«GEKOMEN 1 6 DEC. 2009 Memo J.W.A. van Dijk Contact T 070-441 7112 F 070-441 7883 jwa.van.dijk@pzh.nl Pr ZUID HoiLAND Datum Aan Statencommissie MKE Paraaf i ti> Wh. Onderwerp Voortgangsrapportage Dynamisch Verkeersmanagement Geachte leden van de Statencommissie MKE, Dynamisch Verkeersmanagement (ofwel DVM) heeft als doel om de bestaande wegen en vaarwegen beter te benutten en de doorstroming te verbeteren. Bekende verkeersmanagementmaatregelen zijn de dynamische borden met route-informatie boven en naast de (snel)weg, maar ook verkeerslichten, het snel afhandelen van pech- en ongevallen, en verkeersinformatie horen hierbij. Om u een snelle indruk te geven van het onderwerp, is er een film beschikbaar die ik u zal doen toekomen. Eerder bent u geïnformeerd over het onderwerp Dynamisch Verkeersmanagement. In juni 2007 is er een presentatie gegeven voorafgaand aan uw Commissievergadering en ook tijdens uw recente werkbezoek, op 26 augustus jl., aan de Dienst Beheer Infrastructuur heeft u gesproken over Dynamisch Verkeersmanagement. U heeft aangegeven graag op de hoogte te worden gehouden van dit onderwerp. Zodoende dat ik u middels deze memo hierover bericht. Ontwikkeling en voortgang algemeen Dynamisch verkeersmanagement staat al langer op de provinciale agenda. In de vorige collegeperiode is er een ambitieuze start gemaakt met de onderwerp. Middels een aantal pilots en verkennende projecten, bijvoorbeeld over Incident Management en moderne inwintechnieken, is het onderwerp verkend en het belang er van onderkend. Dit laatste is bevestigd door het in deze collegeperiode te benoemen als een van de speerpunten. Daarbij is de ambitie uitgesproken dat het onderwerp zal doorgroeien van kleinschalige proeftuin-projecten naar grootschaligere uitvoeringsprojecten. Met veel plezier kan ik mededelen dat deze ontwikkeling te zien is in de huidige stand van zaken. Graag bericht ik u in meer detail over een aantal specifieke onderwerpen. Een solide basis Om solide beslissingen te kunnen nemen en een goed overzicht te behouden, zijn een helder kader en uitvoeringsprogramma onontbeerlijk. In 2009 is er een beleids- en uitvoeringskader opgesteld als actualisatie van eerder opgestelde beelden en plannen. Ik verwacht dit document op korte termijn vast te kunnen stellen waarna ik u dit kan toesturen. 1/5
Datum P ^ " " 6 HOLLAND ZUID Incident Management (IM) IM is een van onze eerst ingevoerde verkeersmanagementmaatregelen. Incident Management is een set van (organisatorische) afspraken waarmee we, samen met andere wegbeheerders en de hulpverleners, er voorzorgen dat pech- en ongevallen (incidenten) zo min mogelijk hinder veroorzaken voor andere weggebruikers. Sinds het najaar van 2007 is Incident Management in Zuid-Holland volledig geïmplementeerd; op alle economisch belangrijke wegen binnen de provincie is IM van kracht. Destijds hebben alle betrokken medewerkers een basiscursus gevolgd. In de eerste helft van 2010 volgen zij een vervolgcursus en worden daarmee opgeleid tot verkeersregelaar. Hiermee kunnen ze tijdens incidenten nog meer betekenen voor de weggebruiker. Recentelijk heeft een aantal provinciale medewerkers tijdens een virtuele multi-disciplinaire oefening getraind met collega's van Rijkswaterstaat, brandweer en politie. Hiermee hopen we de kwaliteit verder te verhogen en de samenwerking te verstevigen. Opwaardering verkeerslichten Verkeerslichten zijn een belangrijk sturingsinstrument op onze wegen. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat het verwaarlozen van verkeerlichten kan leiden tot substantiële en onnodige wachttijden. Verkeerslichten hebben zodoende onze aandacht. Mijn voorganger heeft u hier eerder al over geïnformeerd middels de "Nota Verkeerslichten". In de afgelopen periode is er veel voorwerk verricht om in 2010 en 2011 grootschalige investeringen te kunnen plegen. Dit betekent dat na de opwaardering alle verkeerslichten: geschikt zijn voor de nieuwe draadloze technologie waarmee bussen (openbaar vervoer) prioriteit krijgen bij verkeerlichten. Routeveranderingen zijn hiermee makkelijker door te voeren en er kan rekening worden gehouden met de stiptheid van de bus. Te laat: meer prioriteit, te vroeg: minder prioriteit (en minder hinder voor het overige verkeer). geschikt zijn voor ingrepen van brandweer, politie en ambulances. Natuurlijk mogen deze hulpdiensten door rood rijden, maar in de nieuwe situatie kan een voertuig prioriteit aanvragen bij het verkeerslicht, waardoor er een veiligere situatie ontstaat en het voertuig niet meer gehinderd wordt door een wachtrij voor hem. De veiligheidsregio Midden-Holland gaat in 2010 als eerste al haar ambulances met dit systeem uitrusten. hun regeling kunnen aanpassen bij calamiteiten en omleidingsroutes. Hierdoor is het niet meer nodig om een politieagent of verkeersregelaar ter plaatse het verkeer te laten regelen. continu hun status doorgeven aan de centrale in Den Haag. Met deze gegevens wordt de verkeersregeling bewaakt en continu verbeterd. energiezuinige LED-verlichting hebben. een of meerdere camera's hebben waarmee de verkeerssituatie kan worden beoordeeld. Daarnaast wordt op een aantal verkeerlichten een specifieke groene golf toegevoegd. Het systeem Tovergroen" geeft een groene golf aan vrachtwagens. Hierdoor behoeven zij minder te remmen en op te trekken. Dit heeft een positieve invloed op de uitstoot van milieuonvriendelijke stoffen. Tovergroen is nu werkzaam op 3 locaties. Voor 2010 en 2011 is de implementatie van Tovergroen voorzien op 5 andere locaties. Er worden ook dynamische groene golven toegepast voor al het verkeer. Dit is een nieuw en innovatief systeem, met name geschikt voor de provinciale wegen. Als eerste is dit systeem geplaatst op de N218 ten westen van Spijkenisse. 2/5
Datum P ZUID HOLLAND Het verkeer krijgt hier een snelheidsadvies waarmee zij een groene golf hebben. Uit onderzoek is gebleken dat dit niet alleen voordeel biedt voor de doorstroming, maar dat het naar verwachting leidt tot een reductie in uitstoot van 3% tot 9%, afhankelijk van het moment van de dag. Dynamische informatie borden naast de weg (DRIP's) In het bestuurlijke DVM-Zuidvleugelconvenant van 2008 zijn afspraken vastgelegd over het plaatsen van 65 DRIP's in de provincie Zuid-Holland. Langs provinciale wegen worden er 9 geplaatst. Drie prioritaire DRIP's worden uiterlijk 1 april 2010 geplaatst. Graag had de provincie deze al eerder geplaatst, maar dit bleek niet mogelijk. De overige 6 worden in het vierde kwartaal van 2010 geplaatst. Deze DRIPs zullen met name reistijdinformatie geven. In geval van calamiteiten en evenementen zullen zij de weggebruiker informeren over de afwijkende situatie. Ook vanuit de Mobiliteitsaanpak van de Minister worden er DRIP's gerealiseerd binnen de Zuidvleugel, waarvan een beperkt aantal langs provinciale wegen. Binnen de Dienst Beheer Infrastructuur is een onderzoek gestart naar de wenselijkheid van DRIP's op aanvullende locaties. Coördinatie Alternatieve Routes Op het moment dat door een incident de weg voor een langere tijd geblokkeerd is, willen we de weggebruiker een alternatieve route aanbieden om daarmee ongewenst zoek- en sluipverkeerte voorkomen. Voor de A15-Corridor en het Westland zijn eind 2006, op initiatief van de provincie en Rijkswaterstaat, afspraken gemaakt. De afspraken rond de A15 zijn recent geactualiseerd; de afspraken in het Westland worden op dit moment geactualiseerd. In de regio's Holland Rijnland en Alblasserwaard-Vijfheerenlanden is in mei 2009, op initiatief van de provincie, gestart met het maken van afspraken in de vorm van routeboeken. Het routeboek voor Holland Rijnland is gereed en het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland heeft ermee ingestemd. Ik verwacht dat hat begin 2010 op bestuurlijke niveau kan worden vastgesteld. Ook in Alblasserwaard-Vijfheerenlanden is het routeboek gereed. Hier moet de besluitvorming nog plaatsvinden. Op straat worden de alternatieve routes zichtbaar door de plaatsing van blauwe U-borden. Daarnaast worden de alternatieve routes, waar relevant, ondersteund door teksten op de DRIP's en aanpassingen in de verkeerslichten. Afstemming brugopeningen middels een beslissingsondersteunend systeem Zoals ook onderkend door Provinciale Staten, is scheepvaart een belangrijk alternatief voor vrachtverkeer via de weg. De provincie investeert in het op afstand bedienen van bruggen; een voorwaarde voor vlot, veilig en betrouwbaar op de vaarweg. De brugopeningen zorgen echter voor hinder voor het overige verkeer, waaronder trams. Op de Hoornbrug in Rijswijk is een systeem ontwikkeld waarmee de openingen van de brug worden afgestemd op de actuele aankomsttijden van de trams. Sinds mei 2009 functioneert het systeem. Op dit moment wordt het technisch verder ontwikkeld om een betere inschatting van de aankomsttijden te maken. Naar verwachting zijn in maart 2010 deze verbeteringen doorgevoerd. 3/5
Datum Pr ZUIDHOLLAND Verkeersinformatie Op dit moment is de verkeersinformatie op de provinciale wegen nog beperkt. De Provincie ZuidHolland is een van de koplopers in de landelijke samenwerkingsorganisatie Nationaal Databestand Wegverkeersgegevens, met als doel om voor alle belangrijke provinciale wegen actuele verkeersinformatie beschikbaar te hebben. Deze informatie is noodzakelijk voor het uitvoeren van dynamisch verkeersmanagement. Recent is via een Europese aanbesteding opdracht verleend voor het leveren van actuele verkeersgegevens voor de periode van 4 jaar. Voor de zomer van dit jaar moet dit zijn gerealiseerd. Samenwerking binnen de Zuidvleugel De provincie is zich er in grote mate van bewust dat alle bovenstaande investeringen alleen lonend zijn, indien zij die in samenhang doet met de andere wegbeheerders binnen onze provincie. Verkeersproblemen ontwikkelen zich meer en meer van lokale problemen tot netwerkproblemen die een oplossing op netwerkniveau vereisen. Daarvoor is het noodzakelijk dat verschillende wegbeheerders goede afspraken maken. Bijvoorbeeld over hoe in bepaalde verkeerssituaties te reageren (scenario's) en dat systemen op elkaar worden afgestemd. Zo'n netwerkaanpak staat of valt met goede afspraken over onder meer beleid, prioriteiten van wegen en (regel)scenario's, samenwerking tussen de verkeerscentrales van de verschillende wegbeheerders, etc. Deze samenwerking is georganiseerd onder de vlag van de netwerkorganisatie BEREIK!. Door de wegbeheerders en de stadsregio's wordt via het samenwerkingsprogramma DVM Zuidvleugel nauw samengewerkt op het gebied van verkeersmanagement. In 2013 moeten regelscenario's (draaiboeken) zijn ontwikkeld voor de belangrijkste congestiegevoelige corridors, is de samenwerking tussen de verkeerscentrales een feit en zijn er voldoende DVM-systemen in werking om weggebruikers te adviseren en informeren. Concrete stappen hier naar toe, zoals samenwerkingsafspraken in verkeerscentrales, zijn al genomen. Bijgevoegde brochures geven een nader inzicht in deze samenwerking. Het voornemen is om op korte termijn een uitvoeringsorganisatie DVM-Zuidvleugel op te richten, samengesteld vanuit de samenwerkende wegbeheerders en stadsregio's, om daarmee de aansturing van de systemen concreet te operationaliseren. In algemene zin verwacht ik, mede door investeringsimpulsen door de Minister, dat de regionale samenwerking de komende jaren verder versterkt gaat worden. Vooruitblik Met de bovenstaande voortgangsbeschrijving krijgt u een beeld van de voortgang op het gebied van dynamisch verkeersmanagement. Zoals u ziet staat de provincie niet stil, maar werkt zij voortvarend aan het verbeteren van de bereikbaarheid. Nu, maar ook nog in de komende jaren. De inspanningen van de afgelopen periode resulteren in robuuste investeringen in de komende periode. Het optimaal benutten van de infrastructuur en daarmee het verbeteren van de bereikbaarheid met behulp van dynamisch verkeersmanagement zal meer en meer uitgroeien tot een vast onderdeel van het provinciale takenpakket. Dat vergt organisatorische inspanningen en degelijk programmamanagement, maar het heeft ook financiële consequenties. De gedane 4/5
Datum Pr ZUID H0LLAND investeringen moeten worden beheerd en onderhouden en er is een operationele organisatie nodig voor het continu uitvoeren van operationeel verkeersmanagement. In de zomer van dit jaar zal ik u informeren over de totale budgetbehoefte van het beheer en onderhoud van de provinciale wegen en vaarwegen. De budgetbehoefte voor het beheer en onderhoud van verkeersmanagement en de bijbehorende operationele organisatie zal daar ook een onderdeel van uitmaken. 5/5