BEWEGEN EN VOEDING OP SPIERMASSA EN FYSIEK FUNCTIONEREN VAN OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland

Casus oudere vrouw met COPD

S A M E N V A T T I N G 1 6 3

De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie!

Macronutrienten. Micronutrienten. Meting energiegebruik: Indirecte calorimetrie Dubbel gelabeld water techniek. O en 2 H isotopen

Spier en voedingstoestand

Laag spiermassa in COPD

199 Hoofdstuk 2 In Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 en 5

Bewegen en voeding als medicijn bij type 2 diabetes? de rol van fitnessprofessionals. Dr. Jan-Willem van Dijk

Kwaliteit van leven na een operatie

Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD. Er is een complexe relatie tussen Obesitas en COPD.

NIET-CHIRURGISCHE BEHANDELING VAN OVERGEWICHT EN OBESITAS. Algemene Abdominale Chirurgie SFZ

Nutritie en Sarcopenie Maurits Vandewoude MD, PhD

DE ROL VAN VOEDING EN BEWEGING OP SPIERMASSA BIJ ONDERVOEDE OUDEREN. Dr. Ir. Michael Tieland

Voeding voor gezondheidswinst

Kanker cachexie. een multifactorieel syndroom dat een multidisciplinaire aanpak vereist

Better in, better out, goede voeding voor en na een operatie bij ouderen. zaterdag 15 maart 2014, Marion Theuws

WELKOM! 1 vrijdag 7 oktober 2016

Relatie voeding en valpreventie

Programma. Kwetsbaarheid Fried (geriatrie)fysiotherapie. Geriatriefysiotherapie. Diagnosticeren van en interveniëren bij sarcopenie

Ouderen en preventie. Annemien Haveman-Nies. GGD Noord- en Oost-Gelderland / Wageningen Universiteit

Ondervoeding bij COPD

Rol van dieet, samenstelling voeding en bewegen bij de behandeling van Nonalcoholic Fatty Liver Disease

Voeding en leefstijl bij ouderen

Beweging en sport in jongeren met type 1 diabetes. Prof. dr. Dominique Hansen

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 112

Er gaat niets boven Groningen! 1. Rol van dieet en samenstelling voeding. Inhoud. Waarom afvallen

Symposium KARVA Courtesy: karin vetters (mother)

Discussie Van onderzoek naar praktijk: Wat heb je nodig aan onderzoeken om de praktijk te veranderen? Wesley Visser Sigrid Amstelveen

Sport, herstel en de rol van (zuivel)eiwit. 7th April 2015 Mieke Acda

Krachttraining bij ouderen

Voeding en Ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit. Symposium Voeding en Ouderen - november

Zuivelproducten voor sporters Effect van melkeiwit en micronutriënten voor prestatie. Jan Steijns

Sportvoeding, Een wereld te winnen

Het is de kracht die spieren ons geven om onze dagelijkse bezigheden te kunnen doen.

Ondervoeding bij ouderen

Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline?

Bariatrische chirurgie. Dr. Eveline Dirinck Dienst endocrinologie, diabetologie en metabolisme Universitair Ziekenhuis Antwerpen

Bariatrische Chirurgie: een gewichtige ingreep

Implementatie van GLIM criteria en Sarcopenie richtlijn in de praktijk. Heidi Zweers

Sarcopenie-interventies

Top Tips voor. Bart Coumans. EFAA Fitness- & Personal Training Congres 15 februari 2009, Noordwijkerhout

Trainen met hoge frequentie

De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie!

Diëtist-Fysiotherapeut: het gouden koppel

Gerandomiseerde pros pectieve

VUmc Basispresentatie

De COBRA-studie: Veranderingen in lichaamssamenstelling tijdens chemotherapie voor vrouwen met borstkanker.

Bariatrische chirurgie 2016: Operatieve details. Ruben Schouten Chirurg Huisartsen onderwijs

Sport en beweging in type 1 diabetes. Prof. dr. Dominique Hansen

Wandelen als medicijn voor 65-plussers

Wat is het doel van voedingsscreening? Voedingsscreening:

Berekening energiebehoefte en meting lichaamssamenstelling bij ALS, zinvol? Dea Schröder, Coby Wijnen, Ilse Batten 2016

Kanker en Voeding. een Alpe D HuZes/KWF leerstoel. Ellen Kampman, 14 mei 2014

Lichaamsbeweging: rol voor de diëtist? Grondmotorische eigenschappen van bewegen. Hartfrequentie (HF) Kracht Snelheid UHV Lenigheid Coördinatie

Laatste inzichten over voeding bij kanker. Dr. Sandra Beijer, diëtist / senior onderzoeker Integraal Kankercentrum Nederland

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) 2016

VOEDING NA OBESITASCHIRURGIE

Voeding en turnen: van essentieel belang!

Frailty en (Nier-)Transplantatie. Robert A. Pol, chirurg

Factsheet Indicatoren Bariatrische Chirurgie (DATO) Start registratie: 2014

Lichaamsbeweging: rol voor de diëtist?

Voeding en beweging bij patiënten tijdens en na de behandeling Martine Sealy, MSc, RD

BOGO Food. Herman Peppelenbos

ZORG OP MAAT DOOR DE KINESITHERAPEUT

TRANSPLANTOUX Getransplanteerden en de magie van de Mont Ventoux

GOEDEMORGEN LOAG ONDERVOEDING EN SARCOPENIE

Dr. Harriët Jager, diëtist-onderzoeker UMCG

GLP-1 and the neuroendocrine control of feeding in obesity andtype 2 diabetes. Food for thought

Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog

Obesitas is een dodelijke ziekte!

Ondervoeding bij Ouderen 14/11/2013. S. Lonterman; Klinisch Geriater

Belangrijk is om te beseffen dat deficiënties soms ontstaan ondanks het feit dat patiënten gesuppleerd worden.

Wat als het toch misloopt?

Krachttraining bij kinderen en adolescenten. Prof. Dr. Jan Boone

It takes two to tango

SAMENVATTING. MVW_proefschrift_170x240_ indd 172

post HBO cursus Overgewicht en obesitas

Fysieke fitheid, fysieke activitiet in relatie tot gezondheid

Module gezonde leefstijl. 20 Oktober 2018

Voedingenwondzorg. Hanneke van Beek Diëtist

moeilijk ernstig! 28/02/2014 Nieuwe inzichten van ernstig astma moeilijk of ernstig astma? moeilijk astma Definitie Fenotypes Behandeling Spreken om

Gezonde voeding en voldoende beweging ook voor ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit 12-11, Active Ageing 2015

Resultaten Vierdaagse Onderzoek 2017 Drs. Dominique ten Haaf Drs. Coen Bongers Dr. Jeanne de Vries Prof. Dr. Lisette de Groot Dr.

Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans

Voeding en beweging bij kanker; it takes two to tango

- + Programma Eigen Kracht. De ene calorie is de andere niet? Calorieën en Joules. Opbouw presentatie. Een kwestie van balans.

Voedingsadviezen bij orthopedische ingrepen. Dr. D Souza Ranjini

De NVD heet je van harte welkom bij deze sessie!

Patiënteninformatie. Centrum Over Gewicht

BARIATRISCHE CHIRURGIE

Transcriptie:

Sarcopenie in obesitas en na bariatrische chirurgie Prof. Dominique Hansen, PhD, FESC

Prevalentie van obesitas

Prevalentie van obesitas

Sarcopenie in obesitas Biolo G, et al. Clin Nutr 2014; 33; 737

Wat is obesitas sarcopenie?

Wat is obesitas sarcopenie? Geschatte prevalentie van OS in oudere personen: 5-10%

Wat is obesitas sarcopenie?

Consequenties van obesitas sarcopenie

Consequenties van obesitas sarcopenie

Sarcopenie na bariatrische chirurgie? Estimate of Bariatric Surgery Numbers in USA, 2011-2016 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Total 158,000 173,000 179,000 193,000 196,000 216,000 RNY 36.7% 37.5% 34.2% 26.8% 23.1% 18.7% Band 35.4% 20.2% 14% 9.5% 5.7% 3.4% Sleeve 17.8% 33% 42.1% 51.7% 53.8% 58.1% BPD/DS 0.9% 1% 1% 0.4% 0.6% 0.6% Revisions 6% 6% 6% 11.5% 13.6% 13.9% Other 3.2% 2.3% 2.7% 0.1% 3.2% 2.6% Balloons.03% 2.7% American Society for Metabolic and Bariatric Surgery: ASMBS total bariatric procedures numbers from 2011, 2012, 2013, 2014, 2015 and 2016 are based on the best estimation from available data (BOLD, ASC/MBSAQIP, National Inpatient Sample data and outpatient estimations).

Sarcopenie na bariatrische chirurgie?

Sarcopenie na bariatrische chirurgie?

Sarcopenie na bariatrische chirurgie? Verlies van spiermassa na bariatrische chirurgie 10-28% van totaal gewichtsverlies

Sarcopenie na bariatrische chirurgie?

Sarcopenie na bariatrische chirurgie?

Sarcopenie na bariatrische chirurgie?

Sarcopenie na bariatrische chirurgie? 6-minuten wandeltest verbetert significant.maar VO2piek (in ml/min) niet! vs.

Sarcopenie na bariatrische chirurgie? Hoe vaak komt sarcopenie voor? We weten het niet (op dit moment)! Sommige studies gebruiken BIA Veel studies: spiermassaverlies = sarcopenie Houden geen rekening met spierkracht en functionele capaciteit Is handknijpkracht en wandelvermogen wel een valide uitkomstmaat na bariatrische heelkunde?

Interventie Traditionele aanpak obesitas BMI >30 kg/m² BMI <25kg/m² Significante calorierestrictie Bewegingsinterventie

Voedingsinterventie

Interventie Aanpak obesitas sarcopenie BMI >30 kg/m² BMI <25kg/m² Met TOENAME VAN SPIERMASSA Interventie is veel complexer Interventie moet multidisciplinair zijn Interventie zal ook meer tijd vereisen

Wat is de huidige evidentie?

Wat is de evidentie? Een obees persoon met normale spiermassa verschilt sterk ivm obees persoon met verlaagde spiermassa

Wat is de evidentie?

Voedingsinterventie Eiwit inname optimaliseren 1,0-1,2 g/kg lichaamsgewicht per dag Verhoging naar 1,5 g/kg lichaamsgewicht per dag in geval van anabole weerstand Leidt tot snellere verzadiging = beter therapietrouw aan calorierestrictie Voldoende aminozuur inname lijkt belangrijk Veelbelovende evidentie voor leucine Voorzichtig zijn met calorierestrictie Niet meer dan 500-750 kcal/dag restrictie

Voedingsinterventie Vitamine D supplementatie in geval van deficiëntie 50,000 IU/week Nog niet duidelijk wat meerwaarde is van: Beta-HMB, creatine, arginine, beta-alanine, omega 3 vetzuren, anti-oxidanten

Bewegingsinterventie Vetmassa verliezen + Spiermassa winnen Uithoudingstraining Krachttraining Vergroot/activeert het effect van voedingsinterventie

Bewegingsinterventie Uithoudingstraining Calorieverbruik maximaliseren Voldoende intens 60-75% piek zuurstof opname (VO2piek) Voldoende lang Opbouwen naar >45 min/sessie Voldoende vaak Opbouwen naar 5 dagen/week Juiste type oefening whole-body exercises Doel: >350 kcal/oefensessie

Bewegingsinterventie Krachttraining Spiercel activeren te hypertrofieren Voldoende intens 60-70% 1RM, opbouwen naar 80-90% RM? Voldoende volume 12-15 herhalingen, 3 reeksen Voldoende spiermassa Grote spiergroepen Voldoende herhaling 3 dagen/week

Evidentie voor eiwitten na bariatrische chirurgie?

Evidentie voor fysieke training na bariatrische chirurgie? Positieve effecten op spiermassa en spierkracht Beter behoud of zelfs toename Castello V, et al. Obes Surg 2011;21:1739-49 Campanha-Versiani L, et al. Obes Surg 2017;27:2129-37 Hassannejad A, et al. Obes Surg 2017;27:2792-2801 Stegen S, et al. Obes Surg 2011;21:61-70 Daniels P, et al. J Sports Sci 2018;36:529-35

Evidentie voor fysieke training na bariatrische chirurgie?

Maar wat met de bedlegerige patiënt?

Maar wat met de bedlegerige patiënt?

Alternatieve maar effectieve bewegingsvormen

Conclusie Obesitas sarcopenie (OS) is een ernstige toestand waarvoor remediatie noodzakelijk is Clinici moeten trachten OS sneller en accurater op te sporen Hoewel dit een grotere uitdaging is na bariatrische heelkunde Clinici moeten inzetten op voedings- en bewegingsinterventie in patiënten met OS in een multidisciplinair kader Contact: dominique.hansen@uhasselt.be