Leren in de brede school P.Robert-Jan Simons Hoogleraar Universiteit Utrecht Directeur Nederlandse School voor Onderwijsmanagement (NSO) 2-12-2013 1
Brede school / Kindcentra Bredere functie dan onderwijs alleen Integratie vve en kinderopvang Samenwerking met en integratie van welzijn, kinderopvang, zorg, sport en/of cultuur 2-12-2013 2
Dus: Bredere visie op onderwijs Het gaat echter m.i. om de visie op leren 2-12-2013 3
Informatieverwerking / Leren 2-12-2013 4
Probleem? Er wordt slechts een klein deel opgenomen van wat wordt verteld (50%) Van wat is opgenomen wordt maar een deel onthouden (50%) Van wat is onthouden wordt maar een deel gebruikt op het juiste moment op de juiste plek (25%) Resultaat: 50*50*25=6,25 % 2-12-2013 5
Kern Kwaliteit van onderwijs staat of valt met het organiseren van het leren van leerlingen en niet het organiseren van kennisoverdracht! Onderwijs is aanzetten tot leren Primaire proces is leren en niet onderwijzen Het gaat er niet om of iets is onderwezen, maar of het is geleerd 2-12-2013 6
Waarom en waartoe moet een (onderwijs-)organisatie een expliciete visie op leren hebben? 2-12-2013 7
Waarom is een visie op leren noodzakelijk? Richting geven aan ontwikkeling Coherentie / eenheid in alle delen van de organisatie (ook Strategie, ICT, HRM, Bedrijfsvoering, PR, enz.) Richting geven aan dagelijks gedrag van docenten in het onderwijs Afstemming tussen vakken en docenten Duidelijkheid naar leerlingen en alle 2-12-2013 anderen 8
Meta-onderzoek: Scholen met gedragen visie leveren betere leerprestaties 2-12-2013 9
Eisen die we aan een visie op leren stellen: 1. Is helder, onderscheidend, omvattend en precies 2. Wordt gedragen door de meerderheid van de docenten / medewerkers 3. Heeft voor alle betrokkenen ongeveer dezelfde betekenis (eigenaarschap) 4. Geeft sturing aan het gedrag van docenten en leerlingen in het onderwijs 5. Is geworteld in leertheorieën 6. Biedt ruimte voor eigen invulling en het 2-12-2013 10 onverwachte
Wat is er nodig om een school te verbreden vanuit leerperspectief? 1. Leren centraal: Language of learning 2. 21st century skills 3. Ecologie van het leren 4. Cultuur van formatief toetsen 5. Feedback cultuur 6. Ouders / verzorgers als codocenten en 2-12-2013 co-opvoeders als 11
Language of learning Gemeenschappelijk begrippenkader Om manieren van leren en voorkeuren te benoemen en van elkaar te onderscheiden Om leren meer centraal te kunnen stellen 2-12-2013 12
Participeren Kunst afkijken Kennis verwerven Oefenen Ontdekken 13
Vragen Geven we alle 5 wel evenveel aandacht? Houden we wel rekening met verschillen tussen leerlingen Hoe verdelen we ze over educatie en de andere gebieden? Genoeg ruimte voor informeel en nonformeel leren 2-12-2013 14
19 decmber 2013 afscheidscollege 15
21st centtury skills als uitbreding Uitbreiding van curriculum met nieuwe vakken Nieuwe uitkomsten afzonderlijk trainen Het meeste doen we al lang De nieuwe skills worden vanzelf geleerd Zittende leraren kunnen deze skills trainen Kan best zonder ict (met uitzondering van digital wisdom) Onduidelijk hoe de nieuwe vaardigheden moeten worden geleerd 21st century skill als transformatie Nieuwe vaardigheden integreren in curriculum Uitkomsten kunnen niet los gezien worden van vormen Dit doen we helemaal nog niet De nieuwe skills vragen om nieuwe vormen van onderwijs Nieuw soort leraren is hiervoor nodig Ict als basis Fundamentele verandering van het curriculum nodig 19 decmber 2013 afscheidscollege 16
Holistisch Ecologie van het leren (vrij naar Manon Ruijters, Informeel, formeel, nonformeel gemengd Cognitief, affectief, volitioneel (Illeris) Alle leervorkeuren 2012) 2-12-2013 17
Systemisch Leg verbanden en verbindingen 5 dimensies: Menselijke: humane benadering Ruimte: ontwerp de ruimte voor het leren Tijd: neem de tijd die leren kost Natuur: aanschouwelijk leren Muze: inspireer 2-12-2013 18
Organisch Ook autonomie, betrokkenheid, zelfvertrouwen Vorming Ontwikkeling van wijsheid Identiteitsontwikkeling Ervaringsgericht Ook: Gezamenlijk leren 2-12-2013 19
Recent geheugenonderzoek Karpicke & Blunt, 2011 80 studenten bestudeerden een natuurkundetekst. 20 studenten: alleen studeren 20 studenten: herhaald studeren 20 studenten: concept mapping 20 studenten: retrieval practice
Retentie na een week
2-12-2013 22
Cultuur van formatief toetsen Diagnostisch toetsen Assessment for learning Alles wat we willen bereiken ook zichtbaar maken (=formatief toetsen) Niet betrouwbaarheid van de toets maar validiteit centraal Minder methode gebonden toetsen Opbouwen digitaal portfolio 2-12-2013 23
Feedbackcultuur Breed aanbod vraagt veel feedbackkwaliteit Veel feedback Goede feedback: meer positief dan negatief Feedback met uitleg Ook feedback op proces en mate van zelfregulatie Ook feedback op kernkwaliteiten (mits met uitleg) 2-12-2013 24
Geautomatiseerde feedback Docentfeedback Peerfeedback Wederkerige feedback Feedback als kernproces voor leren van iedereen (ook docent en management) 2-12-2013 25
Ouders / verzorgers als codocenten en als co-opvoeders Extra noodzaak om ouders te betrekken bij leren vanwege lange schooldagen NieuwZeeland Flaxmere project Gepensioneerde docenten als liaison persons leerden ouders de weg op de computer en de taal van het leren, zodat zij hun kinderen konden helpen Gevolg: flinke verbetering van leerprestaties van leerlingen 2-12-2013 26
Wat werkt? Lezotte & Snyder, 2011 Leren thuis bevorderen en ondersteunen Hoge succesverwachtingen van ouders De staf ondersteunen in het opbouwen van relaties met ouders Training van de staf: wat zijn de uitdagingen van lage SES gezinnen Family resource centers in of buiten de school 2-12-2013 27
Evalueren van de partnerships met ouders Veel en op verschillende manieren communiceren met ouders Anticiperen dat contact met ouders veel effort kost Learning resources aanbieden aan ouders voor hun eigen leren en dat van hun kinderen en 2-12-2013 28
Kortom: bredere school vraagt: Denken vanuit leren Verbreding van de doelstellingen Systematische aandacht voor de ecologie (humaniteit, ruimte, tijd, natuur, muze) Formatief toetsen Feedbackcultuur Ouders / verzorgers als co-docenten / coopvoeders 2-12-2013 29