Motivationele Gespreksvoering

STUDIEHANDLEIDING Motivationele Gespreksvoering Hogeschool Rotterdam Instituut Sociale Opleidingen Opleiding: Modulecode: Studiebelasting: Pedagogiek PEDMGV01RV 2ECTS Bestemd voor: Jaar 2 Voltijd Versie: AUGUSTUS 2012 Modulebeheerder: Peter Vanhoof

1 Motivationele Gespreksvoering 1 Inhoud 1. Algemene omschrijving van de module... 2 1.1 Inleiding... 2 1.2 Relatie met andere onderwijseenheden... 3 1.3 Leerlijn... 3 1.4 Kwalificaties /competenties en leerdoelen... 3 1.5 Inhoud... 4 1.6 Verplicht studiemateriaal... 4 1.7 Aanbevolen Literatuur... 4 2. Programmaoverzicht... 5 2.1 Wekenschema... 5 2.2 Opdrachten... 7 2.3 Studielast van de module... 8 3. Toetsing en beoordeling... 9 3.1 Deelnamevereisten toetsing... 9 3.2 Toetsprocedure... 9 3.3 Herkansing... 10 3.4 Tentameninzage... 10 3.5 Beoordeling... 10 Bijlagen 1. Registratieformulier en voorbeeld van registratie. 2. Werkblad voor veranderplan. 3. Beoordelingsformulier toetsgesprek. 4. Beoordelingsformulier reflectieverslag.

2 Motivationele Gespreksvoering 1. Algemene omschrijving van de module 2 1.1 Inleiding Als je iemand behandelt zoals hij is, zal hij blijven zoals hij is, maar als je hem behandelt alsof hij was wat hij zou moeten en kunnen zijn, zal hij worden wat hij zou moeten en kunnen zijn. -JOHANN WOLFGANG VON GOETHE Motivatie, het werken aan en het stimuleren van motivatie is voor pedagogen in het werkveld van groot belang. Hoe motiveer je een jongere tot niet meer blowen, opnieuw naar school gaan, minder alcohol drinken, een nieuwe leefstijl aan te nemen? Hoe ga je om met een collega die weerstand vertoont tegen een nieuwe werkwijze? Hoe help je ouders om een goede keuze te maken? Gedrag veranderen is hard werken. Denk eens na, hoe vaak ben je er zelf in geslaagd om bewust en met blijvend resultaat echt iets in je leven te veranderen? Als je daar even bij stilstaat, is het logisch dat het voor anderen ook niet makkelijk zal zijn. Hoe kunnen wij als pedagoog kijken naar, denken over en werken aan motivatie? Wat is er nodig om mensen tot een weloverwogen keuze te laten komen? Hoe kunnen we de bereidheid tot verandering vergroten? Hoe komt het dat die leerlingen onze goede raad niet opvolgen? Waarom krijg je steeds weer een Ja, maar als antwoord? Wat maakt dat je (vriend) steeds opnieuw begint te roken? Wat is er nodig om mensen met succes te helpen hun gewoontes te veranderen? De module Motivationele gespreksvoering heeft de ambitie om de studenten inzicht te geven in motivatie en een training te bieden in de motivationele gespreksvoering. Hierbij wordt er aandacht gegeven aan de motivatiecircel van Prochaska en DiClemente, deze biedt een bruikbaar kader om na te denken en te spreken over motivatie en gedragsverandering. De methode van de Motivationele gespreksvoering van Miller en Rollnick helpt ons om op een deugdelijke, respectvolle manier te werken aan het vergroten van motivatie en het verminderen van weerstand.

3 Motivationele Gespreksvoering 1.2 Relatie met andere onderwijseenheden 3 De module Motivationele Gespreksvoering sluit aan bij de gespreksvaardigheden modules uit jaar één. De motivationele gespreksvoering is te situeren in de Rogeriaanse, cliëntgerichte benadering die in dit kwartaal (kwartaal één) ook besproken wordt in de module Modellen en Stromingen en in jaar één uitgebreid aan bod is gekomen in de module Gespreksvaardigheden. 1.3 Leerlijn Het betreft hier de kennisgestuurde leerlijn. Studenten krijgen theorie, werkmodellen, vaardigheden en attituden aangereikt die relevant zijn voor de beroepspraktijk van een pedagoog. In deze module worden de kennis en attituden geconcretiseerd in vaardigheden die de student toepast in oefengesprekken. 1.4 Kwalificaties /competenties en leerdoelen De module draagt bij aan de volgende competenties uit de competentiematrix Pedagogiek: Kerntaak 3.1 Opvoeders en mede-opvoeders ondersteunen om kinderen en jongeren op te voeden in dagelijkse situaties. g) Maakt de ouders/opvoeders bewust van de eigen mogelijkheden (eventueel in het sociale netwerk) om de ontwikkeling/het gedrag van kinderen/jongeren te stimuleren, en motiveert en faciliteert hen hierbij Kerntaak 3.2 Ondersteunt (mede)opvoeders, zowel individuen als groepen, in het oog hebben voor en omgaan met grootstedelijke diversiteit. e) Kan verschillende communicatietechnieken inzetten in de benadering en begeleiding van ouders/opvoeders Kerntaak 3.3 Verleent begeleiding, ondersteuning en interventie bij problematische opvoedingssituaties. e) Kan in problematische opvoedingssituaties kwaliteiten van kinderen, jongeren en/of ouders/opvoeders benoemen De algemene doelstelling is het vergroten van de professionele vaardigheden van de student in het voeren van motivationele (hulpverlenings)gesprekken. Leerdoelen Aan het eind van de module: 1. is de student in staat om de aangeleerde gespreksvaardigheden (open vragen stellen, reflecteren, bevestigen, samenvatten, meegaan met weerstand, het uitlokken van verandertaal, ambivalentie verkennen, verandertaal uitspreken en uitlokken, vertrouwen uitspreken en uitlokken, de schaalvraag, de beslissingsbalans onderzoeken, terugkijken, vooruitkijken, doelen en waarden verkennen, herkaderen, de blikrichting veranderen, ) toe te passen; 2. is de student in staat om de cliënt te ondersteunen tijdens het veranderingsproces en de cliënt zelf verantwoordelijk te laten zijn voor de oplossing van zijn/haar problemen; 3. is de student in staat een zelf gevoerd gesprek kritisch te analyseren aan de hand van concepten uit de motivationele gespreksvoering. 4. is de student in staat de problemen die hij/zij ondervindt bij het uitvoeren van de motivationele gespreksvoering te onderkennen en te benoemen.

4 Motivationele Gespreksvoering 1.5 Inhoud 4 Werkcolleges In de werkcolleges wordt de theorie van de motivationele gespreksvoering toegelicht en worden de daarbij horende vaardigheden ingeoefend. De geest, de uitgangspunten en de technieken van de motivationele gespreksvoering komen aan bod. Daarnaast wordt er aandacht geschonken aan de Motivatiecirkel van Prochaska en DiClemente waarin de stadia van verandering worden onderscheiden. Daarnaast ga je als student elke week oefenen samen met medestudenten. Je maakt opnames van deze oefengesprekken, opnames die je toont tijdens de lesbijeenkomsten. Tijdens deze oefengesprekken kan je in de rol van cliënt een casus gebruiken of kan je een persoonlijk thema inbrengen. Dit biedt je enerzijds het voordeel dat je als cliënt kan ervaren hoe de motivationele gespreksvoering aanvoelt voor de cliënt en anderzijds biedt het je de gelegenheid om in de rol van pedagoog te werken met echte cliënten. Daartoe word je als student in week 1 gevraagd om een gewoontegedrag van jezelf een week lang in kaart te brengen. Nadien word je uitgenodigd en uitgedaagd om dit gewoontegedrag voor de duur van het kwartaal te laten, niet te stellen. We nodigen je uit om een pittig gewoontegedrag te kiezen. Dat vraagt dan motivatie om dit vol te houden. De klasgenoten kunnen je daarbij helpen. Ze kunnen jouw motivatie doorheen het kwartaal bewerken. Tijdens de wekelijkse oefengesprekken kan de pedagoog de cliënt ondersteunen in zijn/haar poging om gewoontegedrag te laten. Tijdens de lesbijeenkomsten: - wordt de theorie besproken - tonen studenten opnames van gesprekken (van de voorbije week) zodat de klasgenoten de gesprekken kunnen analyseren en feedback kunnen geven op de getoonde fragmenten. Daarbij kan in de klas gezocht worden naar een alternatieve aanpak/benadering voor momenten in de gesprekken die moeizaam verlopen zijn. - worden specifieke vaardigheden ingeoefend. - de laatste vijftien minuten van het werkcollege kunnen besteed worden aan het werken met een veranderplan. In duo s kan je elkaar helpen om een veranderplan op te stellen voor de volgende week. Daarbij gebruik je het werkblad voor een veranderplan in bijlage 2. 1.6 Verplicht studiemateriaal Veen, M., van der & Goijarts, F. (2012). Motiverende gespreksvoering voor sociaal- agogisch werk. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum 1.7 Aanbevolen Literatuur Miller, W.R en Rollnick, S. (2010) Motiverende gespreksvoering. Een methode om mensen voor te bereiden op verandering. Gorichem: Ekklesia. NIJ. (2009). Motiverende gespreksvoering. Verkregen op 25 juni 2011, van http://nij.nl/nij/dossierdownloads/wat werkt_motiverende gespreksvoering.pdf. Rigter, J. (2004). Psychologie voor de praktijk. Bussum: Coutinho Rosenger, D.B. (2011). Motiverende gespreksvaardigheden. Werkboek voor behandelaars (in opleiding). Gorinchem: Ekklesia

5 Motivationele Gespreksvoering 5 2. Programmaoverzicht 2.1 Wekenschema De module loopt in kwartaal 1 van jaar 2 over 9 weken. Week Tijd Week 1 3 x 50 Week 2 3 x 50 Activiteit/ werkvorm Voorbereiding Groepsvorm Inleiding in de module Hoorcollege: - Wat is motivatie? - Motivationele gespreksvoering (MGV) - Achtergronden van de MGV - Grondhouding en werkingsprocessen - Model van Prochaska en DiClemente Werkcollege: - Duo s of trio s vormen voor de oefeningen tijdens de volgende weken - Voorbeeld filmpje motivationele gespreksvoering - Voorbereiding registratieopdracht (opdracht 1) Terugblik vorige week Hoorcollege: - Verschillende communicatiestijlen - Relatie aangaan - Focus aanbrengen Werkcollege: - Bespreking registratieopdracht - Vraag om gewoontegedrag te laten - Oefenen in duo s of trio s - Vergelijken vaardigheden motivationele gespreksvoering met vaardigheden van module Gespreksvaardigheden - Veranderplan opstellen Lezen: Studiehandleiding H 1, 2 en 3 Lezen: H 4, 5 en 6 klas Afwisselend in duo s of trio s en klassikaal Huiswerk: - Opdracht 2: een gewoonte laten - Opdracht 3: Oefengesprek opnemen Week 3 3 x 50 Terugblik vorige weken Hoorcollege: - Verandertaal, Bezwaartaal, Weerstand Werkcollege: - Opnames analyseren en feedback geven - Evt: veranderplan aanpassen - (oefenen in duo s of trio s ) - Indeling groepen voor presentqties week 4 Lezen: H 7, 8 en 9 Afwisselend in duo s of trio s en klassikaal Huiswerk: - Opdracht 3 - Voorbereiding presentqties week 4

6 Motivationele Gespreksvoering 6 Week 4 3 x 50 Week 5 3 x 50 Week 6 3 x 50 Terugblik vorige week Hoorcollege: - Planning - 4 groepen vormen, ieder groepje 1 onderwerp: Model van Prochaska en DiClemente Verandertaal Bezwaartaal en weerstand Basisvaardigheden en Rogeriaanse grondhouding - Ieder groepje krijgt 15 min tijd om het onderwerp voor te bereiden: kort, bondig en interactief presenteren aan de klas Werkcollege: - Veranderplan opstellen - Oefenen in duo s of trio s Huiswerk: - Opdracht 3 Terugblik vorige weken Werkcollege: - Opnames bekijken - Analyseren en feedback geven - Evt: veranderplan opstellen - Oefenen in duo s of trio s Huiswerk: - Opdracht 3 Terugblik vorige weken Werkcollege: - Opnames bekijken - Analyseren en feedback geven - Schrijf een casus voor toetsgesprekken, (docent moet casus goedkeuren) - Oefenen in duo s of trio s Lezen: H 10 En herhalen alles Lezen: Alles Lezen: Alles Klas en in groepjes Klas en in duo s of trio s klas Individueel en in duo s of trio s Week 7 3 x 50 Huiswerk: - Meenemen filmpje - Evt. verder uitwerken casus en meenemen naar les Terugblik vorige weken Goedkeuren uitgewerkte casussen Lezen: alles klas Werkcollege: - Opnames bekijken - Analyseren en feedback geven - Evt: veranderplan opstellen - Oefenen in tweetallen In duo s of trio s Week 8 Week 9 Toetsgesprekken - Neem casus mee! Toetsgesprekken - Neem casus mee! Klas Klas

7 Motivationele Gespreksvoering 2.2 Opdrachten 7 - Opdracht 1: Registratieopdracht: Welk gewoonte wil ik veranderen? Iedereen heeft wel een gewoonte die hij/zij wil afleren/veranderen/aannemen. Ben je het nagelbijten ook zat? Wil je niet meer elke dag cola drinken? Wanneer ga je eens écht stoppen met het roken van sigaretten of cannabis? Kan je je geen dag voorstellen zonder snoep? Wil je drie keer per week gaan sporten? Heb jij je al vaker (maar tevergeefs) voorgenomen om je van in week één in te zetten voor school? Kies een gewoonte waarvan je inschat dat het je veel moeite kost om ze een kwartaal/voor altijd te laten of kies een gewoonte die jij graag zou aannemen/aanleren. Gebruik het registratieformulier (bijlage 1) om gedurende zeven dagen de door jou gekozen gewoonte te registreren. Zorg ervoor dat je dit formulier altijd bij de hand hebt. Vanzelfsprekend is het de bedoeling om je gedrag deze week niet te veranderen, enkel om het te registreren. Dus nog niet minderen met nagelbijten, blowen, zeuren, snoepen,, nog niet meer gaan sporten, studeren, - Opdracht 2: Een gewoonte laten tot in week 7 Je kiest een gewoontegedrag dat je wil stopzetten/aanleren of dat je voor de duur van de lessenreeks niet wil stellen. Kies voor een uitdaging waarvan je inschat dat ze je moeite zal kosten. Heb je een gewoonte die je echt voor altijd zou willen stoppen? Dit is je moment! De volgende weken krijg je ondersteuning van experten in de motivationele gespreksvoering. Zij weten hoe moeilijk het is gedragsverandering te realiseren! Ben je nog niet helemaal zeker of je dat gedrag wel wil/kan achterwege laten of aannemen? Geen probleem. De experten in de motivationele gespreksvoering willen het met jou hebben over die ambivalentie en ze zullen je helpen een weloverwogen keuze te maken. - Opdracht 3: Oefengesprekken voeren en tonen Tijdens de eerste lesbijeenkomst vorm je bij voorkeur drietallen. Samen met deze twee andere studenten ga je elke week afspreken om oefengesprekken te voeren en er een opname van te maken. Het voordeel van drietallen is dat je om de beurt de rol van pedagoog, cliënt en observator kan opnemen. In de rol van cliënt ben je bij voorkeur jezelf en spreek je over je voornemen om gewoontegedrag te veranderen of over een zorg of twijfel die je hebt. In de rol van pedagoog oefen je elke week de gespreksvaardigheden van de motivationele gespreksvoering. Je focust daarbij op de doelen die je voor jezelf hebt geformuleerd (in jouw veranderplan). In de rol van observator bekijk je een gesprek en geef je gerichte feedback op het functioneren van de pedagoog. Je geeft de pedagoog eerst de kans om het zelf gevoerde gesprek kritisch (met aandacht voor wat goed ging en voor wat nog vatbaar is voor verbetering) te analyseren en je geeft aanvullend jouw persoonlijke feedback. Elke student maakt elke week van zichzelf een opname in de rol van pedagoog. Deze opnames worden telkens meegebracht naar de lesbijeenkomst. Elke lesbijeenkomst worden er een paar filmpjes klassikaal bekeken/geanalyseerd en wordt er feedback op gegeven. Elke student toont minstens twee keer een opname tijdens de lesbijeenkomsten.

8 Motivationele Gespreksvoering 8 - Veranderplan opstellen Je kan regelmatig een veranderplan opstellen. Hierbij kijk je naar wat je geleerd hebt tijdens het werkcollege, wat je ermee gaat doen, wat je leerdoelen zijn tegen de volgende bijeenkomst, wat je valkuilen zijn en welke acties je zal ondernemen. In bijlage 2 is een werkblad te vinden voor het veranderplan. - Casus schrijven In week 6 schrijven de studenten tijdens de les een casus. Deze casus kan fictief zijn of je kan een onderwerp van jezelf bespreken. Je zet deze casus in de rol van cliënt neer tijdens het tentamengesprek van een collega-student in week 8 of 9. Je zorgt ervoor dat je tijdens het tentamengesprek de gelegenheid biedt aan de pedagoog om zijn/haar vaardigheden in de motivationele gespreksvoering te tonen. De casus wordt bekeken en goedgekeurd door de docent In week 6 of 7. 2.3 Studielast van de module Studieactiviteit Uren Contacttijd 9 x 150. = 22,5 uur Leestijd Pagina s: 144 X norm 10 = 21.5 uur Schijftijd = Opdrachten Toetstijd Overig totaal module Toetsgesprek tijdens werkcollege Oefening (video- opname) buiten lestijd+ analyseren. = 12 uur 56 uur

9 Motivationele Gespreksvoering 3. Toetsing en beoordeling 9 Tijdens de lesbijeenkomsten wordt appel gedaan op een actieve deelname en inbreng van de student. Aan de student wordt gevraagd de lesbijeenkomsten grondig voor te bereiden door de literatuur goed te bestuderen zoals voorgeschreven en eventuele vragen mee te brengen naar de lesbijeenkomst Aan iedereen die deelneemt aan de bijeenkomsten wordt gevraagd om de regel van de vertrouwelijkheid te respecteren: persoonlijke informatie die in de groep naar voren komt naar aanleiding van oefeningen of klassengesprekken, blijft in de groep en wordt niet verspreid buiten de groep. 3.1 Deelnamevereisten toetsing Aanwezigheidsplicht Voor deze module geldt een aanwezigheidsplicht, dit houdt in dat een student maximaal één lesbijeenkomst mag missen. Indien een student één bijeenkomst mist, doet hij/zij zelf een voorstel voor een zinvolle bijkomende opdracht gerelateerd aan de door de student gemiste les. De student werkt na akkoord van de docent de vervangingsopdracht uit en levert die in bij de docent. Bij een voldoende beoordeling van de opdracht door de docent kan de student deelnemen aan de toetsing. Wanneer de student een tweede keer een bijeenkomst mist, zal de student de module het volgende schooljaar moeten herkansen. Opnames tonen in de les Elke student moet minstens twee opnames getoond hebben tijdens een bijeenkomst. Casus schrijven en neerzetten tijdens toetsgesprek Tot slot moet elk student een goedgekeurde en uitgewerkte casus meenemen naar de toetsgesprekken. Het niet voldoen aan deze vereisten betekent het niet kunnen deelnemen aan de toets. 3.2 Toetsprocedure Tijdens de laatste twee bijeenkomsten voeren de studenten allemaal een gesprek van 15 minuten voor de klas, waarin ze hun vaardigheden tonen. De studenten werken elk een casus uit en nemen deze de les vóór de toetsbijeenkomst mee. De door de docent goedgekeurde casus wordt gebruikt tijdens de toetsbijeenkomst(en). Het is de docent die op het moment van de toets beslist met welke cliënt de pedagoog het toetsgesprek voert. Dit houdt dus in dat de pedagoog van te voren niets weet over de casus! In het beoordelingsformulier worden 10 (clusters van) vaardigheden opgesomd die de student tijdens het gesprek kan demonstreren. Van de student wordt verwacht dat hij/zij tijdens het toetsgesprek ten minste voor zes van deze (clusters van) vaardigheden een voldoende beheersingsniveau toont. Dit is noodzakelijke voorwaarde voor het behalen vaan een voldoende cijfer, maar geen voldoende voorwaarde. Het is de bevoegdheid van de docent om in te schatten of het gesprek als voldoende kan worden beoordeeld.

10 Motivationele Gespreksvoering Wanneer een student de zes vaardigheden toont maar daarnaast ook interventies doet die de cliënt in verwarring brengen of die het proces van de cliënt verstoren, dan kan dat aanleiding zijn voor het beoordelen van het gesprek als onvoldoende. Na het gesprek toont de student aan op een kritische wijze te kunnen reflecteren op het gevoerde gesprek. Bij het aangeven van wat goed ging, wat ontbrak en hoe het anders had gekund, legt de student linken met de theorie van de motivationele gespreksvoering. De klasgenoten en de docent geven vervolgens kort feedback aan de student die gereflecteerd heeft op haar/zijn gesprek. 10 3.3 Herkansing Wanneer het toetsgesprek en/of de reflectie als onvoldoende wordt beoordeeld door de docent, dient de student te herkansen. Di toetsgesprek (met bijbehorende reflectie) kan in overleg met de docent gepland worden in week 9 of 10 van kwartaal 2. 3.4 Tentameninzage Wanneer de student een onvoldoende heeft behaald voor de toets, dan kan zij/hij een kort feedbackmoment aanvragen aan de docent. De docent voorziet dan een individueel feedbackmoment van 10 minuten in weken 1, 2 of 3 van kwartaal 2. 3.5 Beoordeling De uiteindelijke beoordeling vindt plaats aan de hand van het toetsgesprek en de kritische reflectie. Op het beoordelingsformulieren (bijlage 3 ) zijn de punten terug te vinden waarop de student beoordeeld wordt.

11 Motivationele Gespreksvoering 11 Bijlagen 1. Registratieformulier en voorbeeld van registratie Gedragsobservatie Gedrag: Dag Datum: maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag Hoe laat? Wat? Hoeveel? Waar? Bij wie? Omstandigheden Intern en extern

12 Motivationele Gespreksvoering 12 Voorbeeld Gedragsobservatie Gedrag: alcoholconsumptie Datum: 9 juli Naam: A. D. Dag maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag Hoe laat? Wat? Hoeveel? Waar? Bij wie? Omstandigheden Intern en extern 17.15. Bier 3 terras vakantiepark vader en broers Net toegekomen na lange autorit 30 graden warm Vader en broers drinken biertje drinken op terras Heb zelf veel dorst 18.30. Wijn 2 terras vakantiehuisje familie aperitief met familie warm gezellig, vrolijk 20.00 01 uur Wijn 7+ vermoedelijk nog 2 of 3 meer maar registreren is niet helemaal gelukt terras vakantiehuisje familie warm gezellig,ik voel mij ontspannen, ontstressen na een lange werkweek,raak in aangename roes Drink water tussendoor Het is gezellig, er wordt gepraat en veel gelachen

2. Werkblad voor veranderplan Registratieformulier invoegen Wat was voor mij waardevol tijdens dit werkcollege? ---------------------------------------------------------------------------------------------- Welke inzichten en vaardigheden wil ik vasthouden? ---------------------------------------------------------------------------------------------- In de loop van volgende week wil ik de volgende verandering(en) doorvoeren/ vaardigheid verwerven? ---------------------------------------------------------------------------------------------- De belangrijkste redenen waarom ik deze verandering(en) wil doorvoeren is/zijn: ---------------------------------------------------------------------------------------------- Om mijn doel(en) te bereiken neem ik mij het volgende voor: Specifieke actie(s): ---------------------------------------------------------------------------------------------- Wanneer? ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Andere mensen kunnen mij op de volgende manieren helpen bij deze verandering: Wie: ----------------------------------------------------------------- Hoe? ---------------------------------------------------------------------------------------------- Dit zijn de hindernissen die ik mogelijk tegenkom en de manieren waarop ik ermee wil omgaan: Mogelijke hindernissen: ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- Mogelijke acties ---------------------------------------------------------------------------------------------- Aan deze resultaten kan ik volgende week zien dat mijn plan gelukt is:

14 Motivationele Gespreksvoering 14 3. Beoordelingsformulier toetsgesprek Beoordelingscriteria Beheersingsniveau Toelichting voor voldoende Open vragen stellen (Wie, wat, welk, hoe en waarom) Tenminste 2 op 3 vragen zijn open vragen die de cliënt uitnodigen zijn/haar verhaal te doen. Reflecteren Eenvoudig Versterkte Dubbelzijdige Complex Bevestigen Tenminste 50% van de interventies zijn reflecties. Tenminste drie van deze reflecties zijn dubbelzijdig, versterkt of complex. De student bevestigt tenminste één keer. Samenvatten De student vat tenminste één keer adequaat samen. Focus aanbrengen Agenda en gespreksopening Richting bepalen Je eigen zorg uitspreken Informatie/advies geven De student doet tenminste één interventie die focus aanbrengt.

15 Motivationele Gespreksvoering 15 Verandertaal Ambivalentie verkennen Uitlokken Versterken De student doet tenminste twee interventies in het kader van verandertaal. Bezwaartaal De student doet tenminste één interventie om bezwaren te verkennen. Omgaan met weerstand De studente doet geen interventies die (onnodige, te voorkomen) weerstand oproepen. Plannen De student doet tenminste één interventie in het kader van plannen. De belangenliniaal gebruiken, de beslissingsbalans onderzoeken, vragen naar extremen, terugkijken, vooruitkijken, doelen en waarden verkennen, herkaderen, de blikrichting veranderen,

16 Motivationele Gespreksvoering De student kan na het gesprek de getoonde motivationele vaardigheden verantwoorden vanuit theorie. De student kan beschrijven welke vaardigheid/ vaardigheden in het gesprek minder goed gingen of ontbraken en aangeven wat daartoe de aanleiding of reden was. De student kan beschrijven hoe hij/ zij dit anders had kunnen aanpakken (onderbouwd vanuit theorie) Eindbeoordeling door docent 16 Totaal punten In het beoordelingsformulier worden 10 (clusters van) vaardigheden opgesomd die de student tijdens het gesprek kan demonstreren. Van de student wordt verwacht dat hij/zij tijdens het toetsgesprek ten minste voor zes van deze (clusters van) vaardigheden een voldoende beheersingsniveau toont. Dit is noodzakelijke voorwaarde voor het behalen vaan een voldoende cijfer, maar geen voldoende voorwaarde. Het is de bevoegdheid van de docent om in te schatten of het gesprek als voldoende kan worden beoordeeld. Wanneer een student de zes vaardigheden toont maar daarnaast ook interventies doet die de cliënt in verwarring brengen of die het proces van de cliënt verstoren, dan kan dat aanleiding zijn voor het beoordelen van het gesprek als onvoldoende. Na het gesprek toont de student aan op een kritische wijze te kunnen reflecteren op het gevoerde gesprek. Bij het aangeven van wat goed ging, wat ontbrak en hoe het anders had gekund, legt de student linken met de theorie van de motiavationele gespreksvoering.